Xinaläx pa junaʼ 1954 chpan jun tinamït ri kʼo Estados Unidos ri rubʼiniʼan Saint Paul (Minnesota). Tapeʼ ri nteʼ ntataʼ ma xeʼok ta bʼeyomaʼ, ma xejeʼ ta chqä pa mebʼaʼïl, y jontir röj yoj wä católicos. Rïn ri rukaʼn chkë ye woʼoʼ qachʼalal qiʼ. Taq kʼa yïn akʼal na, xiyaʼöx pa jun tijobʼäl católico chqä ntoʼ wä ri sacerdote taq yebʼan wä ri misas. Tapeʼ ke riʼ, ma kan ta kʼïy wä wetamabʼal chrij le Biblia. Y tapeʼ ntaman wä chë kʼo jun Dios ri xbʼanö jontir, rïn ma xinkʼuqbʼaʼ ta chik nkʼuʼx chrij ri Iglesia.

Chpan ri naʼäy junaʼ ri najin wä ntjoj wiʼ chkij ri leyes, jun kʼlaj testigos de Jehová xkikokaj ruchiʼ wachoch. Rma xa najin wä nchʼäj ntzyaq, xkiʼij chwä chë kʼa xketzolin na pä. Taq xetzolin pä, xinbʼän re kaʼiʼ kʼutunïk reʼ chkë: «¿Achkë rma ri itzel taq winäq más ütz yebʼä pa kikʼaslemal chkiwäch ri winäq ri ütz kinaʼoj?» y «¿Achkë nkʼatzin nqaʼän rchë nqanaʼ kiʼkʼuxlal?». Xinkʼän qa ri wuj La verdad que lleva a vida eterna chqä ri Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras, taq kʼa räx na ru-color. Chqä xinwajoʼ chë xitjöx más chrij  le Biblia. Jontir ri naʼoj ri xintamaj chöj ye kʼakʼakʼ wä chi nwäch rïn. Kan xel nkʼuʼx taq xintamaj chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya riʼ ri qʼatbʼäl tzij ri xtqʼät tzij pa ruwiʼ le Ruwachʼulew. Xqʼax chi nwäch chë jontir ri qʼatbʼäl taq tzij chwäch le Ruwachʼulew majun ta wä ütz kikʼamon pä rma xa xuʼ tijöj poqonal kiyaʼon pa kiwiʼ ri winäq.

Pa junaʼ 1982 xinjäch wiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä xiqasäx pa yaʼ chpan ri nimamoloj rchë oxiʼ qʼij ri rubʼiniʼan «Verdad del Reino» ri xbʼan chpan ri estadio St. Paul Civic Center. Jun semana chrij riʼ, xitzolin chriʼ rchë xinbʼän ri rukʼisbʼäl examen rchë yinok abogado. Y pa octubre rchë ri junaʼ riʼ xintamaj chë xinchʼäk wä ri examen riʼ.

Chpan ri nimamoloj riʼ, xintamaj ruwäch Mike Richardson, jun qachʼalal ri nsamäj wä pa Betel ri kʼo wä pa Brooklyn (Nueva York), y xuʼij chwä chë pa central mundial kʼa xjaq jun oficina rchë asuntos legales. Taq xinkʼoxaj riʼ, xpë pa njolon ri xuʼij ri eunuco aj Etiopía ri kʼo chpan Hechos 8:36, rma riʼ xinkʼutuj qa reʼ chi nwäch: «¿Achkë komä yiqʼatö rchë ma yisamäj ta chpan ri Oficina rchë Asuntos Legales?». Rma riʼ xinnujsaj ri wuj rchë yibʼesamäj pa Betel.

Ri nteʼ ntataʼ ma xqä ta chkiwäch chë rïn xinok testigo de Jehová. Ri ntataʼ xkʼutuj chwä achkë utzil xtkʼäm pä pa ruwiʼ ri nsamaj rchë abogado ri xkibʼesamäj pa Betel. Rïn xinbʼij che rä chë nyonïl xintzüj wiʼ rchë yibʼesamäj chlaʼ chqä rchë xkitoʼöx rkʼë jbʼaʼ päq jojun ikʼ achiʼel wä ri nkʼaj chik betelitas.

Rma nchapon wä pä jojun samaj pa jun qʼatbʼäl tzij, ma xikowin ta xibʼä chanin pa Betel, ye kʼa pa junaʼ 1984 xinchäp samaj pa Betel ri kʼo wä Brooklyn. Chriʼ xiyaʼöx pa Oficina rchë Asuntos Legales. Ri xintamaj qa chpan ri naʼäy nsamaj kan janina xkʼatzin chwä.

Pa noviembre rchë ri junaʼ 1983, ri testigos de Jehová xkilöqʼ qa ri jay Stanley, ri kʼo pa Jersey City (Nueva Jersey). Ri qachʼalal xkikʼutuj qʼij che rä ri qʼatbʼäl tzij rchë nkichojmij ri luz chqä ri yaʼ chpan ri jay riʼ. Taq ri qachʼalal xkimöl kiʼ kikʼë ri qʼatöy taq tzij, xkiʼij chkë chë nkajoʼ wä nkiksaj ri jay riʼ rchë yekiʼän nimamoloj chpan. Ye kʼa xkʼüt pä riʼ jun kʼayewal chkiwäch. Kʼo wä leyes chpan ri tinamït riʼ ri nkiʼij wä chë ri jay ri akuchï ri winäq nkiyaʼ ruqʼij Dios kʼo wä chë yejeʼ chkikojöl ri kachoch ri winäq. Ye kʼa ri jay Stanley xa chkikojöl negocios kʼo wä, rma riʼ, ma xkiyaʼ ta qʼij chqë rchë nqachojmij ri jay riʼ. Tapeʼ ri qachʼalal xechʼojin, ri kʼayewal riʼ ma xsolotäj ta qa.

Chpan ri naʼäy semana xijeʼ pa Betel, ri qachʼalal xebʼä chwäch jun qʼatbʼäl tzij ri kʼo más uchqʼaʼ pa ruqʼaʼ rchë xkibʼechʼojij rchë tyaʼöx qʼij chkë rchë  nkichojmij ri jay Stanley. Rma kaʼiʼ junaʼ xisamäj chpan jun qʼatbʼäl tzij ri yerusöl kʼayewal achiʼel riʼ chriʼ pa tinamït Saint Paul (Minnesota), ntaman wä achkë qäs najin wä nbʼanatäj. Jun chkë ri abogados ri taqon wä rma Betel xuʼij chë ri jay Stanley xksäx wä rchë xebʼan jalajöj nmaqʼij chpan, achiʼel rchë xetzʼet películas o rchë xeqʼojoman chpan. Rma riʼ, ¿achkë rma ma nyaʼöx ta qʼij rchë nyaʼöx ruqʼij Dios chpan? Ri qʼatbʼäl tzij riʼ xuʼij chë ri tinamït Jersey City najin wä nkiqʼäj jun ley rma ma nkiyaʼ ta qʼij rchë nchojmïx ri jay riʼ y xuʼij chkë chë tkiyaʼ qʼij rchë nbʼan ri samaj riʼ. Chriʼ xintzʼët wä chë Jehová nutoʼ ri rutinamit chkiwäch ri qʼatbʼäl taq tzij rchë ma ntaneʼ ta rusamaj. Kan xinnaʼ kiʼkʼuxlal rma xitoʼon rkʼë rutinamit Jehová.

Ri qachʼalal ma xkʼwaj ta jun junaʼ chkiwäch xkichojmij ri jay Stanley. Ri 8 de septiembre rchë ri junaʼ 1985, chriʼ xbʼan wä ri graduación rchë ri clase 79 rchë Galaad. Chkipan qa ri qʼij riʼ, ri jay Stanley xbʼix wä Salón de Asamblea de Jersey City che rä. Kan jun mamaʼ utzil xinnaʼ rma xitoʼon rchë xbʼanatäj riʼ, y riʼ kan xyaʼ más kiʼkʼuxlal chwä chwäch xa bʼa achkë na chik jun samaj kichë abogados ri xenbʼän ta taq majanä wä kisamaj pa Betel. Majun bʼëy xinquʼ ta chë Jehová kan kʼïy wä mul xkiruksaj rchë yitoʼon rkʼë kisolik kʼayewal achiʼel riʼ.

Pa taq junaʼ 1980, tapeʼ ri Testigos nkiʼij wä chkë ri doctores chë ma nkajoʼ ta nyaʼöx kïkʼ chkë, kʼïy chkë ryeʼ ma nkiyaʼ ta wä ruqʼij ri nkajoʼ qachʼalal. Y ri qachʼalal ixoqiʼ ri ye kʼo chik pa yabʼil más wä kʼayewal xuʼän chkiwäch, rma ri qʼatöy taq tzij nkiʼij wä chë majun ta rma chë jun teʼej ma nukʼän ta kïkʼ, rma we nkäm, majun ruteʼ xtkanaj ri akʼal.

Ri 29 de diciembre rchë ri junaʼ 1988, ri qachʼalal Denise Nicoleau kan kʼïy kïkʼ xsäch taq xaläx ral. Rma ri doctor xtzʼët chë ri qachʼalal riʼ xa jbʼaʼ nrajoʼ rchë nkäm, ryä xrajoʼ ta chë ri qachʼalal riʼ xyaʼ ta qʼij chë nyaʼöx kïkʼ che rä. Ye kʼa qachʼalal riʼ ma xrajoʼ ta. Chkaʼn qʼij, ri doctores pa hospital xkikʼutuj che rä jun juez we nuyaʼ qʼij chë nyaʼöx kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise. Ri juez riʼ xuʼän firmar jun wuj ri akuchï xyaʼ wä qʼij chkë ri doctores nkiyaʼ kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise tapeʼ ma xkʼulbʼej ta ri qachʼalal riʼ nixta ri rachjil.

Ri viernes 30 de diciembre, ri doctores xkiyaʼ kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise tapeʼ ri rachjil chqä ri nkʼaj chik ri ye kʼo chriʼ xkiʼij chë ma tyaʼöx ta kïkʼ che rä. Y taq xqä qa qʼij, jojun chkë ri ru-familiares ri qachʼalal riʼ chqä jojun ukʼwäy taq bʼey pa congregación xeʼukʼwäx pacheʼ. Xbʼix chë ri qachʼalal riʼ najin wä yekiqʼät ri doctores chqä enfermeras rchë ma nyaʼöx ta kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise. Ri sábado 31 de diciembre, pa tinamït Nueva York chqä pa tinamït ri ye kʼo chnaqaj, xel pa noticias jontir ri xbʼanatäj.

Ri lunes nmaqʼaʼ xitzjon rkʼë Milton Mollen,  jun juez ri nqʼatö wä tzij chpan jun qʼatbʼäl tzij ri kʼo wä más uchqʼaʼ pa ruqʼaʼ. Rïn xintzjoj che rä jontir ri xbʼanatäj chqä chë ri jun chik juez xyaʼ qʼij chë xyaʼöx kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise tapeʼ ma xkʼulbʼej ta ri qachʼalal riʼ o jun chkë ri ruchʼalal. Ri juez xuʼij chwä chë kiqʼax rkʼë ri tqaqʼij riʼ rchë nqatzjoj achkë más xbʼanatäj chqä achkë leyes xkeʼuksäx. Ri qachʼalal Philip Brumley, ri ukʼwäy bʼey pa nuwiʼ, xbʼä wkʼë rchë xqabʼetzʼetaʼ ri juez. Ri juez riʼ xskʼij chqä ri abogado rchë ri hospital. Kan nüm chʼaʼoj xqaʼän rkʼë. Taq najin wä nbʼanatäj riʼ, ri qachʼalal Brumley xkʼüt pä ru-cuaderno chi nwäch ri akuchï xtzʼibʼaj wä re tzij reʼ: «Taqasaj ruchqʼaʼ ri achʼaʼäl». Y kan xkʼatzin ri xuʼij chwä, rma kan najin wä nkatäj nyowal chrij ri abogado rma nwajoʼ wä nkʼüt chë xa sachnäq wä rkʼë ri najin nuʼij.

Taq ya xqʼax jun hora, Mollen, ri juez, xuʼij chë ri qakʼayewal röj ya riʼ ri naʼäy xttzʼet chkaʼn qʼij. Taq xq-el äl rkʼë, ryä xuʼij chqë chë ri abogado rchë ri hospital kan kʼayewal xtuʼän chwäch xttoʼ riʼ chkaʼn qʼij. Ryä xrajoʼ xuʼij chë ma chaq bʼaʼ ta xtuʼän chwäch ri abogado xtkʼüt chë pa kiqʼaʼ ri doctores kʼo wä ri nkiyaʼ kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise. Taq xuʼij riʼ, rïn xinnaʼ chë Jehová achiʼel ta najin nuʼij pä chwä chë xtqchʼakon chrij ri kʼayewal riʼ. Kan jaʼäl nnaʼ taq nchʼöbʼ chë Jehová najin wä nqrksaj röj rchë nuʼän ri ruraybʼal.

Ri aqʼaʼ riʼ xqatzʼët achkë wä rubʼanik xtqatoʼ qiʼ chwäch ri jun chik abogado, y kʼa runaj xqakʼïs. Ri jay ri akuchï xojkikʼoxaj wä ri jueces xa naqäj wä nkanaj che rä ri Betel ri kʼo wä Brooklyn, y rma riʼ kan konojel bʼaʼ chkë ri qachiʼil rchë ri Oficina de Asuntos Legales xebʼiyïn äl kʼa chriʼ. Taq kajiʼ jueces xkikʼoxaj ri xqaʼij, ryeʼ xkichüp ruwäch ri wuj ri akuchï ri naʼäy juez xyaʼ qʼij chë tyaʼöx kïkʼ che rä ri qachʼalal Denise. Ri jueces xkiʼij chë kan ma pa rubʼeyal ta xbʼan rkʼë ri qachʼalal Denise chqä xkiʼij chë ri xuʼän ri naʼäy juez kan xeruqʼäj kʼïy leyes, rma ma xkʼutuj ta na che rä ri qachʼalal Denise we nrajoʼ nyaʼöx kïkʼ che rä o manä.

Jbʼaʼ chrij riʼ, ri qʼatbʼäl tzij ri kʼo más uchqʼaʼ pa ruqʼaʼ chpan ri tinamït Nueva York xuʼij chqä chë kʼo chë nnmäx rutzij ri qachʼalal Denise we ma nrajoʼ ta nyaʼöx kïkʼ che rä. Ya reʼ jun chkë ri kajiʼ mul ri xqchʼakon rma xqchʼojin pa kiwiʼ ri qachʼalal rchë ma nyaʼöx ta kïkʼ chkë. Rïn kan jaʼäl nnaʼ rma xitoʼon chkipan ri chʼaʼoj riʼ, ri xeqaʼän chkiwäch ri qʼatbʼäl taq tzij ri kan kʼo uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ chpan ri Estados Unidos (tatzʼetaʼ ri recuadro  «Chʼaʼoj ri xeqachʼäk chkipan ri qʼatbʼäl taq tzij ri kan kʼo  uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ»). Chqä yïn samajnäq pa Betel kikʼë nkʼaj chik abogados ri kʼo chë xechʼojin kimä jalajöj taq kʼayewal, achiʼel taq jun kʼlaj winäq nkichüp ruwäch kikʼlanen o achoq kikʼë yekanaj wä qa ri akʼalaʼ, chkij juyuʼ o chrij ri kiyakik jay.

Taq xintamaj ruwäch ya Dawn, ryä ye kʼo wä oxiʼ ral chqä jachon wä qa chik. Ryä precursora chqä nsamäj wä. Y tapeʼ kan kʼïy wä kʼayewal ruqʼaxan pä, ryä kan rkʼë ronojel ran ruyaʼon wä pä ruqʼij Jehová. Pa junaʼ 1992, xqbʼä pa nimamoloj rchë oxiʼ qʼij ri xbʼiniʼaj «Portadores de Luz», ri xbʼan pa tinamït Nueva York, y chriʼ xinbʼij wä che rä chë nwajoʼ wä ntamaj más ruwäch. Xqʼax jun junaʼ, xqkʼleʼ, y rïn kʼa xitoʼon na pa Betel. Rïn xinnaʼ chë kan jun mamaʼ spanïk xyaʼ Jehová chwä rma ri wixjayil kan kʼuqül rukʼuʼx pa ruchʼaʼäl Dios chqä ronojel mul kiʼ rukʼuʼx. Achiʼel nuʼij Proverbios 31:12, ya Dawn rubʼanon chë ronojel junaʼ ri yoj kʼo junan, kan qanaʼon kiʼkʼuxlal.

Taq xqkʼleʼ, ri ral más koʼöl kʼo wä 11 rujunaʼ, ri jun chik 13 y ri más nüm kʼo wä 16 rujunaʼ. Rma nwajoʼ wä yinok jun utziläj tataʼaj, rïn xinskʼij kiwäch kʼïy chkë ri qa-publicaciones ri nkitzjoj wä rij ri achkë kʼo chë nuʼän jun yijtataʼaj. Y kan xintäj nqʼij rchë xensmajij ri naʼoj riʼ. Y tapeʼ kʼo kʼayewal qlon pä, kan jaʼäl nnaʼ rma ri akʼalaʼ xkinaʼ chë yïn jun tataʼaj ri kan yerajoʼ chqä jun kichiʼil ri achoq chrij ütz nkikʼuqbʼaʼ wä kikʼuʼx. Ronojel ri kichiʼil ri akʼalaʼ kan yeqakʼül wä apü chqachoch y kan jaʼäl wä nqanaʼ yejeʼ ri akʼalaʼ riʼ qkʼë.

Pa junaʼ 2013, ya Dawn y rïn xqbʼä Wisconsin rchë xeqabʼechajij ri qateʼ qatataʼ. Y kan xel nkʼuʼx rma kʼa xitoʼon na rkʼë Betel. Kʼa xiskʼïx na rchë xentoʼ ri qachʼalal chrij ri achkë rubʼanik nkitoʼ kiʼ taq yebʼä wä chkiwäch ri qʼatbʼäl taq tzij rchë yebʼechʼojin.

Pa septiembre rchë ri junaʼ 2018, xinnaʼ chë rchë yitzjon, kan nkʼatzin na wä yijobʼär. Ri doctor ri ntzʼetö wä wchë ma retaman ta wä achkë rma ke riʼ najin nbʼanatäj wkʼë. Chrij riʼ, pa enero rchë ri junaʼ 2019, jun chik doctor xuʼij chwä chë rkʼë jbʼaʼ kʼo jun itzel yabʼil chwä ri xtmäj jontir nchʼakul.

Oxiʼ qʼij chrij riʼ, taq najin wä nbʼän ri atzʼanen ri kowan nqä chi nwäch, xitzaq chqä xinqʼäj jun nqʼaʼ. Rïn kan yikowin wä nbʼän ri atzʼanen riʼ rma kan ojer chik nbʼanon pä. Chriʼ xintzʼët wä chë ma kan ta yikowin chik nsloj ri nchʼakul. Ri yabʼil kan chaninäq xnmatäj y rma riʼ kan kʼayewal chik najin nuʼän chi nwäch yitzjon, yislon chqä nbʼïqʼ nway.

Kan jun mamaʼ utzil nnaʼ ri xinksaj wetamabʼal ri kʼo rma yïn abogado rchë yitoʼon rkʼë rutinamit Jehová. Chqä kan jun mamaʼ utzil nnaʼ rma ntzʼibʼan kʼïy tzijonem chkipan revistas ri yeskʼïx kiwäch kimä doctores, abogados chqä jueces. Chqä yïn bʼenäq chwäch jontir le Ruwachʼulew rchë ye nyaʼon tzijonem, ronojel riʼ rchë yentoʼ ri testigos de Jehová rchë nnmäx kitzij taq nkiʼij chë ma nkajoʼ ta nyaʼöx kïkʼ chkë. Tapeʼ nbʼanon pä jontir riʼ, rïn ronojel mul nbʼij achiʼel nuʼij chpan Lucas 17:10: Rïn xa xuʼ yïn jun samajel ri majun taqäl chrij nukʼül; ri nbʼanon pä, ya riʼ kʼo ta chë nbʼanon pä.