Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Subudigüda lumuti Heowá “katei le burí lunbei lasuseredun madise”

Subudigüda lumuti Heowá “katei le burí lunbei lasuseredun madise”

Subudigüda lumuti Heowá “katei le burí lunbei lasuseredun madise”

“Anihán burí katei le larufudubei Bungiu lun Hesukrístu lun lasubudiragüdüni houn lánigu, katei le burí lunbei lasuseredun madise.” (ARUF. 1:1)

KABA HAMUGA HÓUNABA?

Ka fánreinti lídangiñe guáriua mini lubéi arúeihani gabafuti lani Alundu luma Meriga?

Según arufudúni le larihubei Huan, ka idan genegegua lan arúeihani gabafuti ubouagu lani Alundu luma Meriga tuma Óundaruni hani Néchanigu?

Ka lariñagubei Danieli luma Huan lidan aban profesía luagu hagumuchagun urúeigu ubouaguna?

1, 2. a) Ka gunfuranda wabéi dan le wakutihani lani Danieli luma lani Huan profesía? b) Ka mini lubéi furumiñeti sisi lichügü mónsturu?

GENEGEGUATI profesía le lani Danieli luma le lani Huan. Anhein wakutiha, gunfuranda wabéi le mini lubéi sügǘ le asuseredubei uguñe ubouagu luma le lunbei lasuseredun ámuñegü. Ka gayarabei wafurendeirun dan le konpararü wamani mónsturu le larihibei Huan lidan aban arufudúni, mónsturu hanufunati le díisibei iganchun le larihibei Danieli, luma le lafuranguagüdübei Danieli luagu óunwenbu guáriua? Ka lunbei wadügüni danme le gunfuranda wamani profesía burí le buidu?

2 Gumese wamá ayanuha luagu mónsturu le larihubei Huan (Aruf., kap. 13). Kei warihini lidan furumiñeti arütíkulu, sisi lídangiñe lichügü mónsturu le, mini lan Ehiptu, Asiria, Babilónia, Media luma Pérüsia, Güresia luma Roma. Sun arúeihani gabafuti le, arufudati meha lágani lan tadügawagun würi (Agu. 3:15). Saragu sígulu lárigiñe labürüdüni Huan arufudúni le larihubei, anihagua meha Roma agumadiha kei aban arúeihani gabafuti. Gama lumoun, lachülürüba buga dan lun lagumadihan lisedün ichügü lidan lilugaarun. Katei san arúeihani gabafuti ligía, ani ida luba buga lóuseruniña tadügawagun würi?

LACHÜLÜRÜN ALUNDU LUMA MERIGA LIDOUN UBAFU

3. Ka mini lubéi mónsturu hanufunati le díisibei iganchun, ani ka mini lubéi liganchun?

3 Lun wasubudiruni katei lan lisedünbei lichügü mónsturu le uágubei layanuhóua lidan kapítulu 13 tidan líburu Arufudúni, mosu konpararü wamani arufudúni le larihubei Huan luma mónsturu hanufunati le díisibei iganchun le larihubei Danieli (aliihoualá Danieli 7:7, 8, 23, 24). * Mini lan mónsturu le, arúeihani gabafuti le rómana (arihuatá lísüta to lídanboun páhina 14 luma 15). Lúmagiñe sígulu seingü, aba lagumeserun arúeihani rómana afanreinragua lidan lirahüñü arúeihani. Ligíati, diisi ganchu le achülaagubei luagu lichügü mónsturu hanufunati, mini lan arúeihani burí le áfuridubei lídangiñe arúeihani rómana.

4, 5. a) Ka ladügübei ganchu le ñǘraütimabei? b) Katei san lisedün lichügü mónsturu?

4 Hüchati ábanya ‘ganchu le ñǘraütimati’ luagu mónsturu le díisibei iganchun le lídanbei lani Danieli profesía, le áhulubei ǘrüwa lídangiñe ganchu. Gúnfuliti profesía le, danbei le lagumeserun Alundu, aban lídangiñe agumadihani le meha rómana ibiha uéiriguni. Darí lidan sígulu disedü, aban meha arúeihani le mabafuti Alundu. Anihein meha ǘrüwa ageiraü le gabafutimati lídangiñe ageiraü le meha lábugiñebei lubafu arúeihani rómana le meha ábürühalibei, Esüpáña, Países Bajos luma Francia. Gama lumoun, aba agidareina lani Alundu ageiraü burí le lídangiñe lubara. Lamidangua sígulu disiwídü, chülümémeeli meha Alundu lun ligía lan ageiraü gabafutimati ubouagu. Gama lumoun, mámagili meha lisedün ichügü lidan dan ligía.

5 Íbini chülǘ lan Alundu lun wéirigubei lan, aba lafanreinragun Meriga luéi ani chülüti lun aban lan ageiraü le lúnguati ani gabafuti seremei ídemuei le híchugubei súdaragu Alunduna houn merigana baranaha. Lúmounbei irumu 1914 —danbei lagumeserun luéyuri Aburemei—, aba lachülürün Alundu lun ligía lan arúeihani le gabafutimabei ubouagu, ani chülüti Meriga lun ligía lan arúeihani le gabafutimabei ubouagu lidan luáguti ladügǘn bísinisi luma seinsu. * Lidan furumiñeti wuribu le wéiribei, óundarati Meriga luma Alundu lidan aban manera espechaliti. Ítara liña lachülaagun lisedün lichügü mónsturu: arúeihani gabafuti lani Alundu luma Meriga. Ida liña lóuseruniña ichügü le tadügawagun würi?

6. Ida liña lóuseruniña lisedün ichügü lumutuniña Bungiu?

6 Murusun dan lárigiñe lagumeserun luéyuri Wabureme, aba lábürühan lisedün ichügü hawagun lumutuniña Bungiu, lidan amu dimurei, líbirigu Kristu ha ubouagubaña (Mat. 25:40). Ariñagaali meha Hesusu lidan aban profesía beresegubaña lan buga fiú hádangiñe tadügawagun würi ubouagu danme le lagumeserun arúeiha (Mat. 24:45-47; Gal. 3:26-29). Gumeseti arúeihani gabafuti lani Alundu luma Meriga aban ‘ageindaguni hama lánigu Bungiu’ (Aruf. 13:3, 7). Éibaaha lumutiña arúeihani le, lumutuniña Bungiu lidan furumiñeti wuribu le wéiribei, máhati lun tafareinhoun fiú tídangiñe hani agumeiraguagüdüni ani dáügüda lumutiña fiú íbirigu hádangiñetiña musu úaraguati. Darí lun lararamúniwa apurichihani luagu fiú dan, ítara kei aubei larufudei Heowá lun Huan. Gama lumoun, ariñagati giñe Bungiu lun Huan luagu láguyugüdübaña lan buga libiaman fánreinti hádangiñe tadügawagun würi ani laganwounduba lan buga hawadigimari le lánina apurichihani (Aruf. 11:3, 7-11). Gúnfuliti san profesía le? Ítara liña larufuduni le abürüdǘbei luagu hásügürün lubúeingu Heowá uguñe weyu.

ALUNDU LUMA MERIGA ARÚEIHANI LE GABAFUTI LUMA UGUDI LE LAUTI MÚA LUMA GÜRABU

7. Ida liña genegegua lan lisedün lichügü mónsturu luma óunwenbu guáriua?

7 Ida liña genegegua lan lisedün lichügü mónsturu luma óunwenbu guáriua? Alundu —luma giñe Meriga— lídangiñetiña larúeihan Roma. Káteiti mini lubéi gürabu luma múa? Según arufúduni le larihubei Danieli, migisiguati gürabu luma múa (aliihoulá Danieli 2:41-42). Lamigisirun gürabu luma múa úarati luma dan le ídanbei lachülaagua lisedün ichügü, arúeihani le gabafubei ubouagu, Alundu luma Meriga. Ítara kei méretima lan aban katei le adügǘbei lau múa mígisiñu lau gürabu luéi aban le adügǘbei láurügü gürabu, méretimati giñe arúeihani gabafuti lánina Alundu luma Meriga luéi arúeihani le ídangiñebei láfurida. Ka uagu méretima lubéi?

8, 9. a) Ida liña larufudun lisedün arúeihani héreti lan kei gürabu? b) Ka mini lubéi múa le luágubei lugudi guáriua?

8 Arufudati lisedün ichügü héreti lan kei gürabu lidan fiú ókaasion, kéiburi, dan le lagañeirunbei lidan furumiñeti wuribu le wéiribei. Ani furanguti giñe lerederun katei le lidan libiaman wuribu le wéiribei. * Íbini lárigiñe wuribu le, arufuda lumuti lanarime lere lidan somu okaasión. Gama lumoun, lúmagiñe lagumeserun lamigisiraguña gürabu luma múa. Ida?

9 Lúmagiñe saragu dan, álugaña lubúeingu Heowá gunfuranda hamani ka lan mini lubéi lugudi guáriua. Lidan Danieli 2:41 ariñawagúati lamigisiragun lan gürabu luma múa mini lan aban “arúeihani”, úati mini lan saragu arúeihani. Ligíati, mini lan múa sun katei le adügübei lun méretima lan lubafu arúeihani le biángubei le gabafubei ubouagu, Alundu luma Meriga, luéi Arúeihani rómana le meha hérebei kei gürabü. Arufudati Danieli gürigia lan furumiñeguarügü mini lubéi múa (aliihoulá Danieli 2:43). * Lidan arúeihani gabafuti Alundu luma Meriga óundaraguatiña gürigia lun hageindagun luagu haricha, lau hóundaragun gürigia lun híderagun houngua lun hibihin somu katei, polítika le áluahabei lalibürerun luéi gumadi. Adügaaña lun lalouguadun iarani le meha luágubei Alundu luma Meriga, íbini houn alidihatiña hátima hínsiñewabaña hénrenguti houn hadügüni le hasaminarubei hadügün, ladüga féridi hamuti abuduhani ladüga yarafaguati lani resultóu, láurügü fiú abuduhani kóntüratiña hawagu. Kei aubei lariñagei Danieli lidan profesía: “Mini lan lira, luagu here luba lan arúeihani ligía, mere ligíame” (Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3).

10, 11. a) Kaba asusereda lun “lugudi guáriua”? b) Ka gayarabei wasaminarun luagu linumerun lifinga lugudi guáriua?

10 Lidan sígulu wein-aban, rédeiti Alundu luma Meriga lidan aban, ani úaraguatiña lidan katei le lánina ubóu. Arufudati profesía le luáguti óunwenbu guáriua luma mónsturu meweñeguabei lan arúeihani gabafuti Alundu luma Meriga. Íbini débilitima lan arúeihani gabafuti le luéi Roma le ábanbei sínbolu lani liyada guáriua le lauti gürabu, mafanreinragunbei lábuguarügü.

11 Ka mini lubéi linumerun lifinga lugudi guáriua? Haritagua wamá lidan lan burí amu arufudúni adimurehati Danieli luagu burí númeru le súdiniti, kéiburi linumerun burí ganchu le hábulugubei fiú mónsturugu. Gama lumoun, mariñagunti Danieli átiriñein lan lifinga lugudi guáriua, genegeti úati lan súdini lan linumerun, ligiaméme asuseredubei luma linumerun larüna, lúhabu luma lifinga, liyada luma lugudi. Le lariñagubei luagu lifinga lugudi lauti lan múa luma gürabu. Ladüga katei le gayarati wasaminarun, arúeihaniba lan gabafuti lánina Alundu luma Meriga agumadiha ubouagu danme lábürühan “dübü” aban sínbulu lani Larúeihan Bungiu luagun lugudi guáriua (Dan. 2:45).

ALUNDU LUMA MERIGA LUMA MÓNSTURU LE BIÁNGUABEI IGANCHUN

12, 13. Ka mini lubéi mónsturu le biánguabei iganchun, ani ka ladügübei?

12 Íbini aban lan amigisiraguni lani múa luma gürabu arúeihani gabafuti Alundu luma Meriga, lidan arufudúni le lasubudiragüdübei Hesusu lun Huan arufudati lagunfuliruba lan arúeihani le aban gárada súdinitu lidan lagumuhóun dan. Ida? Arihati Huan aban mónsturu le biánguabei iganchun ani adimurehati kamá aban düragón. Ka mini lubéi mónsturu le? Kei biánñein lubéi liganchun, mini lan, aban lan arúeihani biánguati, arúeihani gabafuti Alundu luma Meriga, gama lumoun, lagunfuliruña aban gárada súdinitu (aliihoualá Arufudúni 13:11-15).

13 Aba ladügagüdün mónsturu le biánguabei iganchun aban ‘liyawa’ mónsturu. Ariñagati Huan luagu gabagari tan buga iyawaü tugía, ñeingiñe aba túadun ani lárigiñe ábanya lichugún ibagari tun. Ligiaméme asuseredubei tun aban óundaruni to latatiruboun Alundu luma Meriga, lun hóundaraguagüdüni sun arúeihani le ubouagubei lidan aban luma lun tawadigimaridun lidan liri. * Subudiwatu óundaruni to kei Sociedad de Naciones, ani chülüguatu lárigiñe furumiñeti wuribu le wéiribei ani aba tagumuchagun danbei le lagumeserun libiaman wuribu le wéiribei. Lidan anihán lan wuribu le, ariñagatiña lumutuniña Bungiu según lan profesía le lídanbei Arufudúni, lichugúaba lan buga ibagari tun liyawa mónsturu. Ani ítara liña lasuseredun, aba tachülaagun kei Óundaruni hani Néchanigu (ONU) (Aruf. 17:8).

14. Ka uagu lariñaga Huan aban lan ‘hawidün urúeigu’ liyawa mónsturu?

14 Ariha lumutu Huan liyawa mónsturu kei aban ‘hawidün urúeigu’. Úati mini lan le aban tan liwidün lichügü furumiñeti mónsturu. Le linarün katei, liyawarügüñoun mónsturu ligía. Sun ubafu le tuágubei hámagiñeti néchanigu ha tídanbaña, lúmagiñe létima íderagubarun, arúeihani gabafuti Alundu luma Meriga (Aruf. 17:10, 11). Kati uagu lariñaga Huan aban lan ‘urúei’? Ladüga rúaali ubafu tun iyawaü to lun tadügün aban wadagimanu le lunbei lanügün saragu sügǘ le lunbei lasansiruni sun katei.

GUMUGUAGÜDATU LIYAWA MÓNSTURU TAU HORU

15, 16. Ka mini tubéi “horu”, ani ka asuseredubei lun ‘tidunari’?

15 Según labahüdahan Huan, wariñu tiña aban “horu” lánina sínbolu luagu aban mónsturu funati le liyawa mónsturu. “Babilónia to wéiriboun” tíribei horu tugía ani gabafutu luagu mónsturu (Aruf. 17:1-6). Ka mini tubéi horu? Sun relihión mama inarüniti, laganagua relihión le, añahein ha ariñagubaña hawaougua kristiánu hamá, hagía anügübalin furumiñeti lúgaaru. Ru lumuti óundaruni lánina relihión le mama inarüniti labiniragüle tun liyawa mónsturu ani álugaali gabafu lan tuagu.

16 Gama lumoun, lidan luéyuri Wabureme ariha taali Babilónia to Wéiriboun amabeideina liña lan ‘tidunari’, lidan amu dimurei, gürigia ha íchugubalin hídehan tun (Aruf. 16:12; 17:15). Danbei le tachülaagun liyawa mónsturu, ligilisi burí to ariñaguboun tuougua kristiánu tan —aban fánreinti tídangiñe Babilónia to Wéiriboun to anügübalin furumiñeti lúgaaru— gabafuboun luagu Yuropa luma Meriga. Gama lumoun, minebenhaña alidihatiña relihión ni ligilisi houn hibe-agei gürigia ani míchugun hamaali hídehan houn. Gíbetiña gürigia samitaniña lébunarügüñein lan lágieru relihión. Lidan burí fulasu le, gíbetimatiña sásaamu ariñagutiña lunti lan lagumuchun ubafu le lánibei relihión hawagu gürigia.

17. Kaba asusereda yarafa madise lun relihión le mámabei inarüniti, ani kaba uagu lasusereda?

17 Gama lumoun mámaba murusun murusun lagumuchagun relihión le mama inarüniti. Gabafumemeboun horu to, ani tasigiruba áluga lun hadügüni urúeigu le tabusenrubei darime líchugun Bungiu aban saminaü tidoun hanigi (aliihoualá Arufudúni 17:16, 17). Málühali Heowá adüga lun hayusurunu lánigu Satanási ha lídanbaña politíka Óundaruni hani Néchanigu lun hábürühan luagun sun relihión le mama inarüniti lun hagumuchun lau lubafu luma lirisin. Lidan burí irumu le sügühalibei, genegeti hamuga masuseredunbei lan aban katei ítarati. Gama lumoun, furanguti uguñe weyu luagu héiguamemeeru lan horu luéigiñe mónsturu le funabei. Méiguadunboun lau lámarun. Sódinibei tábürühan ani hanarimebei (Aruf. 18:7, 8, 15-19).

HAGUMUCHUN MÓNSTURUGU

18. a) Kaba ladüga mónsturu ani kaba asusereda? b) Según Danieli 2:44, kaba burí arúeihani lagünrinchagua Larúeihan Bungiu? (Ariha huméi rekuaduru lidan páhina 19.)

18 Danme le günrinwaguali relihión le mama inarüniti línchahouba mónsturu —óundaruni lánina polítika le lábugiñebei lubafu Satanási— lun lábürühan luagun Larúeihan Bungiu. Kei le siñabei lubéi lábürühan luagun ladüga siéluñein lan, lábürühaba hawagun ha íchugubalin hídehan ubouagu lun Arúeihani le. Gama lumoun bürǘ waali le lunbei lasuseredun (Aruf. 16:13-16; 17:12-14). Ariñaga lumuti Danieli kaba lan asusereda lidan wuribu le (aliihoualá Danieli 2:44). Lagünrinchawaguba mónsturu le uágubei ladimureha Arufudúni 13:1, liyawa mónsturu luma mónsturu le biánguabei iganchun.

19. Ka katei gayarabei wachoururuni, ani ka lunbei wadügüni guentó?

19 Wawinwanduña lidan lidaani lisedün ichügü. Machülaagunhali ni aban ichügü lubaragiñe lagünrinchawagun mónsturu. Ligíati, Alundu luma Meriga ligíaba arúeihani gabafuti agumadiha ubouagu danme le lagünrinchawagun relihión le mama inarüniti. Mabulieida waméi gúnfulihali lan íbini lagumuhóun dimurei lídangiñe lani Danieli luma Huan profesía. Ligíati, gayarati wachoururuni wéirihali lan liyarafan wuribu lánina Arümahedón luma dan lun lagünrinchawagun relihión le mama inarüniti. Le linarün katei, subudigüda laali Bungiu woun kaba lan asusereda ámuñegü. Weteniruba san lun eweridihani le líchugubei profesía? (2 Fe. 1:19.) Anihán dan lun luéigiñe wamá lóubadina Heowá luma lun wíchuguni wídehan lun Larúeihan (Aruf. 14:6, 7).

[Abürüdǘni burí]

^ par. 3 Tidan Bíbülia, yúsuati númeru diisi kei aban sínbolu lánina aban sétanu dayarüti. Lidan kesi le, mini lan sun agumadihani le áfuridubei lídangiñe Arúeihani rómana.

^ par. 5 Íbini añaheinhaña lan meha lílana arúeihani le lidan sígulu disiwídü, ariñagati Huan lídanba lan buga lagumeseha luéyuri Wabureme lachülaagua arúeihani biánguati ani gabafuti le. Le linarün katei, lidan “luéyuri Wabureme” ligía lagunfulirun arufudúni le tídanbei líburu Arufudúni (Aruf. 1:10, NM). Lidan furumiñeti wuribu le wéiribei, ligía lagumeserun lisedün ichügü awadigimarida kei aban arúeihani biánguati le gabafuti.

^ par. 8 Lau dimurei le, ariñaga lumuti meha Danieli lidan aban profesía, óunwenbu günringuaü le lunbei ladügüni urúei le, lidan wuribu ligía: “Lagünrinchaguba lidan aban igaburi le hénrenguti lafiñerun” (Dan. 8:24). Aban hénpulu, adügati Meriga aban óunwenbu günringuaü tau bián bomba hanarimetu to lachürüboun luagun aban lágani Alundu luma Meriga arúeihani le biánguati.

^ par. 9 Daniel 2:43, (NM): “Ítara kei larihini urúei gürabu mígisiñu luma múa, ítara luba hamigisiragun agumadihatiña lánina arúeihani ligía hama harahünü gürigia; gama lumoun siñabei hadügün ábanrügü úgubu hádangua, ítara kei siñá lan lamigisirun gürabu luma múa.”

^ par. 13 Ariha humoun líburu Apocalipsis... ¡se acerca su magnífica culminación!, páhina 240, 241 luma 253.

[Álügüdahani lánina aturiahani]

[Rekuáduru le lídanbei páhina 19]

KATEI SAN “SUN LÍBIRI ARÚEIHANI”?

Según lariñagun Danieli 2:44: “Günringuarügü lubéi arúeihani ligía sun líbiri arúeihani sunsuinagubei”. Layanuhaña profesía le luagu arúeihani le ábanbei lídangiñe fánreinti le luágubei óunwenbu guáriua.

Kábati asusereda lun le líbiri arúeihani ubouaguna? Ariñaga lumuti profesía le lídanbei Arufudúni hóundarawaguba lan “sun urúeigu ha ubouagubaña” lun hageindagun kóntüra Heowá lidan “óunwenbu luéyuri Bungiu le Suntigabafu” (Aruf. 16:14; 19:19-21). Mámarügübei burí arúeihani le ábanbei fánreinti lani guáriua le larihubei Danieli agünrinchawagúa, lagünrinchawaguba giñe sun arúeihani le ubouagubei lidan Arümahedón.