Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Ida liña ligaburi Bungiu?

Ida liña ligaburi Bungiu?

Lun gamadagua wamá luma aban gürigia, mosu wasubudiruni ligaburi. Ítarameme, lun gamadagua wamá luma Bungiu, mosu wasubudiruni lubuidun burí ligaburi. Éibutima wasubudiruni, ábatima wayarafadun lun. Anihein gádürü lídangiñe ligaburi Bungiu le hanarimetimabei larufuduni: lubafu, lichú lau, richagua lan luma línsiñehabu.

GABAFUTI BUNGIU

“Nabureme, lau óunwenbu bubafu badügei sielu luma ubóu” (HEREMÍASI 32:17).

Arihúati lueirin lubafu Bungiu lidan sun le adüga láalibei. Kei hénpulu, ka wasandirubei dan le bóugudiñadiwa lan lábugiñe ladinhan Weyu? Sandí wamuti lara Weyu. Le linarün katei, larufudarügüñein lira ubafu le layusurubei Heowá lun ladügüni. Átiriñein san lubafu Weyu? Lun gunfuranda humani, samina humá luagun le: Áhurahati duna lau liñurun lisü watu 100 wéiyaasu. Ánheinti lamidangua Weyu chülüti liñun lisü kéiburi 150,000 wéiyaasu lóugiñe lira. Sagü segundu, ígiragüdati Weyu saragu erei kei le tígiragüdübei saragu san míñunu áruma to hanarimetimaboun.

Íbini ítara, ñǘraüti Weyu tóubagiñe saragu amu waruguma. Saminatiña sásaamu ha lánina siensia waruguma lan to gíriboun UY Scuti, wéiritimaboun tídangiñe sun to subudiwaboun, kéiburiñein 1,700 wéiyaasu tueirin luéi Weyu. Lun hamuga tárügüdüni UY Scuti lubara Weyu, táhuluchuñein hamuga Ubóu le ídanbei wawinwanda ani tánhinñuraguñein hamuga lémeri ubóu le gíribei Húpiterü. Háfuga líderaguniwa wasubudiruni lira lun gunfuranda wamani ka lan uagu lariñaga Heremíasi lau lan óunwenbu ubafu ladügei Heowá sielu luma ubóu.

Ka buiti wibihubei lídangiñe lubafu Bungiu? Katei burí le adüga láalibei Bungiu ágüdahabalin wabagari, kéiburi Weyu luma saragu amu katei le ubouagubei. Ani yusu lumuti giñe Bungiu lubafu lun líderaguni kada aban wádangiñe. Ida? Lidan furumiñeti sígulu, ruti Bungiu ubafu lun Hesusu lun ladügün milaguru. Aliihatiwa: “Arihaaña [...] ha meha marihinbaña, éibuga ha meha méibugunbaña, areidagua hagía ha meha gawagubaña lépüra, aganba ha meha maganbunbaña, sará hagía hilaaña” (Matéu 11:5). Ágiati uguñe weyu? Ariñagatu Bíbülia: “Ruti erei lun le buchaalibei uagu”. Ani ariñagatu giñe hibihuba lan ha hemenigibaña luagu Heowá iseri erei súnwandan (Isaíasi 40:29, 31). Gayaraati líchugun Bungiu “óunwenbu ubafu” woun, lun lan yebe wagagibudagun luma lénrengunga le úmati wadunragua lidan wabagari o lun wawanduni (2 Korintuna 4:7). Ma adügati hasubudiruni weiri lan wínsiñe lun Bungiu darí lun layusuruni lubafu lun líderaguniwa lun yarafatima lan hasandiragun hungua lun?

CHUTI LAU BUNGIU

Gíbeti burí katei le adüga báalibei Heowá! Lau lichú aau badügei súngubei (SÁLUMU 104:24).

Eibu laganwoundun wasubudin luagu katei burí le adüga láalibei Bungiu, ábatima taweiridun wanigi luagu lichú lau. Darí lun anihein lan aban siensia gíriti biomimétika, le ídanbei haturiahei sásaamu katei burí le adüga láalibei Heowá, lun háyeihan fiu lídangiñe igaburi le harihibei luagu lun habuiduragüdüni katei burí le hadügübei, dandu lun hadügün aban katei le ménrengunti kei aban pini darí dan le hadügün aban katei le hanarimeti kei aban awión.

Hagu gürigia ábanbei lídangiñe katei wéiriti lubuidun le adüga láalibei Bungiu.

Lau sun lira, úati amu katei le ídanbei buídutima lan larihíniwa lichú lau Bungiu kei lidan ligaburi ladügüni hágubu gürigia. Samina wamá luagun ligaburi lácharawagun irahü turageirugu lúguchu. Gumeseti dan le labouchun ibagari tidan aban sélula to ñein lumuti sun ariñahani le mégeiwabei luáguti irahü ligía. Furumiñe, aba tabiamadagun ábanrügü sélula tuguya, lárigiñe aba gádürüharu lan ani ítara liña agibedagueina tan, lidan lagumeseha, genegeguatu súngubei. Danti le lachülürün oura ligía, aba tagumeserun súngubei asansiragua, fánreingua tuguya lidan burí ámuñegueinarügü tuwuyeri sélula, kéiburi sélula lánina hitaü, lánina ílagülei tuma sélula lánina abun. Murusun dan lárigiñe, aba lagumeserun ámuñegueinarügü lumegegun úgubu áhücha ani aban lagumeserun awadigimarida. Lídanrügü nefu hati, aba ábanhali lan liraüraü gürigia le gawagubei saragu míñunu sélula lau sun ábanrügüñoun lan meha sélula tuguya lidan lagumeseha. Gíbetiña gürigia, dan le harihini lichú aau le lídanbei ligaburi lácharawagun úgubu, aba hariñaguni lememe lariñagubei abürühati Bíbülia le ariñagubei: “Buguya adügübalin sun núgubu; buguya adügübalina turageirugu núguchu. Alawaha numutibu, ladüga wéiritu nanigi, ladüga wéiriguti katei le badügübei” (Sálumu 139:13, 14).

Ka buiti wibihubei lídangiñe lichú lau Bungiu? Subudi lumuti le Adügübaliwa ka lan wemegeirubei lun gunda wamá. Kei weiri lubéi lichú lau, gayaraati líchugun adundehani buiti woun tídangiñe Bíbülia, to Lererun. Kei hénpulu, ariñagati woun tidan lunti lan ferudunagua wamá wámagua (Kolosana 3:13). Ida liña harihin lun adundehani le? Buiti funa san? Rúhaña sásaamu fe ídeha lan feruduna lániña gürigia amu lun buidu lan larumugun luma lun maweirin lan liñun hitaü luagu. Gayaraati giñe ladügün lun güreweitima lan ladagarun sandí le lánina lanarime íruni luagu o amu burí sandi. Ítara liña Bungiu kei aban buiti umadaü le beresebei wau ani le íchugubei adundehani buiti woun súnwandan (2 Timotéu 3:16, 17). Ma hínsiñeti hamuga hun gamada humá aban umadaü ítarati?

RICHATI BUNGIU

Hínsiñeti irichaü lun Heowá (SÁLUMU 37:28).

Súnwandan ladügüni Bungiu le buídubei. Le linarün katei, siñati ni lun lasaminarúniwa adüga lan Suntigabafu wuribani (Hobu 34:10). Súnwandan laguseragüdün lau ísuruni, ítara kei lariñagun abürühati Sálumu lun Heowá: “Agumadihatibu fulasurugu lau irichaü” (Sálumu 67:4). Kei ariha lubalin Heowá le tídanbei wanigi, siñati heyeeduni gürigia ha biánguabaña igibu, lugundun gabafuti lun lasubudiruni kátima lan inarünibei ani lau irichaü laguseragüda (1 Samueli 16:7). Ariha lumuti giñe sun marichaü luma wuribani le adügǘbei ubouagu, ani füramaseti málühali lan agumucha hau sun gürigia wuribatiña (Ariñawagúni 2:22).

Úati mini lan lira aban lan aguseragüdüti furundeti Bungiu le gúndaabei lau labeichaguniña gürigia. Arufudati gudemehabu dan le lunti lan ladügüni. Ariñagatu Bíbülia areida lan Heowá, “gudemehabu ligía” íbini houn gürigia wuribatiña ha asakürihabaña tídangiñe sun hanigi. Ma inarüni irichaü lan le inarüniti lira? (Sálumu 103:8; 2 Féduru 3:9).

Ka buiti wibihubei lídangiñe liricha Bungiu? Ariñagati apostolu Féduru: “Úati [...] himei lan Bungiu aban gürigia luéi aban, lubaragiñe lira, resibirügü lumutiña sun ha inebehabubaña lun ani adüga haméi le buídubei” (Adügaü 10:34, 35). Kei ua lubéi himei lan Bungiu aban gürigia luéi aban, sun wagía, ibihatiwa buiti lídangiñe liricha. Resibi lumutiwa ani ánhati lun wáhuduragun lun meberesenga warasan, halíana wamá, furendei le ibiha wamaalibei ni anhein risi wabéi o gudeme wamá.

Kei ua lubéi himei lan Bungiu aban gürigia luéi aban, sun wagía, gayaraati weresibirun abiniruni lúmagiñe meberesenga warasan, halíana wamá ni anhein risi wabéi o gudeme wamá.

Kei busén lubéi Bungiu le adügübaliwa lun gunfuranda wamani liricha luma lun wasagarun buiti lídangiñe, ligía rúhali lubéi aban saminaü woun. Ariñagatu Lererun Bungiu ítara liña lan saminaü le kei aban lúrudu le bürüwañubei tidan wanigi ani íderagua lumutiwa lan asubudirei anhein wóuseruña lubéi buidu o wuriba (Rómana 2:15). Ka buiti lanügübei lira woun? Ídehati aban saminaü le aranserúati buidu lun madügün wamá somu katei wuribati o le adügüti damichi. Ani ánhawa acharara, gayaraati línchahaniwa lun wasakürihan luma lun wígiruni wuribati le wadügübei. Chóuruti ibiha wamá buiti dan le gunfuranda wamani liricha Bungiu ani adügati lun wayarafadun lun.

ÍNSIÑENI BUNGIU

“Ínsiñeni Bungiu” (1 HUAN 4:8).

Mariñaguntu Bíbülia ubafu lan Bungiu, lichú lan aau o ligía lan irichaübei. Ánheinti luagu ínsiñeni, ariñagatu: “ínsiñeni Bungiu”. Ka uagu? Ladüga, lau sun inarüni lan ídeha lan lubafu lun ladügün somu katei, adundehalei liricha luma lichú lau adügei le ladügübei, ínsiñeni ínchahabalin lun ladügüni sun katei. Sun le ladügübei, adüga lumuti lau ínsiñeni.

Lau sun memegeirun lan Heowá ni kata, memegeirun ligía ni aban, ínchaha lumuti ínsiñeni le lasandirubei lun ladügüniña ánheligu sielu hama gürigia ubouagu lun gayara lan hasandiruni línsiñehabu luma lun lóunigiruniña. Masaminarunga luouguounrügü, adüga lumuti Ubóu, aranseléi lun hawinwandun gürigia lidan. Ani anihagua arufuda ínsiñeni hawagu gürigia lugundun ligía “óunahabalin weyu houn buítiña hama wuribatiña, óunahalei huya dandu houn múarantiña keisi houn úaratiña” (Matéu 5:45).

Ani “areidati Bungiu, gudemehabu ligía” (Santiagu 5:11). Arufuda lumuti línsiñehabu houn ha áfaagubaña lun hasubudiruni luma lun hayarafadun lun lau sun taruman hanigi. Subudi lumutiña Bungiu kada aban hádangiñe gürigia hagía. Le linarün katei, madiseti “Bungiu luéi kada aban wádangiñe” (Adügaü 17:27).

Ka buiti wibihubei lídangiñe línsiñehabu Bungiu? Arufuda lumuti Bungiu línsiñehabu woun lidan ámuñegueinarügü igaburi, kéiburi lau léherahan aban irahü ñǘraügili le giñe adügübei lun wéherahan, ínsiñehabuni le hádanbei waduheñu, aban lubuidun lálüdün Weyu... Inarüni memegeirúniwa lan ni aban lídangiñe katei burí lira lun gunda lan ibagari, íbini ítara, adügati lun buídutima lan.

Furíei giñe ábanbei lídangiñe igaburi le ídanbei larufudei Bungiu línsiñehabu. Ariñagatu Bíbülia: “Madiherida humá luagu ni kata, ariñagarügü huméi sun katei lun Bungiu súnwandan dan le hafurieidun; amuriaha humá luma, mabulieidagunga lun híchugun eteingiruni lun”. Hínsiñetiwa lun Heowá, le Wáguchi, ani busenti lun wabahüdaguni sun wadiheri lun. Füramaseti woun anhein lan wadüga ítara, lauba lan sun lugundan líchigei lidarangilaü “le wéiritimabei luéi sun subudi” woun (Filipuna 4:6, 7).

Lidan arütíkulu le, iridúaali burí igaburi súdinitimati le luágubei Bungiu: ubafu, lichú aau, irichaü luma ínsiñeni. Guentó, agunbiraha wamutün lun hasigirun aliiha gayara láamuga hasubudiruni ka lan katei adüga láalibei Bungiu huagu luma le lunbei ladügüni ámuñegü.

IDA LIÑA LIGABURI BUNGIU? Lau sun ua lan ni aban gabafutimati, richatimati ani chutimati lau luéi Heowá, línsiñehabutima adügübei lun busén wamá wayarafadun lun.