Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Aban Bungiu lánina aransehani Heowá

Aban Bungiu lánina aransehani Heowá

“Lugundun Bungiu aban Bungiu lánina darangilaü, mama lánina chagaguaü.” (1 KO. 14:33)

1, 2. a) Ka meha ladügübei Bungiu furumiñe lubaragiñe ladügün amu katei? b) Ka wadagimanu adüga láalibei furumiñeti sífiri gürigia le ladügübei Bungiu? c) Ida liña wasubudiruni anihein lan aransehani buiti hadan ánheligu?

 HEOWÁ, Bungiu le adügübalin sun ubóu, adüga lumuti sun katei lábugiñe aban aransehani. Lisaani le ábanrügüti ligía furumiñeti gürigia le ladügübei, aban sífiri le unbei lagúara “Dimurei” ladüga ligía lan ásügüragüdübalin Lererun Bungiu houn amu. Seriwihali Dimurei lun Bungiu luagu saragu míñunu irumu. Ariñagatu Bíbülia: “Dan le lagumeserunbei sun katei, aniheinhali meha Dimurei, ani lúmañein Bungiu le Dimureibei”. Ani afuranguagüdatu giñe: “Lídangiñe [Dimurei] ladügei Bungiu sun katei; úati ni kata adügǘti le mama ladüga”. Lóugiñe bián-milu irumu guentó lúmagiñe lóunahani Bungiu “Dimurei” ubouagun, Hesukrístu, aban wügüri mafigounti le agunfulirubei lau úaraguni lau lugundan Lúguchi (Huan 1:1-3, 14).

2 Lubaragiñe liabin Liráü Bungiu ubouagun, aban meha Nadagimeinti le hemeniti (Ari. 8:30TNM). Lau lídehan, adügati Bungiu saragu míñunu ánheligu sielu (Kol. 1:16). Habügürü ánheligu hagía, ariñagatu Bíbülia: “Ñéinñanu milu milu eseriwidei le ñurulubei luagu lala, hama míñunu míñunu rara ligibugiñe” (Dan. 7:10). Wéiriti aransehani le hádanbei ánheligu ha darí lun lariñawagún hawagu “lisudaranigu” Heowá (Sal. 103:21).

3. a) Átiriñanu san waruguma luma amu burí ubóu hasaminarun gürigia anihein lan? b) Ida liña san toundarawagún waruguma?

3 Ka gayarabei lariñawagún luagu ligaburi ladügüni Bungiu ubóu? Adügati Heowá saragu waruguma luma saragu amu ubóu. Ariñagatu periodiku mesiganu to gíriboun El Universal: “Según iseri aturiahani genegeti anuhein lan ǘrüwa wéiyaasu lóugiñe hanumerun waruguma ha meha uágubaña hayanuha aturiahatiña siensia”. Óundarawaguatu waruguma lidan burí sétanu le gíribei galaxia (lidan chumagü), ani tidan kada galaxia anuhein saragu milu míñunu o íbini míñunu míñunu waruguma luma saragu amu burí ubóu (planetas). Ani tibe-agei galaxia óundaragutu lidan sétanu ani lárigiñe ábaya tóundaragun lidan sétanu le wéinamutimati.

4. Ka uagu buidu lubéi wasaminarun luagu aranseha lániña Bungiu lubúeingu ubouagu?

4 Dandu ánheligu ha siélubaña kei waruguma luma burí ubóu le aniheinbei arufudati anihein lan aban lanarime aransehani (Isa. 40:26). Garichati lubeiti wasaminarun luagu aranseha lániña Bungiu lubúeingu ligibuagu Ubóu. Lunti ítara lan, lugundun mosu hadügün aban óunwenbu wadagimanu súdiniti. Le linarün aban katei, barühali Heowá saragu irumu aransehaña lumutuniña, ani seriwihaña lun lau úaraguni dandu lidan binadu dan kei guentó. Ariha wamá fiú hénpulu le arufudubalin anihein lan hama, ani luagu ‘mama lan Bungiu lánina chagaguaü ligía, aban lan Bungiu lánina darangilaü’ (aliiha huméi 1 Korintuna 14:33, 40).

ÓUNDARAGUA LUMUTIÑA LUMUTUNIÑA LIDAN BINADU DAN

5. Ka adüraagubalin lagunfulirun lisuuni Bungiu lun labuinchagüdüni Ubóu?

5 Dan le ladügünbaliña Heowá furumiñetiña wagübürigu, ariñagati houn: “Garahüñügua humá saragu, buíngüda huméi ubóu hau hirahüñü ani gumadi huméi, gumadi humañame úduraü hama dunuru hama sun animaalugu ha aduruuharügübaña múarugu” (Agu. 1:28). Hagibeduba meha gürigia ubouagu darí lun habuinchagüdüni luma lun hadügüni ábanme paraísu. Ma lirun aba lan maganbadi hamá Adán tuma Ewa, ani ligía aba lubéi ladüraagun lagunfulirun lisuuni Bungiu luagu fiú dan (Agu. 3:1-6). Lau lásügürün dan, ligibugiñe Bungiu “buin liña bugaha ubóu lau wuribani luma anarimeni”. Ligía aba lubéi desidírü lan Heowá lagumuchaguagüdüniña gürigia wuribatiña lau aban guran (Agu. 6:5, 11-13, 17).

6, 7. a) Ka meha uagu ‘gunda lubéi Bungiu lau Noé’? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu.) b) Ka meha asuseredubei houn sun gürigia wuribatiña lidan lidaani Noé?

6 Gama lumoun, “gúndaati Bungiu lau Noé” ladüga aban lan meha “wügüri buiti”, ani “súnwandan meha ladügüni le lubeibei”. Ani kei le “ligíarügüñein [lubéi meha ] abagarida lau lugundan Bungiu” lidan lidaani, aba lariñagun Heowá lun lun ladügün aban óunwenbu árüka (Agu. 6:8, 9, 14-16). Ligaburi tadügǘn ídehati meha lun gayara lan móunwegun hamá gürigia hama animaalugu ha ebelurubaña tidoun. Adüga lumuti Noé sun katei “kei le aubei lariñagei Bungiu lun”. Lau lubuidun aransehani luma lau hídehan liduheñu, gumú lumuti bunaguaü. Lárigiñebei hebelurun animaalugu tidoun árüka, “aba ladouruni Bungiu [bena]” (Agu. 7:5, 16).

7 Lidan Guran, le asuseredubei lidan irumu 2370 lubaragiñe wadaani, ‘gumuguagüda lumuti Bungiu’ sun katei le ubouagubei, gama lumoun kipu lumuti Noé hama lufamilian wínwanñu tidan árüka (Agu. 7:23). Sun gürigia ha awinwandubaña uguñe weyu ladügawagun Noé, hadügawagun lisaanigu hama hani lisaanigu weiriou, ánhañati gürigia wuribatiña ha erederubaña bóugudi tun árüka, hilatiña súngubei. Ka uagu? Ladüga mabusenrun hamá haganbuni Noé, “le apurichihabei houn gafigountiña lun hasakürihan” (2 Fe. 2:5).

Ídehati aban buiti aransehani lun hasigirun widü gürigia awinwanda lárigiñe Guran (Ariha huméi párafu 6 luma 7)

8. Ida liña wasubudiruni anihein lan meha buiti aransehani hadan ísüraelina dan le líchugubei Bungiu gumadi houn lun hebelurun lidoun Fulasu Füramasewati?

8 Lóugiñe widü-san irumu lárigiñe Guran, óundaraguagüda lumutiña meha Heowá ísüraelina lidan aban néchani. Kada katei le hadügübei lidan habagari ani lídantima háhuduragun lun buiti meha laransehóuniwa. Kei hénpulu, añahein meha saragu fádirigu hama lewitagu, ani añahein meha giñe “würiña ha eseriwidubaña tubenari kianpu lánina óundaraguni (Afu. 38:8). Dan le lariñagunbei Heowá houn lumutuniña lun hebelurun Kanáun, saragu hádangiñe aba hanufudedagun ani aba maganbadi hamá. Hosué luma Kalebü hagíarügüñanu meha íchiga aban ariñahani buiti lárigiñebei houdin aríaahei Fulasu Füramasewati. Ligía aba lubéi lariñagun Bungiu houn gürigia mafiñentiña hagía: “Úabei ni aban hídangiñe ebeluruti lidoun fulasu le füramase nubéi hun, luéidigia Kalebü luma Hosué” (1 Lur. 14:30, 37, 38). Ani dan lárigiñe, aba líriduni Heowá Hosué lun lalidihani néchani (1 Lur. 27:18-23). Lubaragiñebei lebelaagüdüniña Hosué ísüraelina Kanáun, aba lariñagun Heowá lun: “Au ariñagubei bun lun báfaagun ani ganigi buguyame. Manufudedabá, meferidirunbeime buguraasun, ladüga au, le Bubungiute le Babureme, búmabadina ñein lumuti bidin” (Hos. 1:9).

9. Ka meha tasandirubei Raabü luagu Heowá luma hawagu lumutuniña?

9 Inarüni anihein lan meha Heowá luma Hosué súnwandan. Kei hénpulu, samina wamá luagun le asuseredubei lidan irumu 1473. Añahein meha ísüraelina tidan hakianpun-agei yarafa lun uburugu Herikó, ani aba lóunahan Hosué bián aríaahatiña fulasu lidoun uburugu ligía. Ñein hasubudiroun Raabü, aba horu to aramudubaliña tábulugu tuban dan hóudinbei lisudaranigu urúei áluga hárügüdüniña. Ka uagu tadügei? Ariñagatu houn aríaahatiña fulasu hagía: “Subudi numuti luagu ru laali lan [Heowá] uburugu le hun [...]. Subudi wamuti luagu mábeigüdalani Bungiu barana funati lun hásügürün dan le háfuridunbei Ehiptugiñe, subudi wamuti giñe luagu gumuguagüda humaniña [...] bián harúeitegu Amoruna”. Ani aba tariñagun: “[Heowá] le Hubungiute, Bungiu ligía dandu sielu kei ubouagu” (Hos. 2:9-11). Keiti le aba lubéi tidin Raabü luéigiñe lóubadina Heowá luma luéigiñe tóubadina lóundarun to meha lídanboun binadu dan, ligía lasalbarunbalun ani salba laña tiduheñu dan le hárügüdünbalin ísüraelina uburugu Herikó (Hos. 6:25). Arufudatu Raabü afiñeni luma aban lanarime inebesei luagu Heowá luma hawagu lumutuniña.

ÓUNDARAGUA LUMUTIÑA KRISTIÁNUGU HA LÍDANBAÑA FURUMIÑETI SÍGULU

10. Ka lariñagubei Hesusu houn lábutigu relihión huríu, ani ka uagu?

10 Lábugiñe lalidihan Hosué, aba hasigirun ísüraelina agañeira uburugu burí Kanán ani aba árügüdeina hamani. Gama lumoun, ka asuseredubei dan lárigiñe? Lidan 1500 irumu le asigirubei, ebedaaguatiña ísüraelina lun Bungiu saragu wéiyaasu. Lúmounbei lachülürün dan lun liabin Liráü Bungiu ubouagun, maganbaditimahaña meha lun Heowá ni houn ha lóunahabaña, ligía lagúarunbei Hesusu lun Herusalén ‘ha áfaragubaliña profetagu’ (aliiha huméi Matéu 23:37, 38). Aba lamahadun Heowá houn lábutigu relihión huríu ladüga hamaganbadin. Ligía aba lubéi lariñagun Hesusu houn: “Lagidarúaba [...] larúeihan Bungiu huéi [...] ábame lichugúniwa houn gürigia ha ederegeruti alubahani le lani larúeihan Bungiu” (Mat. 21:43).

11, 12. a) Ka arufudubalin luagu ru lani Heowá lídehan tun aban iseri óundaruni lidan furumiñeti sígulu? b) Kátaña san tílanabaña iseri óundaruni?

11 Lidan furumiñeti sígulu, arufuda lumuti Heowá luagu ígira laaña lan néchani ísüraelina. Mini lan san le úaaru lan aban óundaruni luma Heowá ubouagu hau lubúeingu ha úaraguatiña? Uá, anuhein aban iseri óundaruni, ha asubudirubalin Hesusu luma le larufudahabei. Gumesetu iseri óundaruni to lidan Pentekosutesi irumu 33, dan le óundaraguñu habéi kéiburi 120 lani Hesusu disipulugu lidan aban fulasu Herusalén, “sódini aba laganbún aban areinchuni ñǘbuinti siélugiñe kei dan le láfurun aban garabali héreti, aba laganbún tidan sun muna to ñein habéi. Ábati lasaliragun watu gemeti kamá hamuga iñeñein lóugiñe hachügü, afanreinhóuañu lóugiñe kada aban hádangiñe. Aba habuinchun sun hagía lau [s]ífiri [s]andu, aba hagumeserun adimureha lidan burí amu luwuyeri iñeñein luéi hererun según ladimuregüdüniña [s]ífiri [s]andu” (Adü. 2:1-4). Lanarime sügǘ le arufuda lumuti meha luagu anha lan Heowá tun iseri óundaruni to ñein habéi lani Kristu disipulugu.

12 Lídanmeme weyu ligía, “aba hayabin kei burí ǘrüwa-milu gürigia lun hafiñerun luagu Kristu”. Ani ariñagatu Bíbülia: “Ábatiha anaaheina lániña Bungiu ha asalbareinabaña hanwoun” (Adü. 2:41, 47). Buiti meha resultóu le hibihibei kristiánugu lidan hapurichihan, lugundun “aba gíbetimahaña lan aganbuti lererun Bungiu lidan sun fulasu, aganwoundeina hagía afiñetiña Herusalén furese; aba giñe hafiñerun saragu fádirigu huríu luagu Hesukrístu” (Adü. 6:7). Ligíati, saragu gürigia haruma tanigi ánhatiña lun arufudahani le hapurichihabei tílana iseri óundaruni tugía. Dan lárigiñe, dan le lagumeserunbei Heowá achawahaña gürigia “ha mámabaña huríu” lidoun damuriguaü kristiánu, ábaya larufuduni Heowá luagu gunda lan lau damuriguaü ligía (aliiha huméi Adügaü 10:44, 45).

13. Ka wadagimanu líchugubei Bungiu tun iseri lóundarun?

13 Furanguti larihín ka lan meha wadagimanu líchugubei Heowá houn lani Kristu disipulugu. Hesusu guánarügü íchugubalin hénpulu houn, lugundun murusun dan lárigiñe labadiseirun, aba lagumeserun apurichihei uganu buiti le luáguti “larúeihan Bungiu” (Mat. 4:17). Ani arufudahati houn lani disipulugu lun hadügüni ligiaméme. Ariñagati giñe houn: “Hibihuba ubafu lun gefén humá nuagu, dandu Herusalén kei sun lóubawagu Hudéa, Samaria, chülǘ lumoun lidise-agei fulasu ubouagu” (Adü. 1:8). Gunfuranda hamuti furumiñetiña kristiánugu buidu le agurabúbei hámagiñe. Lidan aban ókaasion, dan le Antiokíañanu lubéi le lídanbei Pisidia Pábulu luma Berünawé, aba hariñagun houn huríu ha kóntürabaña hawagu: “Lunti yebe wíchuguni uganu lúmagiñeti Bungiu luagu Wasalbaragüle hun furumiñe, huguya le huríu; gama lumoun kei mabusenrun humá heresibiruni uganu ligía, lau lira harufuduñein luagu madüna humani ibagari le magumuchaditi; wéibugagubeiti apurichiha houn ha mámabaña huríu. Ladüga ítara liña lariñaguni [Heowá] woun: ‘Níchuguñadibu kei larugounga houn ha mámabaña huríu, lun banügüni nesefuhan darí lumoun lagumuhóun fulasu ubouagu’” (Adü. 13:14, 45-47). Lúmagiñe furumiñeti sígulu, apurichihaali fánreinti le ubouagubei tani lóundarun Bungiu luagu katei le adüga láalibei Heowá lun lasalbaruniña gürigia.

ÍBINI HÓUNWEGUÑA LAN SARAGU, SIGITIÑA LUBÚEINGU BUNGIU ABAGARIDA.

14. a) Ka asuseredubei lun uburugu Herusalén lidan furumiñeti sígulu? b) Kátaña san akipurubalin habagari?

14 Hibe-agei huríu máhatiña meha lun uganu buiti ani aba maganbadi hamá lun leweridihan Hesusu, le meha ariñagubei houn lani disipulugu: “Danme le harihin geyegua hamá lan súdaragu uburugu Herusalén, subudi huméi luagu yarafaali lan lagünrinchawagun uburugu ligía. Hámeti gürigia ha Hudeabaña, lunti hanurahan luagun burí wübü; ha uburugubaña Herusalén, lunti háfuridun ñéingiñe; ha áraabubaña, magiribuda hamá uburugun” (Luk. 21:20, 21). Gúnfuliti profesía ligía buidu. Lun gayara lan lachagaraguagüdüniña huríu aba hegeyedaguni súdaragu ha labugiñebaña ladundehan Cestio Galo Herusalén lidan irumu 66. Sódini, aba houdin. Adügati le lun gayara lan háfuridun lani Hesusu disipulugu Herusaléngiñe luma Hudeagiñe. Según Eusebiu, le abürühabei luagu binadu sügǘ, saragu hádangiñe hiñugua hamuti duna Hordán aba hanurahan lidoun uburugu Pela, le Peréabei. Lidan irumu 70, aba hagiribudun súdaragu rómana, guentó gumadimati Titu alidihabaliña, ábati hagünrinchaguni Herusalén. Ma lubuidun sigí hamuti lan kristiánugu úaraguatiña hagía ladundehan Hesusu! Seremei hasigiruni adundehani ligía sigitiña awinwanda.

15. Ka burí meha turóbuli úmabei hagagibudagua lílana damuriguaü kristiánu ani íbini ítara sigiti aganwounda?

15 Íbini anihein lan meha saragu turóbuli, éibaahouni luma óuchawaguni le úmabei hagagibudagua kristiánugu lidan furumiñeti sígulu, sigiti damuriguaü aganwounda (Adü. 11:19-21; 19:1, 19, 20). Ka uagu laganwounda? Ladüga labiniruñanu lan meha Heowá (Ari. 10:22).

16. Ka meha lunbei ladügüni kada kristiánu lun lakipurun aban afiñeni héreti?

16 Gama lumoun, lun lakipurun aban afiñeni héreti, kada kristiánu lunti meha láfaagun. Súdiniti meha lun laturiahanu Bíbülia, lidin adamuridagua luma lun lapurichihani uganu buiti luagu Larúeihan Bungiu lau ubebeni. Ídehati meha wadagimanu le lun derebugu lan hamadagua lílana damuriguaü luma Bungiu luma lun ñein lan úarani haganagua, ítara kei lasuseredun uguñe weyu. Anihein meha aransehani buiti lidan burí damuriguaü. Sagatiña meha íbirigu saragu buiti lídangiñe wadagimanu le hadügübei wéiyaaña lidan afiñeni hama ídehatiña lidan damuriguaü, ha íderagubaliña lau sun hagundan (Fili. 1:1; 1 Fe. 5:1-4). Abisidaha hamutiña meha óunigirutiña sirkuitu lun híchugun gurasu houn, kei meha ladüga Pábulu (Adü. 15:36, 40, 41). Genegeguati háhuduragun furumiñetiña kristiánugu luma wáhuduragun. Rútiwa seremei luagu aranseha lániña Heowá lubúeingu dandu lidan binadu dan kei guentó! a

17. Kaba wakutiha lidan le aban arütíkulu?

17 Lidan lagumuhóun dan le, eibu layarafadun lagumuchagüle ubóu lani Satanási, furesetimati lawanserun fánreinti le tani lóundarun Heowá le yaabei ubouagu. Úaratiwa san tuma? Wéredagüdüñein san wafiñen? Lidan le aban arütíkulu wakutihabei ida luba lan wadügüni.

a Ariha huméi arütíkulu burí “Los cristianos adoran con espíritu y con verdad” luma “Siguen andando en la verdad”, tidan La Atalaya to lánina 15 lidan sedü-hati irumu 2002. Tidan garüdia Kátaña san adügübalin lugundan Heowá uguñe weyu? akutihóuati tuáguti lóundarun Heowá lidan wadaani.