Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ATURIAHANI 45

Ítarameme wamá arufuda ínsiñeni luma úaraguni wámagua

Ítarameme wamá arufuda ínsiñeni luma úaraguni wámagua

“Úaragua humá […] hama híbirigu gudemehabu huguyame” (SAK. 7:9).

UREMU 107 Arufudahati Bungiu ínsiñehabuni woun

LE LUNBEI WATURIAHANI *

1, 2. Ka resun buiti wámabei lun warufudun ínsiñeni magumuchaditi wámagua?

ANIHEIN resun buiti wama lun warufudun ínsiñeni le úaraguati wámagua. Daritiwa fiu lídangiñe lidan Ariñawagúni le tídanbei Bíbülia le ariñagubei ítara: “Mígirabei ínsiñeni luma inarüni; barübei búmagua súnwandan kei aban iñari […], ábame fuleseihabu lánibu Bungiu, hínsiñe buguyame houn gürigia”. “Ha gudemehabubaña, adügatiña buiti hóuniwagua”. Ánhañati “ha óuchubaña lun úaragua hamá, daritiña ibagari luma uéiriguni” (Ari. 3:3, 4; 11:17, 21:21).

2 Íridati ariñawagúni le, ǘrüwa resun le arufudubalin ka lan uagu lunti lubéi warufudun ínsiñeni le úaraguati. Furumiñe, ladüga adüga lan lun gebegi wamá ligibugiñe lagu Bungiu. Libiaman, wagía guánarügü, sagatiwa buiti lídangiñe. Kei hénpulu, íderagua lumutiwa adarira umadagu inarünitiña. Lǘrüwan, ánhawa arufuda ínsiñeni le magumuchaditi, wibihiba abiniruni ámuñegü, ibagari magumuchaditi laganagua. Chóuruti gébuna lan lun gaganbadi wamá lun lugumadin Heowá le: “Úaragua humá […] buidu huguyame hama híbirigu gudemehabu huguyame” (Sak. 7:9).

3. Kaba burí álügüdahani wóunaba lidan aturiahani le?

3 Lidan aturiahani le, lounabúba gádürü álügüdahani: kaba un warufuda ínsiñeni le úaraguati?, ka tarufudahabei tiliburun Rudu woun, luagu ínsiñeni le úaraguati?, ida luba warufuduni igaburi le uguñe weyu? ani kaba buiti wasagara ánhawa adügei?

KABA UN WARUFUDA ÍNSIÑENI LE ÚARAGUATI?

4. Ida luba wáyeihani Heowá lau warufudun ínsiñeni le úaraguati? (Márükosu 10:29, 30).

4 Kei warihini lidan aturiahani le lubaragiñebei le, arufuda lumuti Heowá línsiñehabu hóuntima gürigia ha asandirubaña ínsiñeni luagu ani seriwi hagía lun (Dan. 9:4). Busentiwa wadügüni le lariñagubei Éfesuna 5:1: “Kei lirahüñü hubéi Bungiu ha hínsiñetiña lun, houcha humá háyeihani”. Ligíati, busén wabéi warufudun ínsiñeni le úaraguati hawagu wíbirigu ha lílana damuriguaü (aliiha huméi Márükosu 10:29, 30).

5, 6. Ka gunfuranda habéi gürigia luagu úaraguni?

5 Chóuruti dan lan le gunfuranda wamani buidu le mini lubéi ínsiñeni úaraguati, buídutimabei warufuduni lubuidun igaburi le houn wíbirigu. Ligíati, ariha waméi lau aban hénpulu ida liña lan amu lan ínsiñeni úaraguati lumoun le gunfuranda habéi gürigia luagu úaraguni.

 6 Gayaraati wariñagun luagu aban gürigia le nadagimeinbei luagu saragu irumu tidan aban kónpeni aban lan nadagimeinti úaraguati ligía. Gayaraati lidan lan sun burí irumu le ásügürübei ibidiñe hamá taburiña kónpeni lun. Másiñati anihein lan dan magundan lan lau lúrudu le ñeinbei. Mama ladüga ínsiñeni luagu luadigimari anihán lubéi ñein, anihán lubéi ñein ladüga megei lani wadagimanu lun lanuriagun lungua. Anhein madari aban wadagimanu buítimati lidan amu fulasu, lasigiruba nadagimein ñein darí libihini lidaani.

7, 8. a) Ka ínchahabalin aban gürigia lun larufudun ínsiñeni le úaraguati? b) Ka uagu wakutihaba lubéi fiu fánreinti tídangiñe líburu to gíriboun Rudu?

7 Ida liña amu lan úaraguni le larufudubei nadagimeinti le buga uágubei wayanuha lidan  párafu 6 lumoun ínsiñeni le úaraguati. Ka uagu harufuda lubúeingu Bungiu ha lánina tidaani Bíbülia ínsiñeni le úaraguati? Mafosurúntiña lun hadügüni, hadügünbalin ladüga tídangiñe lan hanigi láhücha. Ariha waméi lani Dawidi hénpulu. Ínchaha tumuti lanigi Dawidi lun larufudun ínsiñeni lun Yónatan le lumada, íbini áluga lan lúguchi Yónatan láfaruni Dawidi hilagubei. Saragu irumu lárigiñe lounwen Yónatan, sigiti Dawidi arufuda ínsiñeni lun Mefi-bosetü le liráü Yónatan (1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).

8 Gayaraati wafurendeirun saragu katei luagu ínsiñeni le úaraguati lau wakutihan fiu fánreinti tídangiñeti Bíbülia tidan líburu to gíriboun Rudu. Ka wafurendeirubei luagu ínsiñeni úaraguati le harufudubei gürigia ha áfuachubaña tidan líburu to? Ida luba warufuduni igaburi le lidan damuriguaü? *

KA TARUFUDAHABEI TILIBURUN RUDU WOUN LUAGU ÍNSIÑENI ÚARAGUATI?

9. Ka uagu tasaminara Noemí lasufuriragüdüñoun lan Heowá?

9 Abahüdaguatu tiliburun Rudu woun tuagu Noemí, tuagu Rudu to tídiñu luma luagu aban wügüri gíriti Boosu, hínsiñeti meha Bungiu lun ani liduhe meha tani Noemí weiriei. Ladüga meha lanarime ümi Ísüraeli, aba tidin Noemí lau sun tani weiriei hama bián tisaanigu Moabün. Aba lounwen tani weiriei ñein. Aba hamarieidun bián tisaanigu, gama lumoun, aba giñe hóunwegun (Rudu 1:3-5; 2:1). Adügati lénrengunga le lídanbei tibagari Noemí lun tabuinchun lau maguraasuni. Buin lau igarigu darí lun tasaminarun meberesenhaali lan Heowá tau. Ariha waméi le tasaminarubei luagu Bungiu: “Óunahaali Wabureme ligifi asufuriruni nun, […] ladüga gífigüda laali Wabungiute, le Suntigabafu nibagari”. Ariñagatu giñe: “Siadi láadina […], ani nidiherigüda lana Wabureme le Suntigabafu” (Rudu 1:13, 20, 21).

10. Ida liña lóunabun Heowá lun burí dimurei gáriti le tariñagubei Noemí?

10 Ida liña lóunabun Heowá lun burí dimurei gáriti le tariñagubei Noemí? Mágurun lumutu, dan le larihinbarun asufurira, aba larufudun gudemehabu tun. Gunfuranda lumuti Heowá ibidiouguagüda lumuti lan “anarimeni lau chu tau” (Apur. 7:7). Íbini ítara, mégeitu meha Noemí ídemuei lun tarihini anihein lan Heowá luéigiñe tóubadina. Ka ladügübei Bungiu lun líderagunün? (1 Sam. 2:8). Adügati lun tarufudun Rudu ínsiñeni magumuchaditi tun. Íderagua tumutu Rudu tágürü lun tabuiduragüdüni tumadagua luma Heowá. Ka larufudahabei tani Rudu hénpulu woun?

11. Ka uagu híchiga saragu íbirigu ídemuei houn ha maguraasunbaña?

11 Ínchaha lumutiwa ínsiñeni le úaraguati lun wíderaguniña ha maguraasunbaña. Ítara kei terederun Rudu turugabu Noemí, uguñe weyu añahein saragu íbirigu gíchigaditiña lau sun hagundan, rédeitiña harugabu ha asandiragubaña houngua lau maguraasuni o ha asandiragubaña houngua lau saragu íruni. Hínsiñetiña hábirigu houn ani busentiña hadügüni sun hayaraati lun híderaguniña (Ari. 12:25, 24:10). Ítara liña hasigiruni adundehani le líchugubei apostolu Pábulu: “Lun híchugun gurasu houn ha maguraasunbaña, lun híderaguniña ha débilibaña lidan hafiñen, lun giñe gaguraasun humá habá súngubei” (1 Tesa. 5:14).

Aban igaburi lun wíderaguniña wíbirigu ha maguraasunhaña lun waganbuniña. (Ariha huméi párafu 12).

12. Liibe-agei dan, kátima igaburi buídubei lun líderawagun aban íbiri le maguraasunhali?

12 Lidan liibe-agei kesi, igaburi le buídutimabei lun líderawagun aban íbiri le laubei saragu íruni, lun laganbúniwa le lariñagubei luma lun wariñagun lun hínsiñe lan woun. Ariha lumuti Heowá sun le wadügübei lun wíderaguniña lubúeingu ha ítarabaña woun kei aban mudún to gebegitu (Sal. 41:1). Ariñagati Ariñawagúni 19:17: “Bafuredeihan lun gudemeti kéigubeirügü bafuredeihan lun Bungiu, ani Bungiu guánarügüba afayeirei dúeiti”.

Rédeitu Rudu turugabu Noemí to tágürü, ánhounti Orufá aba tagiribudun Moabün. Aba tariñagun Rudu tun Noemí: “Nídiba le ñeinhin lumuti bidin” (Ariha huméi párafu 13).

13. Ka tadügübei Rudu le madügün tubéi Orufá ani ida liña tarufudun Rudu ínsiñeni le úaraguati (ariha huméi dibuhu le luágubei tidáü garüdia).

13 Lun gunfurandawa lan katei lan ínsiñeni le úaraguati, akutiha waméi le asuseredubei tun Noemí lárigiñebei lounwen tani weiriei hama bián tisaanigu. Dan le taganbunbalin Noemí “luagu gudemehabuhaali lan Wabureme lun tageira, ani gumuguagüdalá lan ümi le ñeinbei”, aba tagiribudun tageiroun (Rudu 1:6). Aba hagumeseruni bián tídiñu wéiyaasu úara tuma. Dan le hóudiña lubéi, aba tariñagun Noemí houn ǘrüwa wéiyaasu lun hagiribudun Moabün. Kati mégeibei? Ariñagati abahüdaguni: “Aba tayouragun Orufá tun tágürü lau aban achuuruni; ánhounti Rudu, aba terederun tuma” (Rudu 1:7-14). Aba tadügüni Orufá le tariñagubei Noemí tun lun tadügüni. Gama lumoun, adügatu Rudu lóugiñe le agurabúbei túmagiñe. Gayaraati hamuga meha tagiribudun hábiñoun, ladüga ínsiñeni aba tanúadirun terederun tuma tágürü lun gayara lan tíderagunu (Rudu 1:16, 17). Anúadiratu meha Rudu terederun turugabu tágürü, mama ladüga mosu lan, tadügünbalin ladüga busén tan, ladüga ínsiñeni úaraguati le tasandirubei tuagu. Ka larufudahabei sügǘ le woun?

14. a) Ka aranseñu habéi saragu íbirigu hadügün? b) Según Ebüréu 13:16, ka áfaaguni aubei lagundaara Bungiu?

14 Adügati ínsiñeni le úaraguati lóugiñe le agurabúbei. Ítara kei lidan dan le sügühalibei, saragu gefentiña ha lídanbaña wadaani arufudaaña ínsiñeni le úaraguati houn hábirigu, íbini houn ha ibidiñebaña houn. Kéiburi, dan le híchugun fe adügaali lan chagaguaü le lánina liñawan dan, herigini luma katei líbeina lira damichi houn íbirigu, lau lóufudagun, aba hálügüdahan íbirigu kaba lan idan hídeha. O dan le hasubudiruni anihein lan somu íbiri lidan damuriguaü lásügürüña lan lídangiñe lidere dan, áfaaguatiña lun hasubudiruni ka lan lemegeirubei ani aba híderaguni. Áyeiha hamuti igaburi le meha harufudubei kristiánugu ha Masedóniabaña ha lídanbaña furumiñeti sígulu, ha íchugubaña “sügǘ lau le yebe hayaraabei” (2 Ko. 8:3). Ítara kei meha kristiánugu hagía, adüga hamuti íbirigu lóugiñe le agurabúbei hámagiñe. Adüga hamuti sun hayaraati lun híderaguniña hábirigu ha mégeihabubaña. Chóuruti gunda lan Heowá saragu lau larihini ínsiñeni úaraguati le harufudubei lubúeingu (aliiha huméi Ebüréu 13:16).

IDA LUBA GAYARA WARUFUDUN ÍNSIÑENI ÚARAGUATI UGUÑE WEYU?

15, 16. Ida liña tarufuduni Rudu luagu mábürühan lan tarüna?

15 Gayaraati wafurendeirun saragu katei huuti lídangiñe abahüdaguni tuagu Rudu luma tuagu Noemí. Ariha wamá fiu.

16 Mábürühala warüna. Dan le tariñagunbei Rudu tun tágürü téibuga lan tuma Hudá, furumiñe máhatu yebe tágürü. Gama lumoun, mábürühanti tarüna Rudu. Ida liña lidin tun? “Dan tarihinbei Noemí luagu aranse tan Rudu lun tidin tuma, aba tánharun” (Rudu 1:15-18).

17. Kaba íderaguawa lun mábürühan lan warüna lau lóufudagun?

17 Le wafurendeirubei: Mégeiwati gurasu lun híderawagun ha láubaña saragu íruni, ani siñati lábürühan warüna. Kei hamuga guentó, gayaraati anuhein lan aban íbiri to mégeitu ídemuei, furumiñe máhatu yebe lun tíderawagun. * Íbini ítara, ínchaha lumutiwa ínsiñeni le úaraguati lun wadügüni sun wayaraati lun werederun turugabu (Gal. 6:2). Ani meferidirun waméi wemenigin luagu lachülürüba lan dan lun tánharun lun ídemuei luma lun gurasu le wíchugubei tun.

18. Ka meha san dimurei másiñati gari lan tun Rudu?

18 Manüga waméi wawouguoun. Dan le tachülürünbei Noemí tuma Rudu Belén, aba tadunragun Noemí hama binadu tubesinanigu, aba tariñagun houn: “Buin liña núhabu náfuridun yáagiñe; guenlé, dan nagiribudun, málaali ladüga ítara liña lan labusenruni Wabureme” (Rudu 1:21). Saminatiwa san ida liña lan tasandiragun Rudu tungua dan le taganbunu tágürü ariñagei dimurei burí le? Adüga tumuti Rudu sun tiyaraati lun tíderagunu Noemí: ayahuahatu tuma, amalihatoun, éibuga tuguya tuma sagü weyu lidan haweiyasun. Íbini ítara, ariñagatu Noemí dan le lan tagiribudun málaali lan túhabu “ladüga ítara liña lan labusenruni Wabureme”. Íbini anuhán lan Rudu ñein turugabu, genegeti meberesen tan Noemí lau anuhán lan Rudu ñein tuma. Chóuruti gari lan meha katei ligía tun Rudu saragu. Gama lumoun rédeitu turugabu Noemí.

19. Kaba íderaguawa lun werederun turugabu aban gürigia to maguraasunharu?

19 Le wafurendeirubei: Háfuga furumiñe tariñaguba lan aban íbiri to magurasunharu dimurei le abuleseihati íbini wadügüñein lan sun wayaraati lun wíderagunu. Lau sun lira, manüga waméi le ariñawagúbei wawouguoun. Werederuba turugabu ani amuriaha wagíame luma Heowá lun líderaguniwa adarira ida luba lan wíchugun gurasu tun (Ari. 17:17).

Ida liña hafalaruni wéiyaaña lidan afiñeni lani Boosu hénpulu? (Ariha huméi párafu 20 luma 21).

20. Ka íchugubalin erei le temegeirubei Rudu lun tasigirun tubaruaguóun?

20 Ru wamá gurasu houn ha emegeirubalin. Arufudatu meha Rudu ínsiñeni le úaraguati tun Noemí, gama lumoun busentu meha giñe Rudu lichugúniwa gurasu tun. Ligía línchahanbalin Heowá Boosu lun líchugun gurasu tun lau burí dimurei le: “Fáyeilei Wabungiute bun! Rula Wabureme, le Lubungiute Ísüraeli, le úmabei báluaha ídemuei bafayeiruaha luagu sun le badügübei!”. Hingí lumutu lubuidun burí dimurei le tanigi Rudu, aba tariñagun lun: “Buíngüda lumutina bererun lau gurasu. Adimurehaadibu nun lau ínsiñehabuni” (Rudu 2:12, 13). Adügati lubuidun dimurei le lariñagubei Boosu tun Rudu lun teresibiruni erei le temegeirubei lun tasigirun tubaruaguóun.

21. Según Isaíasi 32:1, 2, kaba hadüga wéiyaaña lidan afiñeni luagu ínsiñeni?

21 Le wafurendeirubei: Ha arufudubaña ínsiñeni úaraguati houn amu, anihein dan megei hamá giñe lun heresibirun dǘgüdaguaü. Lau dimurei le lariñagubei Boosu, lariñaguña meha tun Rudu buidu lan tadüga lau tarufudun lubuidun igaburi tun Noemí. Ani ítarameme, uguñe weyu, ariñagatiña wéiyaaña lidan afiñeni houn íbirigu ha lílana damuriguaü buidu lan hadüga lau ídemuei luma ínsiñeni le híchugubei houn amu. Lubuidun burí dimurei lánina dǘgüdaguaü le, ru lumuti erei le wemegeirubei woun lun wasigirun wabaruaguóun (aliiha huméi Isaíasi 32:1, 2).

IDA LIÑA LAHUUDUN WOUN WARUFUDUN ÍNSIÑENI ÚARAGUATI?

22, 23. Ka asansiruni arihíbei lidan tigaburi Noemí, ani ka adügübei lun tasandiragun tungua ítara (Sálumu 136:23, 26).

22 Dan lárigiñe, aba ladügün Boosu lun ñein lan éigini nófuti tuma Rudu tabu Noemí (Rudu 2:14-18). Ka tadügübei Noemí dan le tarihini areida lan Boosu? Ariñagatu: “Binilei Wabureme! Luagu ladügün areini woun guenlé, kei […] houn ha hilaguaañabaña” (Rudu 2:20a). Sánsiha meha tigaburi Noemí saragu! Luagu aban dan, ariñagatu meha tau tigari tanigi: “Siadi láadina” “Wabureme le Suntigabafu”. Ani guentó, ariñagatu lau saragu ugundani: Arufudaali “Wabureme! […] areini woun”. Ka adügübei lun lasansirun tigaburi?

23 Chülüdüga meha dan lun tarihini Noemí lúhabu Heowá lidan tibagari. Lau meha layusurunu Heowá Rudu líchigei ídemuei le temegeirubei Noemí tun lidan tagiribudun Hudaoun (Rudu 1:16). Ariha tumuti giñe Noemí líderagunu Heowá dan le lóuserunbaliña Boosu buidu, aban hádangiñe wügüriña ha lúnbaña híderagunu, * lau areini luma lau ínsiñeni (Rudu 2:19, 20b). Másiñati ariñaga tan Noemí: “Guenlé gunfuranda naali. Mágurun lumutina lan Heowá. Númañein sun dan le” (aliiha huméi Sálumu 136:23, 26). Chóuruti seremei tani Boosu tuma Rudu tídangiñe sun tanigi lau mábürühan lan harüna luma merederun lan híderagunu. Ǘrüwagubei hagía sanditiña saragu ugundani, ma tugundan Noemí lau erei le tárügüdübei.

24. Ka uagu busengidiwa lubéi warufudun ínsiñeni úaraguati houn wíbirigu?

24 Ka wafurendeirubei tidan líburu to gíriboun Rudu luáguti ínsiñeni le úaraguati? Adügati ínsiñeni le úaraguati lun wíderaguniña wíbirigu ha maguraasunbaña luma lun mábürühan lan warüna lau lumenrengun dan le wíderaguniña. Ani línchahabadiwa giñe lun wadügün saragu áfaaguni lun wíderaguniña. Lunti giñe híchugun wéiyaaña lidan afiñeni gurasu houn íbirigu ha arufudubaña ínsiñeni úaraguati houn amu. Sanditiwa aban óunwenbu ugundani dan le warihini ragühaña lan wábirigu erei lidan heseriwidun lun Heowá (Adü. 20:35). Mabulieida waméi létima lan lébunabei awanhagua lan arufuda ínsiñeni úaraguati ladüga busén wamá wáyeihani Heowá, Bungiu le buinbei lau ínsiñeni úaraguati (Afu. 34:6; Sal. 33:22).

UREMU 130 Gíchigadi wamá ferudun

^ par. 5 Busenti Heowá lun warufudun ínsiñeni le úaraguati houn wíbirigu ha lílana damuriguaü. Lun gunfuranda wamani ka lan ínsiñeni úaraguatibei, gayaraati wakutihani ida liña lan harufuduni hádangiñe lubúeingu Bungiu ha lánina binadu dan igaburi le. Lidan aturiahani le, warihibei kaba lan larufudaha tani Rudu, Noemí luma Boosu hénpulu woun.

^ par. 8 Lúntima hasagarun saragu buiti lídangiñe aturiahani le, ínchaha wamutün lun haliihani kapítulu 1 luma 2 tidan tiliburun Rudu.

^ par. 17 Kei wakutihañein lubéi sügǘ le tani Noemí, wayanuhaba hawagu íbirigu würiña ha emegeirubaña ídemuei. Gama lumoun, le wafurendeirubei lidan aturiahani le huubei giñe houn íbirigu wügüriña.

^ par. 23 Hadariruba lanwoun ariñahani tuagu ligaradan Boosu kei aban hádangiñe ha íderagubarun Noemí, lidan arütíkulu “Ejemplos de fe: ‘Una mujer excelente’”, tidan garüdia La Atalaya to lánina 1 lidan diisi-hati, irumu 2012 páh. 19.