Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Hayanuhan agübürigu hama isaanigu lau ínsiñeni

Hayanuhan agübürigu hama isaanigu lau ínsiñeni

“Kada aban hídangiñe lunti aranseñu lan lun laganbun, gama lumoun lunti hámaru lan lun ladimurehan luma lun lagañidun.” (SANT. 1:19)

1, 2. Ka san hasandirubei agübürigu hama isaanigu hawougua libe-agei dan, ani ka lénrengunga úmabei hagagibudagua somu dan?

“LÚNDÜGÜ hamuga bíchugun fe hóunwegua lan bagübürigu haruga, ka hamuga katei babusenrubei bariñagun houn uguñe?”. Anihán álügüdahani le adügǘbei houn hóugiñe san nibureintiña Meriga. Úati ni aban hádangiñe ayanuhati luagu somu turóbuli o magundani le gádanbaliña hama hagübürigu, lubaragiñe lira, 95 hádangiñe kada san óunabatiña hariñaguña lan hamuga houn “sarí numuti” ani “hínsiñetün nun saragu” (Solo para padres, lani Shaunti Feldhahn tuma Lisa Rice).

2 Libe-agei dan, hínsiñetiña isaanigu houn hagübürigu ani hínsiñetiña giñe agübürigu houn hasaanigu, lídantima aban familia kristiánu. Gama lumoun, íbini hínsiñe lan hamuga houn agübürigu luma houn isaanigu lun buidu lan hanaagun houngua, mama sun dan lun ménrengunbei lan houn hayanuhan hámagua. Íbini dan le ayanuha hamá hámagua lau furangu, anihein katei le uágubei mayanuhan hamá. Ka san adügübei lun siñá lan hayanuhan gürigia hámagua buidu? Ida luba laransehóun turóbuli le?

Mígira humá lun ladügün somu beresegu o isebáhari lun hadisedagun luma lun mayanuhan humá húmagua keisi familia

“YUSU HUMÉI HIDAANI” LUN HAYANUHAN HÚMAGUA

3. a) Ka uagu hénrengu lubéi houn saragu familia lun hayanuhan hámagua buidu? b) Ka meha uagu ménrengun lubéi houn familia ha meha lídanbaña binadu Ísüraeli hásügürün dan hámagua?

3 Gíbetiña familia hénrenguti houn hadarirun dan lun hayanuhan hámagua buidu. Gama lumoun, mama ítaragubeiñein katei. Mosu meha harufudahani ísüraelina lilurudun Bungiu houn hasaanigu. Ariñagati Moisesi houn: “Areidabei sun katei le ariñaga náalibei bun lidan bisaminan, arufudahabei houn birahüñü súnwandan; adimurehabá houn luagu, dandu búbiñe kei luagu béibuguniwagu, danme le barounrun luma danme le básaarun” (2 Lur. 6:6, 7). Túmañanu meha úguchuru irahüñü múnada sun weyu o luma úguchili áraabu o ñein lubéi luadigimarida. Súngubei hagía gadaanitiña meha lun herederun úara luma lun hayanuhan. Ídehati meha le lun hasubudiruni agübürigu buidu ka lan hemegeirubei hasaanigu, ka lan habusenrubei ani subudi hamuti hagaburi buidu, ani gayarati giñe hasubudiruniña isaanigu hagübürigu buidu.

4. Ka uagu hénrengu lubéi houn saragu familia hayanuhan buidu hámagua?

4 Sánsiguaali dan! Anihein ageiraü le ídanbei gumesegia hamá irahüñü leskuela, anihein dan lúmagiñe biama irumu hau. Gíbetiña agübürigu nadagimeintiña biángubei bóugudin tuéi haban, ani lidan murusun dan le hásügürübei hama hasaanigu, siñati hayanuhan buidu tadüga konputadora, bigibigitu luma amu burí luwuyeri isebáhari. Lidan saragu familia, amu habagari isaanigu houngua amu habagari agübürigu, ítara haña kamá ibidiñeguatiña houngua. Lidan burí familia ítarati, mayanuhantiña buidu hámagua.

5, 6. Ida liña hasagarun saragu agübürigu lanwoun ‘hadaani’ lun herederun hama hasaanigu?

5 Gayarati san hasagarun ‘dan’ lídangiñe amu burí katei lun herederun hama hufamilian? (Aliihoualá Éfesuna 5: 15, 16.) Gíbetiña familia desidírühaña lun másügürün hamá saragu dan aríagua bigibigitu o tigibugiñe konputadora. Ani añahein amu, adügatiña aransehani lun heigin úara íbini aban wéiyaasu luagu weyu. Ruti Guñoun lánina Áhuduraguni lidan Familia aban lubuidun chansi houn agübürigu hama isaanigu lun hasubudiragun houngua buidu luma lun haturiahan luagu Bungiu sin hafuresehan. Buiti lun hatatirun lau hígirun kéiburi aban oura luagu dimaasu lun haturiahanu Bíbülia úara, gama lumoun, mégeigili amu katei lun hadaaruni bena lun hayanuhan húmagua luagu burí katei súdiniti: mosu hayanuhan hámagua sagü weyu. Lubaragiñe houdin irahüñü leskuelarugun, ariñaga humá somu dimurei le lunti líchugun erei houn, akutiha huméi bérusu le lánina sagü weyu hama o furíei humá úara. Gayarati ladügün le lun buídutima lan lidin houn weyu ligía.

6 Adügatiña fiú agübürigu asansiruni lidan habagari lun gayara lan haganwoundagüdüni dan le hásügürübei hama hasaanigu. Laura *, háguchu bián irahüñü, ígira tumuti tuadigimari le lánina sun weyu. Aba tariñagun: “Ságüha binaafin éibaaguañaha waña meha lun woudin lidoun wawadigimari o aturiaha. Dan le nagiribudun guñoun múnadoun, arumugaaña meha nisaanigu: arumaagüda taaña meha hóuniri. Kei aba lubéi nígiruni wadagimanu, mosu wawinwandun lau murusun seinsu, gama lumoun guenlé subudi naali ka lan hasaminanbei nisaanigu luma ka lan haturóbulinbei. Aganba numuti le hariñagubei lun Heowá dan le hafurieidun ani gayarati nadundehaniña, níchugun dǘgüdaguaü houn ani arufudaha nuguya houn”.

‘ARANSEÑU HUMÁ LUN HAGANBUN’

7. Ka san lébunabei hekeharun dandu agübürigu kei isaanigu?

7 Lárigiñebei hálügüdagun saragu nibureintiña, afuranguagüdatiña ha adügübalun líburu Solo para padres ábanya katei le adügübei lun lougua lan hayanuhan agübürigu hama hasaanigu: “Hibe-agei nibureintiña aba hariñagun hawagu hagübürigu: ‘Maganbun hamutina’”. Gama lumoun, anihán turóbulibei luéigiñe aban oubaü. Ligiaméme giñe hariñagubei agübürigu hawagu hasaanigu. Ligíati, lun gayara lan hayanuhan hámagua, súngubei lunti haganbun buidu dan le layanuhan aban hádangiñe (aliihoualá Santiagu 1:19).

8. Ida liña gayara lan haganbuniña agübürigu hasaanigu lau sun hanarün?

8 Agübürigu, aganba humutiña san hisaanigu lau sun hinarün? Hénrenguti dan le buchá lan huagu o dan le samina humá ua lan súdini lan katei le uágubei hayanuha. Gama lumoun, le harihibei kei furumiñeguarügü katei, gayarati súdini lan houn. ‘Aranseñu lun haganbun’ mini lan hetenirun lun le lariñagubei luma ida liña lan lariñaguni, mama lun aganbarügü humani. Lunti hetenirun lun lumalali luma lun ligibu lun hasubudiruni lisaminan luma le lasandirubei. Mabulieida huméi giñe hadügün álügüdahani lun, lugundun ariñagatu Bíbülia: “Ítara liña saminaü aramudaguati kei duna huliliti; gama lumoun ha huálibaña ichügü, gadariraditiña lun” (Ari. 20:5). Mégeiwati lubuidun ichügü luma lichú aau lun hasubudiruni ka lan lisaminanbei hisaani luagu tema burí le súdiniti.

9. Ka uagu lunti lubéi gaganbadi hamá isaanigu houn hagübürigu?

9 Isaanigu, gaganbaditün san houn hagübürigu? Ariñagatu Lererun Bungiu: “Niráü, aganbabéi lererun búguchi, teni buguyame lun tarufudahan búguchu” (Ari. 1:8). Mabulieida huméi hínsiñe humá houn hagübürigu ani buitirügüñein habusenra hun. Ligía buidu lubéi lun gaganbadi humá houn (Efe. 6:1). Ménrenguntimati gaganbadi hamá gürigia dan le subudi hamani hínsiñewa hamá ani ayanuhatiña hámagua buidu. Ligíati, ariñaga huméi houn hagübürigu ka lan hisaminanbei, ítarati ménrenguntimabei gunfuranda hamanün. Gama lumoun, mosu giñe houchun lun gunfuranda humaniña hagübürigu.

10. Ka wafurendeirubei lídangiñe abahüdaguni le tídanbei Bíbülia luáguti Roboamü?

10 Huguya nibureintiña, lunti duari humá lidan lóurate haganbun aban adundehani lúmagiñe somu nibureinti le hiseisin. Háfuga lariñaguni le habusenrubei haganbun hun, gama lumoun míderagun lubadün adundehani ligía lun ni kata, o háfuga wuribatiba lan lanüga hun. Kei le mibihin hamagili lubéi lichú aau le hawagubei ha lǘhañabaña awinwanda, hénrenguti houn saragu nibureintiña harihini resultóu le lanügübei le desidírü habéi. Haritagua huméi le asuseredubei lun Roboamü, le liráü urúei Salomón. Dan le larúeihanbei Ísüraeli, aba lasigiruni luriban hadundehan nibureintiña ha úmabaña laweirida, lubaragiñe hamuga laganbuniña ha derebugutimahañabaña. Kei resultóu, aba leferidiruni hídehan hibe-agei lílana ageiraü (1 Uru. 12:1-17). Masigira huméi luriban hénpulu le. Houcha humá lun furangu humá hama hagübürigu; dará humóun hanigi houn. Gaganbadi humá lun eweridihani le híchugubei hun ani sagá humá buiti lídangiñe lichú aau le hawagubei (Ari. 13:20).

11. Ka gayarabei lasuseredun anhein hénrengu lubéi layanuhóun hama agübürigu?

11 Agübürigu, anhein mabusenrun hubéi lun houdin hisaanigu álügüdaha hama amu nibureintiña luagu hadiheri, chouru huméi aban humá gürigia le gayanuhóuati luma, ani aganba humaña. Abürühatu aban nibureintu: “Kei níriduni liri somu eyeri, aba ladagarun nérübiu hawagu nagübürigu. Aba giñeti ladagarun nérübiu nuagu, aba hénrenha lan nun ayanuha”. Ariñagatu ábanya íbiri nibureingiru: “Gíbetiña irahüñü aweinamudeinatiña busentiña lun híchugun hagübürigu adundehani houn, gama lumoun ánhaña maganbun hamá hagübürigu, aba houdin áluaha somu gürigia le busenti laganbuniña íbini lóuguagili lan lisubudin luagu ibagari”. Anhein aranseñu hiña lubéi lun haganbuniña hisaanigu meberesenga ka lan uagu habusenra hayanuhan, gayarabei hadaarunu hanigi hun ani aganba hameime hadundehan.

“LUNTI HÁMARU LAN LUN LADIMUREHAN”

12. Ida liña gayara lan ladügün ligaburi hóunabun agübürigu lun mabusenrun hamá hasaanigu hadimurehan hama?

12 Dan le hanarime lan taweiridun hanigi agübürigu o hagañidun luagu le hariñagubei hasaanigu houn, ligía ábanya katei le adügübei lun ua lan aban adimurehani buiti. Kei le wawinwanduña lubéi lidan “lagumuhóun dan” geyegu lau saragu katei le íchuguti wamadagua luma Heowá lidan peliguru, gunfurandawati busén hamá agübürigu kristiánu hóunigiruniña hasaanigu (2 Tim. 3:1-5). Gama lumoun, dan le hasaminarun agübürigu hóunigiruñanu lan hasaanigu lau ínsiñeni, gayarati hasaminarun isaanigu hagüraguñanu lan hagübürigu.

13. Ka uagu moun lumuti lubéi hafuresehan agübürigu óunaba?

13 Buiti hadüga agübürigu lun mafuresehan hamá ayanuha. Inarüni hénrengu lan herederun gürigia maniñu dan le labahüdahan aban hasaani somu katei le sériuti houn, gama lumoun, súdiniti lun haganbuni buidu furumiñe lubaragiñe hóunabun. Abürühati urúei Salomón: “Libidiounigan aau ani nibusigarídünati giñe hóunabun gürigia lubaragiñe haganbun” (Ari. 18:13). Ánhadün akipura darangilaü, gayarabei haganbun buidu ani hasigiruba hisaanigu adimureha. Lun gayara lan hídehan, súdiniti lun hasubudiruni sun katei buidu. Dan le hadimurehan gürigia “lau anarimeni”, gayarati ñein lan agañiduni (Hob. 6:1-3). Agübürigu ha hínsiñehabubaña yusu hamuti harigei lun gunfuranda hamaniña hasaanigu tuma hañeñe lun hareidaguagüdüniña.

14. Ka uagu lunti lubéi ‘hámaru hamá nibureintiña lun hayanuhan’?

14 Isaanigu, huguya sun, mosu giñe ‘hámaru humá lun hadimurehan’, lun mamahadun humá lau lóufudagun lun hererun hagübürigu, lugundun hani buligasion lun harufudahan hun (Ari. 22:6). Háfuga sügühaña hagübürigu lídangiñe katei burí le hásügürübei uguñe weyu. Ani asakürihatiña luagu charati le meha hadügübei dan le nibureingiña ani mabusenruntiña lun héiguadun lidoun ligiaméme. Ligíati, ariha humaña hagübürigu keisi umadagu mama kei ha kóntürabaña huagu, keisi adundehatiña mama keisi áganiñu (aliihoualá Ariñawagúni 1:5). Inebe hamá hagübürigu hun ani arufuda huméi hínsiñe hamá hun ítara kei hínsiñe houn. Ítarati, ménrenguntimabei houn hagüriahanün ani arufudaha hagíame hun “kei labusenruni Wabureme” (Efe. 6:2, 4).

“LUNTI HÁMARU LAN [...] LUN LAGAÑIDUN”

15. Kaba íderaguawa lun meferidirun wamani waguraasun ani magañidun wagíame hama waduheñu?

15 Anihein dan aba lan maguraasun wamá habá gürigia ha hínsiñebaña woun. Houn “iduheñu ha Kolosabaña, ha gúnfulibaña luma Kristu le uágubei hafiñera”, abürühati apostolu Pábulu: “Wügüriña, hínsiñe hamá húmarigu hun, móusera humaña wuriba. [...] Agübürigu, másügüraguala hagumadiruniña hisaanigu, ragühañein maguraasuni” (Kol. 1:1, 2; 3:19, 21). Ítarameme, wéridi lumutiña kristiánugu ha Éfesubaña lun hígiruni “sun magundani, sun iyereehabúni, sun agúaraguni lánina igañi, sun anabahani, luma sun wuribani” (Efe. 4:31). Hakipurun gaguraasuni, darangilaü luma ragüguaü unguaü —igaburi le líchugubei sífiri— líderagubadiwa lun magañidun wamá danme le lidan wamá turóbuli (Gal. 5:22, 23).

16. Ida liña lererehan Hesusu houn lani disipulugu, ani ka uagu súdini lubéi sügǘ le?

16 Lunti hetenirun agübürigu lun lani Hesusu hénpulu. Samina wamá luagun lanarime funa idiheri le meha luágubei lidan lagumuhóun ladinerun hama lani apostolugu. Subudi lumuti meha fiú lan oura lárigiñe lasufuriruba lan aban óunweni hámaruti ani gáriti. Mosu meha úaragua lan lun ladügǘn liri Lúguchi sándume ani sefu hagíame gürigia lídangiñe figóu luma óunweni. Gama lumoun, lídanmeme adineruni ligía, “aba hasigenehan lánigu [apostolu] luagu kaba lan hádangiñe wéirigutima”. Magúarahanti Hesusu houn ani madeihan ligía, rédeirügüti asaminara hama lau darangilaü. Aba laritaguni luagu redei hamá lóubuagu lidan dan hénrenguti. Ani íbini subudi lan lun luagu lóuchagubaña lan buga Satanási, arufuda lumuti lafiñen luagu hakipuruba lan úaraguni ani adügati aban daradu hama (Luk. 22:24-32).

Aganba humutiña san hisaanigu buidu?

17. Kaba íderaguaña isaanigu lun darangilu hamá?

17 Moun lumuti giñe heferidiruni isaanigu haguraasun. Dántima le aweirideina ban, gayarati basaminarun busén hamá bagübürigu hadundehanibu ladüga mafiñen hamá buagu. Íbini anihein lan dan genege lan bun ítara liña lan, mosu gunfuranda bani luagu dan le lan hadiheridun harufuduñein lan luagu hínsiñe ban houn. Ánhaña baganba lau darangilaü ani íderagua baña, inebebadibu houn ani harihibadibu kei aban gürigia le gayarati lafiñerúniwa luagu. Ítarati, gayarabei híchugun üma bun lun badügün amu katei. Le buídutimabei, bafurendeirun árügüdagua bungua. Anihein aban ariñawagúni tidan Bíbülia le ariñagubei: “Ha ibidiouguabaña aau, falaguatiña houngua luma hagañi; ánhañati ha chúbaña aau, gáluma hamuti” (Ari. 29:11).

18. Ida liña lídehan ínsiñeni lun buídutima lan hayanuhan gürigia hámagua?

18 Ligíati, agübürigu hama isaanigu hínsiñewatiña, meferidira huméi huguraasun anhein mabuidun lubéi ayanuhani lidan hufamilian kei hamuga habusenruni. Sigí humá áfaagua lun buídutima lan luma lun hawinwanduni inarüni (3 Huan 4). Lidan iseri ubóu mafigounbadiwa ani gayarabei wayanuhan buidu hama ha híbiri, lugundun úabei turóbuli ladüga ua lan gunfuranda hamani buidu le wariñagubei o ladüga múaran lan hasaminan wama. Gama lumoun, guentó, sun wagía adügatiwa katei le uágubei wasaküriha lárigiñe. Ligíati, masaminara huméi bián wéiyaasu lubá hamuriahan ferudun o lubá feruduna humá. “Lidan humá aban lau ínsiñehabuni” (Kol. 2:2.) Wéiriti lubafu ínsiñeni, lugundun “le hínsiñehabubei gaguraasunti, areidati [...], magañidunti, máguyugüdünti wuribani luagu wuribani. [...] Súfuri lumuti le hínsiñehabubei sun katei; afiñe lumuti sun katei; aguraba lumuti sun katei; ani awanda lumuti giñe sun katei” (1 Ko. 13:4-7). Sigí humá akipura ínsiñeni ábame buídutima lan hayanuhan húmagua lun gunda lan hufamilian ani ru hugíame uéiriguni lun Heowá.

^ par. 6 Sánsiwati iri.