Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Hani meha liduheñu Gáifasi

Hani meha liduheñu Gáifasi

Siensia to aturiahabalin binadu burí katei le adarirúti, ídehatu lun lachoururúniwa winwan hamá meha gürigia ha uágubaña layanuhóua tidan Bíbülia. Háfuga dariwati hiri luagu burí binadu umegeguni, o layanuhóun lan hawagu gürigia ha yarafaguatiña hama gürigia burí hagía. Ítara liña lasuseredun lau aban katei adarirúti ani aba haburuchaguagüdüni fiú aturiahatiña ísüraelina lidan irumu 2011: aban gafu lareidaagüle katei barüharu bián-milu irumu. Aban gafu adügǘtu lau dübü le gayarati ladibuhóun luagu, ani tidan anihein meha tabu aban würi areidúti ñein lárigiñebei lagumuchagun tǘgürügü.

Anihein aban abürühani tuagu gafu tuguya ñein lubéi lariñaga: “Míriam, liráü Yeshua liráü Gáifasi, fádiri Masíasi Beth Imrígiñe”. Gáifasi meha hábuti fádirigu huríu le lídanbei laguserawagüdün luma lafarún Hesusu (Huan 11:48-50). Ani tidan aban liliburun Flavio Hosefo, aban abürühati luagu binadu dan, ariñagati ñein Hosé lan hábuti fádirigu ligía, “le giñe unbei laguahóua Gáifasi”. Furanguti lubeiti luagu lani lan meha aban liduhe Gáifasi gafu tuguya. Ani tidan aban gafu lagei habu hilaaña to adeirúboun lubaragiñe dan ligía —to meha uáguboun hasaminara lani lan Gáifasi— anihein dimurei burí: “Yehosef bar Caiapha” (Hosé liráü Gáifasi). * Ligíati, másiñati liduhe lan meha Gáifasi Míriam.

Ariñagati Lúrudu luáguti Binadu burí Katei Ísüraeli (IAA, iri chátiti lidan inglesi) gidawatu lan gafu lareidaagüle habu hilaaña tuguya hawéi fiú híwerutiña ha íweruhabarun lídangiñe aban binadu umúahaü. Egüsámini burí le adügǘbei tun gafu tuguya luma lun abürühani le tuágubei arufudati inarünitu lan.

Rutu gafu tuguya aban ariñahani súdiniti. Lidan meha binadu Ísüraeli fánreinwaguatiña meha fádirigu lidan 24 sétanu ani gadaaniti meha heseriwidun ténpulurugu Herusalén, ani sétanu le lani “Masíasi” ligía lagumuhounbei (1 Krónikasi 24:18). Según tariñaguni IAA, arufudati abürühani ligía “hádangiñetiña lan sétanu le lani Masíasi liduheñu Gáifasi”.

Lidan abürühani ligía anihein giñe dimurei “Beth Imri”. Ariñagatu IAA gayarati lan mini lan iri le bián katei. Le furumiñeti gayarati “liri lan aban familia hani fádirigu, ha lirahüñü Imerü (Ésüdürasi 2:36, 37; Nehemías 7:39-42), ha ídangiñebaña hayabin lílana sétanu le lani Masíasi”. Le libiaman saminaü, gayarati “liri lan tageira hilaaru o hageira tiduheñu”. Meberesenga ka lan inarünibei lídangiñe, arufudatu gafu tuguya hawagu lan gürigia inarünitiña tayanuha Bíbülia, gürigia ha ñǘbuintiña hádangiñe familia ha wínwantiña lidan binadu dan.

^ par. 3 Hadariruba lanwoun ariñahani tuagu gafu lareidaagüle habu hilaaña to lani Gáifasi lidan arütíkulu “El sumo sacerdote que condenó a Jesús”, tidan garüdia La Atalaya to lánina 15 lidan eneru irumu 2006, páhina 10 darí 13.