Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

“Wadunraguba lidan Paraísu!”

“Wadunraguba lidan Paraísu!”

“Númabadibu lidan Paraísu” (LUK. 23:43TNM).

UREMU: sn 19, sn 55

1, 2. Ka uagun hasaminara gürigia dan le haganbuni dimurei paraísu?

HINGÍ lumutu meha aban sügǘ hanigi súngubei. Sun liña meha lagumuchun adamurini uburugu Seúl (Koréa) ani aba hegeyedaguniña íbirigu koreana íbirigu ha lídangiñetiña ámuñegueinarügü ageiraü ha áfuridubaña lídangiñe fulasu le ñein lubéi táhurerua bali. Aba hayouragun hóuniwagua, ariñageina: “Wadunraguba lidan Paraísu!”. Ka meha lílabei dimurei le?

2 Dan le haganbuni gürigia dimurei paraísu, aba liabin ámuñegueinarügü saminaü hachügüwagun. Añahein ariñagatiña lídanrügüñein lan hasaminan gürigia “paraísu”. Añahein amu saminatiña aban lan fulasu le buiti larihín ani le ñein lubéi gúndaañu haña lan ha ñéinbaña. Ágiati houn kristiánugu inarünitiña, katei san Paraísubei? Aban san katei le wagurabubei lachülürün ámuñegü?

3. Halía layanuhóua furumiñe luagu Paraísu tidan Bíbülia?

3 Ayanuhatu Bíbülia dandu luagu aban Paraísu le meha aniheinbei luma luagu aban le lunbei liabin ámuñegü. Le linarün katei, ayanuhóuati luagu aban Paraísu lúmagiñe lagumesehan abahüdaguni tidan Lererun Bungiu. Tidan Bíbülia katolika Scío de San Miguel, to ásügüragüdüwaboun lídangiñe latín, ariñawagúati lidan Agumesehani 2:8: “Adügati meha Aburemei Bungiu aban paraísu le ruti ugundani lúmagiñe furumiñeti dan: ñein lubéi líchigei wügüri, le meha ladügübei” (wani dimurei le rounñubei). Lidan binadu ebüréu ariñagati bérusu le, “fuluri-agei Edén”. Ugundani mini lubéi dimurei Edén ani chóuruti aban lan meha fulasu le ruti ugundani fuluri-agei ligía. Gíbeti meha éigini ñein, buíduburiti meha larihín katei ani anihein meha darangilaü hadan gürigia hama animaalugu (Agu. 1:29-31).

4. Ka uagu gayara lubéi wariñagun aban lan meha paraísu fuluri-agei Edén?

4 Sügügüdawati dimurei ebüréu fuluri-agei lidoun güriegu kei parádeisos. Ariñagatu aban líburu dan le lan meha laganbuni aban güriegu dimurei le, aba meha lasaminarun luagu aban párüke wéiriti ani le buídumeraüti ñein lubéi ua lan wuribani, tau burí tanarime tídibu wewe to ámuñegueinarügüti tin, lau giñe duna éibaaguati le harumati ani buin liña laru lau sagadi ñéingiñe lubéi héibuga saragu mudún hama usari (Cyclopaedia, lani M’Clintock luma Strong; konparárü huméi luma Agumesehani 2:15, 16). Íderagua lumutiwa katei le lun gunfuranda wamani ka lan uagu gayara lubéi wagúarun paraísu lun fuluri-agei Edén.

5, 6. a) Ka meha uagu leferidirúa Paraísu? b) Ka álügüdahani gayaraabei ladügüni somu gürigia lungua?

5 Aba líchuguni Bungiu Adán tuma Ewa lidan aban fuluri-agei kei le, gama lumoun lárigiñe, aba labuguniña ladüga hamaganbadin. Ítara liñati heferidiruni dandu hagía kei hadügawagun, Paraísu (Agu. 3:23, 24). Rédeiti lubuidun fulasu le málouga darí lagumuchagun, genegeti lidan lan Guran.

6 Gayaraati lálügüdagun somu gürigia lungua anhein ñeinbei lubeiya aban Paraísu Ubouagu. Ka larufudubei ariñahani luáguti paraísu? Gébunati san wagurabahan wawinwandun lidan Paraísu hama waduheñu? Gayaraati san wafuranguagüdüni ka lan uagu chouru wabalin ñeinbei lan aban Paraísu?

LE ACHOURURAGÜDÜBALIN ÑÉINBEI LAN ABAN PARAÍSU

7, 8. a) Ka füramasei ladügübei Bungiu lun Abüraámü? b) Dan le ladügünbalin Bungiu füramasei le lun Abüraámü, ka funa san uagun lasaminara Abüraámü?

7 Tidan Bíbülia, líburu to labürügüdüboun le Adügübalin furumiñeti Paraísu, gayara lan ladarirúniwa lóunabagüle álügüdahani burí le. Kéiburi, tidan larufudúa ariñaga lan Heowá lun Abüraámü ladügüba lan meha lun gibe hamá ladügawagun kei “lagu sagoun le lárubei beya”. Ani adüga lumuti Heowá füramasei súdiniti le lun: “Habinirúba giñe sun néchani ha ubouagubaña hádangiñe [badügawagun] ladüga adüga baali le nubeibei” (Agu. 22:17, 18). Dan lárigiñe, águyuguagüda lumuti Bungiu füramasei le lun liráü Abüraámü luma lun libari (aliiha huméi Agumesehani 26:4; 28:14).

8 Mariñaguntu Bíbülia ni aban wéiyaasu samina lan meha Abüraámü hibihuba lan gürigia aban afayeiruahaü lidan aban paraísu sielu. Ligíati, dan le lariñagunbei Bungiu lun habinirúba lan “sun néchani ha ubouagubaña”, másiñati samina lan luagu hibihini abinirúni ya ubouagu. Ka amu ariñahani tídangiñeti Bíbülia achoururagüdübalin ñeinbei lan paraísu ubouagu?

9, 10. Ka amu füramasei lébunabei wafiñerun ñeinbei lan aban paraísu ámuñegü?

9 Ayanuhati Dawidi, aban meha hádangiñe ladügawagun Abüraámü, luagu aban dan danme le úaaña lanme gürigia wuribatiña (Sal. 37:1, 2, 10). Ariñagati luagu ha lan ‘ǘnabubei hanaagun houngua, hagíaba lan laburiña múa, habagariduba lidan darangilaü le dayarüti’. Ariñagati giñe lau lídehan Bungiu lidan aban profesía: “Galangantehabei gürigia buítiña múa, haganóuba giñe lidan súnwandan” (Sal. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2). Ka meha lánibei füramasei le hawagu ha meha busenbaña hadügüni lugundan Bungiu? Ruti lébuna lun hafiñerun luagu ñeinbei lan aban paraísu ítarati kei fuluri-agei Edén lugundun gürigiarügübaña ha richaguatiña awinwanda Ubouagu.

10 Lau lásügürün dan, saragu hádangiñe ísüraelina ha meha ariñagubaña hudugua hamá lun Bungiu aba hígiruni. Ligía lígirubei Heowá lun hárügüdüniña babilóniana ísüraelina, hagünrinchaguni ageiraü luma lun hanügüniña Babilónioun (2 Kro. 36:15-21; Her. 4:22-27). Lau sun lira, ariñagatiña lani Bungiu profetagu lidan burí profesía hagiribuduba lan meha ísüraelina hageiroun lárigiñe 70 irumu. Gúnfuliti profesía le hawagun, gama lumoun, gániti giñe wama. Akutiha wamá fiu lídangiñe profesía burí le ani ariha waméi le gani lubéi luma Paraísu le lunbei liabin ámuñegü ubouagu.

11. a) Ida liña lagunfulirun Isaíasi 11:6-9? b) Ka álügüdahani lunbei lounabúniwa?

11 (Aliiha huméi Isaíasi 11:6-9). Yusu lumuti Bungiu Isaíasi lun lariñagun lidan aban profesía ñeinbei lan meha darangilaü lidan fulasu le ñeinba lubéi meha hagiribuda ísüraelina ani moun lumuti lan meha hanufudedun luéi hadügün animaalugu ni gürigia fásitiña dañu houn. Lídanbaña meha ichouruni dandu ha derebuguhañabaña kei ha nibureingiñabaña. Ma haritaguagüda lumutiwa katei le luagu ligaburi meha ibagari lidan fuluri-agei Edén? (Isa. 51:3). Ariñagati meha giñe profesía le, ‘ítara kei lan labuinchagüdüni duna barana ítara luba lan giñe labuinchun sun fulasu —mámarügü hageira ísüraelina— lau lasubudiruniwa luéirigun Heowá’. Ídaba méhati lagunfulira dimurei burí le?

12. a) Ka abiniruni heresibirubei ha agiribudubaña Babilóniagiñe? b) Ka arufudubalin lagunfuliruba lanya le lariñagubei Isaíasi 35:5-10 ámuñegü?

12 (Aliiha huméi Isaíasi 35:5-10). Ayanuhayati Isaíasi luagu ha lan meha lúnbaña hagiribudun Babilóniagiñe masandirunbaña lan anufudei hawéi gürigia ni hawéi animaalugu. Larandaruba meha múa ladüga gíbebei meha duna lidan fulasu ligía, ítara kei meha lidan fuluri-agei Edén (Agu. 2:10-14; Her. 31:12). Ábanrügübei meha san wéiyaasu lagunfulirun profesía le? Ariñagati giñe profesía le hareidaguba lan meha lau aban milaguru ha marihintiña, ha danimatiña hama ha maganbuntiña. Lau sun lira, masuseredunti le houn ísüraelina. Ligíati, arufudati katei le lasusereduba lan milaguru le ámuñegü.

13, 14. Ida liña harihini ísüraelina ha agiribudubaña Babilóniagiñe lagunfulirun Isaíasi 65:21-23, ani ka fánreinti lídangiñe profesía le mégeigilibei lagunfulirun? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

13 (Aliiha huméi Isaíasi 65:21-23). Dan le hagiribudunbei huríu hageiroun, madaritiña muna buíduburitu ni ichari bunawaguaali ni tídibu beibei. Lau sun lira, lasansiruba meha katei le ladüga labinirubaña meha Bungiu. Chóuruti gunda hamá meha lau hábunagunu haban, hábunaguni hachari luma lun héigini éigini semeeti le halubahabei.

14 Teni wamá lun ariñaga lan profesía le ítara luba lan wabagari kei “libagari tídibu wewe”. Anihein tídibu wewe wínwanti saragu milu irumu. Mégeibadiwa hamuga aban lubuidun átuadi lun giñe migifebei lan wabagari. Gayaraati lenege lan aban uénedü hawinwandun gürigia aban ibagari migifeti lidan burí igaburi le uágubei layanuha Isaíasi lidan lani profesía. Lau sun lira, mama aban uénedü. Lagunfuliruba!

Ida luba lagunfulirun füramasei le ladügübei Hesusu luagu Paraísu? (Ariha huméi párafu 15 luma 16).

15. Ka burí abiniruni uágubei layanuhóua tidan liliburun Isaíasi?

15 Samina wamá luagun arufuda lan sun füramasei le, ñeinbei lan aban paraísu ámuñegü. Labinirubaña Bungiu sun gürigia ha Ubouagubaña. Madügünbaña animaalugu ni gürigia fásitiña dañu houn amu. Hareidaguba ha marihintiña, ha maganbuntiña hama ha danimabaña. Hábunaguboun gürigia haban ani hábunaguba éigini semeeti ani le buiti lun hátuadi. Migifetimabei habagari sügǘ lau le lawinwandubei tídibu burí wewe. Ítara liña, arufuda tumuti Bíbülia ligíaba lan asusereda ámuñegü. Kaba hamugati wóunaba anhein hamuga ariñaga somu gürigia woun wasaminaruña lan lóugiñe le lariñagubei profesía burí le? Ka uagu gayara lubéi wafiñerun ñeinbei lan aban paraísu ubouagu? Ruti wügüri le wéirigubei, le meha awinwandubei ubouagu lébuna afiñeni le.

LÍDANBADIWA PARAÍSU!

16, 17. Lidan ka sügǘ layanuha Hesusu luagu Paraísu?

16 Lau sun meha madurun lan Hesusu, siádiwati lun lounwen luagu aban wagabu. Dáwaguati Hesusu hamidangua bián huríu gáfarahatiña. Subudi lumuti meha aban hádangiñe Hesusu lan urúeibei, ligíati lubaragiñe lounwen, aba lamuriahan luma Hesusu: “Haritaguabatia nuagun danme le lagumeserun barúeihan” (Luk. 23:39-42). Gániti le lóunabubei Hesusu lidan Lúkasi 23:43 (TNM) luma le lunbei lasuseredun woun ámuñegü. Ámuñegueinarügüti le hasaminarubei gürigia luagu bérusu le. Añahein sásaamu ha lánina wadaani rútiña aban koma o bián puntu lubaragiñe dimurei “uguñe”, ábati lariñagun bérusu le ítara: “Ninarün bau ariñagatina bun: númabadibu lidan Paraísu uguñe”. Gama lumoun, anihán san le meha labusenrunbei Hesusu lariñagun?

17 Lidan saragu iñeñein le lánina wadaani, yúsuati koma, puntu luma burí katei kéiburi le lun lafuranguagüdüniwa le mini lubéi somu ariñahani. Ánheinti tidan binadu dugumedu to abürüdǘboun lidan güriegu maweirinti meha layusurún koma, puntu luma burí katei líbeina le. Ligía anihein lubéi machouruni luagu ka lan meha labusenrunbei Hesusu lariñagun: ninarün bau ariñagatina bun: númabadibu uguñe lidan paraísu?, o ninarün bau ariñagatina bun uguñe: númabadibu lidan paraísu? Bürǘ hamuti ha ásügüragüdübalin bérusu le según le hasaminarubei ligía lan labusenrunbei Hesusu lariñagun. Ani ítara liña labürüdǘn tidan ámuñegueinarügü Bíbülia.

18, 19. Ka íderagubadiwa lun gunfuranda wamani ka lan labusenrunbei Hesusu lariñagun?

18 Lau sun lira, haritagua waméi bián katei le meha lariñagubei Hesusu houn lani disipulugu, ‘nerederuba, au le Wügüri Garaüwarügüti, lidan numuaha ǘrüwa weyu, ǘrüwa áriebu’ luma luagu “lederegerúaba lan, ligía le Wügüri Garaüwarügüti, háhaburugun wügüriña wuribatiña, ábame háfaruni hilagubei, gama lumoun lásaaruba lan lídangiñe óunweni luagu lǘrüwan weyu” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34). Ariñagati apostolu Féduru ítara liña lan lasuseredun (Adü. 10:39, 40). Ligíati, mídinti Hesusu lidoun aban paraísu weyu le lóunwenbei ni gáfarahati le meha lóubagiñebei. Le linarün katei, lídanñein meha “habara hilaaña [o Ádesi]” Hesusu luagu fiu weyu darí láguyuguagüdüni Bungiu (Adü. 2:31, 32). *

19 Kei warihini, gumese lumuti Hesusu füramasei le ladügübei lun gáfarahati ligía lau dimurei “ninarün bau ariñagatina bun uguñe”. Ítara liña meha hayanuhan gürigia íbini lidan lidaani Moisesi. Kéiburi, luagu aban dan, ariñagati Moisesi: “Mosu bareiduni sun dimurei le nariñagubei bun uguñe tidan banigi” (2 Lur. 6:6, TNM; 7:11; 8:1, 19, TNM; 30:15).

20. Ka ariñahani achoururagüdübalin ligaburi gunfuranda wamani le lariñagubei Hesusu?

20 Ariñagati aban gürigia le ásügüragüdübarun Bíbülia, le erederubei luagun fulasu le ñein lubéi meha lawinwanda Hesusu, luagu lóunabagüle Hesusu: “Lidan bérusu le, dimurei le dǘgüdabei ñein, ‘uguñe’, ani lunti lariñagun ítara, ‘ninarün bau ariñagatina bun uguñe: númabadibu lidan paraísu’. Adügǘwati füramasei le weyuméme ligía ani lagunfuliruba meha ámuñegü. Arufuda lumuti katei le ligaburi hayanuhan gürigia ha awinwandubaña lidan burí fulasu le, le arufudubei adügǘwa lan füramasei lidan ítaga weyu ani chóuruti lagunfuliruba lan”. Úarati giñe saminaü le luma ligaburi tásügüragüdüni aban Bíbülia siríaka, to lánina sígulu seingü, le lóunabubei Hesusu: “Ítara liña, ariñagatina bun uguñe luagu númabadibu lan lidan Fuluri-agei Edén”. Chóuruti, ru lan füramasei le gurasu woun súngubei.

21. Ka un manuadirúnwa lan gáfarahati le óunwebei lóubagiñe Hesusu, ani ida liña wasubudiruni?

21 Manuadirúnti meha gáfarahati ligía lun lidin sielun. Ibidiñeti meha lun adüga lan Hesusu aban daradu hama lani apostolugu úaraguatiña lun harúeihan sielu úara luma (Luk. 22:29). Ani mabadiseirungubeiti gáfarahati ligía (Huan 3:3-6, 12). Ligía gunfuranda wabalin layanuhaña lan meha Hesusu luagu aban paraísu ubouagu. Saragu irumu lárigiñe, abahüdaguati apostolu Pábulu luagu aban arufudúni le larihibei aban wügüri le anügǘbei lidoun paraísu (2 Ko. 12:1-4TNM). Anuadirúati meha Pábulu hama ha híbiri apostolugu lun houdin sielun arúeiha luma Hesusu, ánheinti gáfarahati le óunwebei lóubagiñe Hesusu manúadirunti. Lau sun lira, layanuhaña meha Pábulu luagu aban katei le meha lunbei liabin ámuñegü: aban “paraísu”. * Yaabei meha san Ubouagu paraísu le? Gayaraabei san wawinwandun ñein?

LE GAYARAABEI WAGURABUNI

22, 23. Ka gayaraabei wagurabuni?

22 Haritagua waméi ariñaga lan Dawidi lidan aban profesía lachülürüba lan dan lun galagante hamani “gürigia buítiña múa” (Sal. 37:29; 2 Fe. 3:13). Layanuhaña meha Dawidi luagu aban dan danme gaganbadi hamá lílana Ubóu lun lilurudun Bungiu le richabei. Ariñagati profesía le lídanbei Isaíasi 65:22: “Migifebei habagari numutuniña kei libagari tídibu wewe”. Mini lan le hawinwanduba lan gürigia luagu saragu milu irumu. Le san lúgubu gayara lan wagurabun lasusereduba lan le? Anha, lugundun ariñagati Arufudúni 21:1-4 úaali lanme óunweni lidan iseri ubóu, ñeinba lubéi labiniraña Bungiu lubúeingu ha úaraguabaña.

23 Furanguti saminaü le. Féridi lumuti Adán tuma Ewa Paraísu le meha Edenbei, gama lumoun meferidirunti paraísu le lun súnwandan. Füramaseti Bungiu houn lílana Ubóu labinirubaña lan. Ani ariñagati Dawidi lau lídehan Bungiu galagantehabei lan gürigia ǘnabugutiña ani ha richaguatiña Ubóu ani hawinwanduba lan lidan lun súnwandan. Ani adügati lani Isaíasi profesía lun wagurabahani lau ubebeni lubuidun burí katei le lunbei liabin danme le lagunfulirun le füramase lubéi Hesusu lun gáfarahati le óunwebei lóubagiñe. Gayaraati giñe hawinwandun lidan Paraísu ligía. Danme lachülürün weyu ligía, lasusereduba le hariñagubei íbirigu lidan adamurini le adügǘbei Koréa: “Wadunraguba lidan Paraísu!”.

^ par. 18 Abürühati máisturu Marvin Pate: “Gunfuranda waali dan le lan lariñawagún ‘uguñe’, layanuhóuña lan luagu aban dan le lánina wein-gádürü oura. Leti turobulibei luma saminaü le, múaran lan luma le arufudahóubei lidan burí amu bérusu tidan Bíbülia luagu lárigiñe lan lounwen Hesusu aban lan lidin lidoun ádesi ani lárigiñe aba lan lidin sielun (Mat. 12:40; Adü. 2:31; Rom. 10:7)”.

^ par. 21 Ariha huméi fánreinti “Álügüdahani burí le hadügübei aliihatiña”, tidan garüdia to.