1, 2. ¿Achkë molojriʼïl xtbʼan chpan ri junaʼ 2018 ri xtuʼän chë ri winäq xa junan kiwäch xtkiʼän? ¿Achkë rma janina ruqʼij ri molojriʼïl riʼ? (Tatzʼetaʼ ri achibʼäl kʼo pä pa naʼäy che rä re tzijonem reʼ).

RI 31 DE MARZO JUNAʼ 2018, taq xtqa qa ri Qʼij, pa millón rusamajelaʼ Dios chqa winäq ri nkajoʼ nkitamaj chrij ryä, xtkimöl kiʼ rchë xtkinataj rukamik Jesús. Ri Runataxik Rukamik Jesús, ri xa xuʼ jun mul nbʼan pa jun junaʼ, nuʼän che ri winäq ronojel Ruwachʼulew junan kiwäch nkiʼän. Xa xuʼ ri moloj riʼ nkowin nuʼän riʼ.

² Jehová chqa Jesús kan kiʼ kikʼuʼx taq xtkitzʼët chë pa millón winäq xtkimöl kiʼ chuwäch ronojel Ruwachʼulew rchë xtkinataj rukamik Jesús. Le Biblia nchʼon chkij ye kʼïy winäq ri majun achkë nkowin najlan kichë. Ri winäq riʼ jalajöj kitinamit, kijatzul chqa kichʼaʼäl. Ryeʼ nkiʼij: ‹Re xojkolotäj, kan ye kʼa ri qa-Dios ri tzʼuyül pa loqʼolöj chʼakät ri xbʼano, y chqa ri Jesucristo ri achiʼel Aläj Karneʼl› (Apocalipsis 7:9, 10). Kan janina ütz chë ye kʼïy winäq nkiyaʼ ruqʼij Dios chqa nkinimirisaj rubʼiʼ Jesús taq nkinataj rukamik ronojel junaʼ.

3. ¿Achkë kʼutunïk xkeqatzʼët chpan re tzijonem reʼ?

 ³ Chpan re tzijonem reʼ xkojtzijon chkij kajiʼ kʼutunïk. 1) Rchë nqïl utzil, ¿achkë rubʼanik nqatijoj apo qiʼ che rä Runataxik Rukamik Jesús? 2) ¿Achkë rma Runataxik Rukamik Jesús nuʼän chë rusamajelaʼ Dios junan kiwäch nkiʼän? 3) ¿Achkë rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän? 4) ¿Xtapon komä ri qʼij rchë rukʼisbʼäl mul xtqanataj rukamik Jesús? We ke riʼ, ¿jampeʼ xtbʼanatäj riʼ?

4. ¿Achkë rma nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë yojbʼä chpan ri moloj rchë Runataxik Rukamik Jesús?

⁴ ¿Achkë rma janina ruqʼij yojbʼä chpan ri moloj rchë Runataxik Rukamik Jesús? Tnatäj chqe chë ri nqamöl qiʼ jun rubʼanik nqayaʼ ruqʼij Dios. Kantzij na wä, Jehová chqa Jesús nkitzʼët pä toq röj nqatäj qaqʼij rchë yojbʼä chpan ri molojriʼïl más ruqʼij nbʼan chpan ri junaʼ. Nqajoʼ kʼa chë ryeʼ yojkitzʼët chriʼ. Rma riʼ xa xuʼ we kantzij qilon jun nüm yabʼil o jun nüm kʼayewal, ma xkojbʼä ta. Taq nqakʼüt chë ri qamolojriʼïl janina kiqʼij, nqaʼän chë Jehová nutzʼibʼaj qabʼiʼ chpan ruwuj rchë natabʼäl. Ri wuj riʼ nbʼix chqa ‹wuj ri rchë [...] kʼaslen› che rä. Chriʼ tzʼibʼatäl kibʼiʼ winäq ri xtyaʼöx kikʼaslemal rma Jehová (Apocalipsis 20:15; Malaquías 3:16).

5. Taq xa jun kayoxiʼ qʼij nrajoʼ rchë nqanataj rukamik Jesús, ¿achkë rubʼanik nqatzʼët ri rubʼanon qakʼuqbʼäl kʼuʼx?

⁵ Taq xa jun kayoxiʼ qʼij nrajoʼ rchë nqanataj rukamik Jesús, ütz nqajäm qawäch rkʼë yojchʼo rkʼë Dios chqa nqatzʼët we ütz qakʼwan qiʼ rkʼë (taskʼij ruwäch 2 Corintios 13:5). ¿Achkë rubʼanik xtqaʼän riʼ? Ri apóstol Pablo xuʼij chë ütz nqatzʼët qa achkë rubʼanon qakʼuqbʼäl kʼuʼx. Rma riʼ ütz nqakʼutuj qa chi qawäch: «¿Kantzij nniman chë yin kʼo chpan jun moloj ri rukusan Jehová rchë nuʼän ri nrajoʼ ryä? ¿Nintäj nuqʼij rchë nintzijoj chqa yentijoj ri winäq chrij le Biblia? Rkʼë ri yenbʼän, ¿ninkʼüt chë nniman chë yoj kʼo chpan rukʼisbʼäl taq qʼij chqa chë Satanás xa nchup yan ruwäch? ¿Nkʼuqbʼan na nkʼuʼx rkʼë Jehová chqa rkʼë Jesús achiʼel taq xinjäch nukʼaslemal pa ruqʼaʼ Dios?» (Mateo 24:14; 2 Timoteo 3:1; Hebreos 3:14). Taq nqaquʼ kij re kʼutunïk reʼ yojrutoʼ rchë nqatzʼët achkë rubʼanon qakʼuqbʼäl kʼuʼx.

6. a) ¿Achkë nkʼatzin nqaʼän rchë nqïl jun kʼaslemal ma nkʼis ta? b) ¿Achkë rubʼanik nutijoj apo riʼ jun ukʼwäy bʼey che rä Runataxik Rukamik Jesús? c) ¿Achkë rubʼanik nqakʼän qanaʼoj chrij ri ukʼwäy bʼey riʼ?

⁶ Jun rubʼanik nqatijoj apo qiʼ che rä ri molojriʼïl rchë Runataxik Rukamik Jesús, ya ri nqaskʼij chqa yojchʼobʼon chkij tzijonem ri nkitzijoj chë janina ruqʼij ri molojriʼïl riʼ (taskʼij ruwäch Juan 3:16; 17:3). Rchë nawïl jun kʼaslemal ma nkʼis ta, nkʼatzin natamaj ruwäch Jehová chqa nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij Rukʼajol. Rchë nqatijoj apo qiʼ che rä Runataxik Rukamik Jesús, ütz yeqanukʼuj tzijonem ri yojkitoʼ rchë yojjelun apo más rkʼë Jehová chqa Jesús. Tqatzʼetaʼ ri nuʼän jun ukʼwäy bʼey ri kʼïy chik junaʼ kʼo pa congregación. Ojer yan riʼ ye rumolon pä ruchiʼ tzijonem ye kʼo chpan ri wuj Ri Nyaʼon Rutzijol. Ri tzijonem riʼ yetzijon chrij Runataxik Rukamik Jesús chqa chrij ri ajowabʼäl nunaʼ ryä chqa Rutataʼ chqij. Ronojel junaʼ toq kayoxiʼ semana nrajoʼ rchë napon ri qʼij riʼ, nukamuluj kiskʼixik ri tzijonem chqa nuchʼöbʼ achkë rma janina ruqʼij Runataxik Rukamik Jesús. Kʼo mul yerutün apo kayoxiʼ chik tzijonem kikʼë ri yerumolon chik. Rutzʼeton chë rma nukamuluj kiskʼixik ri tzijonem riʼ, nuskʼij kiwäch textos ye chaʼon rchë Runataxik Rukamik Jesús chqa nchʼobʼon chkij, nretamaj kʼakʼakʼ taq naʼoj ronojel junaʼ. Ye kʼa ri kʼo más ruqʼij chuwäch ryä, ya ri nunaʼ chë jujun qʼij yeqʼax más nrajoʼ Jehová chqa Jesús. We röj chqa xtqaʼän riʼ xtqajoʼ más Jehová chqa Jesús. Chqa xtuʼän chë más kʼïy utzil xtqïl taq xtqanataj rukamik Jesús.

7. a) ¿Achkë xkʼutuj Jesús che rä Rutataʼ taq xuʼän ri naʼäy Loqʼolöj Waʼin? b) ¿Achkë rma qataman chë Jehová xrakʼaxaj Rukʼajol?

⁷ Ri aqʼaʼ taq xuʼän ri naʼäy Loqʼolöj Waʼin, Jesús xuʼij che rä Rutataʼ chë kerutoʼ rutzeqelibʼey rchë junan kiwäch tkibʼanaʼ, achiʼel rubʼanon ryä rkʼë Rutataʼ (taskʼij ruwäch Juan 17:20, 21). Kantzij na wä, Jehová xrakʼaxaj ri xkʼutuj Rukʼajol che rä. Ri molojriʼïl rchë Runataxik Rukamik Jesús nukʼüt chë röj xa junan qawäch qabʼanon, majun chik jun molojriʼïl nbʼano riʼ. Taq nnatäx rukamik Jesús, pa millón winäq jalajöj kitinamit chqa kijatzul nkimöl kiʼ chuwäch ronojel Ruwachʼulew, ke riʼ nkikʼüt chë nkinimaj chë Jehová xutäq pä Rukʼajol quma röj. Chpan jujun tinamït, ri nkimöl kiʼ winäq jalajöj kijatzul rchë nkiyaʼ ruqʼij Dios, ma kan ta nbʼanatäj chqa ye kʼo xa itzel nkitzʼët riʼ. Ye kʼa Jehová chqa Jesús nqa chi kiwäch chë röj junan qawäch qabʼanon.

8. ¿Achkë rutzijol xuyaʼ Jehová che rä Ezequiel?

⁸ Röj, ri rusamajelaʼ Jehová, qataman achkë rma junan qawäch qabʼanon. Rma Jehová xuyaʼ pä rutzijol che rä Ezequiel. Xuʼij che rä chë rucheʼ Judá chqa rucheʼ José xtkitün kiʼ rchë xa jun xtkiʼän (taskʼij ruwäch Ezequiel 37:15-17 chpan ri nota). * Chpan ri peraj «Preguntas de los lectores», ri xel chpan La Atalaya rchë julio, 2016, nuʼij: «Jehová xuyaʼ jun utziläj rutzijol che rä Ezequiel: xuʼij chë xkerutün chik jun mul ri israelitas taq xketzolin chpan ri ulew tzujun chkë. Rkʼë ri xuʼij Jehová che rä Ezequiel, xukʼüt chqa chë chpan rukʼisbʼäl taq qʼij, ri rutinamit xa junan kiwäch xtkiʼän».

9. ¿Achkë rubʼanik nqʼalajin chë ri xbʼix che rä Ezequiel najin ntzʼaqät ronojel junaʼ rkʼë Runataxik Rukamik Jesús?

⁹ Pa 1919, Jehová xuchäp kimolik ri nimanelaʼ ye chaʼon rchë chi kaj. Ri nimanelaʼ riʼ yejunumäx rkʼë ri cheʼ rchë Judá. Chrij riʼ, kikʼë ryeʼ xetun apo más winäq ri xtyaʼöx kikʼaslemal chuwäch Ruwachʼulew. Ri winäq riʼ yejunumäx rkʼë ri cheʼ rchë José. Jehová xuʼij chë xkerutün ri kaʼiʼ cheʼ riʼ, ke riʼ xa jun cheʼ xtkiʼän pa ruqʼaʼ (Ezequiel 37:19). Jehová xuʼän chë ri nimanelaʼ ye chaʼon rchë chi kaj chqa ri xkekanaj chuwäch Ruwachʼulew, junan kiwäch xtkiʼän (Juan 10:16; Zacarías 8:23). Komä, ri kaʼiʼ molaj winäq riʼ junan yesamäj chqa ya ri Jesús kiqʼatöy tzij. Chpan ri Profecía xyaʼöx che rä Ezequiel, Dios xuʼij nusamajel David che rä Jesús (Ezequiel 37:24, 25). Ronojel junaʼ, ri nimanelaʼ yechaʼon rchë chi kaj chqa ri xkekʼojeʼ qa chuwäch Ruwachʼulew nkimöl kiʼ rchë nkinimaqʼijuj rukamik Jesús. Rkʼë riʼ jaʼäl nqʼalajin ri xuʼij Ezequiel. ¿Achkë rubʼanik yojtoʼon röj rchë junan qawäch nqaʼän?

10. ¿Achkë rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän chpan rutinamit Dios?

¹⁰ Jun rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän chpan rutinamit Dios, ya ri nqaqasaj qiʼ. Taq Jesús xkʼojeʼ chuwäch Ruwachʼulew, xuʼij chkë rutzeqelibʼey chë nkʼatzin nkiqasaj kiʼ (Mateo 23:12). Ri winäq ri ma nkiyaʼ ta ruqʼij Jehová nkinaʼ chë más kiqʼij ryeʼ chi kiwäch nikʼaj chik. Ye kʼa we röj xtqaqasaj qiʼ, xtqayaʼ kiqʼij ri ukʼwäy taq bʼey pa congregación. We nqajoʼ chë ronojel mul ütz nqakʼwaj qiʼ kikʼë qachʼalal, kʼo chë yojniman tzij. Ye kʼa ri más ruqʼij ya ri nqaʼän ri nqa chuwäch Jehová, rma ryä ‹nupabʼaʼ riʼ chi kiwäch ri nkinimirsaj kiʼ. Ye kʼa ri nkichʼutinirisaj kiʼ, ryä nuyaʼ ri rutzil pa kiwiʼ› (1 Pedro 5:5).

11. ¿Achkë rma ri yojchʼobʼon chrij ri kaxlanwäy chqa ri vino nuʼän chë nqajoʼ yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän?

 ¹¹ Jun rukaʼn rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän, ya ri yojchʼobʼon chrij ri yeʼel chë tzij ri kaxlanwäy chqa ri vino rchë Runataxik Rukamik Jesús. Reʼ kʼo chë nqaʼän taq majanä tapon ri aqʼaʼ rchë Runataxik Rukamik Jesús chqa kan chpan ri aqʼaʼ riʼ (1 Corintios 11:23-25). Ri kaxlanwäy ri majun levadura rkʼë nkʼambʼen tzij chrij ruchʼakul Jesús ri majun mak rkʼë. Ri vino nkʼambʼen tzij chrij rukikʼel Jesús ri xuyaʼ qumä röj. Ye kʼa ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqʼax chi qawäch ri yeʼel chë tzij ri kaxlanwäy chqa ri vino. Tnatäj chqe chë rukʼaslemal xuyaʼ pa kamïk Jesús, xukʼüt kaʼiʼ nimaʼq ajowabʼäl. Jun, ya ri ajowabʼäl xukʼüt Jehová taq xuyaʼ pä Rukʼajol rchë xojruköl. Rukaʼn, ya ri ajowabʼäl xukʼüt Jesús taq ma xukʼayewaj ta xuyaʼ rukʼaslemal pa kamïk qumä röj. Ri yojchʼobʼon chrij ri ajowabʼäl nkinaʼ chqij, kʼo ta chë nuʼän chë röj chqa yeqajoʼ ryeʼ. Ri ajowabʼäl nqanaʼ chë qajujunal chrij Jehová, achiʼel jun koloʼ ri kuw yojruxïm rchë junan qawäch nqaʼän.

12. Chpan ri kʼambʼäl tzij xuʼij qa Jesús, ¿achkë rubʼanik xukʼüt chë Jehová nrajoʼ yeqaküy qachʼalal?

¹² Jun rox rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän, ya ri rkʼë ronojel qan yeqaküy qachʼalal pa congregación. Taq yojkuyun nqakʼüt chë nqamatyoxij chë Jehová nkowin nuküy qamak rma rukʼaslemal xuyaʼ pa kamïk Jesús. Kojchʼobʼon chrij ri kʼambʼäl tzij xuyaʼ Jesús ri tzʼibʼatäl qa chpan Mateo 18:23 kʼa 34. Tqakʼutuj qa chi qawäch: «¿Yirutoʼ re kʼambʼäl tzij reʼ rchë ninsamajij ri xuʼij qa Jesús? ¿Ninpoqonaj kiwäch ri qachʼalal chqa ma chanin ta npe woyowal chkë? ¿Rkʼë ronojel wan yikuyun?». Kantzij na wä, ye kʼo jujun mak más yenimaʼq. Chqa rma xa yoj ajmakiʼ kʼayew nuʼän chi qawäch yeqaküy jujun mak. Ye kʼa ri xuʼij qa Jesús nukʼüt achkë nrajoʼ Jehová chë nqaʼän (taskʼij ruwäch Mateo 18:35). Jesús xukʼüt qa chë Jehová ma xkojruküy ta we röj ma xkeqaküy ta qachʼalal taq kʼo chë yeqaküy. Reʼ nkʼatzin chë ütz ütz yojchʼobʼon chrij. Taq nqanimaj rutzij Jesús chqa yeqaküy qachʼalal, yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän.

13. Taq ütz nqakʼwaj qiʼ kikʼë qachʼalal, ¿achkë rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän?

 ¹³ Ri yojkuyun nuʼän chë ütz nqakʼwaj qiʼ kikʼë qachʼalal. Ma tqamestaj chë ri apóstol Pablo xuʼij chë tqatijaʼ qaqʼij rchë ya ta ri loqʼolöj espíritu ri nbʼano chë kan ta junan qawäch nqaʼän (Efesios 4:3). Chpan ruqʼijul Runataxik Rukamik Jesús chqa chpan ri aqʼaʼ taq xtqanataj, kojchʼobʼon chrij achkë qanaʼoj nqaʼän kikʼë qachʼalal. Tqakʼutuj qa chi qawäch: «¿Nqʼalajin rkʼë nunaʼoj chë ma ninkʼöl ta pa wan we nbʼan jun itzelal chwä? ¿Nqʼalajin chi kiwäch nikʼaj chik qachʼalal chë ninwajoʼ rchë junan qawäch nqaʼän?». Chpan ruqʼijul Runataxik Rukamik Jesús kojchʼobʼon chkij re kʼutunïk reʼ.

14. ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chë rkʼë ajowabʼäl nqakochʼolaʼ qiʼ?

¹⁴ Ri rukaj rubʼanik yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän, ya ri nqakʼüt ajowabʼäl achiʼel nuʼän Jehová, jun Dios «kan ajowabʼäl wi» (1 Juan 4:8). Majun bʼey tqakusaj tzij achiʼel reʼ: «Ntaman chë kʼo chë yenköchʼ ri qachʼalal, xa ye kʼa majun rma yenwajoʼ». Ri chʼobʼonïk riʼ ma rukʼwan ta riʼ rkʼë ri naʼoj xuyaʼ Pablo. Ryä xuʼij chë ri nimanelaʼ kʼo chë nkikochʼolaʼ kiʼ rkʼë ajowabʼäl (Efesios 4: 2). Pablo ma xa xuʼ ta xuʼij chë tqakochʼolaʼ qiʼ, ryä xuʼij chë kʼo che nqaʼän riʼ rkʼë ajowabʼäl. ¿Tapeʼ chë re kaʼiʼ naʼoj reʼ ma ye junan ta? Jehová ye rukʼamon pä pa rutinamit winäq ri jalajöj kijatzul (Juan 6:44). Rma riʼ ryä janina yerajoʼ. We ke riʼ, ¿achkë rma nqaʼij chë majun rma nqajoʼ jun qachʼalal? Röj kʼo chë yeqajoʼ qachʼalal achiʼel nuʼij Jehová chqe (1 Juan 4:20, 21).

15. ¿Achkë rma qataman chë kʼo jun rukʼisbʼäl mul xtqanataj rukamik Jesús?

¹⁵ Xtapon ri qʼij toq xtqanataj rukʼisbʼäl mul rukamik Jesús. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma Pablo xuʼij chkë ri nimanelaʼ chë ronojel junaʼ taq nkinataj rukamik Jesús, ‹kan ya wi kʼa ri rukamik ri Ajaw nkiqʼalajsaj [...] kʼa ya taq xtapon ri qʼij chë xtpe chik jun bʼey› (1 Corintios 11:26). Taq Jesús xtzijon chrij ri profecía chrij rukʼisbʼäl qʼij, xtzijon chqa chrij ri qʼij taq ryä xtpe chik. Chrij ri nimaläj tijoj poqonal, ryä xuʼij: ‹Xttzʼetetäj jun retal chi laʼ chi kaj chë rïn [...] yin petenäq. Ye kʼa riʼ taq xkeʼoqʼ konojel kiwäch chë winäq ri ye kʼo chuwäch re Ruwachʼulew, taq xkinkitzʼët chë rïn kʼa rïn ri yin petenäq pa sutzʼ ri chi laʼ chi kaj, rkʼë chik nimaläj wuchuqʼaʼ y rkʼë chqa jun nimaläj nuqʼij nukʼojlen. Y ye kʼa chqa riʼ taq kʼo jun trompeta ri kan rkʼë ruchuqʼaʼ xtqʼajan pä y rïn xkentäq kʼa ri nu-ángeles chë kimolik ri ye nuchaʼon chik. Kan xkekimöl wä kʼa pä re ke reʼ pa relebʼäl qʼij y re ke reʼ pa ruqajbʼäl qʼij› (Mateo 24:29-31). Jesús xkerumöl chi kaj konojel ri nimanelaʼ ye chaʼon rchë chi kaj taq xkerukʼwaj ri nikʼaj chik ri kʼa ye kʼo na chuwäch Ruwachʼulew. Reʼ xtbʼanatäj taq najin chik ri nimaläj tijoj poqonal chqa taq majanä ttikïr ri Armagedón. Chpan ri chʼaʼoj riʼ, Jesús chqa ri 144.000 xkechʼakon chkij qʼatöy taq tzij ri ye kʼo chuwäch Ruwachʼulew (Apocalipsis 17:12-14). Ri Runataxik Rukamik Jesús ri xtbʼan taq ryä xa npe yan rchë xkerukʼwaj äl ri nimanelaʼ ye chaʼon rchë chi kaj, ya riʼ ri rukʼisbʼäl mul xtnatäx rukamik.

16. ¿Achkë rma ayaʼon chuwäch awan chë xkabʼe chpan ri molojriʼïl rchë Runataxik Rukamik Jesús?

¹⁶ Tqatijaʼ qaqʼij rchë yojbʼä chpan ri moloj xtbʼan chrij Runataxik Rukamik Jesús che rä 31 de marzo, 2018. Chqa tqakʼutuj qatoʼik che rä Jehová rchë yojtoʼon rchë junan qawäch nqaʼän (taskʼij ruwäch Salmo 133:1 chpan ri nota). * Ma tqamestaj chë xtapon jun qʼij rchë xtqanataj rukʼisbʼäl mul rukamik Jesús. Komä, tqakʼutuʼ chë nqamatyoxij chë xa junan qawäch qabʼanon taq nqanataj rukamik Jesús.