Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

KAPÍTULU 2

Ida luba hakipurun aban lubuidun saminaü?

Ida luba hakipurun aban lubuidun saminaü?

“Harumatá hanigi.” (1 FÉDURU 3:16.)

1, 2. Ka uagu mégeiwa lubéi kónpasi, ani ka idan genegegua lan luma wasaminan?

SUBUDITI san hun ka lan idan genegegua lan aban mádulu le áfayahabei baranaha, aban aweiyasuhati lidan fulasu mageirawati luma aban abugahati ugunei garabalirugu? Súngubei dáguatiña houngua lidoun turóbuli anhein ua lubéi somu katei hama lun ladundehaniña. Mama mosu lídangiñe lan lagumuhóun estaili, buídurügüti aban kónpasi.

2 Ka san kónpasibei? Aban katei rounuti lau aban agusa lauti imán lidan, le arufudubei luagun nórute. Ani anhein nadagimein lubéi buidu, gayarati lesefuruni wabagari, dántima le anuhein lan aban mapa buitu wama. Rúhali Heowá aban lubuidun idewesei woun, lenege aban kónpasi (Santiagu 1:17). Wayanuhaña luagu saminaü. Lun hamuga masaminan wamá, lídanñadiwa hamuga féridi. Dan le wayusuruni wasaminan buidu, adundeha lumutiwa lidan wabagari ani adügati lun madireirun wamá luéi üma le buídubei. Ligía buidu lubéi wakutihani ka lan saminaübei luma ida liña lan lawadigimaridun, lárigiñe ábame wakutihani puntu burí le: 1) Ida luba waranseruni wasaminan lun wasubudiruni le buídubei lumoun le wuribabei 2) Ka uagu lunti lubéi inebe lan hasaminan amu woun 3) Ka buiti wibihibei dan le wakipurun aban lubuidun saminaü.

KA SAMINAÜBEI ANI IDA LIÑA LAWADIGIMARIDUN

3. Ka mini lubéi dimurei le ásügürawagüdübei kei saminaü, ani ka habafu gürigia uágubei layanuha?

3 Tidan Bíbülia garifuna yusuwati ámuñegueinarügü dimurei lun layanuhóun luagu saminaü o conciencia, kéiburi “anigi” luma “aritaguni”. Tidan Bíbülia, dimurei güriegu le ayusurubei lun saminaü mini lan “le hasubudirubei gürigia hawougua”. Hóunrügüñein gürigia líchigei Bungiu ubafu lun hasubudiragun houngua. Seremei ubafu le, gayarati waríaagun woungua lun wasubudiruni anhein buidu lubéi le wadügübei o wuriba lan. Ítara liña wasaminan kei aban gefenti o aban aguseragüdüti le aríaahabalin le wadügübei luma ka lan lébunabei. Adundeha lumutiwa dan le desidírü wamá ani arufuda lumuti woun anhein buidu lubéi üma le wasaminarubei wasigirun o wuriba lan. Anhein buidu desidírü wamá, adügati lun buidu lan wasandiragun woungua, anhein wuriba adügati lun lagaridun woun.

4, 5. a) Ida liña wasubudiruni gasaminan hamá meha Adán tuma Ewa? Ka resultóubei ladüga maganbadi hamá lun lilurudun Bungiu? b) Ka hénpulu wadarirubei tidan burí líburu to abürüdǘboun lidan Ebüréu hawagu gürigia ha aganbubalin hasaminan?

4 Dan le ladügünbalin Bungiu furumiñeti wügüri tuma würi, Adán tuma Ewa ruti saminaü houn, subudiwati le, ladüga lárigiñe hafigouhan sanditiña busiganu (Agumesehani 3:7, 8). Híruti meseriwinhali lan lun ni kata líchugun hasaminan hadurun, ladüga lau lichú hau maganbadi hamá lun Bungiu. Mafigountiña meha dan le desidírü habéi hebedaagun lun Heowá, ligía siñaali lubéi hasansiruni katei.

5 Gíbetiña gürigia mítarantiña kei Adán tuma Ewa, íbini gafigoun hamá aganba hamuti hasaminan. Kéiburi Hobu aban wügüri úaraguati, ariñagati: “Nariñagamémeba luagu haruma nan, lugundun úati kaba lan uagu nerereha núniwagua” (Hobu 27:6). Aganba lumuti Hobu lisaminan lubaragiñe desidírü lan ladügün somu katei. Ligía gayara lubéi lariñagun lau pantaü haruma lan lasandiragun lungua; mawinwandunti lau igarigu o busiganu ladüga gadurun lan. Anheinti Dawidi mederaguagüdünti meha lisaminan lárigiñe mineben lan Saulu lun, urúei le lanúadirubei Heowá. Ariñagatu Bíbülia: “Aba lagaridagun lun” (1 Samueli 24:5). Igarigu le lasandirubei, arufudahati lun mosu lan inebehabu lan.

6. Ka arufudubei luagu resibi hamani sun gürigia saminaü kei aban idewesei?

6 Hóunrügüñein funa san lubueingu Heowá líchiga saminaü? Ariñagati apostolu Pábulu lau lídehan Bungiu: “Hati mámabaña huríu, ha ibidiñehabubaña lun lilurudun Moisesi, gayaraati hadügüni le lubeibei Bungiu láurügü lariñaguni haritagun guánarügü houn. Lau hagaburi, arufuda hamuti luagu anihein lan lilurudun Bungiu bürüñu tidan hanigi; ani lariñagubei haritagun houn anhein gadurun habéi lumoun madurun hamá” (Rómana 2:14, 15). Añahein gürigia, íbini ibidiñe lan lilurudun Heowá houn anihein dan ádaha lániña hasaminan awinwanda según inarüni méiniti lúmagiñeti Bungiu.

7. Ka uagu anihein lubéi dan mawadigimari lan wasaminan buidu?

7 Gama lumoun, mama sun dan buidu lan lawadigimaridun wasaminan. Ka uagu? Lun gunfuranda wamani, samina wamá luagu hénpulu lani kónpasi, dan le wayarafagüdüni lun aban imán aba marufudunhaali lan agusa luagun nórute. Ani anhein wayusura sin aban mapa buitu, meseriwinbei saragu. Ítarameme, ánhawa ígira lun lebelurun luriban ayumahani tidoun wanigi, marufudun lubéi wasaminan üma le buídubei woun. Ani anhoun makutihan wamá Lererun Bungiu, siñabei wasubudiruni le buídubei lumoun le wuribabei dan le desidírü wamá luagu aban katei súdiniti. Lun giñe lawadigimaridun wasaminan keisi lubudubu, megei wamuti lídehan sífiri sandu. Kei lariñagun Pábulu: “Ariñaga tumuti nanigi nun to úaraguaboun luma [s]ífiri [s]andu luagu inarüni lan” (Rómana 9:1). Kaba wadüga lun úaragua tan wanigi o wasaminan luma lani Heowá sífiri sandu? Mosu waranseruni wasaminan.

IDA LUBA WARANSERUNI WASAMINAN

8. a) Ka tánibei wanigi efekütu lidan wasaminan? Ka lunbei súdinitima lan woun dan le desidírü wamá? b) Ka uagu ua lubéi buídurügü lan darangilu lan wasaminan? (Ariha huméi abürüdǘni.)

8 Ida luba wayusuruni wasaminan dan le desidírü wamá? Gíbetiña asaminarutiña buídurügü lan wadügün gasu tau wanigi. Lárigiñe, háfuga ariñagatiña: “Ígira lumutina nisaminan lun nadügüni”. Gama lumoun, mabulieida waméi here lan tayumahan anigi ani gayarati gani lan efekütu lidan wasaminan. Ariñagatu Bíbülia: “Úati ni kata geyeedaguaditi ani salufuri kei hanigi gürigia. Kaba gayara gunfurandalanu?” (Heremíasi 17:9). Le lunbei súdinitima lan woun, wagundaaragüdüni Heowá, mama wanigi. *

9. Ka mini lubéi inebesei lun Bungiu ani ka lánibei efekütu lidan wasaminan?

9 Gürigia ha aranserubalin hasaminan según lilurudun Bungiu, masaminaruntiña hawouguounrügü dan le desidírü hamá. Adundeha lumutiña inebesei le hasandirubei luagu Bungiu. Ítara liña larufuduni le ladügübei Neemíasi. Kei gumadimati Herusalén, gayarati meha lafosuruniña lílana lageira lun hafayeiruni liseinsuna gumadi. Ani madügün lumuti. Ka uagu? Ariñagati: “Ladüga inebe lan Bungiu nun” (Neemíasi 5:15). Mabusenrunti lóuseruniña gürigia wuriba luéi lagañidun Heowá luma. Súdiniti lun giñe inebe lan Heowá woun, lugundun ítara, wáluahaba adundehani tidan Bíbülia lubá desidírü wamá wadügün somu katei.

10, 11. Ka inarüni méiniti tídangiñe Bíbülia íderagubadiwa desidírü anhein wátuba lubéi binu, ani ka lunbei wadügüni lun líderaguniwa Bungiu agunfulirei?

10 Ayanuha wamá luagu laatún binu. Ánhawa ñüdün lidan somu fedu, gayarati wálügüdagun woungua: “Gurana san binu o mata nan?”. Lun buidu lan desidírü wamá, mosu aranse wamaali lan wasaminan lau wakutihani inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia. Luagu aban oubaü, masiadirun tumuti Bíbülia hatun gürigia murusun binu, alawaharügü tumuti Bungiu lau líchuguni woun (Sálumu 104:14, 15). Luagu le aban oubaü, siadi tumuti átaguni luma burí lanarime fedu (Lúkasi 21:34; Rómana 13:13). Írida tumuti giñe Bíbülia bacharuaü laganagua figóu wéinamuti kéiburi magíaguni lidan agamariduni (1 Korintuna 6:9, 10). *

11 Inarüni burí méiniti kei le, aranse lumutu lisaminan kristiánu lun lasubudiragüdüni lun le buídubei luma le wuribabei. Ítarati, danme le wamisurahoun lidoun somu fedu le ñein lumuti leseriwidua binu, lunti wálügüdagun woungua: “Kaba burí katei adügǘwa lidan fedu le? Gayarati san ñein lan chagaguaü? Angia au, wéiriti san nabusenrun natun binu? Binu san nibagaribei? Megei numuti san lun nasandiragun nungua buidu adüganeime le nabusenrun? Gayarati san nárügüdagun nungua luéi natun saragu?”. Dan le wakutihani inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia o somu álügüdahani luagu ida luba lan wawinwanduni, buiti wafurieidun lun Heowá (aliiha huméi Sálumu 139:23, 24). Ítara liña wamisurahani lun ladundehaniwa lau lani sífiri sandu ani aranse wamuti wasaminan lun lúaradun luma inarüni méiniti le lúmagiñeti Bungiu. Gama lumoun, dan le desidírü wamá, anihein amu katei lunti gabaroun wamani.

TENI WAMÁ LUN LE HASAMINARUBEI AMU

Líderagubadiwa wasaminan le úarabei luma le tarufudahabei Bíbülia desidírü anhein wátuba lubéi binu o matunbadiwa lan

12, 13. Ka uagu ámuñegueinarügü lubéi hasaminan kristiánugu ani ida luba wóunabun dan le amu lan hasaminan wawéi?

12 Anihein dan gayarati taweiridun wanigi luagu ámuñegueinarügü lan saminaü íbini lidan damuriguaü. Ménrengunti waganbun lariñagun aban kristiánu wuriba lan somu igaburi o échuni, ani añahein amu maribanti harihini. Kei hénpulu, ayanuhaya wamá luagu laatún binu, añahein hínsiñeti houn hañuurun ata murusun binu hama hamadagu; ani añahein amu wuribati harihini. Ka san uagu ámuñegueinarügü lubéi saminaü ani ka efekütu lunbei gani lani lidan le desidírü wabéi?

13 Anihein saragu katei le adügübei lun amu hamá kada gürigia. Kéiburi le meha wawinwandubei, ámuñegueinarügüti hásügürün kada gürigia. Añahein kristiánugu haritagua hamagili anihein lan meha somu débili hawagu ani héiguaya hamá lidoun saragu wéiyaasu (1 Urúeigu 8:38, 39). Samina wamá lun hamuga bisida lániwa aban íbiri le meha gátaditi, ani guentó mabusenrunhali ni lun laganbun luagu binu. Anhein wamisuraha lun latun murusun binu, másiñati mígirun lubéi lan lisaminan lun ladügüni. Wagañiduba san o wafosurubei lun látuni? Uá. Ladüga hínsiñe lan woun, inebebei le desidírü lubéi woun, ariñaga lani yebe woun ka lan lébunabei o mariñagun lani.

14, 15. Ka turóbuli asuseredubei lidan furumiñeti sígulu ladüga ámuñegueinarügü lan hasaminan kristiánugu ani ida liña laransehani Pábulu?

14 Lidan furumiñeti sígulu, arihati meha apostolu Pábulu ámuñegueinarügü lan saminaü lidan damuriguaü. Añahein meha fiú kristiánugu mábusenruntiña héigin éigini le dagagüdawaali houn guáriua lárigiñe aban lalugurahóun mágidurugu (1 Korintuna 10:25). Anheinti Pábulu, maturobulinti meha lun léigini. Ni kata guáriua lun Pábulu, ladüga éigini ligía lúmagiñeti Heowá le adügübalin, mama hámagiñe guáriua. Gama lumoun, subudi lumuti Pábulu mama lan sun gürigia lun hasaminarun kei ligía. Añahein hagía, huduguatiña meha houn guáriua lubaragiñe kristiánu hamá, ligía mabusenrun habéi harihin ni kata le dagagüdawaali houn guáriua. Ida luba mehati laransehóun katei le?

15 Ariñagati Pábulu: “Wagía le hérebei lidan wafiñen, lunti gaguraasun wamá habá ha lóuguagiñabaña afiñen; lunti waritagun [...] mámarügü luagu wíchugun ugundani wóuniwagua. Ni Kristu, míchugunti ugundani lúniwagua” (Rómana 15:1, 3). Mini lan le, mosu lan wasaminarun hawagun wíbirigu kei ladüga Hesusu lubaragiñe wasaminarun wawouguoun. Ariñagati Pábulu, himei lani méigin lan úi lubaragiñe lachugeraguágüdün aban hádangiñe mudún ha uágubaña lederegerei Kristu libagari (aliiha huméi 1 Korintuna 8:13; 10:23, 24, 31-33).

16. Ka uagu moun lumuti lubéi wíchugun hadurun ha adügübaña katei le mígirun lumutiwa wasaminan lun wadügüni?

16 Ligíati, ánhaña adüga amu kristiánugu katei le mígirun lumutiwa wasaminan lun wadügüni, moun lumuti wayanuhan wuriba hawagu, kamá hamuga mosu hasaminarun sun gürigia kei wagía (aliiha huméi Rómana 14:10). Le linarün katei, lunti leseriwidun wasaminan lun lasubudiragüdüni woun dan le gadurun wamá mama luagu hadurun amu. Mabulieida waméi ariñaga lan Hesusu: “Míchiga humá hadurun amu, michugúnwa láamuga giñe hidurun” (Matéu 7:1). Moun lumuti hagubuhan lílana damuriguaü turóbuli luagu katei le lunti desidírü lani kada gürigia. Mabusenruntiwa wachugeraguágüdüniña wíbirigu, le wabusenrubei wíderagun woungua lun lawanserun ínsiñeni luma úarani wadan (Rómana 14:19).

BUITI LE WIBIHIBEI LAU WAKIPURUN ABAN LUBUIDUN SAMINAÜ

Aban lubuidun saminaü, adundeha lumutiwa lidan wabagari ani ruti saragu ugundani woun luma darangilaü

17. Ka asuseredubei lun hasaminan saragu gürigia?

17 Ariñagati apostolu Féduru houn kristiánugu: “Harumatá hanigi” (1 Féduru 3:16). Hibe-agei gürigia marumantu hanigi o hasaminan ligibugiñe Heowá. Kei lariñagun Pábulu, deretu hanigi “kamá hamuga churawaaru lau aban gürabu süti” (1 Timotéu 4:2). Dan le hatanpurún bágasu lau gürabu süti, aba lágudun hara ábati lasalirun aban makü hawagu ñein lubéi masandi hamá ni kata. Ítara liña giñe hasaminan saragu gürigia, masanditi ni kata. Ligía mawisarun lubaliña dan le hadügün katei wuribati; masandiruntiña duru ni busiganu. Ani madiheriduntiña ni murusun luagu lira.

18, 19. a) Ka un leseriwida hasandirun gürigia duru luma busiganu? b) Ka gayarabei wadügüni anhein asigira wasaminan asufuriragüdawa íbini asakürihaadiwa lan?

18 Libe-agei dan, lau wasandiruni gadurun wamá larufudei wasaminan woun adügaadiwa lan somu wuribati. Ánhawa adüga gasu lau wasaminan ani asaküriha wagía, weresibiruba ferudun íbini weiri lan wachara. Kéiburi meha urúei Dawidi. Héiguati lidoun figóu wéinamuti, gama lumoun resibiti ferudun ladüga lasakürihan tídangiñe sun lanigi. Aba leyereegudun wuribati le meha ladügübei lun, aba desidírü lan gaganbadi lan lun lilurudun Bungiu súnwandan, ligía larihinbalin lungua ‘buidu lan Heowá, ani gíchigaditi ferudun’ (Sálumu 51:1-19; 86:5). Kábati wadüga ánhawa asigira asandira duru luma busiganu íbini asakürihaadiwa lan ani resibi wagía ferudun?

19 Asakürihaadiwa ligía, meseriwinhali lun ni kata lasufuriragüdüniwa wasaminan luagu wadurun. Anhoun asigira wanigi íchiga wadurun, mosu wachoururagüdünu luagu wéiritima lan Heowá luéi le wasandirubei. Anihán lidaani wafalaruni adundehani le rúñaha wamaali houn amu: “Mosu baritaguni hínsiñe ban lun Heowá ani afiñen buguyame feruduna laadibu lan” (aliiha huméi 1 Huan 3:19, 20). Danme le harumaali wasaminan, wasandiruba óunwenbu darangilaü luma ugundani le hénrenguti hadariruni gürigia ubouagu. Gíbetiña gürigia ha meha adügaaña figóu wéinamuti, sandí hamaali awalidaguni ligía, ani guentó heseriwiduña lun Heowá lau aban lubuidun saminaü (1 Korintuna 6:11).

20, 21. a) Ka lébunabei tadügǘn líburu to? b) Íbini weiri lan líbürei lígirun Heowá houn kristiánugu, kaba un hayusurei?

20 Adügǘwatu líburu to, lun tíderaguniwa ibiha ugundani ani kipu wagíame aban lubuidun saminaü lidan awanha lan áfaagua kóntüra ubóu le lani Satanási lidan lagumuhóun burí weyu le. Siñati tadimurehan líburu to luagu sun lúrudu luma inarüni méiniti tídangiñeti Bíbülia le adundehabalin wabagari. Ani míchutu aban lísüta lau lúrudu luagu katei le lunti desidírü hamani kada gürigia según hasaminan. Akutiharügü tumuti ida luba lan wawinwanduni le wafurendeirubei tídangiñe Bíbülia lun ménrengun lan waranseruni wasaminan lun lasubudiragüdüni woun le buídubei lumoun le wuribabei. Mabulieida waméi Lilurudun lan Moisesi íchugubalin gumadi lidan furumiñeti lúgaaru, ánheinti lidan “lilurudun Kristu” súdinitimati hayusuruni gürigia haritagun ani ígira hagía lun ladundehaniña inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia (Galasiana 6:2). Wéiriti líbürei lígirun Heowá woun. Gama lumoun, ariñagatu Bíbülia, lubaragiñe lan wayusuruni ‘lun wadügüni le wuribabei’, lun lan wayusuruni lun warufuduni lun Heowá weiri lan línsiñe woun (1 Féduru 2:16).

21 Dan le hagumeserunbei asubudirei Heowá, ligía híchuguni furumiñeti burí pasu lidan lémeri ibagari. Lun hasigirun lidan, mosu hakutihani lábugiñe furíei ida luba lan hawinwanduni inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia, ani gúnfuli huméime lidan hibagari. Lau hayusuruni iarani le huágubei lun hasubudiruni “le buídubei lumoun le wuribabei” héchudagüdüñeinme lun ítarameme lan asubudiragüdei hun (Ebüréu 5:14). Danme le úarali hisaminan luma arufudahani méiniti le tídanbei Bíbülia wéiribei lahuudun hun. Ítara kei ladundehani kónpasi aweiyasuhati, ladundehabadün hisaminan lun desidírü humá según lugundan Húguchi le siélubei. Ani chóuruti líderagubadün lan giñe lun herederun lidan línsiñehabu Bungiu.

^ par. 8 Arufudahatu Bíbülia ua lan buídurügü lan darangilu lan wasaminan. Ariñagati Pábulu: “Lau sun madurun nan luagu ni kata lidan naritagun, mama luéigiñe lira lun madurunbadina lan; ladüga Bungiu aguseragüdübalina” (1 Korintuna 4:4). Añahein gürigia éibaahatiña kristiánugu —kéiburi meha Pábulu— ani darangilu liña hasaminan, ladüga saminatiña hadügüñein lan lugundan Bungiu. Ligíati, le súdinitimabei, haruma tan wanigi o wasaminan ligibugiñe Bungiu (Adügaü 23:1; 2 Timotéu 1:3).

^ par. 10 Ariñagatiña surusiagu gürigia lan ha aniheinhali binu lidan hata, márügüdaguntiña houngua lidan harihin binu, ligía moun lumuti lubéi hatun ni murusun.