Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Turóbuli burí le hawandubei würiña

Turóbuli burí le hawandubei würiña

“Dan le narihini ida liña lan houserúniwa hiñaruñu, aba mabusenrunhadina lan naweiridun.” ZAHRA (15 IRUMU TAU), garüdia faransuna gíritu GEO.

LE TARIÑAGUBEI nibureintu to, to uáguboun ladimurehóua ya, arufudati aban lirun sügǘ: würiña ñǘbürigiña hama wéinamuhaña ha lídangiñetiña sun ubóu, súfuritiña somu luwuyeri anarimeni o arihúatiña kamá hamuga mebegitiña ni kata. Ariha wamá fiú ariñahani.

  • Hímeiwatiña wügüriña hawéi würiña. Lidan kontinente le gíribei Asia, furanguti larihíniwa hímeiwa hamá irahüñü wügüriña hawéi irahüñü würiña. Según aban ariñahani tídangiñeti ONU lidan irumu 2011, adandiahóuati megei hamá kéiburi 134 míñunu würiña hadan gürigia ha aganóubaña Asia, ladüga ligía lan resultóu lanügübei haragahóun, háfarawagun irahüñü luma hígiruniña hagübürigu.

  • Lidan larufudahóuniwa. Hibe-agei gürigia hádangiñe sun lílana ubóu ha mídinbaña leskuela lóugiñe gádürü irumu, würiña hagía dandu wéinamuhaña kei ñǘbürigiña.

  • Lananihóun tun würi. Kéiburi hóugiñe 2,600 míñunu würiña wínwantiña lidan burí ageiraü le ñein lubéi masiadirúniwa lan lafosurunu aban wügüri lani weiriou lun tarounrun luma dan le mabusenrun tan.

  • Átuadi. Lidan burí ageiraü le gudemeti, kéiburi kada bián minutu hilatu aban würi lidan tidageinan o lidan tagüriahaña lan ladüga ua lan árani o agaranihani le hemegeirubei.

  • Haricha lun gafulasun hamá. Lau sun lídangiñe lan hábunagun würiña liabin lamidan lídangiñe éigini le lídanbei sun ubóu, lidan saragu ageiraü máhawati lun gafulasun hamá o habihin somu fulasu kei alagan.

Ka lébunabei mouserún hamá würiña buidu kei houserúniwa ha híbiri gürigia? Lidan burí fiú néchani wuribati hóuseruniña gürigia würiña, ladüga ínchaha lániña afiñeni luma échuni burí le lídanbei hani relihión lun hamudiraguniña luma lun hóuseraguniña würiña, ani chülüti relihión íbini lun laricharaguagüdüni igaburi le. Adimurehatu aban periódiku asibañuluna gíritu El País luagu le tariñagubei aban máistara lánina ínsiñehabuni lun lichú aau gíritu Amelia Valcárcel, to ariñaguboun: “Úati ni aban relihión lídangiñe le wasubudirun le ídanbei mouserúniwa hamá würiña kamá hamuga mebegitiña ni kata”. Ani ariñagatu giñe: “Úati ni aban lídangiñe inebehabuti lun tiricha würi lun líbüre tan”.

Saminatün giñe san ítara? Saminatün san ítara tiña lan Bíbülia kei amu burí líburu lánina relihión to ǘnabudagüdübaliña würiña? Añahein gürigia ítara liña hasaminarun dan le haliihan somu burí bérusu tidan Bíbülia. Gama lumoun, kátima san lasaminarubei Bungiu le tabureme Bíbülia hawagu würiña? Íbini añahein lan gürigia mabuseruntiña hayanuhan luagu tema le, buiti lun wakutihani buidu buidu meberesenga ka lan wasaminarubei.