Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Aranseñu tiña san hanigi lun hasubudiruni Heowá?

Aranseñu tiña san hanigi lun hasubudiruni Heowá?

“Níchuguba aban anigi houn lun hasubudiruni luagu au lan Heowábei; ábame hagía lan numutuniña.” (JER. 24:7, TNM)

1, 2. Ka uagu súdini lubéi konpararü lanu Heowá igu hama gürigia, ani ka uagu lunti lubéi súdini lan woun?

HÍNSIÑETU san igu hun? Hínsiñetu houn saragu gürigia, dandu dan le saüharu kei dan le sun liña tatügürǘniwa, ani ligía gibe tubéi tídibu igu lidan saragu ageiraü. Huríu ha meha awinwandubaña lidan tidaani Bíbülia, hínsiñetu meha igu houn (Naún 3:12; Luk. 13:6-9). Gaganatu igu katei burí le ídehati lun átuadi kéiburi fibra, antioxidantes luma minerales. Ligía hariñagunbei saragu luagu buidu tan tun anigi.

2 Lidan aban ókaasion ayanuhati Heowá tuagu igu, gama lumoun, mama lun layanuhan luagu buidu tan lun átuadi. Konpararü lumutu hama gürigia. Le lariñagubei liyumulugugiñe profeta Heremíasi wéiriti yarafagua lan tuma wanigi luma tuma hanigi waduheñu. Danme awanha lan akutihei lererun, samina wamá ka lan mini lubéi houn kristiánugu.

3. Ka mini tubéi igu to uáguboun layanuhóua lidan Heremíasi kapítulu 24?

3 Lun wagumeserun, ariha waméi le lariñagubei Bungiu lun Heremíasi. Lawanseruña meha irumu 617 lubaragiñe lidaani Hesusu; féridi hamaali meha lílana Hudá hamadagua luma Heowá. Aba lariñaguni Bungiu lun profeta lidan aban arufudúni kaba lan buga asusereda habaruaguóunmeme ani yúsuti bián tuwuyeri igu kei hénpulu: to buitu tuma to wuribatu (aliihoualá Heremíasi 24:1-3). To wuribaboun, aban sínbolu lani urúei Sedekíasi hama amu gürigia kei ligía ha lúnbaña hasufurirun lúhaburugu urúei Nabukodonosoru hama lisudaranigu. Ka gayarabei wariñaguni luagu Esekiéli, Danieli hama ǘrüwa lánigu paaná, ha meha añaheinhañabaña Babilónia? Agia huríu ha meha lúnbaña hanügǘn hageiragiñe lun ñeinhin? Ítara haña meha kei igu to buíduboun. Lau lásügürün dan, hagiribuduba meha fiú lun lábunawagunya Herusalén tuma litenpulun. Ani ligía asuseredubei (Her. 24:8-10; 25:11, 12; 29:10).

4. Ida liña líchugun lererun Bungiu tuáguti igu buitu dǘgüdaguaü woun?

4 Ariñagati Heowá hawagu ísüraelina ha ítarabaña kei igu to buíduboun: “Níchuguba aban anigi houn lun hasubudiruni luagu au lan Heowábei; ábame hagía lan numutuniña” (Jer. 24:7, TNM). Anihán lubuidun bérusu le ídangiñebei lasagarúa arütíkulu le waturiahabei. Busenti Bungiu líchugun aban anigi woun lun wasubudiruni! Dimurei anigi lidan bérusu le, layanuhaña luagu katei le ínchahabaliwa lun wadügün somu katei. Chóuruti busén wamá hádangiñe wamá gürigia ha busenbaña hasubudiruni Bungiu ani lun lumutuniña wamá. Lun wibihini, mégeitiwa waturiahanu Lererun ani gaganbadi wagíame tun, mosu giñe wasakürihan, wasansirun, wederegeragun woungua lun luma wabadiseirun lidan liri Úguchili, Irahü luma sífiri sandu (Mat. 28:19, 20; Adü. 3:19). Añahein gürigia ru hamaali pasu burí le, ani añahein amu hagumeseruña adügei ani habasihaña adamuridagua wama.

5. Dan le layanuhanbei Heremíasi tuagu anigi, kátima san uagu layanuha?

5 Meberesenga átirihali lan lídangiñe katei burí le wadügün, sun wagía mégeitiwa wetenirun lun wagaburi luma wóuserun. Ka uagu? Darí wamuti óunabagülei lidan dimurei burí le labürühabei Heremíasi tuagu anigi. Íbini ayanuha lan fiú kapítulu le hawagu burí néchani ha besinagubaña ñein, wéiritimati layanuhan luagu Hudá dan le lábugiñe lubéi hagumadihan seingü hádangiñe harúeitegu (Her. 1:15, 16). Hóuntima wügüriña, würiña hama irahüñü ha deregeguaña houngua lun Heowá layanuha profeta. Ánhaaña meha binadu hagübürigu lun lumutuniña hamá Bungiu lau sun hagundan (Afu. 19:3-8). Rútiña ísüraelina ha awinwandubaña lidan lidaani Heremíasi ichouruni luagu deregeguaña lan houngua lun Bungiu lau hariñagun: “Awanhán, wayabiña bun, ladüga buguya Aburemeibei le Wabungiute” (Her. 3:22). Gama lumoun, ka meha funa san tídanbei hanigi ísüraelina hagía según huguya?

MÉGEITIÑA MEHA SAN OPERARUA TAN HANIGI?

6. Ka uagu lunti lubéi súdini lan woun le lariñagubei Bungiu tuagu anigi?

6 Uguñe weyu, awanseeli agaranihani saragu, gíbeti manera hama surusiagu lun harihini anhein buidu lubéi tuadigimaridun hanigi gürigia. Gama lumoun, awansetimati Heowá, kei ladügüni lidan lidaani Heremíasi. Aransetimati Heowá, kei larufuduni dimurei burí le: “Úati ni kata geyeedaguaditi ani salufuri kei hanigi gürigia. Kaba gayara gunfurandalanu? Au, le Aburemei, le subudihabúbei tun anigi, subudinéi lilulin-agei aritaguni; ani fáyeinei kada aban keisi ligaburi lóuserun” (Her. 17:9, 10). Lun lasubudirúniwa ka lan tídanbei wanigi, memegeiruntiwa woudin lúbiñe aban surusia lun wasubudiruni anhein ádüha tubéi wanigi ǘrüwa-milu-míñunu wéiyaasu lidan 70 o 80 irumu. Layanuhaña Heowá ya luagu kátañadiwa lan múnadagiñe wabiti kéiburi le wayumahabei, wasaminan, le wabusenrubei wadügün, luma wagaburi. “Anigi” to anuhein wawagu súngubei. Gayarati lakutihanu Bungiu, ani wagía, gayarati giñe wadügüni íbini mama lan sunsuinagubei.

7. Ka lariñagubei Heremíasi tuagu hanigi hibe-agei huríu ha awinwandubaña lidan lidaani?

7 Lun gayara lan waranserun lun luwuyeri egüsámini le, gayarati wálügüdagun woungua: “Ka meha san gádanbalun hanigi hibe-agei huríu ha lídanbaña lidaani Heremíasi?”. Ariñagati profeta le íbini lan adügǘwa lan seini tuagu hóustarun, ‘magunfulirun hamuti lidaradun Bungiu’ (Her. 9:25, 26). Ítara liña, múaraguntu hanigi lun Heowá.

8, 9. Ka meha lunbei hadügüni hibe-agei huríu tau hanigi?

8 Ayumuraguati meha Bungiu houn huríu lun ‘hígiruni luriban üma’ ani ‘aranse hameime hóuserun’ (Her. 18:11). Wuribati meha hóuserun ladüga wuriba tan hanigi (aliihoualá Márükosu 7:20-23). Liyumulugugiñe Heremíasi, afuranguagüda lumuti Heowá buidu ka lan lébunabei hariban huríu. Mabuseruntu meha hanigi hígiruni ebedaaguni, ani mínsiñeti meha hamene luma hasaminan lun Heowá (aliihoualá Heremíasi 5:23, 24; 7:24-26). Ligía lariñagunbei houn: “Richagua humá lidan daradu le hadügübei numa subudi humana keisi Aburemei, ru huméi liseinin daradu tidoun hanigi” (Her. 4:4).

9 Le linarün katei, maganbaditu meha hanigi huríu ha awinwandubaña lidan lidaani Heremíasi. Ligiaméme haturóbulinbei ísüraelina ha awinwandubaña lidan lidaani Moisesi (2 Lur. 10:16; 30:6). Mosu meha hagidaruni huríu furumiñeguarügü saminaü, ayumahani o luriban umene le adügüti lun maganbadi hamá lun lilurudun Heowá (Adü. 7:51).

ABAN ANIGI BUSENTU TASUBUDIRUNI HEOWÁ UGUÑE WEYU

10. Según lani Dawidi hénpulu, ka lunbei wadügüni?

10 Mosu weteingiruni Bungiu luagu lígirun lun gunfuranda wamani le gayarabei lasuseredun tun anigi. Ka uagu lunti lubéi súdini lan katei le woun, wagía gefentiña luagu Heowá? Mama warufuduña lau le luagu hasaliruña lan saragu kristiánugu ‘ígume to mabuiduntu’, kei lasuseredun houn saragu huríu lidan binadu dan. Lubaragiñe lira, harumatiña lumutuniña Bungiu uguñe weyu ani seriwitiña lun tau aban anigi harumatu luma lau úaraguni. Lau sun luwuyeri, samina humá luagun ayumuraguni le ladügübei Dawidi, aban wügüri richaguati, lun Bungiu: “Bungiu, arihabána, arihabóun nanigi; hóuchaguabana, subudibéi nisaminan; arihabá anhein luáguñadina lubéi lémeri wuribani” (Sal. 17:3; 139:23, 24).

11, 12. a) Ka uagu lunti lubéi lakutihanu kada aban wádangiñe lanigi? b) Kaba madügün lan Bungiu?

11 Busenti Heowá lun sun lan wagía ibiha ani kipu wagíame aban ubaraü buiti ligibugiñe. Ariñagati Heremíasi: “Aburemei Suntigabafu, buguya le óuchagubei lau irichaü, buguya le arihubalin sun le haritagunrugubei gürigia” (Her. 20:12). Anhein akutiha lubani Suntigabafu ka lan tídanbei hanigi ha richabaña, ma lunti giñe wakutihani lau duari ka lan tídanbei wanigi? (Aliihoualá Sálumu 11:5.) Háfuga wadariruba somu katei le lunti wasansiruni kéiburi somu igaburi, o somu katei le wasandirubei o le wabusenrubei wadügün. O somu katei le adügübei lun tedererun wanigi, somu katei le lunti wagidaruni wawariua. Ítara liña kamá operarü wañanu wanigi. Kaba wáluaha lidan akutihani le lunbei wadügüni? Ani ida luba wadügüni asansiruni le wemegeirubei? (Her. 4:4.)

12 Anihein aban katei inarüniti: mafosurun lubadiwa Heowá lun wasansirun. Tuagu “igu to buíduboun”, ariñagati: “Níchuguba aban anigi houn lun hasubudiruni luagu au lan Heowábei”. Mariñagunti lafosurubaña lan lun hasansirunu hanigi. Hagíaba meha abusenra aban anigi to busentu tasubudiruni Bungiu. Ani ma ligía giñe lunbei wabusenruni?

Wakutihani ka lan tídanbei wanigi ani gidá waméi luriban ayumahani tídangiñe lanügüba abinirúni woun

13, 14. Ida liña gayara lan tadügün lanigi aban kristiánu dañu lun?

13 Ariñagati Hesusu: “Ladüga tídangiñe anigi láfurida saminaü wuribati, áfarahani, agabarahani, agamariduni mamarieidunga, íweru, iyeeni luma lanabúniwa Bungiu” (Mat. 15:19). Aban íbiri le deretu lanigi, háfuga léiguadun lidoun agabarahani o agamariduni mamarieidunga, ani anhein masakürihan, aba leferidiruni línsiñehabu Bungiu lun súnwandan. Ani íbini aban kristiánu le méiguadungili lidoun figóu burí le gayarati lebelaagüdüñein lan luriban ayumahani tidoun lanigi (aliihoualá Matéu 5:27, 28). Ñein lahuuda saragu wakutihanu wanigi. Anhoun wakutiha, wadariruña hamuga san somu ayumahani mabuidunti le wasandirubei tuagu somu íbiri anhein wügüriña wabéi o luagu somu wügüri anhein würiña wabéi? Wadariruña hamuga san somu ayumahani aramudaguati le mínsiñeti lun Bungiu ani le lunti wagidaruni wawariua?

14 Agia le máfarahangilibei, gama lumoun ígirati lun láhüchün igarihabu tidan lanigi darí lun liyereegudun somu íbiri lun? (Fad. 19:17.) Láfaaguba san lun lagidaruni luriban burí ayumahani le luáriua le gayarabei ledereragüdünu lanigi? (Mat. 5:21, 22.)

15, 16. a) Ida liña gayara lan meresibirun lani aban kristiánu ‘seini tuagu lanigi’? b) Según hisaminan, ka uagu mínsiñe tubéi aban anigi to ‘meresibirunbalin liseinin daradu’ lun Heowá?

15 Gúndaatiwa ua lan turóbuli le tidan “hanigi” hibe-agei kristiánugu. Gama lumoun, ayanuhati giñe Hesusu luagu “saminaü wuribati”, lidan amu dimurei, saminaü o igaburi wuribati le gánibei efekütu lidan saragu katei le wadügübei lidan wabagari. Kei hénpulu, gayarati charati lan lisaminan aban gürigia luagu úaraguni houn iduheñu. Furanguti mosu lan hínsiñe hamá haduheñu kristiánugu houn, lun mítaran hamá kei saragu gürigia ha “mínsiñehabubaña” lidan “lagumuhóun dan” le (2 Tim. 3:1, 3). Gama lumoun, añahein asaminarutiña “héretimati lan hitaü luéi duna” ani mosu lan hageindagun haweigiñe haduheñu súnwandan. Anhein gaturóbulin habéi haduheñu luma somu gürigia, aba harihini kamá haturóbulin. Samina humá luagu le hadügübei tátinu Dina ladüga hasaminarun ítara (Agu. 34:13, 25-30). O samina humá luagun lanarime funa iyereehabuni le lasandirubei Abüsalón darí lun lidin áfarei Amünón le lamulen (2 Sam. 13:1-30). Úati funagia “saminaü wuribati” lanagangiñe lanarime burí sügǘ le?

16 Íbini máfarahan hamá kristiánugu ha inarünitiña, gayarati lareidun aban íbiri igarihabu lubá amu íbiri ladüga samina lan luagu wuriba lan lóuserun luma somu liduhe, inarüni lan yebe o iyeeni lan. Háfuga lamahadun leresibirun somu amisurahani lúmagiñe íbiri ligía o mabusenrun lan lamisurahani lúbiñoun o líderaguni lidan ni kata (Ebü. 13:1, 2). Sun katei burí wuribati le wasandirubei, lunti wagidaruni wawariua, ladüga arufudati mínsiñehabuni. Ani gayarati lariñagun Heowá, le akutihabalun anigi luagu ‘magunfulirun wamani lidaradun’ (Her. 9:25, 26). Ani haritagua huméi le lariñagubei Heowá houn huríu: “Ru huméi liseinin daradu tidoun hanigi” (Her. 4:4).

IBIHA HUMÁ ABAN ANIGI TO BUSENTU TASUBUDIRUNI HEOWÁ ANI KIPU HUMÓUN

17. Ida liña líderaguniwa inebesei le wasandirubei luagu Bungiu lun aranseñu tan wanigi lun weresibiruni ladundehan?

17 Háfuga danme le hakutihanu hanigi, harihibei lan mama tan aban anigi to eresibirubalin ladundehan Heowá keisi lubudubu, aban anigi to ‘maseinirúnwatu’. Gayarabei hadarirun anufudei hawéi gürigia tidan, layumahóun uéiriguni luma umegeguni wéndeburiti o íbini busén humá hadügüni le habusenrubei sin lariñawagún ni kata hun. Anhein asusereda ítara, mámarügüñadün hugía lau turóbuli le (Her. 7:24; 11:8). Abürühati Heremíasi hawagu huríu múaraguntiña ha awinwandubaña lidan lidaani luagu ‘deretu lan hanigi ani mabuchahatu’, ariñagati giñe: “Masaminaruntün, mariñagun huguya: ‘Inebelá Wabureme le Wabungiute woun, le íchugubalin huya woun lidan lidaani ru ligía dan lun gayaraabei lan walubahan’” (Her. 5:23, 24). Ma arufudati le lun lan waseinirunu wanigi mosu lan waganwoundagüdüni inebesei le wasandirubei luagu Heowá luma weteingiradi? Líderagubadiwa inebesei ligía lun weresibiruni ladundehan tau sun wanigi.

18. Ka füramase lubéi Heowá houn ha úmabaña ladüga aban iseri daradu?

18 Ani anhein íchiga Heowá aban anigi woun to busentu teresibiruni ladundehan, gayarabei wawadigimaridun luma. Ani ligía füramase lubéi houn kristiánugu anúadiruaaña, ha úmabaña ladüga aban iseri daradu: “Níchugubei nilurudun tidoun lanigi, ábame nabürüdüni lidan lisaminan. Auba Habungiute, hagíame numutuniña”. Ariñagati giñe: “Memegeirúnwaalime lun larufudahan gürigia lun lumada o lun lan liduhe lun hasubudirunina, lugundun hasubudirubadina súngubei, lúmagiñe le wéiyatimahalibei dagá lumoun le ñǘraütimagilibei. Feruduna nubéi hariban, maritagundigiaadiname luagun hafigoun” (Her. 31:31-34). *

19. Ka lubuidun emenigini hibihibei kristiánugu inarünitiña?

19 Dandu anhein busén hubéi hasagarun buiti lídangiñe iseri daradu sielu o ubouagu, mosu busén humá hasubudiruni Heowá ani seriwi hugíame lun. Lun heresibiruni sun katei le, mosu feruduna lani Bungiu hifigoun lau lebegi lani Kristu sákürifisiu. Lau hasubudiruni gayara lan feruduna lanün Bungiu, lunti línchahanün lun feruduna humaniña ha híbiri, íbini ha adügaañabaña somu katei wuribati hun. Séfugua humá hungua luéi furumiñeguarügü lídangiñe katei le, ladügüba buiti tun hanigi. Lau le, harufudubei busén humá heseriwidun lun Heowá ani luagu asubudireina hiñalin lan buidu. Ítara huba kei gürigia ha uágubaña layanuha Heowá liyumulugugiñe Heremíasi: “Háluahabadina ani hadarirubadina ladüga háluahabadina tau sun hanigi. Nígiruba lun hadarirunina” (Her. 29:13, 14).