1. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ yebʼanö chqë chë nqaxiʼij qiʼ?

 TQAQUʼ rij ri kiqʼaxan jojun rusamajelaʼ Jehová. Néstor y ya María nkajoʼ yebʼetoʼon chpan jun tinamït ri akuchï nkʼatzin toʼïk rchë ntzjöx le Biblia. * Ye kʼa rchë yekowin nkiʼän riʼ, kʼo chë nkikʼwaj jun kʼaslemal ri ma kan ta achkë rubʼanik. Y ya riʼ kan nuyaʼ xbʼïn-ïl chkë. Ryeʼ nkinaʼ chë ma kan ta kiʼ kikʼuʼx xtkiʼän we xtkikʼwaj ri kʼaslemal riʼ. Biniam ya riʼ jun qachʼalal achï ri kʼo chpan jun tinamït ri akuchï ma nyaʼöx ta qʼij ntzjöx le Biblia. Taq xok testigo de Jehová, xqʼax chwäch chë ryä chqä xtyaʼöx kʼayewal pa ruwiʼ. Tapeʼ ya riʼ xuʼän chë xxiʼij riʼ, ri xyaʼö más xbʼïn-ïl che rä ya riʼ taq xquʼ achkë xtuʼij ru-familia taq xtkitamaj achkë kʼakʼakʼ ru-religión. Pa rukʼisbʼäl, tqatzjoj rij ya Valeria. Re qachʼalal reʼ xilitäj cáncer che rä. Rma nrajoʼ nusmajij ri nuʼij le Biblia chrij ri kïkʼ, kʼayewal xuʼän chwäch xrïl jun doctor ri ma xksaj ta kïkʼ rkʼë. Re qachʼalal reʼ kan xxiʼij riʼ taq xquʼ rij rukamik.

2. ¿Achkë rma kʼo chë nqatäj qaqʼij rchë ma nchʼakon ta ri xbʼïn-ïl chqij?

² ¿Aqʼaxan rït ri xbʼïn-ïl ri xkiqʼaxaj ri qachʼalal ri kʼa riʼ xeqatzjoj qa? Kïy chqë röj qaqʼaxan riʼ. We röj nqayaʼ qʼij chë ri xbʼïn-ïl nchʼakon chqij, rkʼë jbʼaʼ kʼo jun xtqaʼän ri xa xttzʼlaʼ qachbʼilanïk rkʼë Jehová. Y kan ya riʼ nrajoʼ Satanás chë nqaʼän. Ryä nukanuj rubʼanik rchë nuksaj ri xbʼïn-ïl riʼ rchë nqaqʼäj rupixaʼ Jehová, achiʼel rchë ma nqatzjoj ta chik ri utziläj taq rutzjol (Apoc. 12:17). Kantzij na wä chë ryä kan itzel runaʼoj chqä kʼo uchqʼaʼ pa ruqʼaʼ. Tapeʼ ke riʼ, kʼo jun ri xtqtoʼö rchë xtqapabʼaʼ qiʼ chwäch. ¿Achkë riʼ?

3. ¿Achkë xtqtoʼö rchë ri xbʼïn-ïl ma xtchʼakon ta chqij?

³ Satanás ma xtkowin ta chqij we röj xtqayaʼ chwäch qan chë Jehová kowan nqrajoʼ chqä chë kʼo qkʼë (Sal. 118:6).  Tqaquʼ rij ri kʼayewal xqʼaxaj ri xtzʼibʼan rchë ri Salmo 118. Ryä kan ye kʼïy itzel xkinaʼ che rä. Chkë ri winäq riʼ ye kʼo wä ri kan kʼo uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ ((versículos 9 y 10). Kʼo mul kan kowan xchʼpü rukʼuʼx (versículo 13). Ryä chqä kan kuw xqʼil rma Jehová (versículo 18). Tapeʼ xqʼaxaj jontir riʼ, ryä xuʼij reʼ chpan rubʼix: «Ma xtinxiʼij ta wiʼ». ¿Achkë rma xuʼij riʼ? Rma retaman wä chë, tapeʼ xqʼil rma Jehová, ronojel mul xtajowäx rma Rutataʼ kʼo chkaj. Ri salmista ruyaʼon wä chwäch ran chë xa bʼa achkë xtbʼanatäj, ri utziläj ru-Dios ronojel mul xtjeʼ rkʼë rchë xttoʼ pä (Sal. 118:29).

4. ¿Achoq chwäch xtqrtoʼ wä ri nqayaʼ chwäch qan chë Jehová kowan nqrajoʼ?

⁴ Jontir röj, ri cristianos, kʼo chë nqayaʼ chwäch qan chë Jehová kan chqajujnal kowan nqrajoʼ. Ri nqayaʼ ya riʼ chwäch qan xtqrtoʼ rchë xtqkowin xtqapabʼaʼ qiʼ chkiwäch oxiʼ kʼayewal ri rkʼë jbʼaʼ nkiʼän chqë chë nqaxiʼij qiʼ: 1) ri naxiʼij awiʼ rma nanaʼ chë ma xkakowin ta xtayaʼ ri nkʼatzin che rä a-familia, 2) ri naxiʼij awiʼ chkiwäch ri nkʼaj chik y 3) ri naxiʼij awiʼ chwäch ri kamïk. Ri qachʼalal ri xeqatzjoj chpan ri peraj jun xekowin xkipabʼaʼ kiʼ chwäch ri xbʼïn-ïl xkinaʼ rma xkiyaʼ chwäch kan chë Jehová kowan yerajoʼ.

5. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ nbʼanö chë nchʼpü kikʼuʼx ri yekʼwayon bʼey chpan jun jay? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

⁵ Ri cristianos ri yekʼwayon bʼey chpan jun jay kan kowan rejqalen chkiwäch ri nkiyaʼ chkë ki-familia ri nkʼatzin chkë (1 Tim. 5:8). We rït yït kʼwayon bʼey chpan awachoch, rkʼë jbʼaʼ taq najin ri COVID-19 xaquʼ rij achkë xtaʼän we nesäx asamaj. Rkʼë jbʼaʼ xchʼpü akʼuʼx rma xaquʼ chë we nesäx asamaj, ma xtawïl ta chik jun, chë ma xkakowin ta xtayaʼ kiway ri a-familia o chë ma xkakowin ta xtatöj awachoch. O rkʼë jbʼaʼ, achiʼel xbʼanatäj rkʼë Néstor chqä ya María, ri xeqatzjoj yän qa, rït chqä xaquʼ chë ma xkakowin ta xtakʼwaj jun kʼaslemal ri ma kan ta achkë rubʼanik. Satanás ruksan ri xbʼïn-ïl riʼ rchë rubʼanon chë ye kʼïy qachʼalal kiyaʼon qa Jehová.

6. ¿Achkë nrajoʼ Satanás chë nqaquʼ?

⁶ Satanás nrajoʼ chë röj nqaquʼ chë Jehová ma nqrajoʼ ta chqä chë taq nqakʼutuj qatoʼik che rä rchë nqayaʼ ri nkʼatzin che rä qa-familia, ryä ma xtqrtoʼ ta pä. We xa xtqanmaj riʼ, rkʼë jbʼaʼ xtqaquʼ chë nkʼatzin nqaʼän xa bʼa achkë jun rchë ma nesäx ta qasamaj, tapeʼ xkeqaqʼäj jojun naʼoj ye kʼo chpan le Biblia.

7. ¿Achkë nuʼij Jesús ri kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx?

⁷ Majun ta jun retaman ruwäch Jehová achiʼel Jesús. Rma riʼ xkowin xuʼij reʼ chqë: «Ri Itataʼ kʼo chkaj ya retaman chik achkë nkʼatzin chiwä, yajün taq majanä tikʼutuj che rä» (Mat. 6:8). Jesús chqä retaman chë Jehová xtyaʼ pä ri achkë xtkʼatzin chqë. Röj, ri cristianos, yoj kʼo chpan ru-familia Dios. Y rma yë ryä ukʼwayon bʼey chpan ru-familia, ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë ryä chqä nusmajij ri naʼoj ruyaʼon qa chpan 1 Timoteo 5:8.

8. a) ¿Achkë xtqtoʼö we nqaxiʼij qiʼ rma nqanaʼ chë ma nqkowin ta nqayaʼ che rä qa-familia ri nkʼatzin che rä? (Mateo 6:31-33). b) ¿Achkë rubʼanik nqakʼän qanaʼoj chrij ri jun kʼlaj qachʼalal ri yeqʼalajin chwäch ri achbʼäl?

⁸ We qayaʼon chwäch qan chë Jehová kowan nqrajoʼ röj chqä kowan nrajoʼ qa-familia, ma xtuʼän ta kaʼiʼ qakʼuʼx chë ryä xtyaʼ pä ri achkë xtkʼatzin chqë (taskʼij ruwäch Mateo 6:31-33). Jehová nrajoʼ nuyaʼ pä ri nkʼatzin chqë. Ryä nuʼän riʼ rma nqrajoʼ y kan ma nukʼekʼej ta ri nuyaʼ pä chqë. Taq ryä xuʼän le Ruwachʼulew, ma xa xuʼ ta xyaʼ qa ri nkʼatzin chqë rchë ma nqkäm ta, xa kan kʼïy  achkë jun xeruʼän qa rchë röj kiʼ qakʼuʼx nqaʼän chpan qakʼaslemal (Gén. 2:9). Tapeʼ kʼo mul xa xuʼ ri nkʼatzin chqë chpan ri qʼij riʼ kʼo qkʼë, qtyoxin y ma tqamestaj ta chë kʼo ya riʼ qkʼë rma yë Jehová yayon pä chqë (Mat. 6:11). Majun bʼëy tqamestaj ta chë xa bʼa achkë ri ma nqïl ta komä, kan ma njunmatäj ta rkʼë ri nuyaʼ pä Jehová chqë, y chqawäch apü, ryä xtyaʼ qakʼaslemal ri majun bʼëy nkʼis ta. Ya riʼ xkitzʼët Néstor y ya María chë nbʼanatäj (Is. 65:21, 22).

9. ¿Achkë natamaj qa chrij ri xkiʼän Néstor chqä ya María?

⁹ Néstor y ya María, ri ye aj Colombia, kʼo wä jun jaʼäl kachoch chqä kan ütz kisamaj. Ryeʼ nkiʼij reʼ: «Xqaquʼ nqakʼwaj jun kʼaslemal ri ma kan ta achkë rubʼanik rchë nqatzjoj más le Biblia, ye kʼa pa naʼäy xqaxiʼij jbʼaʼ qiʼ. Xqaquʼ chë ya riʼ xtuʼän chë ma kiʼ ta chik qakʼuʼx xtqaʼän». ¿Achkë xtoʼö kichë? Xkiquʼ rij achkë rubʼanik rukʼutun pä Jehová chkiwäch chë kowan yerajoʼ. Ya riʼ xerutoʼ rchë xkiyaʼ chwäch kan chë Jehová ronojel mul xkeruchajij pä. Rma riʼ xkiyaʼ qa kisamaj. Ryeʼ chqä xkikʼayij qa kachoch chqä xebʼä pa jun tinamït ri akuchï nkʼatzin más toʼïk rchë ntzjöx le Biblia. ¿Achkë nkinaʼ rma xkiʼän riʼ? Néstor nuʼij: «Qatzʼeton chë ri nuʼij Mateo 6:33 kantzij nbʼanatäj. Ronojel mul kʼo ri nkʼatzin chqë. Y nqkowin nqaʼij chë komä kan más kiʼ qakʼuʼx qabʼanon».

10. ¿Achkë rma ye kʼïy xa chkiwäch nkʼaj chik winäq nkixiʼij wä kiʼ?

¹⁰ Kan pa ruqʼij qa Adán y Eva kʼa komä, ri winäq kan kitzʼil-on kiʼ chkiwäch (Ecl. 8:9). Ye kʼo jojun yekitzʼlaʼ ri nkʼaj chik rchë kʼo ütz nkïl qa ryeʼ o rma kʼo uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ. Ye kʼo chik jojun yekiyöqʼ kichiʼil pa tijobʼäl o nkiʼij chkë chë kʼo jun itzelal xtkiʼän chkë. Jojun chik kan itzel kinaʼoj nkiʼän rkʼë ki-familia. Nqʼax chqawäch achkë rma ye kʼïy winäq xa chkiwäch winäq nkixiʼij wä kiʼ. ¿Achkë rubʼanik nuksaj Satanás ri xbʼïn-ïl riʼ?

11, 12. ¿Achkë rubʼanik nuksaj Satanás ri xbʼïn-ïl nqanaʼ chkiwäch ri winäq?

¹¹ Satanás nrajoʼ chë röj nqaxiʼij qiʼ chkiwäch ri winäq rchë ma nqatzjoj ta chik le Biblia chqä rchë ma nqaʼän ta chik ri nrajoʼ Jehová. Rma riʼ rubʼanon chë jojun qʼatbʼäl taq tzij ma kiyaʼon ta chik qʼij chkë ri qachʼalal nkiyaʼ ruqʼij Dios chqä kiyaʼon kʼayewal pa kiwiʼ (Luc. 21:12; Apoc. 2:10). Chpan re ruwachʼulew reʼ ri xa pa ruqʼaʼ Satanás kʼo wä, ye kʼïy winäq ma tzij ta yetzjon chkij ri  testigos de Jehová o itzel yetzjon chkij. Rkʼë jbʼaʼ, ri yenman ri tzʼukun taq tzij riʼ xkojkiyöqʼ o kan xkojkichʼäy (Mat. 10:36). Ye kʼa jontir reʼ ma nuʼän ta chë nsach qakʼuʼx, rma Satanás kan pa naʼäy siglo rubʼanon pä chik (Hech. 5:27, 28, 40).

¹² Satanás ma xa xuʼ ta ri qʼatbʼäl taq tzij yeruksaj rchë nuʼän chë nqanaʼ xbʼïn-ïl. Ryä chqä nuksaj ri xbʼïn-ïl nkinaʼ jojun taq nkiquʼ rij achkë xtkiʼij ki-familia we xkeʼok Testigos. Ye kʼo jojun más nkixiʼij kiʼ chwäch ya riʼ chwäch ri yechʼay. Rma kowan yekajoʼ kichʼalal y nkajoʼ chqä chë ryeʼ tkitamaj ruwäch Jehová chqä tkajoʼ, kan yebʼison taq nkikʼoxaj chë itzel yetzjon chrij Jehová chqä chrij rutinamit. Tapeʼ ke riʼ, kʼo mul ri winäq ri kan itzel xetzjon chrij rutinamit Jehová yeʼok na rusamajel. Ye kʼa, we jun qachʼalal kan ma xtqrajoʼ ta chik, ¿achkë ütz nqaʼän?

13. ¿Achkë rma kan nkʼatzin chë nqayaʼ chwäch qan chë Jehová kowan nqrajoʼ taq ri qa-familia ma yojkajoʼ ta chik? (Salmo 27:10).

¹³ ¡Kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx ri jaʼäl taq tzij yeqïl chpan Salmo 27:10! (Taskʼij ruwäch). We qayaʼon chwäch qan chë Jehová kowan nqrajoʼ, ma xtchʼpü ta qakʼuʼx tapeʼ ri qa-familia ma xkojkajoʼ ta chik chqä xtqayaʼ chwäch qan chë Jehová xtyaʼ rajäl rukʼexel chqë rma xqkochʼon. Jehová xtyaʼ pä ri achkë xtkʼatzin chqë, xtqrtoʼ rchë ma kan ta kowan xtchʼpü qakʼuʼx chqä xtqrtoʼ rchë más xtqjelun rkʼë. Y majun ta chik jun ri más xtkowin xtbʼanö riʼ. Kan ya riʼ xbʼanatäj rkʼë Biniam, ri xqatzjoj chpan ri peraj jun.

14. ¿Achkë nukʼüt qa chawäch ri xqʼaxaj Biniam pa rukʼaslemal?

¹⁴ Biniam xok testigo de Jehová tapeʼ retaman wä chë xtyaʼöx kʼayewal pa ruwiʼ rma ri qʼatbʼäl tzij. Ryä nuʼij: «Ri kʼayewal najin wä nuyaʼ ri qʼatbʼäl tzij pa ruwiʼ rutinamit Jehová kan más wä lawaloʼ chwäch ri xinquʼ rïn. Ye kʼa rïn más xinxiʼij wiʼ chwäch ri kʼayewal xtkiyaʼ n-familia pa nwiʼ. Rïn kan ma nwajoʼ ta wä nsök ran ntat chqä ma nwajoʼ ta wä chë itzel yitzʼet rma n-familia xa rma xinok Testigo». ¿Achkë xtoʼö Biniam chwäch ri xbʼïn-ïl riʼ? Ri xtoʼö rchë ryä ya riʼ xyaʼ chwäch ran chë Jehová kowan nrajoʼ chqä chë ronojel mul yeruchajij ri yejowan rchë. Biniam nuʼij reʼ: «Xinquʼ rij achkë rubʼanon Jehová rchë yerutoʼon pä ri qachʼalal ri ma kiyaʼon ta qa tapeʼ xkʼis kirajil, itzel yetzʼeton rma ki-religión o taq kan pa molaj yaʼon kʼayewal pa kiwiʼ. Ntaman wä chë we kan nkʼuqbʼan nkʼuʼx chrij  Jehová, ryä xtyaʼ pä utzil pa nwiʼ. Kʼïy mul xinkichäp äl y kʼo mul kan xinkichʼäy. Tapeʼ ke riʼ, rïn xintzʼët chë si majun bʼëy nqayaʼ ta qa Jehová, ryä nqrtoʼ pä». Chwäch Biniam, Jehová xok jun utziläj tataʼaj, y ri qachʼalal pa congregación, jun utziläj familia.

15. ¿Achkë rma nqaʼij chë majun rubʼanon ta we nqaxiʼij qiʼ chwäch ri kamïk?

¹⁵ Le Biblia nuʼij chë ri kamïk ya riʼ jun qakʼulel (1 Cor. 15:25, 26). Ri nqaquʼ rij ri kamïk rkʼë jbʼaʼ nuʼän chë kowan nchʼpü qakʼuʼx, más we röj o jun chkë ri qachʼalal kowan yawaʼ. ¿Achkë rma nqaxiʼij qiʼ taq nqaquʼ rij ri kamïk? Rma Jehová xyaʼ qa pa qan chë majun bʼëy nqkäm ta (Ecl. 3:11). Ye kʼa ri nqaxiʼij qiʼ chwäch ri kamïk kʼo mul nqrtoʼ. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma ya riʼ xtuʼän chë xtqatzʼët na achkë xtqatäj, chë xtqaʼän ejercicio, chë ma nqaʼän ta jun ri xa nuʼän chë nxiʼin rij qakʼaslemal chqä chë nqbʼä rkʼë doctor o nqatäj qaqʼon we ya riʼ nkʼatzin nqaʼän.

16. ¿Achkë rubʼanik nuksaj Satanás ri xbʼïn-ïl nqanaʼ chwäch ri kamïk?

¹⁶ Satanás retaman chë chqawäch röj ri qakʼaslemal kan kowan ruqʼij. Rma riʼ ryä nuʼij chë xtqaʼän xa bʼa achkë nkʼatzin rchë ma nqkäm ta, yajün ri nqayaʼ qa Jehová (Job 2:4, 5). ¡Ye kʼa kan sachnäq! Rma Satanás nkowin nuʼän chë jun winäq nkäm, nuksaj ri xbʼïn-ïl nqanaʼ chwäch ri kamïk rchë chë röj xa qij nqayaʼ qa chwäch Jehová (Heb. 2:14, 15). Kʼo mul, Satanás yeruksaj jojun winäq rchë nkiʼij chqë chë xkojkikamsaj we ma xtqayaʼ ta qa Jehová. Nkʼaj chik mul, ryä nutzʼët chë kʼo nkʼatzin nbʼan qkʼë rma jun qayabʼil o rma jun accidente, y nuksaj ya riʼ rchë chë röj nqaqʼäj rutzij Jehová. Rkʼë jbʼaʼ ri doctores o ri qa-familiares ri ma ye Testigos ta yojkichaqtiʼij rchë nyaʼöx kïkʼ chqë tapeʼ xtqaqʼäj rutzij Jehová. O rkʼë jbʼaʼ kʼo jun xttäj ruqʼij chqij chë tqabʼanaʼ jun ri xa nuqʼäj ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia xa xuʼ rchë nqaknaj (nqaqʼomaj) qiʼ.

17. Rkʼë ri nuʼij Romanos 8:37-39, ¿achkë rma majun rma nqaxiʼij qiʼ chwäch ri kamïk?

¹⁷ Majun ta jun chqë röj nrajoʼ nkäm. Ye kʼa qataman chë, tapeʼ xtqkäm, Jehová ronojel mul xtqrajoʼ (taskʼij ruwäch Romanos 8:37-39). Jehová ma yerumestaj ta ri rachiʼil yekäm. Chwäch ryä, achiʼel ta ye kʼäs na (Luc. 20:37, 38). Ryä kan nurayij nuyaʼ chik jmul kikʼaslemal (Job 14:15). Jehová xyaʼ jun ri kan kowan ruqʼij rchë chë röj nqïl qakʼaslemal ri majun bʼëy nkʼis ta (Juan 3:16). Röj qataman chë ryä kan kowan nqrajoʼ chqä kan nqrchajij pä. Rma riʼ, taq kʼo jun qayabʼil o nkiʼij chqë chë xkojkikamsaj, ma nqayaʼ ta qa qij chwäch Jehová. Pa rukʼexel riʼ, nqakanuj qatoʼik rkʼë rchë nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx, nuyaʼ qanaʼoj chqä rchë nuyaʼ qachqʼaʼ. Ya riʼ xuʼän ya Valeria chqä rachjil (Sal. 41:3).

18. ¿Achkë natamaj qa chrij ri xqʼaxaj ya Valeria pa rukʼaslemal?

¹⁸ Taq ya Valeria 35 wä rujunaʼ, xilitäj jun itzel cáncer che rä. Tqatzʼetaʼ achkë rma ri xyaʼ chwäch ran chë kowan najowäx rma Jehová xuʼän chë ma xxiʼij ta chik riʼ chwäch ri kamïk. Ryä nuʼij: «Ri xintamaj achkë yabʼil kʼo chwä xuʼän chë kan xjalatäj qakʼaslemal. Rïn nkʼatzin wä nbʼan jun mamaʼ operación chwä. Rma riʼ xibʼä kikʼë ye kʼïy doctores, ye kʼa majun ta jun ri ma ta nrajoʼ nuksaj kïkʼ. Riʼ xuʼän chë kowan xchʼpü nkʼuʼx. Ye kʼa, rma nwajoʼ wä nnmaj rutzij Dios, ma xinwajoʼ ta xyaʼöx kïkʼ chwä. Chpan nkʼaslemal, Jehová rukʼutun pä chi nwäch chë kowan yirajoʼ. Komä pa nqʼaʼ wä rïn kʼo wä nkʼüt chwäch chë kowan nwajoʼ. Ronojel mul ri kʼo wä ma ütz ta  nkiʼij ri doctores chwä, kan más wä nyaʼ chwäch wan chë ma nyaʼ ta qʼij chë Satanás nchʼakon. Nwajoʼ chë Jehová kan kiʼ rukʼuʼx nuʼän wkʼë. Jun tiempo chrij riʼ, xibʼan operar chqä ma xyaʼöx ta kïkʼ chwä, y jontir kan ütz xel apü. Tapeʼ kʼa kʼo na nyabʼil xkanaj, Jehová ronojel mul ruyaʼon pä ri nkʼatzin chqë. Nnatäj chwä chë chpan ri moloj xqaʼän jun kayoxiʼ qʼij qa taq majanä tbʼix chwä chë cáncer kʼo chwä, xqanukʼuj ruwäch ri tzijonem ‹Afrontemos con valentía los golpes de la vida›. * Re tzijonem reʼ kan kowan xkʼuqbʼaʼ qakʼuʼx. Rma riʼ kan kʼïy mul xqanukʼuj ruwäch. Rma tzijonem achiʼel reʼ chqä rma ma xqayaʼ ta qa rutzjoxik le Biblia y ronojel mul xqbʼä chkipan ri qamoloj, ri wachjil chqä rïn ma kan ta kowan xchʼpü qakʼuʼx chqä kan ütz xel apü ri xqachʼöbʼ xqaʼän».

19. Xa jbʼaʼ chik apü, ¿achkë xtbʼanatäj?

¹⁹ Chwäch le Ruwachʼulew, ye kʼo qachʼalal ri rkʼë rutoʼik Jehová ye qʼaxnäq chkiwäch nmaʼq taq kʼayewal, y ma kiyaʼon ta qʼij chë Satanás chʼakonäq chkij (1 Ped. 5:8, 9). Rït chqä xkakowin xtaʼän riʼ. Xa jbʼaʼ chik apü, Jehová xtuʼij che rä Jesús chqä chkë ri xkeqʼatö tzij rkʼë chë tkichojmij jontir ri rubʼanon ri Diablo (1 Juan 3:8). Chrij riʼ, ri rusamajelaʼ Jehová ri xkejeʼ chwäch le Ruwachʼulew xtkitzʼët achkë rubʼanik xtbʼetzʼaqät re profecía reʼ: «Majun achoq chwäch xtaxiʼij wä awiʼ chqä majun ta achkë rma xtanaʼ xbʼïn-ïl» (Is. 54:14; Miq. 4:4). Loman nbʼeqä ri qʼij riʼ, tqatjaʼ qaqʼij rchë ri xbʼïn-ïl ma nchʼakon ta chqij.

20. ¿Achkë xtqtoʼö rchë ri xbʼïn-ïl ma xtchʼakon ta chqij?

²⁰ Röj nkʼatzin nqakʼuqbʼaʼ más qakʼuʼx chë Jehová kowan yerajoʼ rusamajelaʼ chqä yeruchajij. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqaʼän riʼ? Jun ri xtqtoʼö ya riʼ nqaquʼ rij achkë rubʼanik yerutoʼon pä Jehová rusamajelaʼ y nqatzjoj riʼ chkë ri nkʼaj chik. Chqä tqaquʼ rij achkë rubʼanik yojurtoʼon pä Jehová taq yoj qʼaxnäq chkipan nmaʼq taq kʼayewal. Rkʼë rutoʼik Jehová, röj xtqkowin xtqaʼän chë ri xbʼïn-ïl ma xtchʼakon ta chqij (Sal. 34:4).