1. ¿Achkë wä rubʼanik yesamäj rusamajelaʼ Jehová pa naʼäy siglo?

 TAQ Jehová nuyaʼ jun samaj pa kiqʼaʼ rusamajelaʼ, ryä nrajoʼ chë kan pa rubʼeyal nkiʼän che rä (1 Cor. 14:33). Jun tzʼetbʼäl. Ryä nrajoʼ chë ri ütz taq rutzjol ntzjöx chwäch jontir le Ruwachʼlew (Mat. 24:14). Y ryä ruchaʼon Jesús rchë npaʼeʼ pa ruwiʼ ri samaj riʼ. Y Jesús rubʼanon chë jontir kan pa rubʼeyal nbʼan che rä. Pa naʼäy siglo, ri apóstoles chqä ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo wä Jerusalén nkitzʼët wä achkë rubʼanik nbʼan che rä ri samaj yaʼon qa pa kiqʼaʼ chqä nkiʼij wä äl chkë ri congregaciones achkë kʼo chë nkiʼän (Hech. 15:2; 16:4). Chpan ri congregaciones riʼ, yechaʼöx wä ukʼwäy taq bʼey rchë nkikʼwaj bʼey chkiwäch ri cristianos chqä rchë nkiʼij chkë achkë kibʼin äl ri achiʼaʼ ri ye kʼo Jerusalén (Hech. 14:23). Rma ri cristianos kan nkiʼän wä ri nbʼix chkë, «ri ye kʼo chkipan ri congregaciones xkʼuqeʼ más kikʼuʼx chpan ri ruchʼaʼäl Dios chqä más xekʼiyär» (Hech. 16:5).

2. Kan pa 1919, ¿achkë rubʼanik rukʼwan bʼey Jehová chwäch rutinamit?

² Pa qaqʼij komä, Jehová chqä rubʼanon chë rusamajelaʼ kan pa rubʼeyal nkiʼän che rä jontir. Kan pa 1919, Jesús xchäp pä ruksaxik jun molaj qachʼalal ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj rchë nkitzʼët achkë rubʼanik ntzjöx ri ütz taq rutzjol chqä rchë nkiyaʼ chkë jontir qachʼalal ri nkʼatzin chkë rchë junan nuʼän kiwäch rkʼë Jehová (Luc. 12:42). a Y kan nqʼalajin chë Jehová najin  nuyaʼ utzil pa ruwiʼ ri samaj nkiʼän ri qachʼalal riʼ (Is. 60:22; 65:13, 14).

3, 4. a) Tayaʼ jun tzʼetbʼäl ri nukʼüt achkë utzil nqïl taq kan pa rubʼeyal nqaʼän che rä jontir. b) ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

³ We röj ma pa rubʼeyal ta nqaʼän che rä jontir, ma xtqkowin ta xtqaʼän ri samaj xyaʼ qa Jesús pa qaqʼaʼ (Mat. 28:19, 20). Jun tzʼetbʼäl. Xa ta ri congregación ma ta yerujachon ri territorios rchë nqatzjoj le Biblia, röj xtqaʼän ya riʼ xa bʼa akuchï nqajoʼ wä, y ya riʼ rkʼë jbʼaʼ xtuʼän chë chaq taqïl xtqatzjoj le Biblia chpan jun tinamït y chkipan nkʼaj chik majun bʼëy xtqatzjoj ta. ¿Nnatäj chik jun utzil chawä rït ri nqïl taq kan pa rubʼeyal nqaʼän che rä jontir?

⁴ Pa qaqʼij komä, Jesús nuʼij chkë rusamajelaʼ Dios achkë rubʼanik nkʼatzin nkiʼän che rä ri samaj yaʼon qa pa kiqʼaʼ achiʼel xuʼän kikʼë rutzeqelbʼëy taq xjeʼ chwäch le Ruwachʼlew. Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët achkë xuʼän Jesús y achkë rubʼanik rutinamit Jehová ke riʼ chqä nuʼän komä. Chqä xtqatzʼët achkë rubʼanik nqakʼüt chë qakʼuqbʼan qakʼuʼx chrij rutinamit Dios.

RI RUTINAMIT JEHOVÁ NUʼÄN KAN ACHIʼEL XUʼÄN JESÚS

5. ¿Achkë rubʼanik nukʼän runaʼoj rutinamit Jehová chrij Jesús? (Juan 8:28).

⁵ Jesús xkʼut chwäch rma Rutataʼ achkë kʼo chë nuʼän chqä achkë kʼo chë nuʼij. Ke riʼ chqä nuʼän rutinamit Jehová komä. Jontir ri naʼoj yerukʼüt, chpan Ruchʼaʼäl Dios nresaj wä pä (taskʼij ruwäch Juan 8:28; 2 Tim. 3:16, 17). Chqä chaq taqïl nunataj chqë chë nkʼatzin nqaskʼij qaBiblia chqä nqasmajij ri nqatamaj chpan. ¿Achkë utzil nqïl taq nqaʼän riʼ?

6. ¿Achkë jun utzil nqïl taq nqatjoj qiʼ chrij le Biblia?

⁶ Röj kan kʼïy utzil nqïl taq yeqaksaj qapublicaciones rchë nqatjoj qiʼ chrij le Biblia. Jun chkë riʼ, ya riʼ nqrtoʼ rchë nqajnamaj ri nukʼüt le Biblia rkʼë ri nuʼij pä rutinamit Jehová chqë. Taq nqatzʼët chë ri nuʼij pä rutinamit Dios chqë chpan le Biblia lesan wä pä, röj más nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij (Rom. 12:2).

7. ¿Achkë xtzjoj Jesús, y achkë rubʼanik nukʼän runaʼoj rutinamit Jehová chrij?

⁷ Jesús xtzjoj ri ütz taq rutzjol «chrij Ruqʼatbʼäl Tzij Dios» (Luc. 4:43, 44). Ryä xuʼij chkë rutzeqelbʼëy chë tkibʼanaʼ ya riʼ chqä (Luc. 9:1, 2; 10:8, 9). Pa qaqʼij komä, jontir ri ye kʼo chpan rutinamit Jehová nqatzjoj ri ütz taq rutzjol riʼ tapeʼ xa bʼa akuchï na yoj kʼo wä o xa bʼa achkë na samaj kʼo pa qaqʼaʼ.

8. ¿Achkë jun nüm spanïk qlon?

⁸ Röj kan jun spanïk chqawäch ri nqatzjoj ri ütz taq rutzjol chrij Ruqʼatbʼäl Tzij Dios chkë ri winäq, rma ma jontir ta yekowin yebʼanö riʼ. Jun tzʼetbʼäl. Taq Jesús xjeʼ chwäch le Ruwachʼlew, ma xyaʼ ta qʼij chkë ri demonios rchë xkitzjoj chkë ri winäq ri kitaman chrij ryä (Luc. 4:41). Pa qaqʼij komä, we jun winäq nrajoʼ nutzjoj le Biblia kikʼë ri testigos de Jehová, kʼo jojun ri nkʼatzin nuʼän naʼäy. ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chë nqaloqʼoqʼej chë nqkowin nqaʼän ri samaj riʼ? Taq ronojel mul nqakanuj rubʼanik rchë nqatzjoj le Biblia. Achiʼel xuʼän Jesús, röj chqä nqajoʼ nqakʼüt chkiwäch ri winäq ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia chqä yeqatoʼ rchë ri naʼoj riʼ napon pa kan (Mat. 13:3, 23; 1 Cor. 3:6).

9. ¿Achkë rubʼanon rutinamit Jehová rchë nukʼüt rubʼiʼ Dios chkiwäch ri winäq?

⁹ Jesús xkʼüt achkë rubʼiʼ Dios. Kʼo jun qʼij, ryä xuʼij reʼ che rä Rutataʼ: «Rïn nkʼutun abʼiʼ chkiwäch ryeʼ» (Juan 17:26). Ri rutinamit Jehová nukʼän runaʼoj chrij Jesús y nutäj ruqʼij rchë nukʼüt chkiwäch ri winäq achkë rubʼiʼ Dios. Jun ri nuksaj rchë nuʼän riʼ ya riʼ ri qaBiblia Traducción del Nuevo Mundo, ri lesan pa jojun peraj o jontir le Biblia pa más 270 chʼaʼäl. Chpan re traducción reʼ nqïl rubʼiʼ Dios akuchï xyaʼöx wä taq xtzʼibʼäx naʼäy mul Ruchʼaʼäl Dios. Ri apéndices A4 chqä A5 ye kʼo naʼoj chkipan  ri nkikʼüt achkë rubʼanik xyaʼöx chik jmul rubʼiʼ Dios chpan le Biblia. Y ri apéndice C, ri kʼo chpan ri Biblia de estudio, nukʼüt achkë rma rubʼiʼ Dios kʼo chë nqʼalajin 237 mul chpan ri Nuevo Testamento.

10. ¿Achkë nqatamaj qa chrij ri xbʼanatäj rkʼë jun ixöq aj Myanmar?

¹⁰ Achiʼel Jesús, röj chqä nqajoʼ chë jontir winäq nkitamaj achkë rubʼiʼ Dios. Chpan ri tinamït Myanmar, jun qachʼalal ixöq xkʼüt chwäch jun ixöq ri kʼo 67 rujunaʼ chë rubʼiʼ Dios ya riʼ Jehová. Ri ixöq kan kowan xel rukʼuʼx chqä xpë ruyiʼal ruwäch, y xuʼij che rä qachʼalal: «Ya reʼ ri naʼäy mul nkʼoxaj rubʼiʼ Dios. [...] Ri xakʼüt chi nwäch ya riʼ ri kʼo más ruqʼij chwäch jontir ri ntaman pä pa nkʼaslemal». Ri xbʼanatäj rkʼë ri ixöq riʼ nukʼüt chqawäch chë ye kʼo winäq kan njalatäj kikʼaslemal taq nkitamaj rubʼiʼ Dios.

RONOJEL MUL TQAKʼUTUʼ CHË QAKʼUQBʼAN QAKʼUʼX CHRIJ RUTINAMIT JEHOVÁ

11. ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri ukʼwäy taq bʼey chë nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij rutinamit Dios? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹¹ ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri ukʼwäy taq bʼey chë kikʼuqbʼan kikʼuʼx chrij rutinamit Dios? Jun rubʼanik nkiʼän riʼ ya riʼ nkiskʼij ri nuʼij pä rutinamit Dios chkë y chrij riʼ nkitäj kiqʼij rchë nkismajij. Jun tzʼetbʼäl. Ryeʼ nbʼix chkë achkë rubʼanik nbʼan chkë ri asignaciones chqä ri chʼonïk pa qamoloj y achkë rubʼanik nkʼatzin yekichajij qachʼalal. Taq ri ukʼwäy taq bʼey nkiʼän jontir ri nuʼij pä rutinamit Jehová chkë, ri qachʼalal nkinaʼ chë yejowäx chqä chë najin yechajïx rma Jehová.

12. a) ¿Achkë rma nkʼatzin nqanmaj kitzij ri yekʼwayon bʼey chqawäch? (Hebreos 13:7, 17). b) ¿Achkë rma xa xuʼ ri ütz yekiʼän ri ukʼwäy taq bʼey nkʼatzin nqatzʼët?

¹² Taq ri ukʼwäy taq bʼey kʼo jun nkiʼij chqë chë tqabʼanaʼ, ri ütz nqaʼän ya riʼ ma nqakʼewaj ta nqaʼän riʼ, rchë ke riʼ yeqatoʼ rchë ma kʼayewal ta nuʼän chkiwäch nkiʼän kisamaj. Le Biblia nuʼij chë nkʼatzin nqanmaj kitzij ri yekʼwayon bʼey chqawäch (taskʼij ruwäch Hebreos 13:7, 17). Kʼo mul, kʼayewal nuʼän chqawäch nqaʼän reʼ, rma ri ukʼwäy taq bʼey xa kʼo qa mak chkij. Ye kʼa ma tqamestaj ta chë, we xa xuʼ ri ma ütz ta yekiʼän ya riʼ nqatzʼët y ma yë ta ri ütz yekiʼän, xa xtqaʼän ri nqä chkiwäch ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma, we xa yë ri ma ütz ta nqaquʼ chkij ri ukʼwäy taq bʼey, rkʼë jbʼaʼ ma xtqakʼuqbʼaʼ ta chik qakʼuʼx chrij rutinamit Dios, y ya riʼ nkajoʼ ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë chë nqaʼän. Ye kʼa, ¿achkë ütz nqaʼän rchë nqʼalajin chqawäch ri tzʼukün taq naʼoj yekikʼüt ri winäq riʼ?

MA TQAYAʼ TA QʼIJ CHË KʼO JUN NBʼANÖ CHQË CHË XA KAʼIʼ QAKʼUʼX NQAʼÄN CHRIJ RUTINAMIT DIOS

13. ¿Achkë rubʼanik yetzjon chrij rutinamit Dios ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë?

¹³ Ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë nkitäj kiqʼij rchë rutinamit Jehová ma ütz ta ntzʼet kimä ri winäq. Jun tzʼetbʼäl. Le Biblia nuʼij chë Jehová nrajoʼ chë rusamajelaʼ nkichʼajchʼobʼej kiʼ, nkikʼwaj jun chʼajchʼöj kʼaslemal chqä ma nkitzʼilbʼisaj ta ruyaʼik ruqʼij ryä. Chqä nuʼij chë, we jun winäq nukʼwaj jun tzʼil kʼaslemal y ma nutzolij ta riʼ che rä rumak, kʼo chë nesäx qa pa congregación (1 Cor. 5:11-13; 6:9, 10). Rma röj yeqasmajij re naʼoj reʼ, ri itzel nkinaʼ chqë nkiʼij chë röj itzel qanaʼoj chqä chë nqaquʼ chë más ütz ri najin nqaʼän röj chkiwäch ri nkʼaj chik.

14. ¿Achoq rkʼë ye petenäq wä ri tzʼukün taq tzij ri yebʼix chrij rutinamit Dios?

¹⁴ Tnatäj chqë achkë najowan chë ma ütz ta nqtzʼet kimä ri winäq. Satanás, ri achoq rkʼë «xtzʼuktäj wä pä ri tzʼukün tzij», rkʼë ryä yepë wä ri tzʼukün taq tzij ri yebʼix chrij rutinamit  Dios (Juan 8:44; Gén. 3:1-5). Rma riʼ, qataman chik chë yeruksaj jojun winäq rchë yekitzjoj ri naʼoj riʼ. Nqaʼij riʼ, rma ke riʼ chqä xuʼän pa naʼäy siglo.

15. ¿Achkë xkiʼän ri kʼamöl taq bʼey judíos che rä Jesús chqä chkë rutzeqelbʼëy?

¹⁵ Tapeʼ Jesús, ri Rukʼajol Dios, majun ta wä mak chrij chqä xeruʼän wä milagros, Satanás xeruksaj jojun winäq rchë xkitzʼük tzij chrij. Jun tzʼetbʼäl. Ri kʼamöl taq bʼey judíos nkiʼij wä chkë ri winäq chë, rkʼë rutoʼik «ri nqʼatö tzij pa kiwiʼ ri demonios», Jesús nresaj wä ri demonios ri chapayon kichë ri winäq (Mar. 3:22). Chrij riʼ, taq Jesús xqʼat tzij pa ruwiʼ, ri kʼamöl taq bʼey judíos xkiqʼabʼaj chrij chë ryä xyöqʼ Dios chqä xekowin chkij ri winäq rchë xkiʼij chë tkamsäx (Mat. 27:20). Jbʼaʼ chrij riʼ, taq rutzeqelbʼëy Jesús xkichäp rutzjoxik ruchʼaʼäl Dios, ri itzel xkinaʼ chkë xkiʼän chë ri winäq xekatäj pä chkij (Hech. 14:2, 19). Rkʼë ri nuʼij Hechos 14:2, ri wuj La Atalaya rchë 1 de diciembre rchë 1998 xuʼij chë ri judíos ma xa xuʼ ta ma xkinmaj ta ri naʼoj xtzjöx chkë, xa xkichäp chqä rutzjoxik ri ma ütz ta chkij ri cristianos rchë ri winäq ri ye kʼo chkipan nkʼaj chik tinamït ma nkiyaʼ ta kixkïn chkë.

16. ¿Achkë nkʼatzin nnatäj chqë taq kʼo yetzjöx chqë ri ma ye tzij ta?

¹⁶ Satanás kʼa najin na nutzʼük tzij chqä «najin yeruqʼöl jontir winäq» (Apoc. 12:9). Rma riʼ, we nqakʼoxaj chë kʼo ma ütz ta yetzjöx chrij rutinamit Jehová o chkij qachʼalal ri yekʼwayon bʼey chqawäch, tnatäj chqë achkë xkiʼän rukʼulel Dios che rä Jesús chqä chkë ri cristianos pa naʼäy siglo. Achiʼel rubʼin qa chik le Biblia, ri winäq najin nkiyaʼ kʼayewal pa kiwiʼ ri testigos de Jehová chqä najin nkitzʼük tzij chkij (Mat. 5:11, 12). Ri winäq ri itzel  nkinaʼ chqë ma xkekowin ta xkojkiqʼöl we qataman achoq rkʼë ye petenäq wä ri tzʼukün taq tzij yekiʼij chqä kan chanin nqakanuj rubʼanik rchë nqachajij qiʼ. Ye kʼa, ¿achkë rubʼanik nqaʼän riʼ?

17. ¿Achkë nkʼatzin nqaʼän we kʼo yetzjöx chqë ri ma ye tzij ta? (2 Timoteo 1:13; tatzʼetaʼ chqä ri recuadro « ¿Achkë kʼo chë naʼän we kʼo jun xtzjöx chawä ri ma tzij ta?»).

¹⁷ Ma tqayaʼ ta qaxkïn chkë ri yetzjöx ri ma ye tzij ta. Ri apóstol Pablo kan chöj xuʼij achkë nkʼatzin nqaʼän taq kʼo yetzjöx chqë ri ma ye tzij ta. Chpan 1 Timoteo 1:3, 4 ryä xuʼij chë nkʼatzin ma nqayaʼ ta qaxkïn chkë ri naʼoj riʼ. Ryä chqä xyaʼ re naʼoj reʼ che rä Timoteo: «Ma tayaʼ ta axkïn chkë ri yetzjöx ri ma ye tzij ta chqä xa nkiqasaj ruqʼij ruchʼaʼäl Dios» (1 Tim. 4:7). Tqayaʼ jun tzʼetbʼäl chrij reʼ: we jun tnikʼ akʼal kʼo jun nrïl pan ilew, rkʼë jbʼaʼ xtyaʼ pa ruchiʼ; ye kʼa jun winäq ri ma akʼal ta chik ma xtuʼän ta riʼ, rma retaman akuchï petenäq wä chqä nqʼax chwäch chë xa xttzʼlaʼ. Rma riʼ, röj chqä ma nqayaʼ ta qaxkïn chkë ri yetzjöx ri ma ye tzij ta y xa xuʼ yeqakʼoxaj ri naʼoj ye kʼo chpan Ruchʼaʼäl Dios ri kʼo utzil nkikʼäm pä pa qawiʼ (taskʼij ruwäch 2 Timoteo 1:13).

18. ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chë qakʼuqbʼan qakʼuʼx chrij rutinamit Jehová?

¹⁸ Komä xqatzʼët achkë oxiʼ rubʼanik nukʼän runaʼoj rutinamit Dios chrij Jesús, ye kʼa ma xa xuʼ ta ri oxiʼ rubʼanik riʼ ye kʼo. Taq rït xtatjoj awiʼ chrij le Biblia, xtatamaj achkë jojun chik rubʼanik xtakʼän anaʼoj chrij Jesús. Ronojel mul keʼatoʼ qachʼalal rchë nkikʼuqbʼaʼ más kikʼuʼx chrij rutinamit Dios. Chqä tatjaʼ aqʼij rchë nayaʼ ruqʼij Jehová, y ma tayaʼ ta qʼij chë kʼo jun nbʼanö chawä chë yatel qa chpan rutinamit ryä, rma ryä najin nuksaj rutinamit rchë nuʼän ri nqä chwäch (Sal. 37:28). ¿Tapeʼ chë kan jun spanïk qlon rma yoj kʼo chpan rutinamit Jehová ri akuchï jontir nqajoʼ qiʼ chqä ma yeqayaʼ ta qa qachʼalal? ¡Ronojel mul tqaloqʼoqʼej ri jun nüm spanïk riʼ!