Xinaläx pa 1955, y rïn más yïn koʼöl chkiwäch ye kaʼiʼ wachʼalal. Xikʼïy pä naqaj che rä pa sur rchë Finlandia. Komä ri tinamït riʼ nbʼix Vantaa che rä.

Ri nteʼ xqasäx pa yaʼ taq nrajoʼ na wä jun kayoxiʼ junaʼ rchë yinaläx rïn. Ye kʼa ntat xuʼij che rä nteʼ chë ma tqrtjoj ta chik chrij le Biblia chqä ma tqrkʼwaj ta äl chik pa Salón. Rma riʼ, taq majun ta wä ntat chojay, ryä nqrtjoj wä chrij le Biblia.

Kan kʼa yïn koʼöl na, rïn xinyaʼ chi nwäch nyaʼ ruqʼij Jehová. Jun tzʼetbʼäl. Taq kʼo wä 7 njunaʼ, ri nmaestra xpë ruyowal chwä rma ma xinwajoʼ ta xintäj verilättyjä (jun tortita ri nbʼan Finlandia ri rukʼwan kïkʼ). Rkʼë jun ruqʼaʼ xrajoʼ xjäq nchiʼ y rkʼë ri jun chik xchäp jun tenedor rchë xrajoʼ xtïtzʼ jun peraj tortita riʼ pa nchiʼ. Ye kʼa rïn xinyaʼ äl jun qʼaʼ che rä y xintzäq ri tenedor pan ilew.

Ntat xkäm taq kʼo wä 12 njunaʼ. Chrij riʼ, rïn xikowin xibʼä kikʼë qachʼalal pa Salón. Ryeʼ xkikʼüt chi nwäch chë nkajoʼ yinkitoʼ, y ya riʼ xbʼanö chwä chë xinwajoʼ xinyaʼ más ruqʼij Jehová. Xinchäp ruskʼixik ruwäch nBiblia ronojel qʼij chqä xinjäm nwäch rchë xintjoj wiʼ chkij qapublicaciones. Ya riʼ xitoʼö rchë xiqasäx pa yaʼ taq 14 wä njunaʼ. Ya riʼ xbʼanatäj ri 8 de agosto rchë 1969.

Taq xinel pan escuela, jbʼaʼ chrij riʼ xinchäp nprecursorado regular. Jojun semanas chrij riʼ, xibʼä Pielavesi, jun tinamït ri naqaj nkanaj wä  che rä runikʼajal Finlandia, rchë xinbʼetzjoj le Biblia.

Chpan ri tinamït riʼ xintamaj ruwäch ya Sirkka, ri xok wixjayil. Ri xqä más chi nwäch chrij ryä ya riʼ chë ma nunaʼ ta riʼ chqä kan junan wä rubʼanon ruwäch rkʼë Jehová. Ryä ma nukanuj ta wä rubʼanik rchë ntzʼet kimä ri nkʼaj chik chqä ma nukanuj ta wä rubʼeyomal. Chöj kaʼiʼ nqajoʼ wä nqayaʼ más ruqʼij Jehová chqä qayaʼon wä chqawäch nqaʼän xa bʼa achkë samaj ri xtyaʼöx chqë. Röj xqkʼleʼ ri 23 de marzo rchë 1974. Pa rukʼexel xqbʼä de vacaciones, xa xqbʼä Karttula, ri akuchï yekʼatzin wä Testigos rchë nkitzjoj le Biblia.

Kan xa xuʼ xqkʼleʼ, Jehová rukʼutun chqawäch chë xtyaʼ jontir ri xtkʼatzin chqë we xtqayaʼ naʼäy Ruqʼatbʼäl Tzij ryä pa qakʼaslemal (Mat. 6:33). Jun tzʼetbʼäl. Chpan ri tinamït Karttula, majun ta wä qachʼichʼ. Pa naʼäy, xa chrij bicicleta nqbʼä wä. Ye kʼa taq nbʼeqä wä ri tiempo rchë nqä nieve, ma nqkowin ta wä nqbʼä chrij bicicleta. Chqä rchë nqkowin wä nqabʼetzjoj Ruchʼaʼäl Dios chpan jontir ruterritorio ri congregación nkʼatzin wä jun qachʼichʼ, ye kʼa majun ta wä qarajil rchë nqalöqʼ jun qchë.

Kʼo jun qʼij, jun nnmal xpë qkʼë rchë xqrbʼechʼaʼej. Röj ma qataman ta wä chë ryä xtpë. Ryä xuʼij chë xtspaj qa ruchʼichʼ chqë. Majun ta xkʼatzin xqatöj, nixta ri seguro; xa xuʼ xkʼatzin xqayaʼ rugasolina. ¡Xqïl ri nqajoʼ wä röj: jun qachʼichʼ!

Jehová xkʼüt chqawäch chë xtyaʼ jontir ri xtkʼatzin chqë. Ri nkʼatzin wä nqaʼän röj ya riʼ nqayaʼ naʼäy Ruqʼatbʼäl Tzij ryä pa qakʼaslemal.

Pa 1978, taq yoj kʼo wä chpan ri Escuela rchë yetjöx ri Precursores, Raimo Kuokkanen, a jun chkë ri xtjon qchë, xuʼij chqë chë tqanujsaj qasolicitud rchë nqbʼä chpan ri Escuela ri Galaad rubʼiʼ. Rma riʼ, xqachäp xqatamaj ri chʼaʼäl inglés rchë xtqkowin xtqbʼä chpan ri escuela riʼ. Tapeʼ ke riʼ, röj ma xqanujsaj ta qasolicitud rma pa 1980 xqskʼïx pa sucursal ri kʼo Finlandia. Chpan ri tiempo riʼ, ri betelitas ma ütz ta wä nkinujsaj kisolicitud rchë yebʼä Galaad. Ye kʼa röj nqajoʼ wä nqayaʼ ruqʼij Jehová akuchï nrajoʼ wä ryä, y ma akuchï ta nqajoʼ wä röj. Rma riʼ, xqbʼetoʼon pa sucursal. Ye kʼa, kʼa xqatjoj na qiʼ chrij ri chʼaʼäl  inglés, rma xqaquʼ chë rkʼë jbʼaʼ chqawäch apü xtqkowin xtqanujsaj jun qasolicitud rchë xtqbʼä Galaad.

Jojun junaʼ chrij riʼ, ri Molaj Ukʼwäy Bʼey xuʼij chë ri betelitas ütz yebʼä Galaad we ryeʼ nkajoʼ. Rma riʼ, röj xqatäq äl qasolicitud. Kan kiʼ wä qakʼuʼx yoj kʼo pa Betel, ye kʼa nqarayij wä nqtaq akuchï nqkowin wä nqtoʼon más. Xqskʼïx chpan ri clase 79 rchë Galaad, y xqaʼän graduar qiʼ pa septiembre rchë 1985. ¿Y akuchï xqtaq wä? ¡Xqtaq Colombia!

Taq xqapon Colombia, xqtaq pa sucursal. Rïn xintäj nqʼij rchë kan ütz xinbʼän che rä nsamaj chriʼ, ye kʼa taq yoj kʼo wä chik jun junaʼ chriʼ, rïn xinquʼ chë nkʼatzin njal qasamaj. Ya riʼ ri naʼäy chqä ri rukʼisbʼäl mul ri xinkʼutuj chë tjal nsamaj chpan rutinamit Jehová. Ya riʼ taq xbʼix chqë chë xtq·ok misioneros chpan ri tinamït Neiva, ri kʼo chpan ri tinamït Huila.

Rïn ronojel mul qajnäq chi nwäch ntzjoj le Biblia. Chlaʼ Finlandia, taq majanä wä yïn kʼlan chqä yïn precursor, kʼo mul kan nmaqʼaʼ yän nchäp rutzjoxik le Biblia y nkʼïs kʼa chaqʼaʼ. Y taq xikʼleʼ, ya Sirkka chqä rïn kan chöj jun qʼij nqatzjoj wä le Biblia. Kʼo mul, nqwär wä qa pa chʼichʼ taq nqbʼä wä chkipan näj taq tinamït, rchë ke riʼ chanin wä nqapon chkipan ri tinamït riʼ y chkaʼn qʼij nqachäp yän rutzjoxik le Biblia chriʼ.

Taq xqtaq chik jmul chutzjoxik le Biblia, xqanaʼ chik jmul ri nqanaʼ wä chpan re samaj reʼ. Ri congregación ri akuchï xqjeʼ wä xkʼiyär, y ri qachʼalal aj Colombia kan ütz kinaʼoj xkiʼän qkʼë, xojkajoʼ chqä kowan xetyoxin.

Chunaqaj ri tinamït Neiva, ye kʼo wä nkʼaj chik tinamït ri ma ye jun ta wä Testigos chriʼ. Ye kʼa, rma ye kʼo wä ri guerrilleros chpan ri tinamït riʼ, ri winäq ri ma ye aj chriʼ ta nxiʼin wä rij kikʼaslemal. ¿Achkë wä rubʼanik xttzjöx le Biblia chkipan ri tinamït riʼ? Ronojel wä mul nquʼ ya riʼ. Rma riʼ, xinbʼij che rä Jehová chë tbʼanaʼ chë jun chkë ri winäq aj chriʼ, tapeʼ chpan ri tinamït Neiva kʼo wä, ttok Testigo. Chqä xinbʼij che rä chë taq ri winäq riʼ xtqasäx pa yaʼ, ttoʼ rchë más junan nuʼän ruwäch rkʼë ryä, ttzolin chpan rutinamit chqä chë ttzjoj le Biblia chriʼ. Rïn xinquʼ chë ya riʼ ri más ütz nbʼan, ye kʼa ruchʼobʼoj Jehová más wä ütz chwäch ri xinquʼ rïn.

Jbʼaʼ chrij riʼ, xintjoj Fernando González chrij le Biblia. Ryä jun achï aj Algeciras, jun tinamït ri akuchï ma ye jun ta Testigos. Ryä ronojel wä semanas nbʼesamäj chpan ri tinamït Neiva, ri nkanaj wä más 50 kilómetros näj che rä rachoch. Rïn kan ntjoj wä wiʼ chrij ri achkë nkʼüt chwäch Fernando, y ryä kan chanin xbʼä pa qaSalón. Chqä chpan ri naʼäy semana ri xinyaʼ rutjonik, ryä xerumöl jojun winäq chpan rutinamit rchë xtzjoj chkë achkë wä najin nutamaj.

Fernando xqasäx pa yaʼ pa enero rchë 1990 taq rukʼwan wä seis ikʼ che rä rutjonik chrij le Biblia, y kan chanin xchäp ruprecursorado regular. Rma ya xjeʼ jun Testigo chpan ri tinamït Algeciras, ri sucursal xkowin xerutäq äl kaʼiʼ precursores especiales chpan ri tinamït riʼ. Y pa febrero rchë 1992 xbʼan jun congregación chriʼ.

Ye kʼa Fernando ma xa xuʼ ta chpan rutinamit xtzjoj wä le Biblia. Taq xkʼleʼ, ryä chqä ya Olga,  ri rixjayil, xebʼä San Vicente del Caguán, jun chik tinamït ri akuchï ma ye jun ta Testigos. Ryeʼ chqä xetoʼon chriʼ rchë xbʼan jun congregación. Y pa 2002 xechaʼöx rchë yekibʼechʼaʼej ri congregaciones, y kʼa ya riʼ na kisamaj komä.

Re experiencia reʼ xkʼüt chi nwäch chë kan kowan ruqʼij nqaʼij che rä Jehová achkë nqajoʼ taq nqtzjon chrij ri qasamaj yaʼon chpan rutinamit. Ryä nkowin nuʼän ri ma nqkowin ta nqaʼän röj. Y nqaʼij riʼ, rma yë ryä rajaw ri samaj nqaʼän (Mat. 9:38).

Pa 1990 xichaʼöx rchë yinok ukʼwäy bʼey rchë circuito, y ri naʼäy qacircuito xyaʼöx ya riʼ Bogotá, ri capital rchë Colombia. Ya Sirkka chqä rïn ma kan ta achkë nqkowin nqaʼän chqä ma rukʼulun ta wä chqë nqjeʼ chpan jun nüm tinamït. Rma riʼ xqaxiʼij jbʼaʼ qiʼ taq xyaʼöx ri samaj riʼ pa qaqʼaʼ. Ye kʼa Jehová xuʼän ri nuʼij chpan Filipenses 2:13. Chriʼ nuʼij: «Rma Dios, ri kan nrajoʼ nuʼän reʼ, najin nsamäj pan iwan, y ryä ma xa xuʼ ta nuʼän chë nirayij niʼän ruraybʼal, xa kan nuyaʼ chqä iwchqʼaʼ rchë niʼän riʼ».

Chrij riʼ, xqtaq chpan jun circuito chlaʼ Medellín, ri tinamït ri xintzjoj pa naʼäy. Kʼïy chkë ri winäq ri ye kʼo chlaʼ rukʼulun wä chik chkë chë ri nkʼaj chik yeleqʼan chqä yekamsan, rma riʼ ma nkixiʼij ta wä chik kiʼ. Nnatäj chwä chë taq najin wä nyaʼ rutjonik jun winäq chrachoch, xinkʼoxaj chë chojay najin nbʼanatäj jun balacera. Rïn jbʼaʼ ma xinkʼäq wiʼ pan ilew, ye kʼa ri winäq ri najin wä ntjoj chrij le Biblia majun ta xquʼ y ma xtnabʼaʼ ta qa ruskʼixik kiwäch ri párrafos. Taq xkʼïs, xuʼij chwä chë xttel jbʼaʼ chojay. Y taq xtzolin pä, rukʼamon pä chik kaʼiʼ akʼalaʼ. Y majun ta nuquʼ xuʼij chwä: «Kinakyuʼ, xkʼatzin xinbʼekʼamaʼ pä walkʼwal».

Ma xa xuʼ ta jmul riʼ xqaxiʼij qiʼ. Kʼo jun qʼij, taq najin wä nqatzjoj le Biblia chuchiʼ taq jay, chaq kʼateʼ wixjayil chaninäq xtzaleʼ pä wkʼë y saqmamöj wä ntzuʼun. Ruxiʼin riʼ xuʼij chwä chë kʼo jun achï xkʼäq qʼaqʼ chrij, y rïn chqä xinxiʼij wiʼ. Ye kʼa chrij riʼ xqatzʼët chë ri achï riʼ ma chrij ta ryä xkʼäq wä qʼaqʼ, xa chrij jun achï ri xqʼax äl chuxkïn.

Taq xqʼax ri tiempo, xkʼluj chqä xqjeʼ chpan ri tinamït riʼ. Kan kowan wä nqaloqʼoqʼej ri nkiʼän ri qachʼalal rchë yekiköchʼ ri kʼayewal riʼ o nkʼaj chik ri kan más na chik ye itzel. Pa rukʼisbʼäl xqaquʼ chë we Jehová najin yerutoʼ ri qachʼalal riʼ, ryä chqä xtqrtoʼ pä röj. Ronojel wä mul nqaʼän ri nkiʼij ri ukʼwäy taq bʼey chqë. Röj kowan wä nqachajij qiʼ y ri nkʼaj chik pa ruqʼaʼ Jehová nqayaʼ wä qa.

Kantzij na wä chë ma ronojel ta mul xxiʼin rij qakʼaslemal achiʼel xqaquʼ pa naʼäy. Jun tzʼetbʼäl. Nnatäj chwä chë kʼo jmul xinapon chrachoch jun winäq rchë nbʼechʼaʼej y xinkʼoxaj chë achiʼel ta kaʼiʼ ixoqiʼ kan rkʼë nüm kichʼaʼäl najin nkiyöqʼ kiʼ. Rïn ma nwajoʼ ta wä nyaʼ nxkïn chkë, ye kʼa ri ixöq rajaw ri jay xtäj ruqʼij chwij rchë tinbʼetzʼetaʼ achkë najin nbʼanatäj. Taq xinapon, xintzʼët chë xa ye kaʼiʼ taq loros ri najin nkesaj kichbʼäl ri vecinos.

Pa 1997, xbʼix chwä chë rïn xkitjon kichë qachʼalal ri xkejeʼ chpan ri Escuela de Entrenamiento Ministerial. b Rïn ronojel mul qajnäq chi nwäch yijeʼ chkipan ri escuelas ri yerubʼanon rutinamit Jehová, ye kʼa majun bʼëy xinquʼ ta chë rïn xkinok jun chkë qachʼalal ri yetjon kichë ri nkʼaj chik.

Chrij riʼ, xinok chqä ukʼwäy bʼey rchë distrito. Ye kʼa taq xjalatäj y ma xbʼix ta chik distritos che rä, xinok chik jmul ukʼwäy bʼey rchë circuito. Komä nkʼwan chik más 30 junaʼ ri yinkiksan rchë yentjoj qachʼalal chkipan ri escuelas chqä ri yïn oknäq pä ukʼwäy bʼey rchë circuito. Chpan re samaj reʼ kan kʼïy utzil wlon, ye kʼa kʼo chqä kʼayewal wlon. ¿Achkë rma nbʼij ya riʼ?

Rïn ntaman chë qʼaqʼ jbʼaʼ njolon. Ya riʼ yirutoʼon rchë npabʼaʼ wiʼ chkiwäch nmaʼq taq kʼayewal, ye kʼa rubʼanon chqä chë kan nqʼax ruwiʼ nbʼän taq kʼo nkʼatzin yejal pa congregación. Jun tzʼetbʼäl. Kʼo mul kan nbʼij wä chkë qachʼalal chë nkʼatzin yekajoʼ chqä nkiquʼ kij ri nkʼaj chik. Ye kʼa ya riʼ wä ri naʼoj ri nkʼatzin chqä yejeʼ wkʼë rïn (Rom. 7:21-23).

Kʼo mul, rïn kowan yibʼison rma nnaʼoj (Rom. 7:24). Kʼo jun qʼij, rïn kan itzel xnaʼ wan. Rma riʼ, xinbʼij che rä Jehová chë ri más ütz ya riʼ ma yinok ta chik misionero chqä yitzolin Finlandia. Ye kʼa ri qʼij riʼ kʼo jun xinkʼoxaj pa qaSalón ri xirutoʼ rchë xqʼax chi nwäch chë nkʼatzin ma nyaʼ ta qa nsamaj chqä rchë yejeʼ más ütz taq naʼoj wkʼë. Majun bʼëy xtinmestaj ta ya riʼ, rma Jehová xkʼüt chi nwäch achkë kʼo chë nbʼän. Chqä kowan yityoxin che rä rma yirutoʼon pä rchë eqal eqal ye nyaʼon qa ri ma ütz ta taq naʼoj ye kʼo wkʼë.

Ya Sirkka chqä rïn ma nqïl ta achkë tzij yeqaksaj rchë nqatyoxij che rä Jehová rma ruyaʼon qʼij chqë rchë nqaksaj qakʼaslemal rchë nqaʼän rusamaj ryä. Chqä yityoxin che rä rma ruyaʼon jun ütz wixjayil ri rukʼutun chi nwäch chë kowan yirajoʼ chqä yirutoʼon chpan jontir ri junaʼ ri ye qʼaxnäq pä.

Xa jbʼaʼ chik nrajoʼ rchë nuʼän 70 njunaʼ. Rma riʼ ma xkinok ta chik ukʼwäy bʼey rchë circuito y ma xkentjoj ta chik qachʼalal chkipan ri escuelas. Ye kʼa ma yibʼison ta rma riʼ. ¿Achkë rma? Rma kan nyaʼon chwäch wan chë rchë nyaʼ ruqʼij Jehová ma nkʼatzin ta njeʼ jun nüm samaj pa nqʼaʼ. Ri kʼo más ruqʼij ya riʼ nqaʼän ri nqkowin rchë nqayaʼ ruqʼij ryä chqä nqakʼüt chwäch chë nqaʼän riʼ rma nqajoʼ chqä nqtyoxin che rä (Miq. 6:8; Mar. 12:32-34).

Rïn kan kʼïy samaj yaʼon pä pa nqʼaʼ ri kowan ye qajnäq chi nwäch. Ye kʼa, taq nquʼ rij jontir ri nqʼaxan pä, nqʼalajin chi nwäch chë xeyaʼöx ri samaj riʼ pa nqʼaʼ ma rma ta chë rïn más ütz nbʼän chkë ri samaj riʼ chkiwäch ri nkʼaj chik o chë kan kʼïy yikowin nbʼän. Rïn xenbʼän ri samaj riʼ rma yë Jehová xyaʼö chwä tapeʼ ma taqäl ta chwij yenbʼän chqä kʼo ma ütz ta ri yenbʼän. Xa ta ryä ma ta xirutoʼ, rïn ma ta xikowin xinbʼän jontir ri samaj riʼ. Yikowin nbʼij chë ruchqʼaʼ Dios yirutoʼon rchë yikowin nbʼän rusamaj ryä (2 Cor. 12:9).