1. ¿Achkë xjalatäj pa rukʼaslemal jun kʼajol taq xkʼoxaj ri tzijonem xqʼaxäx chpan ri nimamoloj xbʼan pa junaʼ 1935?

PA JUNAʼ 1926, kʼo wä jun kʼajol ri 18 rujunaʼ taq xqasäx pa yaʼ. Ri ruteʼ rutataʼ ye Tijoxelaʼ wä chrij le Biblia, ya riʼ wä kibʼiʼ ri testigos de Jehová chkipan ri junaʼ riʼ. Ri kʼlaj qachʼalal riʼ ye woʼoʼ wä kalkʼwal, ye oxiʼ kʼojolaʼ y ye kaʼiʼ qʼopojiʼ. Ryeʼ xekitjoj kalkʼwal rchë yeʼok rusamajelaʼ Jehová chqä rutzeqelbʼëy Jesucristo. Ri kʼajol ri xqatzjoj pa naʼäy nuquʼ wä chë chkaj xtbʼä wä. Rma riʼ, ronojel junaʼ nutäj wä ri kaxlanwäy chqä ri vino ri nqʼaxäx taq nnatäx rukamik Jesús. Y kan ke riʼ wä nkiʼän jontir ri Tijoxelaʼ chrij le Biblia chkipan ri junaʼ riʼ. Ye kʼa kan xjalatäj riʼ taq pa junaʼ 1935 ri qachʼalal Joseph Rutherford xqʼaxaj jun tzijonem ri janina rejqalen ri rubʼiniʼan: «Ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë». Ri tzijonem riʼ xqʼaxäx chpan jun nimamoloj ri xbʼan chpan ri tinamït Washington (Estados Unidos). ¿Achkë kʼakʼakʼ naʼoj xbʼix chpan ri nimamoloj riʼ?

2. ¿Achkë kʼakʼakʼ naʼoj xqʼalajsaj ri qachʼalal Rutherford chpan rutzijonem?

² Chpan rutzijonem, ri qachʼalal Rutherford xqʼalajsaj achkë riʼ xkeʼok chpan ri «molaj winäq ri majun ta jun achï nkowin nejlan kichë» ri ntzjöx chpan Apocalipsis 7:9. Taq majanä wä tyaʼöx ri tzijonem riʼ, ri Tijoxelaʼ chrij le Biblia nkinmaj wä chë ri winäq riʼ xkebʼä chkaj, ye kʼa ma xtkiqʼät ta tzij rkʼë Cristo rma ma kan ta rkʼë ronojel kan xkiyaʼ ruqʼij Dios. Ri qachʼalal Rutherford xksaj le Biblia rchë xqʼalajsaj chë ri ye kʼo chpan ri molaj riʼ ma yechaʼon ta rchë yebʼä chkaj, xa kan ya riʼ ri winäq ri ye kʼo chpan ri molaj ri achoq  chkë Jesús xuʼij wä ri «nkʼaj chik nkarneʼl», * ri xkekʼaseʼ qa taq xtqʼax «ri nimaläj tijöj poqonal» chqä xtkïl kikʼaslemal chwäch le Ruwachʼulew ri majun bʼëy xtkʼis ta (Apoc. 7:14). Jesús xuʼij: «Ye kʼo chik nkʼaj nkarneʼl ri ma ye rchë ta re molaj reʼ; ri karneʼl riʼ kʼo chqä chë xkenkʼäm pä, y ryeʼ xtkikʼoxaj nchʼaʼäl. Xa jun molaj xtkiʼän chqä xa jun kiyuqʼunel xtjeʼ» (Juan 10:16). Ri winäq ri ye kʼo chpan re molaj reʼ ya riʼ ri testigos de Jehová ri kiyoʼen nkïl jun kʼaslemal chwäch jun kotzʼijaläj ulew ri majun bʼëy xtkʼis ta (Mat. 25:31-33, 46). Ri kʼakʼakʼ naʼoj riʼ kan kʼïy xjäl chpan kikʼaslemal ye kʼïy rusamajelaʼ Jehová, yajün ri kʼajol ri 18 rujunaʼ ri xqatzjoj yän qa (Sal. 97:11; Prov. 4:18).

3, 4. Chpan ri nimamoloj ri xbʼan pa junaʼ 1935, ¿achkë xqʼax chkiwäch kan pa mil chkë ri qachʼalal? ¿Y achkë wä nkirayij ryeʼ?

³ Kan janina xel kikʼuʼx qachʼalal ri ye kʼo wä chpan ri nimamoloj riʼ taq ri qachʼalal Rutherford xuʼij reʼ chkë: «¿Ütz yixpaʼeʼ qʼanäj jontir rïx ri iyoʼen jun ikʼaslemal chwäch le Ruwachʼulew ri majun bʼëy xtkʼis ta?». Chpan ri nimamoloj riʼ xejeʼ jun ye 20,000 winäq. Jun chkë ri kʼo wä chriʼ xuʼij chë más pa nkʼaj chkë ri winäq xepaʼeʼ qʼanäj. Ya riʼ taq ri qachʼalal Rutherford xuʼij: «¡Keʼitzʼetaʼ, ri qachʼalal ri xkeʼok chpan ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë!». Taq xuʼij riʼ, jontir kan xkipaqʼij kiqʼaʼ chqä jojun kan xkiräq kichiʼ rma ri kiʼkʼuxlal xkinaʼ. Ri xepaʼeʼ qʼanäj xqʼax chkiwäch chë ma yechaʼon ta wä rma ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios rchë yebʼä chkaj. Chkaʼn qʼij, ye 840 winäq xeqasäx pa yaʼ chpan ri nimamoloj riʼ, y kan konojel bʼaʼ chkë ri winäq riʼ ma yechaʼon ta wä rchë yebʼä chkaj.

⁴ Kan chpan qa ri qʼij riʼ, pa mil chkë ri qachʼalal —yajün ri kʼajol ri xqatzjoj yän qa— ma xkitäj ta chik ri kaxlanwäy chqä ri vino taq nnatäx rukamik Jesús. Ye kʼïy xkinaʼ ri xnaʼ jun qachʼalal ri xuʼij: «Ri rukʼisbʼäl mul ri xintäj ri kaxlanwäy chqä ri vino ya riʼ chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús ri xbʼan pa junaʼ 1935. Xqʼax chi nwäch chë Jehová ma yiruchaʼon ta wä rkʼë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ rchë nrayij yibʼä chkaj. Pa rukʼexel riʼ, rïn kan nrayij yikʼaseʼ qa chwäch le Ruwachʼulew chqä yitoʼon rchë xtuʼän jun kotzʼijaläj ulew» (Rom. 8:16, 17; 2 Cor. 1:21, 22). Kan chpan qa ri junaʼ riʼ kʼa komä, más ye kʼïy najin yeʼok chpan ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë. Y ri molaj riʼ kan junan najin nsamäj kikʼë ri cristianos ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj.

5. ¿Achkë rubʼanik yerutzʼët Jehová ri ma nkitäj ta chik ri kaxlanwäy chqä ri vino?

⁵ ¿Achkë rubʼanik xerutzʼët Jehová ri qachʼalal ri ma xkitäj ta chik ri kaxlanwäy chqä ri vino chrij ri junaʼ 1935? ¿Y achkë nbʼanatäj we jun Testigo nutäj ri kaxlanwäy chqä ri vino rma nunaʼ ryä chë kantzij chaʼon rchë nbʼä chkaj, ye kʼa taq nqʼax ri tiempo nqʼax chwäch chë ma ke riʼ ta? (1 Cor. 11:28). Jojun chkë ryeʼ nkiʼän riʼ rma nkiquʼ chë yechaʼon rchë yebʼä chkaj. Ye kʼa rchë nkikʼüt chë xqʼax chkiwäch chë xa ye sachnäq, ma xtkitäj ta chik ri kaxlanwäy chqä ri vino. Y we ryeʼ ma nkiyaʼ ta qa ruyaʼik ruqʼij Jehová, ryä xtyaʼ qʼij chkë rchë xkeʼok chpan ri molaj ri achoq chkë Jesús xuʼij wä jun chik molaj nkarneʼl. Tapeʼ ma nkitäj ta chik ri kaxlanwäy chqä ri vino taq nnatäx rukamik Jesús, ryeʼ ronojel mul yebʼä chpan ri moloj riʼ rma kan janina nkityoxij ri xuʼän Jehová chqä Jesús pa kiwiʼ.

6. ¿Achkë nuʼij Jesús chkë ri ángeles chë tkibʼanaʼ?

⁶ Ri nimaläj tijöj poqonal xa naqaj chik kʼo pä. Rma riʼ, kan janina xtqrtoʼ ri xtqanukʼuj achkë nuʼij chpan ri capítulo 7 rchë Apocalipsis chkij ri cristianos ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj chqä chrij  ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë. Chriʼ nuʼij chë Jesús nuʼij chkë ri ángeles chë ma kekisqʼopij ta ri kajiʼ kaqʼiqʼ ri xtchüp kiwäch ri itzel taq winäq. Ryeʼ kʼo chë ma nkiyaʼ ta qʼij chë ri kaqʼiqʼ riʼ yepë chwäch le Ruwachʼulew kʼa taq jontir ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj xtyaʼöx ketal, ntel chë tzij, taq Jehová xtuʼij chkë chë majun ta jun achkë xtqʼatö kichë rchë yebʼä chkaj (Apoc. 7:1-4). Ri utzil xtkikʼül ri cristianos ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj rma majun bʼëy xkiyaʼ ta qa Jehová ya riʼ xkeʼok qʼatöy taq tzij chqä sacerdotes rkʼë Jesús chlaʼ chkaj (Apoc. 20:6). Jehová, Jesús chqä ri ángeles kan janina kiʼkʼuxlal xtkinaʼ taq ri 144,000 xtkikʼül ri utzil ri tzjun wä chkë.

7. Achiʼel nuʼij Apocalipsis 7:9 chqä 10, ¿achkë xtzʼët Juan, chqä achkë wä najin nkiʼän ri molaj winäq riʼ? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

⁷ Taq Juan ya xerutzjoj yän qa ri 144,000 qʼatöy taq tzij chqä sacerdotes, ryä xtzʼët jun ri kan janina xel rukʼuʼx che rä. Ryä xtzʼët «jun molaj winäq ri majun ta jun achï nkowin nejlan kichë» ri xekʼaseʼ qa taq ya xqʼax Armagedón. Re molaj winäq reʼ kan ye kʼïy ye kʼo chpan chqä ma kan ta etaman jaruʼ ye kʼo chpan (taskʼij ruwäch Apocalipsis 7:9, 10). Ryeʼ «kiksan [...] säq taq tzyäq ri nmaʼq kaqän», ntel chë tzij, ma kixolon ta kiʼ kikʼë ri winäq ri xa Satanás nkiyaʼ ruqʼij chqä kan kitjon kiqʼij rchë nkiʼän ri nqä chwäch Dios chqä Cristo (Sant. 1:27). Ryeʼ chqä kan rkʼë kuw kichʼaʼäl nkiʼij chë matyox che rä Jehová chqä Jesús, ri Aläj Rukarneʼl Dios, ryeʼ xkïl kolotajïk. Ri winäq riʼ kikʼwan chqä ruxaq palmera pa kiqʼaʼ rma rkʼë ya riʼ nkikʼüt chë nkajoʼ chë Jesús ntok qʼatöy tzij pa kiwiʼ, rma kan yë Jehová xchaʼö rchë (tajnamaj rkʼë Juan 12:12, 13).

8. ¿Achkë nuʼij Apocalipsis 7:11 chqä 12 chkij ri rusamajelaʼ Jehová ri ye kʼo chkaj?

⁸ Taskʼij ruwäch Apocalipsis 7:11, 12. ¿Achkë xkiʼän jontir ri ye kʼo chlaʼ chkaj taq xbʼanatäj riʼ? Juan xtzʼët chë kan janina kiʼkʼuxlal xkinaʼ chqä xkiyaʼ ruqʼij Dios taq xkitzʼët ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë. Jehová chqä jontir ri rusamajelaʼ ye kʼo chkaj kan kiʼ kikʼuʼx xtkiʼän taq xtzʼaqät re visión reʼ, taq ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë xkekʼaseʼ qa taq ya xtqʼax ri nimaläj tijöj poqonal.

9. Achiʼel nuʼij Apocalipsis 7:13 kʼa 15, ¿achkë ya najin chik nkiʼän ri winäq ri ye kʼo chpan ri molaj ri majun ta jun nkowin nejlan kichë?

⁹ Taskʼij ruwäch Apocalipsis 7:13-15. Juan nuʼij chë ri winäq ri ye kʼo chpan ri molaj ri majun ta jun nkowin nejlan kichë «kichʼajon chqä kisaqirsan chik kitzyaq ri nmaʼq kaqän chpan ri rukikʼel ri Aläj Karneʼl». Reʼ ntel chë tzij chë kan chʼajchʼöj rubʼanon ki-conciencia chqä chë Jehová kan kiʼ rukʼuʼx rubʼanon kikʼë (Is. 1:18). Re winäq reʼ kijachon chik kiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä yeqasan chik pa yaʼ rma kan kikʼuqbʼan kikʼuʼx chrij ri rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk chqä ye rachiʼil Jehová (Juan 3:36; 1 Ped. 3:21). Rma jontir riʼ, Jehová kiʼ rukʼuʼx rubʼanon kikʼë chqä ryeʼ yekowin nkiyaʼ ruqʼij paqʼij chë chaqʼaʼ aweʼ chwäch le Ruwachʼulew. Komä, ri winäq riʼ kan rkʼë kiʼkʼuxlal najin nkiʼän ri nimaläj samaj chrij rutzjoxik le Biblia chqä najin yekitoʼ ri winäq rchë yeʼok rutzeqelbʼëy Jesús, rma ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios kan janina ruqʼij chkiwäch ryeʼ (Mat. 6:33; 24:14; 28:19, 20).

10. ¿Achkë kikʼuqbʼan kikʼuʼx chë xtbʼanatäj ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë, y achkë riʼ xtkitzʼët chë xtbʼetzʼaqät?

¹⁰ Ri ye kʼo chpan ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë kan kikʼuqbʼan kikʼuʼx chë «ri tzʼyül chpan ri trono», ntel chë tzij Dios, «kan xkeruchajij» na taq xtqʼax ri nimaläj tijöj poqonal. Chqä xtbʼetzʼaqät reʼ, ri kan ojer chik kiyoʼen chë nbʼanatäj: Dios «xtsuʼ ruyiʼal ri runaqʼ kiwäch, y ma xtjeʼ ta chik kamïk, bʼis, oqʼej nixta tyowen» (Apoc. 21:3, 4).

11, 12. a) Achiʼel nuʼij Apocalipsis 7:16 chqä 17, ¿achkë utzil kiyoʼen apü ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë? b) Chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús, ¿achkë yekowin nkiʼän ri winäq ri ma yechaʼon ta rchë yebʼä chkaj, y achkë rma nkiʼän riʼ?

¹¹ Taskʼij ruwäch Apocalipsis 7:16, 17. Chkipan ri qʼij yoj kʼo komä, jojun rusamajelaʼ Jehová najin nkiqʼaxaj wayjal rma majun ta kirajil o rma ri kʼayewal nkiyaʼ qa ri chʼaʼoj ri yebʼanatäj chpan  kitinamit. Ye kʼo chik jojun yeyaʼon pacheʼ xa rma nkiyaʼ ruqʼij Dios. Tapeʼ ke riʼ, ri ye kʼo chpan ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë kan jaʼäl nunaʼ kan nkitamaj chë taq xtchup ruwäch ronojel ri itzelal, ryeʼ ronojel mul kan pa rukʼiyal kiway xtjeʼ chqä Jehová xtyaʼ jontir ri xtkʼatzin chkë rchë más junan xtuʼän kiwäch rkʼë. Taq Jehová xtchüp kiwäch ri winäq ri ye kʼo pa ruqʼaʼ Satanás, ryä kan xkeruchajij ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë chwäch ri ruyowal, ri achiʼel ta jun «qʼaqʼ ri janina ruchqʼaʼ». Taq xtqʼax ri nimaläj tijöj poqonal, Jesús xkerukʼwaj ri winäq ri xkekʼaseʼ qa «kʼa akuchï ye kʼo wä ri yaʼ ri yeyaʼö [ri] kʼaslemal» ri majun bʼëy xtkʼis ta. Taquʼ rij ri utziläj kʼaslemal kiyoʼen apü ri ye kʼo chpan ri molaj winäq ri majun ta jun nkowin nejlan kichë: chkë ri pa mil chë millón winäq ri ye kʼo chqä xejeʼ chwäch le Ruwachʼulew, xa xuʼ ryeʼ majun bʼëy chik xkekäm ta (Juan 11:26).

¹² Rma riʼ, ri molaj winäq riʼ kan janina yetyoxin che rä Jehová chqä Jesús rma ri utziläj kʼaslemal kiyoʼen apü. Tapeʼ Jehová ma xeruchaʼ ta rchë yebʼä chkaj, yerajoʼ chqä yeruloqʼoqʼej kan achiʼel nuʼän kikʼë ri yeruchaʼon rkʼë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ. Jontir ri rusamajelaʼ Dios, yechaʼon rchë yebʼä chkaj o manä, yekowin nkiyaʼ ruqʼij Dios chqä Cristo. Jun rubʼanik nkiʼän riʼ ya riʼ taq yejeʼ chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús.

13, 14. ¿Achkë rma kʼo chë jontir nqbʼä chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús?

¹³ Chkipan ri rukʼisbʼäl taq junaʼ ri ye qʼaxnäq pä, chkë mil winäq ri yeʼapon chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús, rkʼë jbʼaʼ xa xuʼ jun ntjö ri kaxlanwäy chqä ri vino. Reʼ ntel chë tzij chë kan chkipan bʼaʼ ronojel congregaciones, majun ta jun ntjö ri kaxlanwäy chqä ri vino. Kan konojel bʼaʼ chkë ri yeʼapon chpan re moloj reʼ kiyoʼen nkïl kikʼaslemal chwäch le Ruwachʼulew. Rma riʼ, ¿achkë rma yebʼä chpan re moloj reʼ? Rchë nqʼax pa qajolon tqaquʼ rij jun kʼlanen ri akuchï yeʼapon wä ye kʼïy winäq. Ri winäq riʼ yeʼapon rma nkajoʼ nkikʼüt chkiwäch ri xkekʼleʼ chë janina yekajoʼ chqä chë kiʼ kikʼuʼx kikʼë. Ke riʼ chqä nbʼanatäj chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús. Ri cristianos ri ma kiyoʼen ta yebʼä chkaj yebʼä chpan ri moloj riʼ rma nkajoʼ nkikʼüt chwäch Cristo chqä ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj chë kan yekajoʼ chqä kiʼ kikʼuʼx kikʼë. Chqä taq nkiʼän riʼ, nkikʼüt chë kan yetyoxin rma rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk, ri nbʼanö chë yekowin nkïl ri kʼaslemal chwäch le Ruwachʼulew ri majun bʼëy xtkʼis ta.

¹⁴ Ri cristianos ri ma yechaʼon ta rchë yebʼä  chkaj yebʼä chqä chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús rma nkajoʼ nkinmaj jun pixaʼ ri xyaʼ qa Jesús. Taq ryä xuʼän ri Loqʼoläj Waʼin kikʼë ri apóstoles, ryä xuʼij chkë: «Tibʼanaʼ kʼa reʼ rchë natabʼäl wchë rïn» (1 Cor. 11:23-26). Rma riʼ, jontir ri kiyoʼen yekanaj qa chwäch le Ruwachʼulew ronojel junaʼ xtkinataj rukamik Jesús. Xa xuʼ ma xtkiʼän ta chik riʼ taq jontir ri cristianos ri yechaʼon rkʼë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios xkebʼä chkaj. Ryeʼ chqä yekiskʼij jontir kiwäch winäq rchë yejeʼ kikʼë chpan ri moloj riʼ ri janina rejqalen.

15. ¿Achkë rubʼanik chqajujnal röj nqkowin nqayaʼ ruqʼij Dios chqä Cristo chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús?

¹⁵ Chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús, röj xtqkowin xtqayaʼ ruqʼij Jehová chqä Cristo taq junan xtqbʼixan kikʼë ri qachʼalal chqä junan xtqchʼö qʼanäj rkʼë Jehová. Ri tzijonem rchë re junaʼ reʼ xtbʼiniʼaj: «¡Tqakʼutuʼ chë nqatyoxij ri kibʼanon pä Dios chqä Cristo pa qawiʼ!». Re tzijonem reʼ xtqrtoʼ rchë más xtqtyoxin che rä Jehová chqä Cristo. Taq xkeqʼaxäx ri kaxlanwäy chqä ri vino, ri xtqjeʼ chpan ri moloj riʼ xtpë pa qajolon chë ri kaxlanwäy nukʼambʼej tzij ruchʼakul Jesús y ri vino nukʼambʼej tzij ri rukikʼel. Chqä xtpë pa qajolon chë Jehová xyaʼ qʼij chë ri Rukʼajol xkäm pa qawiʼ rchë chë röj xtqïl qakʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta (Mat. 20:28). Jontir ri yejowan ri Qatataʼ ri kʼo chkaj chqä ri Rukʼajol xkebʼä chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús.

16. ¿Xa junan komä kejqalen chwäch Dios ri cristianos ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj kikʼë ri cristianos ri xkekanaj qa chwäch le Ruwachʼulew? Taqʼalajsaj.

¹⁶ Chwäch Jehová kan junan kejqalen ri cristianos ri yebʼä chkaj chqä ri xkekanaj qa chwäch le Ruwachʼulew. Ryä kan che kaʼiʼ molaj winäq janina yerajoʼ. Qataman riʼ rma ryä xyaʼ rukʼaslemal Rukʼajol ri janina nrajoʼ rchë xtöj kimak ri cristianos ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj chqä ri xkekanaj qa chwäch le Ruwachʼulew. Xa xuʼ achkë nbʼanö chkë chë ma ye junan ta ri kaʼiʼ molaj riʼ ya riʼ chë jalajöj ruwäch kʼaslemal kiyoʼen apü. Tapeʼ ke riʼ, che kaʼiʼ molaj kʼo chë majun bʼëy nkiyaʼ qa Dios chqä Cristo (Sal. 31:23). Chqä ma tqamestaj ta chë Dios nkowin nuʼän chë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ xa junan rubʼanik nsamäj pa kiwiʼ jontir ri rusamajelaʼ. Jehová xtyaʼ ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pa ruwiʼ jun winäq ri janina xtkʼatzin che rä, xa bʼa achkë na kʼa rukʼaslemal ruyoʼen apü: rchë nbʼä chkaj o nkanaj qa chwäch le Ruwachʼulew.

17. ¿Achkë nkirayij ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj chë nbʼanatäj?

¹⁷ Kan yë Jehová nyaʼö pa kan ri cristianos ri yechaʼon rkʼë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ chë nkirayij yebʼä chkaj, rma majun ta pä riʼ pa kan taq yeʼaläx. Ryeʼ kan nkiquʼ rij ri kʼaslemal riʼ, nkinataj chpan ri kichʼonik chqä kan nkirayij nkiqʼät tzij rkʼë Cristo chlaʼ chkaj. Y tapeʼ ma nqʼax ta pa kijolon ri rubʼanik chʼakulaj xtyaʼöx chkë, ryeʼ kan nkirayij yeʼapon rkʼë Jehová, Jesús, ri ángeles chqä ri nkʼaj chik ri yechaʼon rkʼë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios rchë  ke riʼ xkekowin xtkiqʼät tzij chpan ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios (Filip. 3:20, 21; 1 Juan 3:2).

18. ¿Achkë kan nkirayij chë nbʼanatäj ri cristianos ri ma yechaʼon ta rchë yebʼä chkaj?

¹⁸ Ri winäq ri ye kʼo chpan ri molaj ri achoq chkë Jesús xuʼij wä nkʼaj chik nkarneʼl kiyoʼen nkïl jun kʼaslemal ri kan jontir winäq yerayin rchë: ri yekʼaseʼ chwäch le Ruwachʼulew chqä majun bʼëy chik yekäm (Ecl. 3:11). Ryeʼ kan nkirayij chë xtbʼeqä ri qʼij taq xkekowin xketoʼon chë le Ruwachʼulew xtbʼeʼok jun kotzʼijaläj ulew chqä xkekowin xtkiyäk kachoch, xtkiʼän kitkoʼn, xkekitïk kotzʼiʼj chqä kiʼ kikʼuʼx xtkiʼän rkʼë ri ki-familia y majun bʼëy chik xkeyawäj ta (Is. 65:21-23). Kan kiyoʼen chik ri qʼij rchë xkebʼekʼastan chwäch jontir le Ruwachʼulew chkij ri mamaʼ taq juyuʼ, ri kʼechelaj chqä ri mares, y rchë nkitamaj más chrij jontir ri rubʼanon qa Jehová. Ye kʼa kʼo na jun ri kan más na chik kiyoʼen, ya riʼ chë ri kachbʼilanïk rkʼë Jehová más kuw xtuʼän jojun qʼij ri xkeqʼax.

19. ¿Achkë xtqkowin xtqaʼän chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús, y ajän xtbʼan re moloj reʼ chpan re junaʼ reʼ?

¹⁹ Jehová nutzüj jun utziläj kʼaslemal chkë jontir ri rusamajelaʼ ri kijachon chik kiʼ pa ruqʼaʼ (Jer. 29:11). Ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús nuyaʼ qʼij chqë rchë nqayaʼ ruqʼij Dios chqä Cristo rma jontir ri kibʼanon pä rchë röj nqkowin nqïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Kantzij na wä chë ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús ya riʼ ri moloj ri más rejqalen chkiwäch ri kantzij taq cristianos chpan jun junaʼ. Chpan ri junaʼ 2021, ri moloj riʼ xtbʼan ri sábado 27 de marzo taq xtqä qa Qʼij. Re junaʼ reʼ ye kʼïy ma kan ta kʼayewal xtuʼän chkiwäch xkeʼapon chpan re moloj reʼ ri kan janina rejqalen. Ye kʼo chik nkʼaj xkeʼapon tapeʼ xtyaʼöx kʼayewal pa kiwiʼ. Y jojun chik xtkikanuj rubʼanik rchë xtkiʼän re moloj reʼ rma ye kʼo pacheʼ. Rma riʼ, tqabʼanaʼ chë Jehová, Jesús chqä ri rusamajelaʼ ri ye kʼo chkaj nkitzʼët chë jontir ri congregaciones, grupos chqä chqajujnal röj kan kiʼ qakʼuʼx nqaqʼaxaj re moloj reʼ ri kan janina rejqalen.