Ir al contenido

Tatzʼetaʼ ri rucholajem

CHʼAQA CHIK TZIJONEM

¿Jampeʼ kʼo chi naküch ri ajolom chuqaʼ achike ruma?

¿Jampeʼ kʼo chi naküch ri ajolom chuqaʼ achike ruma?

¿Jampeʼ chuqaʼ achike ruma kʼo chi nuküch rujolom jun ixöq toq nuyaʼ ruqʼij ri Jehová? Chupam ri 1 Corintios 11:3 kʼa 16, ri apóstol Pablo rikʼin ri loqʼoläj uchuqʼaʼ xtikïr xerutzʼibʼaj naʼoj ri yojkitoʼ richin nqʼalajin chi qawäch jampeʼ kʼo chi xtküch rujolom jun ixöq, ke riʼ xtubʼän ri nqa chuwäch ri Jehová. Ri Pablo nusikʼij oxiʼ naʼoj ri kʼo chi natzʼët: 1) ri samaj ri nrajoʼ chi jun ixöq kʼo chi nuküch ri rujolom; 2) akuchi (o apeʼ) xtubʼän ri samaj riʼ, chuqaʼ 3) ri achoj ruma nutaqej ri pixaʼ chi rij ri naküch ajolom.

Ri samaj. Ri Pablo nusikʼij kaʼiʼ samaj: ri yachʼon rikʼin ri Tataʼixel chuqaʼ ri nabʼij ri ruqʼalajrisan ri Dios (versículo 4, 5). Ri yachʼon rikʼin ri Tataʼixel jun rubʼanik nayaʼ ruqʼij ri Jehová. Ja kʼa ri nabʼij ri ruqʼalajrisan ri Dios, ja riʼ ri samaj ri nkibʼän ri nimanelaʼ, achiʼaʼ chi ixoqiʼ, toq nkikʼüt ri Loqʼoläj Wuj. ¿Nrajoʼ nubʼij reʼ chi jujun mul nchʼon jun ixöq rikʼin ri Tataʼixel chuqaʼ nukʼüt ri Loqʼoläj Wuj kʼo chi nuküch ri rujolom? Manäq, ri xtbʼin riʼ ja ri akuchi (o apeʼ) xtubʼän ri chʼonïk chuqaʼ xtukʼüt ri Loqʼoläj Wuj.

Ri akuchi (o apeʼ). Ri Pablo nusikʼij kaʼiʼ akuchi xtuküch rujolom ri ixöq: kikʼin ri rachʼalalriʼïl chuqaʼ pa congregación. Nubʼij: «Ri achiʼaʼ [...] e jolomaj pa kiwiʼ ri kixjayilal [...]. Ja kʼa ri ixoqiʼ, toq yechʼon rikʼin ri Dios y toq nkibʼij ri ruqʼalajrisan [...], tkikuchuʼ kʼa kijolom [...]. Ruma we man ke riʼ ta, nkiqasaj ruqʼij ri jolomaj» (versículo 35). Pa jun jay, ja ri achijilonel ruyaʼon ri Jehová pa ruwiʼ ri ixöq. Ruma riʼ ¿achike nbʼanatäj we ri ixöq nubʼän jun samaj ri yaʼon pa ruqʼaʼ ri achijilonel? We man xtuyaʼ ta retal ri qʼatbʼäl tzij yaʼon pa ruqʼaʼ ri rachijil, xtuqasaj ruqʼij. Keqatzʼetaʼ kayoxiʼ tzʼetbʼäl ri akuchi kʼo chi xtuküch rujolom ri ixöq. Toq nutijoj jun winäq chi rij ri Loqʼoläj Wuj chuwäch ri rachijil. Ri ixöq xtuküch ri rujolom richin man nuqasaj ta ruqʼij ri qʼatbʼäl tzij yaʼon pa ruqʼaʼ ri rachijil chuqaʼ ruma rijaʼ ri jolomaj ri pa rachoch. Reʼ stapeʼ man qasan ta pa yaʼ ri achin. * Chuqaʼ xtuküch rujolom toq nchʼon rikʼin ri Tataʼixel o nuyaʼ tijonïk toq kʼo apo jun ral alaʼ ri qasan chik pa yaʼ, stapeʼ majani rujunaʼ ta. Ri alaʼ man jolomaj ta, ¿achike ruma xtuküch rujolom ri ixöq? Ruma nuyaʼ ruqʼij ri qʼatbʼäl tzij nyaʼöx pa congregación chi ke ri achiʼaʼ e qasan chik pa yaʼ.

Ri Pablo xusikʼij ri congregación, ri jun chik akuchi kʼo chi nuküch rujolom ri ixöq, toq xubʼij: «E kʼo qachʼalal ri man junan ta qachʼobʼonïk kikʼin, ja kʼa rïn ninbʼij kʼa chi ke rijeʼ chi re tijonïk reʼ [...], kan ja wi rïn y ri e wachibʼil ri yojbʼin y ke riʼ chuqaʼ ri chʼaqa chik molaj qachʼalal» (versículo 16). Ri Jehová ja ri achiʼaʼ ri e qasan chik pa yaʼ ri e ruyaʼon chuwäch ri congregación (1 Timoteo 2:11-14; Hebreos 13:17). Ruma riʼ xa xe achiʼaʼ yechaʼöx richin nkichajij ri Rukarneʼl, rijeʼ ri ukʼwäy taq bʼey chuqaʼ ri toʼonelaʼ (Hechos 20:28). Kʼo kʼa mul jun ixöq kʼo chi xtbʼanon jun samaj ri kʼo ta chi jun qachʼalal achin ri qasan pa yaʼ nbʼanon. Achiʼel toq nubʼän ri molojriʼïl richin rutzijoxik ri Loqʼoläj Wuj ruma majun jun ta achin ri ntikïr nbʼanon. Ri moloj riʼ kʼo chupam ri tijonïk ri nyaʼöx pa congregación, ruma riʼ kʼo ta chi jun achin nbʼanon. Chuqaʼ ke riʼ toq nutijoj jun winäq chi rij ri Loqʼoläj Wuj chuwäch jun qachʼalal achin ri qasan chik pa yaʼ. * Ri ixöq kʼo chi nuküch ri rujolom richin nuyaʼ retal chi nqʼax chuwäch chi najin nubʼän rusamaj jun achin.

Man ronojel ta kʼa samaj kʼo chi xtuküch rujolom ri ixöq. Achiʼel toq nuyaʼ comentario ri pa taq molojriʼïl, toq nutzijoj ri Loqʼoläj Wuj chi taq jay rachibʼilan rachijil o jun chik qachʼalal achin ri qasan chik pa yaʼ, toq nubʼän ruchʼonïk o yerutijoj ral ri man e qasan ta pa yaʼ. Kʼo kʼa mul xtubʼän jun samaj ri man retaman ta we xtuküch o manäq ri rujolom. Toq ke riʼ, ¿achike xtubʼän? Nabʼey, tuchʼobʼoʼ o tunukuʼ rij. * We rikʼin riʼ man xtqʼax ta chuwäch, majun achike ta nubʼän xtuküch ri rujolom achiʼel rubʼanon la qachʼalal chuwäch la wachibʼäl.

Ri ruma nubʼän. Ri versículo 10 nusikʼij kaʼiʼ achoj ruma ri ixöq kʼo chi nuküch ri rujolom chuqaʼ ri ntoʼon rijaʼ chi ntaqen tzij: «Ri ixoqiʼ rukʼamon chi nkiküch kʼa ri kijolom, richin nkikʼüt chi kʼo uchuqʼaʼ pa kiqʼaʼ y kuma chuqaʼ ri ángel». Ri nabʼey, «richin nkikʼüt chi kʼo uchuqʼaʼ pa kiqʼaʼ». Qitzij, ri tzyäq o ri kʼul nuyaʼ pa rujolom ri ixöq retal chi nuyaʼ rejqalem ri qʼatbʼäl tzij nuyaʼ ri Jehová pa congregación chi ke ri achiʼaʼ e qasan pa yaʼ. Ruma riʼ ri nuküch rujolom, jun rubʼanik nukʼüt ri rajowabʼäl chi rij ri Jehová chuqaʼ chi nunimaj rutzij. Ri rukaʼn, ri texto nubʼij chi kuma «ri ángel». ¿Achike nubʼij chi kiwäch ri ángel ri nuküch rujolom jun ixöq?

Ri taqoxelaʼ nkitzʼët ronojel ri achike nkibʼän ruwinaq ri Jehová, chi kaj chuqaʼ ri chi ruwachʼulew. Nkitzʼët ri rubʼanik yeniman tzij rikʼin ri ruqʼatbʼäl tzij ri Jehová. Ri yeniman tzij ri winäq stapeʼ e ajmakiʼ, jun utziläj tzʼetbʼäl chi kiwäch ri taqoxelaʼ. Rijeʼ kʼo chuqaʼ chi nkikʼüt chi yeniman tzij rikʼin ruqʼatbʼäl tzij ri Jehová. Ri rubʼanon kan e kʼo taqoxelaʼ man xeniman ta tzij (Judas 6). Wakami, jun utziläj tzʼetbʼäl chi kiwäch ri taqoxelaʼ jujun mul jun qachʼalal ixöq nniman tzij pa ruqʼaʼ jun ukʼwäy bʼey stapeʼ más retamabʼal chuqaʼ runaʼoj chuwäch rijaʼ. Ri taqoxelaʼ kan más kʼa nkiyaʼ rejqalem toq ri achike nniman tzij jun chi ke ri ixoqiʼ xtbʼe chi kaj. ¿Achike ruma? Ruma ri chi qawäch apo, ri qachʼalal riʼ xtkʼojeʼ kikʼin ri xkeqʼaton tzij rikʼin ri Jesús chi kaj. Ri samaj riʼ más ruqʼij chuwäch ri nkibʼän ri taqoxelaʼ. Ruma kʼa riʼ ri ixoqiʼ yetikïr nkiyaʼ jun utziläj tzʼetbʼäl. Ri nkibʼän ri nkibʼij ri pixaʼ chuqaʼ yeniman tzij, jun nimaläj tzʼetbʼäl chi kiwäch pa millón taqoxelaʼ.

^ parr. 3 Jun ixöq nimanel man nïm ta ruqul xtchʼon rikʼin ri Tataʼixel chuwäch ri rachijil qasan pa yaʼ. Rikʼin bʼaʼ xtubʼän riʼ xa xe toq kʼo jun ruma. Achiʼel toq ri achin man ntikïr ta chik nchʼon ruma jun yabʼil.

^ parr. 1 Jun qachʼalal ixöq man nkʼatzin ta nutzʼapïj rujolom toq nuyaʼ rutijonïk jun winäq chuwäch jun publicador ri man qasan ta pa yaʼ. We ri publicador riʼ man rachijil ta.

^ parr. 1 Tatzʼetaʼ más chi rij reʼ chupam ri La Atalaya, 15 de febrero, 2015, ruxaq 30; ri 15 de julio, 2002, ruxaq 26, 27 chuqaʼ ri 15 de julio, 1977, ruxaq 445-448.