Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

KAPÍTULU 4

Ka uagu lunti lubéi inebe lan lúrudu woun?

Ka uagu lunti lubéi inebe lan lúrudu woun?

“Inebe hamá sun gürigia hun.” (1 FÉDURU 2:17.)

1, 2. a) Ka uagu hénrengu lubéi inebehabu wamá lun lúrudu? b) Kaba burí álügüdahani wóunaba?

ARIHA humaali san igibu le líchugubei aban irahü dan le mabusenrun lan ladügüni le uágubei lariñawagúa lun? Arufuda lumuti le, anihein lan aban ageindaguni tidan lanigi. Aganba lumuti lumalali lúguchi ani subudi lumuti mosu lan inebe lan lun; gama lumoun, mabusenrunti ladügüni. Le asuseredubei lun irahü le, anihein giñe dan lasuseredun woun.

2 Anihein dan hénrengu lan woun inebehabu wamá houn ha galurudunbaña wawagu. Susereeli san le hun? Anhein ítara liña lubéi, chouru huméi mámarügüñein lan hun lasusereda. Ariñagatu Bíbülia lunti lan gaganbadi wamá houn ha galurudunbaña wawagu, íbini maganbaditimahaña lan gürigia eibu dan (Ariñawagúni 24:21). Ani anhein giñe busén wabéi werederun lidan línsiñehabu Bungiu, mosu gaganbadi wamá lun lúrudu le. Gayarati wálügüdagun woungua: Ka san uagu hénrengu lubéi woun? Ka san uagu lamuriaha Heowá wama lun wadügüni? Kaba íderaguawa agunfulirei ani ida luba warufudun inebesei lun lúrudu?

KA UAGU HÉNRENGU LUBÉI

3, 4. Ida liña lagumeserun figóu, ani ida liña ladügün lun hénrengu lan woun inebehabu wamá lun lúrudu?

3 Ka uagu hénrengu lubéi inebewa lan lúrudu? Luagu biama resun: furumiñe, ladüga úati gürigia gayarati ladügüni le buídubei súnwandan, libiaman, ladüga gürigia ha galurudunbaña siñati giñe hadügüni le buídubei súnwandan. Siñaguatiwa woungua lun wadügüni le buídubei súnwandan ani lúmagiñebei hebedaagun Adán tuma Ewa kóntüra lilurudun Heowá lidan fuluri-agei Edén charatiwa. Kei warihini, lau aban ebedaaguni lagumesera figóu. Ani chülǘ lumoun dan le, barǘ wamuti ebedaaguni tidan wanigi lúmagiñe wágurahoun (Agumesehani 2:15-17; 3:1-7; Sálumu 51:5; Rómana 5:12).

4 Kei le gafigoun wabéi lúmagiñe nasirua wamá, ménrengunti wapantahan o wanaagun woungua, ánheinti ǘnabuguni mosu wáfaagun lun warufuduni ani kipu waméime. Le linarün katei, íbini lǘhadiwa lan eseriwida lun Heowá, gayarati wagumeserun anaagua woungua ani mabusenrun wagía wagumadirún. Ligía meha asuseredubei lun Koré. Furihali meha ísüraelina le lídangiñe saragu lénrengunga úara hama lumutuniña Bungiu. Gama lumoun, aba labusenrun gabafu lan, lau mabusigari lan aba lebedaagun kóntüra Moisesi, wügüri le manaaguntimabei lungua lidan dan ligía (1 Lúrudu 12:3; 16:1-3). Susereti giñe aban katei ítarati lun urúei Osiasi, ladüga lanaagun lungua, aba lebelurun tidoun litenpulun Heowá adüga aban wadagimanu sagüráuti le lunti hadügüni fádirigu (2 Krónikasi 26:16-21). Dandu Koré luma Osiasi séruti hafayeihan luagu hebedaagun. Le asuseredubei houn, arufudahati woun súdini lan wáfaagun kóntüra anaaguni unguaü, lugundun adügati lun hénrengu lan woun inebehabu wamá lun lúrudu.

5. Ka burí wuribati adüga hamaalibei gürigia lúmagiñe sun dan?

5 Gürigia guánarügü ha lídanbaña ubafu adügübaña lun minebenwa lan lúrudu. Gíbetiña furundetiña, marichatiña o héregutiña. Ani anihein abahüdaguni luagu saragu katei wuribati le adüga hamaalibei urúeigu (aliiha huméi Apurichihati 8:9). Kéiburi Saulu. Dan le lanuadirúnbalin Heowá lun urúeime, buiti meha ani ǘnabugu ligía. Gama lumoun, aba lígiraguagüdün lungua lun íñuguni luma gimugaü, darí lun léibaahan aban wügüri úaraguati, Dawidi líribei (1 Samueli 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Dan lárigiñe, aba liridún Dawidi urúeime. Íbini ligía lan meha aban hádangiñe urúeigu ha buídutimabaña Ísüraeli, yusu lumuti lubafu wuriba dan le líweruhanu lani Uríasi le Etüna weiriou luéi, lárigiñe aba líchuguni wügüri madurunti ligía igibugiñoun lidan wuribu lun lounwen (2 Samueli 11:1-17). Kei warihini, adügati figóu lun wuriba lan hayusuruni gürigia ubafu, ani wuribatimati dan le mineben lan Heowá houn. Aban wügüri Alunduna le nadagimeinti luma urúei, ariñagati lidan lan sun dan le sügühalibei yusu hamuti tábutigu Ligilisi Katoliku (o papa) habafu lun hasufuriragüdün luma lun héibaahan saragu gürigia. Dan le warihini sun wuribati le hadügübei, háfuga álügüdaguatiwa woungua: “Ka uagu mosu lubéi inebe lan lúrudu woun?”.

KA UAGU LUNTI LUBÉI INEBE LAN LÚRUDU WOUN?

6, 7. a) Afuranguagüda huméi ka lan uagu inebe lubéi lilurudun Heowá woun. b) Ídaba mosu lan werederun lábugiñe lererehan Heowá, ani ka hénpulu lunbei wáyeihani?

6 Ǘrüwagubei resun súdiniti lun inebe lan lúrudu woun, lídangiñe ínsiñeni liabin: ínsiñeni luagu Heowá, hawagu gürigia wáledi luma ínsiñeni le wasandirubei wawougua. Le furumiñeti resun, ladüga hínsiñe lan Heowá woun sügǘ lau furumiñeguarügü katei, ligía busen wabéi wagundaaragüdüni (aliiha huméi Ariñawagúni 27:11; Márükosu 12:29, 30). Subudi wamuti lúmagiñe lan ebedaaguni Edén añahein álügüdagutiña houngua anhein garicha lubéi Heowá lun larúeihani ubóu. Furendeihadiwa giñe maha hamá hibe-agei gürigia lun larúeihan Bungiu, aba houdin luéigiñe lóubadina Satanási. Gama lumoun, gúndaatiwa luagu luéigiñeñadiwa lan lóubadina Heowá. Ligíati, dan le waliihan luagu luéirigun Heowá lidan Arufudúni 4:11, aba tañuludagun wanigi. Chouru wamuti Heowá lan Warúeitebei, ligíati luéigiñeñadiwa lubéi lóubadina liricha lun larúeihan ani gaganbaditiwa lun lidan sun le wadügübei.

7 Gama lumoun, mámarügüñein lau gaganbadi wamá lun Heowá warufudei inebe lan woun. Adüga wamuti le lamuriahabei wama ladüga hínsiñe lan woun. Gama lumoun, ñeinbei dan ítara wamá kei irahü le uágubei wayanuha lidan lagumeseha kapítulu, hénrengubei gaganbadi wamá lun Wáguchi, mosumeti wafurendeirun eredera lábugiñe lererehan. Haritagua wamá súnwandan lan ladügüni Hesusu le labusenrubei Lúguchi, íbini lidan óuchawaguni le wéiritimabei, ariñagati: “Madügüwalá le nabusenrubei, leelá babusenrubei adügǘwa” (Lúkasi 22:42).

8. a) Ida liña werederun lábugiñe lererehan Heowá uguñe weyu, ani ka hénpulu arufudubalin woun ka lan lasandirubei? b) Kaba íderaguawa ánhara lun adundehani le wibihubei? (Ariha huméi kuaduru “ Aganbabá eweridihani, anha buguyame lun ererehóuni”.)

8 Subudi wamuti mayanuhan haali lan Heowá hama kada aban hádangiñe lubueingu, yusu lumutu Bíbülia hama ha anúadira laañabaña ubouagu lun lasubudiragüdüni woun ka lan lugundanbei. Ligíati, lun werederun lábugiñe lererehan Heowá, mosu inebehabu wamá houn ha anúadira laañabaña lun galurudun hamá wawagu. Ánhawa ebedaagua houn lau wamahadun lun hererehan o eweridihani tídangiñeti Bíbülia le híchugubei woun, magundanbei Bungiu wama. Dan le hadimurehanbei ísüraelina wuriba luagu Moisesi ani ebedaagua hagía lun, ariha lumuti Heowá kamá lun hebedaagua (1 Lúrudu 14:26, 27).

9. Ka uagu wariñaga anhein lan hínsiñe habéi híbiri gürigia woun inebebei lan lúrudu woun? Afuranguagüda huméi lau hénpulu.

9 Libiaman resun lun inebe lan lúrudu woun, ínsiñeni houn híbiri gürigia. Lun gunfuranda humani buidu, samina humá súdara humá. Anhein busén hubéi hagunfuliruni huádigimari buidu ani furí hugíame wínwanñu, mosu hadügüni le hariñagubei ábutigu. Láurügü lebedaagun aban hádangiñe hupaaná gayarati líchuguniña ha híbiri lidan peliguru. Inarüni dan le lan wayanuhan hawagu saragu súdaragu, gayarati wasaminarun luagun wuribu luma igarigu. Gama lumoun añahein súdaragu luma Heowá, ha adügübalin buiti súnwandan (Isaíasi 13:4). Heowá Gumadimatibei houn saragu ánheligu. Ariñagatu giñe Bíbülia ítara waña lan kei súdara ha eseriwidutiña lun Bungiu (Esekiéli 37:1-10). Ánhawa ebedaagua houn gürigia ha unbaña líchiga Heowá ubafu wawagu, ma wíchuguñanu hamuga wíbirigu lidan peliguru? Dan le lebedaagun aban kristiánu houn wéiyaaña lidan afiñeni ha lídanbaña damuriguaü, súfuritiña giñe amu íbirigu (1 Korintuna 12:14, 25, 26). Ligiaméme asuseredubei dan le maganbadi lan aban isaani houn lagübürigu, súfuritiña sun familia. Kei aubei warihei, arufuda wamuti ínsiñeni le wasandirubei hawagu híbiri gürigia dan le inebehabu wamá ani gídehadi wagía.

10, 11. Ka uagu buidu lubéi wasubudiruni kaba lan buiti wibiha ánhawa gaganbadi lun lúrudu? Afuranguagüda huméi.

10 Lǘrüwan resun lun inebehabu wamá lun lúrudu, ladüga ídehati lun wabuidun guánarügü. Sagü lamuriahan Heowá wama lun gaganbadi wamá, ariñaga lumuti woun kaba lan buiti wibiha. Kei hénpulu, füramaseti ánhawa lan inebehabu houn wagübürigu migifebei lan wabagari ani gúndaabadiwa (2 Lúrudu 5:16; Éfesuna 6:2, 3). Ani anhein lan wasigira hadundehan wéiyaaña lidan afiñeni, masufurirunbadiwa dañu lidan wamadagua luma Bungiu (Ebüréu 13:7, 17). Anhaña inebe gumadimatiña woun, hóunigirubadiwa (Rómana 13:4).

11 Chóuruti dan le lan wasubudiruni ka lan uagu labusenra Heowá lun gaganbadi wamá, ménrenguntimabei inebe lan lúrudu woun. Akutihaya wamá ida luba lan warufuduni inebesei le lidan familia, lidan damuriguaü luma houn gumadimatiña.

INEBESEI LIDAN FAMILIA

12. Ka lánibei wügüri maríeiti buligasion, ani ida luba lagunfuliruni?

12 Heowá adügübalin familia. Keiti hínsiñe lubéi aransehani lun, ígirati furangu ida luba lan aransehani lidan familia lun buidu lan léibugun sun katei (1 Korintuna 14:33). Írida laali wügüri maríeiti lichügüdiname familia. Ani lun lira, mosu inebe lan lilurudun Hesukrístu lun, le Lichügüdina. Mosu láyeihani ligaburi ladundehani Kristu damuriguaü (Éfesuna 5:23). Ligíati, aban wügüri le buiti, manurahanti luéi lani buligasion, gúnfuli lumuti luádigimari kei wügüri inarüniti. Ani, úati furunde lan, lubaragiñe lira hínsiñehabuti, buiti ligaburi ani gunfuranda lumutiña lufamilia. Subudi lumuti gébeha lan lilurudun ani íñutima lan lilurudun Heowá luéi.

Sigí lumuti úguchili kristiánu lani Kristu hénpulu lidan ladundehaniña lufamilian

13. Ida luba tagunfulirun würi maríeitu lau tani buligasion según lugundan Bungiu?

13 Mosu tíderaguni würi tani weiriei. Galuruduntu giñe úguchuru múnada, ayanuhatu Bíbülia luagu ‘tarufudahan úguchuru’ (Ariñawagúni 1:8). Gama lumoun, subudi tumuti aban kristiána íñutima lan lilurudun tani weiriei tuéi, ligía tíderagunbalin agunfulira tau ligaradan keisi lichügüdina familia. Íderagua tumuti lidan sun katei, manügün tumuti kamá ni kata, ani máluguntu tagidaruni lilugaarun o tadügün furumiñeguarügü katei lun ladügüni le tabusenrubei. Dan le magundan tan lau le ladügübei, ariñaga tumuti lun lau inebesei, ani mebedaaguntu lun le desidírü lubéi. Ánheinti meseriwidun lubéi lun Heowá kei tuguya? Gayarati tadunragun luma lénrengunga, íbini ítara, anhein inebe lilurudun tun, másiñati lachülürün aban weyu lun láluahani Heowá (aliiha huméi 1 Féduru 3:1).

14. Ida liña gayara lan hagundaaragüdüniñu isaanigu hagübürigu ani gúndaagüda haméime Heowá?

14 Dan le gaganbadi hamá isaanigu houn hagübürigu arufudatiña inebesei houn ani gúndaagüda hamaña (Ariñawagúni 10:1). Ligibuagun lira, gúndaagüda hamuti Heowá. Íbini dan le lúmarügüñein lan aban hádangiñe hagübürigu hawinwanda mosu giñe gaganbadi hamá; lugundun ligíatima hemegeiruni agübürigu hídehan. Dan le gúnfuli hamá sun lílana familia lau wadagimanu le líchugubei Bungiu houn, wínwantiña lidan darangilaü ani gúndaatiña. Rútiña giñe inebesei lun Heowá, Le adügübalin familia (Éfesuna 3:14, 15).

INEBESEI LIDAN DAMURIGUAÜ

15. a) Ida liña warufuduni lidan damuriguaü inebe lan lilurudun Heowá woun? b) Kaba burí inarüni méiniti íderaguawa lun gaganbadi wamá houn ha ubaráübaña lidan damuriguaü? (Ariha huméi kuaduru “ Gaganbadi wamá houn ha adundehabalin damuriguaü”.)

15 Ru laali Heowá Liráü lun larúeihani damuriguaü hani kristiánu (Kolosana 1:13). Ani Hesusu, ru lumuti kárugu lun “musu úaraguati ani gunfuranda ligía” lun líderaguniña lumutuniña Bungiu lun herederun yarafa lun (Matéu 24:45-47). Ani hadan Gefentiña luagu Heowá, anihein aban Sétanu arihiti lau hawadigimari lidan sun ubóu ani leseriwiduña kei “musu úaraguati”. Kei lidan furumiñeti sígulu, ruti Sétanu le adundehani luma eweridihani houn wéiyaaña lidan afiñeni lidan sun damuriguaü. Ru hamuti ariñahani ligía houn tidan gárada o yusu hamutiña óunigirutiña sirkuitu. Ligíati dan le inebehabu wamá lun halurudun wéiyaaña lidan afiñeni warufuduña gaganbadi lun Heowá (aliiha huméi 1 Tesalónikana 5:12; Ebüréu 13:17).

16. Ka uagu tariñaga Bíbülia lau lan sífiri sandu híridua wéiyaaña lidan afiñeni?

16 Dandu wéiyaaña lidan afiñeni kei ídehatiña lidan damuriguaü gafigountiña, charatiña kei sun gürigia. Íbini ítara, ítara haña wéiyaaña lidan afiñeni kei aban idewesei lúmagiñe Heowá lun híderaguniña íbirigu lidan damuriguaü akipura aban lubuidun umadaguaü luma Heowá. Ariñagatu Bíbülia íridua hamá lau sífiri sandu (Adügaü 20:28). Ka uagu? Furumiñe, ladüga lubaragiñe liridún aban íbiri, akutiha hamuti wéiyaaña lidan afiñeni anhein gúnfuli lubéi lau sun le tamuriahabei Bíbülia to abürüdǘboun lau lídehan sífiri sandu (1 Timotéu 3:1-7, 12; Titu 1:5-9). Libiaman, ladüga dan le hakutihan, amuriahatiña luma Heowá lun ladundehaniña lau lani sífiri sandu.

17. Ka uagu hadouragua würiña kristiánu lau hachügü dan le hadügün somu wadagimanu lidan damuriguaü?

17 Gíbeti beresegu lidan damuriguaü kéiburi lalidihoun adamuridaguni lubá apurichihani, libe-agei dan wéiyaaña hama ídehatiña lidan damuriguaü etenirubaña lun wadagimanu le. Dan le ua lan ni aban lun ladügüni, aba ladügüni amu wügüri le badiseihali. Anheinti ua lubéi giñe ni aban? Aba tadügüni aban íbiri to derebuguharu lidan tafiñen. Gama lumoun, sagü tadügün würi aban wadagimanu le lunti ladügüni aban wügüri badiseihali, mosu tadourun lau tichügü (1 Korintuna 11:3-10). * Lau tadügüni le, mama lǘnabugüdüñoun, aban chansi lira lun tarufuduni inebehabu tan lun lúrudu le ru laalibei Heowá dandu lidan familia kei lidan damuriguaü.

INEBESEI HOUN GUMADIMATIÑA

18, 19. a) Ida luba hamuga hafuranguagüdüni inarüni méiniti le lídanbei Rómana 13:1-7? b) Ida liña warufudun inebesei houn gumadimatiña?

18 Ha kristiánugu inarünitiña, áfaaguatiña tídangiñe sun hanigi lun hasigiruni adundehani le lídanbei Rómana 13:1-7 (aliiha huméi). Anhein waliiha bérusu burí le, warihibei layanuhaña lan hawagu “gumadimatiña”. Ígirati Heowá lun ñein hamá gumadimatiña lun hadügün fiú wadagimanu súdiniti, kéiburi lun ua lan chagaguaü ani seriwi hagíame houn lílana ageiraü. Ida liña warufudun inebesei houn gumadimatiña ha? Dan le gaganbadi wamá lun halurudun. Wafayeiruni liseinsuna gumadi, wabuinchagüdünu gárada burí to lamuriahan lúrudu wama, ani gúnfuli wameime sun lúrudu le amuriahoubei wámagiñe, hámagiñe wafamilia, luagu wani bísinisi o somu wamegen. Gama lumoun, anhaña amuriaha lun maganbadi wamá lun Bungiu, aba wóunabun kei apostolugu: “Lunti waganbuni Bungiu lun wadügüni le lariñagubei lubaragiñe le hariñagubei wügüriña” (Adügaü 5:28, 29; ariha huméi kuaduru “ Ka ilurudun lunbei gaganbadi nan lun?”).

19 Arufudatiwa giñe inebesei houn gumadimatiña dan le wóuseruniña ha nadagimeinbaña hama keisi lubudubu dántima le wayanuhan hagibugiñe. Lidan aban ókaasion, ñǘdünti apostolu Pábulu ayanuha luougua ligibugiñe urúei Agürípa luma gumadimati Fésütu. Íbini subudi lani wéinamu lan hachara, ayanuhati houn lau inebesei (Adügaü 26:2, 25). Mosu wáyeihani lani hénpulu, ligibugiñeñadiwa lan yebe aban gumadimati le íñuti lubara o aban súdara. Lunti giñe ítara lan hóuserun nibureintiña hama hamaisturungu o luma amu gumadimati leskuelarugu. Mámarügübei houn ha hínsiñehabubaña lun wafiñen warufuda inebesei, íbini giñe houn ha kóntürabaña hawagu gefentiña luagu Heowá. Le linarün katei, lunti harihini sun gürigia inebehabu wamá (aliiha huméi Rómana 12:17, 18; 1 Féduru 3:15).

20, 21. Kaba buiti wibiha ánhawa arufuda inebesei lun lúrudu?

20 Mámarügübei houn fiú warufuda inebesei, lunti wasigiruni adundehani le: “Inebe hamá sun gürigia hun” (1 Féduru 2:17). Wéiritu hanigi gürigia dan le wóuseruniña lau inebesei, lugundun diseguaali larihín igaburi le. Dan le wadügüni ítara wagunfuliruñein gumadi le líchugubei Hesusu: “Durunguagüda huméi hilanpun hadan gürigia, lun danme lan harihini buiti le hadügübei, ábame giñe hadimurehan buiti luagu Wáguchi Bungiu le siélubei” (Matéu 5:16).

21 Uguñe weyu, busentiña gürigia ha ǘnabugubaña hasubudiruni inarüni luagu Bungiu. Dan le warufudun inebesei lidan familia, lidan damuriguaü luma houn gumadimatiña, gayarati lánhigichuniña le amu gürigia lun heseriwidun lun Bungiu úara wama. Ma hamuga lubuidun, adián? Gama lumoun, íbini masuseredun lan, gayarati wachoururuni gúndaagüda wamani Heowá dan le warufudun inebesei houn amu gürigia ani íderagua lumutiwa lun werederun lidan línsiñehabu.

^ par. 17 Lidan lanwoun ariñahani “Ídaba tadouragua würi lau tichügü ani kaba uagu tadügei?” akutihouati saragu manera ida luba lan lagunfulirúniwa lau inarüni méiniti le.