JONTIR röj qataman chë Jehová najin nuchajij chqä nukʼwaj bʼey chwäch ri rutinamit chpan re «rukʼisbʼäl taq qʼij» reʼ (2 Tim. 3:1). Ye kʼa pa qaqʼaʼ röj kʼo wä rchë nqanmaj rutzij. Ri najin nqaqʼaxaj chpan re tiempo reʼ ütz nqajnamaj rkʼë ri xkiqʼaxaj ri israelitas taq ye kʼo wä pa tzʼiran ulew. Ryeʼ kʼo wä chë nkiʼän ri najowatäj taq nkikʼoxaj yeqʼajan qʼanäj ri trompetas.

Jehová xuʼij che rä Moisés chë tbʼanaʼ kaʼiʼ trompetas rkʼë plata rchë yerumöl ri winäq, chqä rchë ri winäq nkitamaj ajän kʼo chë nkimöl ronojel rchë yebʼä jukʼan chik (Núm. 10:2). Ri sacerdotes kʼo wä chë nkiʼän chë ri trompetas jalajöj rubʼanik yeqʼajan rchë chë ri israelitas nkitamaj achkë kʼo chë nkiʼän (Núm. 10:3-8). Chkipan ri qʼij ri yoj kʼo komä, ütz nqaʼij chë Jehová achiʼel ta nuʼän chë yeqʼajan trompetas rchë nuʼij chqë achkë kʼo chë nqaʼän. Tqatzʼetaʼ oxiʼ rubʼanik ri najin nuʼän Jehová riʼ: taq nqskʼïx rchë nqbʼä chkipan ri nimamoloj, taq nyaʼöx kitjonik ri ukʼwäy taq bʼey chqä taq kʼo njalatäj chpan rutinamit Jehová.

Taq Jehová nrajoʼ wä chë «jontir ri tinamït» nkimöl wä kiʼ chuchiʼ ri tabernáculo, ri sacerdotes yekixpuj wä chkaʼiʼ trompetas (Núm. 10:3). Taq nbʼanatäj riʼ, jontir ri tinamït, ri ye kʼo wä chrij ri tabernáculo chqä yejachon wä pa kajiʼ molaj, kitaman wä chë najin yeskʼïx. Rkʼë jbʼaʼ ri israelitas ri ye kʼo wä naqaj che rä ri tabernáculo kan chanin wä yeʼapon. Ye kʼa ri kʼa más näj ye kʼo wä, rkʼë jbʼaʼ más wä kʼayewal nuʼän chkiwäch yeʼapon. Xa bʼa akuchï na kʼa ye kʼo wä, näj o naqäj, Jehová nrajoʼ wä chë jontir nkimöl kiʼ chqä nkikʼoxaj ri kʼo chë nkiʼän.

Komä chqä, röj nqskʼïx rchë nqbʼä chkipan ri nimamoloj. Ye kʼa röj ma chuchiʼ ta jun tabernáculo nqbʼä wä, pa rukʼexel riʼ, röj nqbʼä chkipan ri nimamoloj rchë oxiʼ qʼij chqä chkipan nkʼaj chik moloj ri akuchï nyaʼöx wä utziläj taq naʼoj chqë. Chwäch jontir le Ruwachʼulew, ri rusamajelaʼ Dios ri yeʼapon chkipan ri nimamoloj riʼ kan nkinaʼ kiʼkʼuxlal chqä junan toʼïk nkïl äl. Tapeʼ ye kʼo jojun más bʼey nkiʼän chkiwäch nkʼaj chik, jontir ri yeʼapon chkipan ri nimamoloj riʼ kan nkinaʼ chë kʼïy utzil nkïl äl.

¿Achkë nbʼanatäj kikʼë ri qachʼalal ri ma ütz ta nuʼän chkiwäch yeʼapon pa jun chkë ri nimamoloj riʼ rma kowan näj ye kʼo wä? Taq nbʼanatäj riʼ, nksäx ri tecnología rchë qachʼalal ütz nkikʼoxaj chqä nkitzʼët ronojel ri nqʼaxäx chpan ri nimamoloj riʼ. Riʼ nuʼän chë ri qachʼalal riʼ kan nkinaʼ chë achiʼel ta kan ye kʼo chpan ri nimamoloj. Jun tzʼetbʼäl. Taq jun representante rchë ri central mundial xbʼerutzʼetaʼ ri sucursal rchë Benín, ri nimamoloj xbʼan xqʼaxäx chqä  chkiwäch ri qachʼalal ri ye kʼo Arlit (Níger), jun ti koʼöl tinamït ri kʼo pa tzʼiran ulew ri rubʼiniʼan Sahara. Xeʼapon ye 21 winäq —5 qachʼalal y ye 16 winäq— ri xkajoʼ xkitzʼët ri nimamoloj. Tapeʼ ri winäq riʼ kʼa näj ye kʼo wä chkë ri 44,131 winäq ri xejeʼ pa nimamoloj, ryeʼ xkinaʼ chë achiʼel ta kan xejeʼ chpan ri nimamoloj riʼ. Jun qachʼalal achï xuʼij: «Kan rkʼë ronojel qan nqtyoxin rma xqʼaxäx re nimamoloj reʼ chqawäch. Reʼ xkʼüt chqawäch chë kantzij yojiwajoʼ kowan».

Taq ri sacerdotes xa xuʼ wä jun trompeta nkixpuj, xa xuʼ wä «ri ukʼwäy taq bʼey pa kiwiʼ ye mil winäq rchë Israel» yeʼapon wä pa tabernáculo (Núm. 10:4). Chriʼ, Moisés nuyaʼ wä naʼoj chkë ri yerutoʼ wä rchë ütz rubʼanik nkikʼwaj bʼey chkiwäch ri kiwinaq. Xa ta röj xq-ok ta jun chkë ri ukʼwäy taq bʼey riʼ, kantzij na wä chë ma ta xqayaʼ qʼij chë kʼo ta jun ri xqqʼatö rchë xqapon chkipan ri moloj riʼ.

Komä, ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo chkipan ri congregaciones ma nkinaʼ ta ryeʼ chë ye ajaw pa kiwiʼ ri rusamajelaʼ Dios ri yaʼon qa pa kiqʼaʼ rchë yekichajij (1 Ped. 5:1-3). Ye kʼa ryeʼ kan nkitäj kiqʼij rchë kan pa rubʼeyal nkikʼwaj bʼey chkipan ri congregaciones. Rma riʼ, kan kiʼ kikʼuʼx nkiʼän taq yeskʼïx rchë nyaʼöx más kitjonik, achiʼel ri toʼïk ri nyaʼöx chkë chpan ri Escuela del Ministerio del Reino. Rkʼë ri toʼïk nkikʼül, ryeʼ más yekowin yekisöl ri kʼayewal nkikʼüt pä kiʼ chpan ri congregación. Y rma ri naʼoj ri nyaʼöx chkë, ri ukʼwäy taq bʼey chqä ri qachʼalal pa taq congregaciones yekowin yejelun más rkʼë Jehová. Y tapeʼ majun bʼëy yoj bʼenäq ta chpan ri jun tijobʼäl riʼ, röj chqä ütz nqatamaj kʼïy chkij ri ukʼwäy taq bʼey ri kilon ri tjonïk riʼ.

Rchë chë ri israelitas nkitamaj chë Jehová nrajoʼ wä chë kebʼä jukʼan chik, ri sacerdotes nkiʼän wä chë ri trompetas kʼïy mul yeqʼajan (Núm. 10:5, 6). Tapeʼ kan kʼïy wä samaj nukʼwaj chkiwäch ri israelitas yebʼä jukʼan chik, konojel kan yetoʼon wä rchë ütz ntel jontir. Tapeʼ ke riʼ, rkʼë jbʼaʼ ye kʼo wä jojun ri ma kan ta kiʼ kikʼuʼx yebʼä jukʼan chik. ¿Achkë rma?

Rkʼë jbʼaʼ ye kʼo wä jojun ri xkiquʼ chë chaq taqïl wä nbʼix chkë chë kebʼä jukʼan chik, chqä kʼo mul ma kiyoʼen ta wä chë yeqʼajan qʼanäj ri trompetas. Le Biblia nuʼij chë kʼo mul «ri sutzʼ npaʼeʼ wä xa xuʼ taq ntok qa aqʼaʼ kʼa taq nsaqirsan qʼanäj» y kʼo chik nkʼaj mul nqʼax wä «kaʼiʼ qʼij, jun ikʼ o más» kʼa taq ri sutzʼ nslon chik jmul (Núm. 9:21, 22). ¿Jaruʼ mul ri israelitas kʼo chë xebʼä jukʼan chik? Ri capítulo 33 rchë ri wuj Números nuyaʼ kibʼiʼ jun 40 juyuʼ ri akuchï xejeʼ wä ri israelitas.

Rma kan chpan jun mamaʼ tzʼiran ulew ye bʼenäq wä, ryeʼ kan jaʼäl wä nkinaʼ taq kʼo mul rkʼë jbʼaʼ nkïl muj (Deut. 1:19). Rma riʼ, rkʼë jbʼaʼ xkiquʼ chë ri yebʼä jukʼan chik, xa kʼayewal xtkʼäm pä pa kiwiʼ.

Tapeʼ jontir winäq nkikʼoxaj wä ri trompetas taq yeqʼajan qʼanäj, ma jontir ta wä kʼo chë junan yekatäj äl. Rkʼë jbʼaʼ ye kʼo jojun israelitas nikʼo wä kikʼuʼx rma kʼo chë nkiyoʼej kʼa taq ri nkʼaj chik yebʼä äl. Taq naʼäy mul yeqʼajan wä ri trompetas, ri israelitas kitaman wä chë ri rujatzul qa Judá, Isacar y Zabulón kʼo wä chë yebʼä naʼäy (Núm. 2:3-7; 10:5, 6). Chrij riʼ, ri sacerdotes yekixpuj wä chik jmul ri trompetas rchë chë ri rujatzul qa Rubén, Simeón y Gad yebʼä chqä. Y ke riʼ nkiʼän ri sacerdotes kʼa taq jontir ri tinamït nkichäp bʼey.

Taq kʼo jun xjalatäj chpan ri rutinamit Jehová, rkʼë jbʼaʼ kʼayewal xuʼän chqawäch xqanmaj tzij. Rkʼë jbʼaʼ xqanaʼ röj chë chaq taqïl kʼo yejal chpan ri rutinamit Dios. O rkʼë jbʼaʼ qajnäq chqawäch ri rubʼanik yebʼan wä che rä ronojel y ma nqajoʼ ta wä chë kʼo njalatäj. Xa bʼa achkë na kʼa xqanaʼ, rkʼë jbʼaʼ kʼayewal xuʼän chqawäch xqachäp rusamajxik ri xjalatäj chpan ri rutinamit Jehová. Tapeʼ ke riʼ, röj qayaʼon chwäch qan chë kʼo chë nqasmajij ri nuʼij rutinamit Dios. We nqatäj qaqʼij rchë nqaʼän riʼ, xtqatzʼët chë Jehová xtyaʼ pä utzil pa qawiʼ.

Pa ruqʼij qa Moisés, Jehová xkʼwaj bʼey chkiwäch pa millón achiʼaʼ, ixoqiʼ chqä akʼalaʼ taq xebʼä chwäch ri tzʼiran ulew. Xa ta Jehová ma ta xeruchajij chqä ma ta xkʼwaj bʼey chkiwäch, jontir ta xekäm qa chpan ri tzʼiran ulew riʼ. Chpan ri rukʼisbʼäl taq qʼij ri yoj kʼo komä, Jehová chqä najin nqrchajij chqä nukʼwaj bʼey chqawäch rchë chë röj nqkowïr chpan ri Ruchʼaʼäl. Rma riʼ, tqabʼanaʼ jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqanmaj tzij, achiʼel wä xkiʼän ri israelitas ojer ri xkinmaj tzij taq xkikʼoxaj yeqʼajan qʼanäj ri trompetas.