Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Ida luba wesefurun sunsuinagubei lídangiñe amudirawaguni le gádanbaliwa

Ida luba wesefurun sunsuinagubei lídangiñe amudirawaguni le gádanbaliwa

“Anhaün lubeiti nesefura, au le [...] Irahü, hesefuruba le tímatimaati” (HUAN 8:36).

UREMU: 32, 52

1, 2. a) Ka uagu chouru wabalin áfaagua hamá gürigia lun hesefurun sunsuinagubei lídangiñe ítaga katei? b) Ida liña lidin houn?

UGUÑE weyu, ayanuhóuati luagu esefuruni luma lunti lan ua lan himei wamá amu gürigia hawéi ha híbiri. Lidan saragu fulasu ubouagu, añahein saragu gürigia áluahatiña hesefurun lídangiñe iyereehabúni, héredun amu hawagu luma luéi gudemei. Añahein amu busentiña lun hariñaguni le hasaminarubei, hadügüni le hasaminarubei buidu lan luma lun hawinwandun kei le aubei habusenra. Sun gürigia busentiña lun hesefurun lídangiñe ítaga katei.

2 Lun gayara lan hibihini, adügatiña aransehani lun harufuduni magundan hamá luagu ítaga katei, furitiña ǘmada areinheina, ebedaaguatiña lun lúrudu ani adügatiña chagaguaü lun hálugun hadügün somu asansiruni. Gama lumoun, lubaragiñe hibihini le habusenrunbei hibihin, kamaniti sufurirügüñein lan hibiha ani anihein dan íbini óunweni. Furanguti warihini inarüni lan le labürüdübei urúei Salomón lau lídehan lani Bungiu sífiri sandu luagu yusu lani gürigia “ubafu le luágubei [...] lun ladügün damichi lun gürigia líledi” (Apur. 8:9).

3. Ka lunbei wadügüni lúntima wawinwandun lidan ugundani luma lun buidu lan wasandiragun woungua?

3 Ariñaga lumuti disipulu Santiagu ida luba lan lawinwandúniwa lidan ugundani le tímatimaati. Ariñagati: “Gürigia le héchubei aturiahoun Lererun Bungiu to úabei mégeiti tidan, ani furigüda tawa lídangiñe figóu, [...] adüga lumuti le tariñagubei” (Sant. 1:25). Heowá íchugubalin lubuidun lúrudu le, ligíatima subudihabúbei lun le wemegeirubei lun wagundaarun luma lun buidu lan wasandiragun woungua. Ani ru lumuti meha sun le labusenrubei Adán tuma Ewa houn lun gunda hamá, íbini iyarani lun hadügüni katei kei le aubei habusenra.

DAN MEHA LE GAYARA LUBÉI LADÜGÜNI WÜGÜRI LE LABUSENRUN

4. Ida liña meha libagari Adán tuma Ewa? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

4 Chóurugüda lumuti bián furumiñeti kapítulu le tídanbei líburu Agumesehani woun ua lan meha gudemei lidan Paraísu, ni anufudei ni léredun amu luagu aban. Séfuñu liña meha Adán tuma Ewa luéi sun le, ánheinti uguñe weyu, masuseredunti le. Madiheriduntiña meha luagu kaba lan heiga, ni luagu wadagimanu, ni luagu sandi, ni luagu óunweni (Agu. 1:27-29; 2:8, 9, 15). Mini lan san le ígira lumutiña lan meha Heowá Adán tuma Ewa lun hadügüni sun le habusenrun luma lun hanúadahani le buídubei lumoun le wuribabei? Ariha waméi.

5. Bóugudin luéi le hasaminarubei híbiri gürigia, ka mégeiwabei lun hanúadiruni gürigia hadügüni le habusenrun?

5 Añahein afiñetiña ladügüni lan gürigia le labusenrun mini lan gayara lan ladügüni sun le labusenrun meberesenga kaba lan asusereda. Ariñagatu aban enciclopedia (The World Book Encyclopedia), dan le lan merederun lan gürigia lábugiñe lagumadihan amu ligía lan iyarani lun desidírü lani le labusenrubei ladügün luma lun ladügüni. Gama lumoun, ariñagatu giñe: “Según larihini liñun-agei lúrudu, gayaraati hadügüni gürigia le habusenrun dan le michugún lan lúrudu le marichati houn o le memegeirun hamuti”. Mini lan le lun gayara lan hanúadiruni gürigia hadügüni le habusenrun mégeiwati lichugún lébeha katei houn. Kati garichabei lun lariñaguni ka lan buídubei, le mégeiwabei luma le richabei?

6. a) Ka uagu Heowárügüñein lubéi garicha lun ladügüni le labusenrun? b) Inarüni san gébeha lan le wabusenrubei wadügün, ani ka uagu?

6 Lunti gabaroun wamani Heowárügüñein lan garicha lun ladügüni le labusenrun. Ligía Adügübalin sun katei, ligía Suntigabafubei ani Urúeibei lun sun dan (1 Tim. 1:17; Aruf. 4:11). Haritagua waméi lubuidun dimurei le lariñagubei urúei Dawidi le wadarirubei lidan 1 Krónikasi 29:11, 12 (aliiha huméi). Ayanuhati luagu lueirin liñun lubara Heowá ani ligíarügüñein lun gabara lani. Ánheinti ha híbiri, dandu ha siélubaña kei ha ubouagubaña, siñati hadügüni sun le habusenrun. Lunti wasubudiruni Heowárügüñein lan iñu ilurudun lun líchugun lébeha le uágubei lasaminara buidu lan, richá lan ani mégeiwa ligía. Ani ligía ladügübei lúmagiñe ladügüni ubóu.

7. Írida humá fiu lídangiñe katei le wadügübei masaminarunga ani gúndaatiwa giñe lau wadügüni.

7 Íbini adüga lumuti lan meha Adán tuma Ewa le habusenrun furumiñe, ruti meha Heowá gumadi houn luagu le moun lubéi lun hadügüni. Anihein meha lídangiñe adüga hamuti masaminarunga, gama lumoun, aban meha gumadi lira luagu gébeha lan katei. Kéiburi lun gayara lan hawinwandun mosu meha hawaragun, heigin, harumugun lúmaya amu katei. Masaminaruntiña leredehañanu lan katei le luéi hadügüni le habusenrun. Adügati Heowá lun hagundaarun lau habagari íbini lau hadügüni katei le lánina sagü weyu (Sal. 104:14, 15; Apur. 3:12, 13). Ma hínsiñeti woun sun wagía lun wawaragun garabali harumati, wéigini éigini le hínsiñetimaabei woun luma wásaarun lárigiñe aban lubuidun emeraaguni? Masandiraguntiwa woungua gürawaguadiwa lan o berese lan woun wadügüni katei burí le. Gúndaarügütiwa lau wadügüni ani chóuruti gunda lan meha giñe Adán tuma Ewa lau hadügüni ligiaméme.

8. Ka lúrudu líchugubei Heowá lun Adán tuma Ewa, ani ka lébunabei?

8 Ariñagati Heowá lun Adán tuma Ewa lun habuinchagüdüni ubóu hau hasaanigu ani góunigi hameime (Agu. 1:28). Adügati san lúrudu le lun siñaali lan hadügüni le habusenrun? Uá. Ruti lúrudu le chansi houn sun gürigia lun gayara lan hídehan lidan lisuuni Bungiu lun ladügüni Ubóu ábanme paraísu lun hawinwandun gürigia ligibuagu lun súnwandan (Isa. 45:18). Uguñe weyu, añahein gürigia mabusenruntiña hamarieidun ani añahein giñe maríeitiña ha mabusenruntiña gasaanigu hamá, mama hadüraaguñein gürigia ha lilurudun Bungiu. Añahein amu, aba hamarieidun gasaanigu hagía íbini laganagua saragu turobuli le lanügübei hadügüni katei le (1 Kor. 7:36-38). Ka uagu hadügei? Anihein dan adügati katei burí le lun buidu lan wasandiragun woungua ani ruti ugundani woun (Sal. 127:3). Kei aubei warihei, gayaraabei yebe lagundaarun Adán tuma Ewa lidan habagari keisi maríeitiña habu hasaanigu lun súnwandan.

KA UAGU LÍDANÑADIWA LUBÉI AMUDIRAWAGUNI?

9. Ka uagu aban lubéi gumadi richati lúmagiñeti Bungiu ani le mégeiwabei le lídanbei Agumesehani 2:17?

9 Ruti Heowá ámuya gumadi lun Adán tuma Ewa ani furanguti lariñaguni houn kaba lan asusereda ánhaña adüraaguei lugumadin, ariñagati: “Meigabóun tin wewe to lánina lasubudirúniwa le buídubei lumoun le wuribabei. Meigabóun tin wewe tuguya, ladüga anhoun beiga ninarün bau bóunweba” (Agu. 2:17). Aban meha san gumadi le marichati ani le memegeirúnwati lira? Adügati san gumadi le lun siñá lan hadügüni le habusenrun? Uá. Ariñagatiña ámuñegueinarügü sásaamu lidan taturiahóun Bíbülia luagu aban lan gumadi le richati. Kei hénpulu, ariñagati aban hádangiñe: “Arufudati Agumesehani 2:16, 17 woun Búngiurügüñein lan asubudirei le buídubei lumoun le wuribabei [...] houn wügüriña. Lun gayara lan hagundaarun lau le ‘buídubei’, mosu hafiñerun luagu Bungiu gaganbadi hagíame lun. Anhein madügün hamá lunti desidírü hamani houngua le buídubei [...] lumoun le wuribabei”. Ani aban anügüni lira le siñá habéi gürigia anüga.

Wuribani lanügübei le desidírü lubéi Adán tuma Ewa. (Ariha huméi párafu 9 darí 12).

10. Ida liña amu lan gayara lan lanúadiruni gürigia le labusenrubei ladügün lumoun irichaü lun desidírü lani le buídubei lumoun le wuribabei?

10 Ariñagatiña saragu gürigia adüga lan gumadi le líchugubei Bungiu lun Adán lun siñá lan ladügüni wügüri le sun le labusenrubei ladügün. Gama lumoun iyeeni lira. Mama ligiaméme garicha lan gürigia ladügüni le labusenrun lumoun garicha lan lun lariñaguni ka lan buídubei lumoun le wuribabei. Gayaraati meha lanúadirun Adán tuma Ewa anhein gaganbadibaña lubéi lun Bungiu o maganbadibaña lan. Gama lumoun, Heowárügüñein garicha lun desidírü lani le buídubei lumoun le wuribabei. Ligía meha mini tubéi “wewe to lánina lasubudirúniwa buiti lumoun wuribati”, to meha lídanboun fuluri-agei Edén (Agu. 2:9). Lunti waritaguni mama lan súnwandan wasubudiruni ida luba lan lidin woun lárigiñe wadügün somu katei ni lun wachoururuni lahuuduba lan woun. Ligíati, libe-agei dan, dan le desidírü hamá gürigia hadügün aban katei, íbini buidu lan yebe le hasaminarubei, barüti asufuriruni, günringuaü o íbini óunweni (Ari. 14:12). Susereti lira lugundun gébeha lan wasubudin, wayara, wabafu luma katei líbeina lira. Lau gumadi le líchugubei Heowá lun Adán tuma Ewa, larufudahaña meha houn lunti lan gaganbadi hamá lun lun gayaraabei lan hadügüni le habusenrun. Kati hadügübei?

11, 12. Ka uagu wuriba lubéi lidin lun Adán tuma Ewa? Ru humá aban hénpulu.

11 Ma lirun aba lan lanúadirun Adán tuma Ewa lun maganbadi hamá lun Bungiu. Siñá tumuti Ewa awanda lóuchawagunu Satanási dan le lariñagunbei tun: “Léfegechuba [...] hagu lun hasubudiruni le buídubei luma le wuribabei, ábameti ítara humá kei Bungiu” (Agu. 3:5). Adügati san le lúntima gayara lan hadügüni le habusenrun? Uá. Ni le füramase lubéi Satanási houn magunfulirunti. Lau lóufudagun aba híchugun fe barǘ lumutiña lan lidoun günringuaü hamahadun lun ladundehaniña Bungiu luma hasigiruni hémeri guánarügü (Agu. 3:16-19). Ka uagu? Ladüga míchugun lani Heowá ubafu houn gürigia lun desidírü hamani le buídubei lumoun le wuribabei (aliiha huméi Ariñawagúni 20:24 *; Heremíasi 10:23 *).

12 Ariha waméi hénpulu lani aban abugahati awión. Lun gayara lan lachülürün buidu lidoun fulasu le ñéinhinba lubéi lidin lunti lasigiruni üma le ariñawagúbei lun ñéingiñeba lan tásügüra awión. Gayaraati giñe layusuruni tulu lánina adundehani le tídanbei awión ani ayanuha ligíame hama ha arihibaña luagu wéiyaasu. Anhein amahada lun sun adundehani le ani sügǘ ligía luéigiñe furumiñeguarügü émeri gayaraabei lasufurirun danaguaü. Aban katei ítarati asuseredubei lun Adán tuma Ewa. Aba hamahadun lun adundehani le líchugubei Bungiu houn ani ma lirun le asuseredubei houn: barütiña figóu luma óunweni dandu houn kei houn hasaanigu (Rom. 5:12). Kei meha busén habéi hawinwandun kei aubei habusenra aba heferidiruni esefuruni le tímatimaati, le meha ibiha hamaalibei.

IDA LUBA LIBIHÍNIWA ESEFURUNI LE TÍMATIMAATI

13, 14. Ida luba wibihini esefuruni inarüniti?

13 Saragu gürigia saminatiña eibu lan hadügüni le habusenrun buídutimabei lan lidin houn. Gama lumoun, denchati dan le míchugun hamá gürigia lébeha hadügüni le habusenrun, ítara liña kei aban gusiñu to hanarimeti tamana. Inarüni barǘ lan esefuruni saragu buiti. Gama lumoun, ida luba hamuga san ubóu lun hamuga michugúnwa lan lébeha katei? Ligía ariñaga tubéi enciclopedia to uáguboun wayanuha lidan párafu 5: “Lidan halurudun gürigia anihein yuriguaü luagu hadügüni gürigia le habusenrun luma le siñá habéi adüga”. Chóuruti aban lan katei hénrenguti kesi le. Samina wamá luagu saragu lúrudu le hábürügüdübei wügüriña, hama saragu milu awogóu hama aguseragüdütiña ha mégeiwabaña lun hasubudiragüdüni lúrudu burí ligía luma lun hadügün lun lagunfulirúniwa.

14 Ánheinti Hesusu arufudahati luagu ida luba lan hibihin gürigia aban esefuruni le inarüniti le ménrengunti libihíniwa. Ariñagati: “Anhaün agunfulira lau nererun, hiábinba lun nani humá disipulugu le tímatimaati. Ábame hasubudiruni inarüni, ábame lesefurunün inarüni” (Huan 8:31, 32). Lun wafalaruni adundehani le mosu wadügün bián katei. Furumiñe, wánharun lun inarüni le larufudahabei Hesusu. Ani, le libiaman, lun lani wamá disipulu. Anhein wadüga ítara, wesefuruba le tímatimaati. Ida? Sigiti Hesusu ariñaga: “Sun [...] ha adaagubaña figóu, lidamun figóu hagía. [...] Anhaün lubeiti nesefura, au le [...] Irahü, hesefuruba le tímatimaati” (Huan 8:34, 36).

15. Ka uagu gayara lubéi ladügün le füramase lubéi Hesusu lun wesefurun le tímatimaati?

15 Inarüni íñutima lan esefuruni le füramasei lubéi Hesusu houn lani disipulugu sügǘ luéi esefuruni le hayumahabei saragu gürigia lun hibihini hámagiñe amu gürigia o lídangiñe polítika. Dan le lariñagunbei Hesusu “anhaün lubeiti nesefura, au le [...] Irahü, hesefuruba le tímatimaati”, mini lan le lesefurubaña lan gürigia luéi amudihani le hanarimetimabei: lamudihan figóu. Mámarügü lun wadügüni le wuribabei línchahawa figóu, adügati giñe lun hénrengu lan woun wadügüni le wasubudirubei buidu lan o lun wáfaagun lun wadügüni le buídubei. Ligía lidamun wabéi figóu. Adügati lun wasandiragun woungua wuriba, wasufurirun ani le lagumuhóun, lun wounwen (Rom. 6:23). Sandí lumuti meha apostolu Pábulu igarigu le (aliiha huméi Rómana 7:21-25). Danme wesefurun luéi lamudihan figóu ligíarügüba gayara lan séfuñu wamá le tímatimaati, esefuruni le leferidirubei Adán tuma Ewa.

16. Ida luba wibihini esefuruni le tímatimaati?

16 Dan le lariñagunbei Hesusu “anhaün agunfulira lau nererun”, layanuhaña meha luagu mosu lan wagunfulirun lau fiu katei le lamuriahabei wama lun gayara lan lesefuruniwa. Keisi kristiánugu ha deregeguaañabaña houngua lun Bungiu bulíei wamaali kátañadiwa lan ani aranseediwa lun wánharun lun sun gumadi le líchugubei Hesusu houn lani disipulugu (Mat. 16:24). Ítara kei füramase lani Hesusu wesefuruba le tímatimaati danme le wibihini sun buiti le lanügübei lafayeirún lebegi asalbaruni.

17. a) Kaba adüga lun gasuuni lan wabagari gunda wagíame? b) Kaba wariha lidan leweñegua arütíkulu?

17 Lau gaganbadi wamá lun le larufudahabei Hesusu gasuunibei wabagari ani gúndaabadiwa. Ladügüba katei le lun wesefurun sunsuinagubei lídangiñe lamudihan figóu luma óunweni (aliiha huméi Rómana 8:1, 2, 20, 21). Lidan leweñegua arütíkulu, warihibei ida luba lan wayusuruni chansi le wámabei guentó lun wadügüni le wabusenrun lun gayara lan wíchugun uéiriguni lun Heowá lun súnwandan, le Lubungiute esefuruni le inarüniti.

^ par. 11 Ariñawagúni 20:24 (TNM): “Heowá adundehabalin lémeri wügüri, ida lubati lasubudiruni wügüri lémeri guánarügü?”

^ par. 11 Heremíasi 10:23 (TNM): “Bungiu Heowá, subudi numuti luagu ua lan yu lan lémeri wügüri lun. Úati yu lan lun wügüri le éibugubei ladundehani lupasun guánarügü”.