1. ¿Achkë nkitzʼët ye kʼïy winäq taq yeʼapon naʼäy mul chpan jun moloj? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

 TQABʼANAʼ che rä chë jun kʼlaj winäq kʼa naʼäy mul yeʼapon chpan jun Salón del Reino. Ryeʼ kan ntel kikʼuʼx rma xkitzʼët achkë rubʼanik xekʼul apü kimä qachʼalal chqä taq xkitzʼët chë ryeʼ kan nkajoʼ kiʼ chkiwäch. Taq najin yetzolin äl chkachoch, ri ixöq nuʼij che rä rachjil: «Ri testigos de Jehová kan ma ye junan ta kikʼë ri nkʼaj chik. Rïn kan jaʼäl nnaʼ yijeʼ kikʼë».

2. ¿Achkë rma ye kʼo jojun ma najin ta chik nkiyaʼ ruqʼij Jehová?

² Ri rubʼanik nqajoʼ qiʼ röj, ri kantzij taq cristianos, kan kowan ruqʼij. Tapeʼ ke riʼ, röj, ri testigos de Jehová, xa kʼo qa mak chqij (1 Juan 1:8). Rma riʼ taq más nqatamaj kiwäch ri qachʼalal, rkʼë jbʼaʼ más xtqʼalajin chqawäch achkë naʼoj ri ma ütz ta kʼo kikʼë (Rom. 3:23). Ya riʼ rubʼanon chë ye kʼo jojun ma najin ta chik nkiyaʼ ruqʼij Jehová.

3. ¿Achkë rubʼanik xttamatäj kiwäch ri kantzij taq cristianos? (Juan 13:34, 35).

³ Tqatzʼetaʼ chik jmul ri texto rchë re tjonïk reʼ (taskʼij ruwäch Juan 13:34, 35). ¿Achkë rubʼanik xttamatäj kiwäch ri kantzij rutzeqelbʼëy Cristo? Jesús xuʼij chë yë ri rubʼanik xtkajoʼ kiʼ, y ma yë ta chë kan majun akuchï yesach wä. Chqä tqatzʼetaʼ chë Jesús ma xuʼij ta reʼ: «Ke riʼ xtqʼalajin chiwäch rïx chë rïx yïx ntzeqelbʼëy», xa kan xuʼij: «Ke riʼ xtqʼalajin chkiwäch jontir chë rïx yïx ntzeqelbʼëy». Achiʼel nqatzʼët,  Jesús xuʼij chë ri rutzeqelbʼëy chqä ri nkʼaj chik winäq, xtkitzʼët ye achkë riʼ ri kantzij taq cristianos rma xtkikʼüt chë kantzij nkajoʼ kiʼ.

4. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ nkikʼutuj qa jojun chkiwäch?

⁴ Jojun winäq ri ma ye testigos de Jehová ta rkʼë jbʼaʼ nkikʼutuj qa reʼ chkiwäch: «¿Achkë rma yë ri rubʼanik nkajoʼ kiʼ ri nkʼutü ye achkë riʼ ri kantzij taq cristianos? ¿Achkë rubʼanik xkʼüt Jesús chkiwäch ru-apóstoles chë kowan xerajoʼ? ¿Y achkë rubʼanik nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús?». Ütz chë röj, ri yoj Testigos chik, yeqaʼän chqä ri kʼutunïk riʼ chqawäch. Ya riʼ xtqrtoʼ rchë más xkeqajoʼ qachʼalal tapeʼ kʼo akuchï yesach wä (Efes. 5:2).

5. Taqʼalajsaj achkë ntel chë tzij ri xuʼij Jesús chpan Juan 15:12, 13.

⁵ Jesús xuʼij chë ri rutzeqelbʼëy kan kowan xtkajoʼ kiʼ (taskʼij ruwäch Juan 15:12, 13). Tqatzʼetaʼ re pixaʼ reʼ ri xyaʼ ryä chkë: «Tiwajowalaʼ iwiʼ chiwäch kan achiʼel yixinjowan pä rïn». ¿Achkë xrajoʼ xuʼij Jesús kikʼë re tzij reʼ? Ryä xuʼij chë jun cristiano ri najowan achiʼel ryä más xkerajoʼ ri nkʼaj chik chwäch ri nrajoʼ riʼ ryä. Chqä ma nukʼewaj ta nuyaʼ rukʼaslemal pa kiwiʼ ri nkʼaj chik we ya riʼ najowatäj. b

6. ¿Achkë rubʼanik nukʼüt ri Ruchʼaʼäl Dios chë kan kowan ruqʼij ri yajowan?

⁶ Ri Ruchʼaʼäl Dios nuʼij chë ri yajowan kan kowan ruqʼij. Ye kʼïy nkiʼij chë re versículos reʼ ya riʼ ri más nqä chkiwäch: «Dios kan ajowabʼäl» (1 Juan 4:8); «Keʼawajoʼ ri winäq achiʼel nawajoʼ qa awiʼ rït» (Mat. 22:39); «Ri winäq ri najowan kan nkyun» (1 Ped. 4:8), y «Ri ajowabʼäl majun bʼëy xtkʼis ta» (1 Cor. 13:8). Re versículos reʼ chqä nkʼaj chik versículos nkikʼüt chë kan kowan rejqalen nqakʼüt re naʼoj reʼ ri kan kowan jaʼäl.

7. ¿Achkë rma Satanás ma nkowin ta nuʼän chë ri winäq junan nuʼän kiwäch chqä nkajowalaʼ kiʼ?

 ⁷ Ye kʼïy winäq nkikʼutuj qa reʼ chkiwäch: «¿Achkë rubʼanik ntamaj achkë religión nqä chwäch Dios?». Jontir ri religiones nkiʼij chë yë ri kantzij chrij Dios najin nkikʼüt, ye kʼa ma junan ta ri nkikʼüt chrij. Satanás rubʼanon chë kan ye kʼïy religiones ye kʼo y ya riʼ nuʼän chë ri winäq nsach chkiwäch. Ye kʼa ryä ma nkowin ta nuʼän chë ri cristianos ri ye kʼo chwäch jontir le Ruwachʼlew yeʼok jun familia ri kan nkajoʼ kiʼ. Xa xuʼ Jehová nkowin nbʼanö riʼ. Qataman riʼ rma ri yajowan kan rkʼë Jehová petenäq wä. Xa xuʼ ri yetoʼon pä rma ryä chqä ri yaʼon utzil pa kiwiʼ rma ryä, yekowin kantzij nkajoʼ kiʼ (1 Juan 4:7). Nqʼax chqawäch achkë rma Jesús xuʼij chë ri winäq ri kantzij xtkajoʼ kiʼ xtqʼalajin chkij chë ya riʼ ri kantzij rutzeqelbʼëy.

8, 9. ¿Achkë kibʼanon ye kʼïy winäq taq nkitzʼët achkë rubʼanik nkajoʼ kiʼ ri testigos de Jehová?

⁸ Achiʼel xuʼij qa Jesús, ri kantzij rutzeqelbʼëy kantzij nkajoʼ kiʼ. Y kan ya riʼ kitzʼeton ye kïy winäq. Jun chkë riʼ ya riʼ jun qachʼalal ri rubʼiniʼan Ian. Ryä nnatäj che rä chë ri naʼäy nimamoloj xbʼä wä xbʼan chpan jun estadio ri kʼo naqaj che rä rachoch. Ryä xbʼä chpan ri estadio riʼ jojun ikʼ qa rchë xbʼerutzʼetaʼ jun atzʼanen. Ryä nuʼij: «Ri winäq ri xeʼapon pa nimamoloj kan ma ye junan ta wä kikʼë ri winäq ri xeʼapon chpan ri atzʼanen. Ri Testigos kan ütz wä kinaʼoj chqä kan ütz kiweqik kibʼanon äl, y ri kalkʼwal kan yenman wä tzij». Ryä chqä nuʼij: «Ri más xel nkʼuʼx che rä ya riʼ chë jontir kiʼ kikʼuʼx yetzuʼun chqä majun ta chʼaʼoj chkiwäch. Kan ya riʼ wä ri najin nkanuj rïn. Ma nnatäj ta chwä achkë xbʼix chkipan ri tzijonem, ye kʼa ri kinaʼoj xkikʼüt ri Testigos kan majun bʼëy nmestaj ta». c Ri qachʼalal riʼ ke riʼ kinaʼoj xkikʼüt rma kan nkajoʼ kiʼ. Rma kowan yeqajoʼ ri qachʼalal, kan ütz qanaʼoj nqaʼän kikʼë chqä ma nqaqasaj ta kiqʼij.

⁹ Jun qachʼalal ri rubʼiniʼan John ke riʼ chqä jbʼaʼ xnaʼ taq xbʼä naʼäy mul chpan jun Salón del Reino. Ryä kan kowan xel rukʼuʼx taq xtzʼët chë ri qachʼalal kan ütz kinaʼoj. Rma riʼ xuʼij: «Ri rubʼanik xkikʼüt chë kantzij nkajoʼ kiʼ xkʼüt chi nwäch chë ya reʼ wä ri religión ri nqä chwäch Dios». d Kʼa kʼo na más experiencias ri nkikʼüt chë ri testigos de Jehová ya riʼ ri kantzij rutzeqelbʼëy Cristo.

10. ¿Ajän riʼ xtqʼalajin we kantzij nqjowan? (Tatzʼetaʼ chqä ri nota).

¹⁰ Achiʼel xqaʼij qa pa naʼäy, majun ta jun chkë qachʼalal ri ma ta kʼo qa mak chrij. Rma riʼ kʼo mul kʼo xtkiʼän o kʼo xtkiʼij ri xa xtqrsök (Sant. 3:2). e Taq xtbʼanatäj riʼ, xtqʼalajin we kantzij nqjowan. ¿Achkë xtqtoʼö rchë kan ütz qanaʼoj xtqakʼüt taq xtbʼanatäj riʼ? Tqatzʼetaʼ ri xuʼän Jesús (Juan 13:15).

11. ¿Achkë naʼoj ri ma ütz ta xkikʼüt Santiago y Juan? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹¹ Jesús ma xyoʼej ta chë rutzeqelbʼëy kan majun akuchï yesach wä. Pa rukʼexel riʼ, ryä kan xkʼüt chkiwäch chë xerajoʼ, rma xerutoʼ rchë xkijäl kinaʼoj rchë Jehová kiʼ rukʼuʼx nuʼän kikʼë. Kʼo jun qʼij, ri apóstoles  Santiago chqä Juan xkiʼij che rä kiteʼ chë tuʼij che rä Jesús chë tyaʼ nmaʼq taq samaj pa kiqʼaʼ chpan Ruqʼatbʼäl Tzij (Mat. 20:20, 21). Ri kaʼiʼ apóstoles riʼ najin wä nkikʼüt chë kowan nkinaʼ kiʼ chqä chë kowan yejakʼäkʼ (Prov. 16:18).

12. ¿Achkë rma qataman chë ma xa xuʼ ta Santiago y Juan ma ütz ta kinaʼoj xkiʼän?

¹² Ri qʼij riʼ ma xa xuʼ ta Santiago y Juan xkikʼüt naʼoj ri ma ye ütz ta. Tqatzʼetaʼ achkë kinaʼoj xkiʼän ri nkʼaj chik apóstoles: «Taq ri 10 kichiʼil xkikʼoxaj riʼ, xpë kiyowal chkë ri kaʼiʼ kichʼalal kiʼ» (Mat. 20:24). Rkʼë jbʼaʼ ri nkʼaj chik apóstoles xkiʼij reʼ chkë Santiago y Juan: «¿Kan achkë chik iqʼij rïx kʼa chë nikʼutuj nmaʼq taq samaj chpan ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios? Ma xa xuʼ ta rïx itjon pä iqʼij rkʼë Jesús. Röj chqä kan taqäl chqij yeyaʼöx ri samaj riʼ pa qaqʼaʼ». Xa bʼa achkë na kʼa taq tzij xkiʼij, ri qʼij riʼ ri apóstoles kan ma junan ta chik xuʼän kiwäch.

13. ¿Achkë runaʼoj xuʼän Jesús kikʼë ru-apóstoles tapeʼ kʼo akuchï xesach wä? (Mateo 20:25-28).

¹³ ¿Achkë runaʼoj xuʼän Jesús? Ryä ma xpë ta ruyowal. Ryä ma xuʼij ta chë xkerujäl ru-apóstoles kikʼë winäq ri ma nkinaʼ ta kiʼ, ri ronojel mul nkajoʼ kiʼ chqä ri xkeʼok más ütz taq apóstoles. Pa rukʼexel riʼ, Jesús kan pa rubʼeyal xtzjon kikʼë rma retaman wä chë ryeʼ kan ütz kan (taskʼij ruwäch Mateo 20:25-28). Tapeʼ ma ya riʼ ta ri naʼäy nixta ri rukʼisbʼäl mul chë ri apóstoles xechʼojin chkiwäch rma nkajoʼ wä chë nyaʼöx más kiqʼij, Jesús ronojel  mul xkʼüt chkiwäch chë yerajoʼ (Mar. 9:34; Luc. 22:24).

14. ¿Achkë wä kinaʼoj ri winäq ri akuchï xekʼïy wä ri ru-apóstoles Jesús?

¹⁴ Jesús retaman wä achkë kinaʼoj ri winäq ri akuchï xekʼïy wä ri apóstoles (Juan 2:24, 25). Chkipan ri qʼij riʼ, ri ukʼwäy taq bʼey judíos nkiʼij wä chë jun winäq kʼo ruqʼij xa xuʼ we kʼo rurajil o kʼo nmaʼq taq samaj pa ruqʼaʼ (Mat. 23:6; tajnamaj rkʼë ri video Asientos del frente en la sinagoga, ri kʼo chpan ri nota de estudio rchë Mateo 23:6). Ri ukʼwäy taq bʼey judíos riʼ kan nkinaʼ wä chë ryeʼ kʼo más kiqʼij chkiwäch ri nkʼaj chik (Luc. 18:9-12). f Jesús retaman wä chë kinaʼoj ri winäq riʼ rkʼë jbʼaʼ nuʼän chë ke riʼ chqä nkitzʼët qa kiʼ ri apóstoles chqä ke riʼ rubʼanik yekitzʼët ri nkʼaj chik (Prov. 19:11). Ryä ma xyoʼej ta chë ryeʼ kan majun ta akuchï xesach wä nixta xkatäj ruyowal chkij taq ryeʼ kʼo akuchï xesach wä. Rma retaman wä chë ru-apóstoles kan ütz kan, ryä xerutoʼ rchë ma xkinaʼ ta chik kiʼ chqä rchë xkajoʼ kiʼ.

15. ¿Achkë nqatamaj chrij ri xbʼanatäj rkʼë Santiago chqä Juan?

¹⁵ Röj kan kʼïy nqatamaj qa chrij ri xbʼanatäj rkʼë Santiago chqä Juan. Tapeʼ ma ütz ta xkiʼän rma xkikʼutuj nmaʼq taq samaj chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, ri nkʼaj chik apóstoles ma ütz ta chqä xkiʼän rma xa xkiyaʼ qʼij chë xok chʼaʼoj chkikojöl. Jesús kan ma ke riʼ ta runaʼoj xuʼän. Ryä kan junan xerajoʼ ri 12 apóstoles, rma riʼ ütz runaʼoj xuʼän kikʼë. ¿Achkë nqatamaj qa röj? Chë, yajün taq kʼo rma npë qayowal rma ri xuʼän jun qachʼalal, nkʼatzin nqatzʼët achkë qanaʼoj nqaʼän taq kʼo akuchï yesach wä. Rma riʼ taq kʼo jun xuʼän jun qachʼalal ri xa xqrsök, tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë rma kan ma ütz ta xintzʼët ri xuʼän? ¿Xa yïn komä rïn nkʼatzin njäl nnaʼoj? ¿Xa kʼo komä jun kʼayewal najin nuqʼaxaj? ¿Ma más ta komä ütz nmestaj ri xuʼän chwä rma yijowan, tapeʼ nnaʼ rïn chë kʼo rma npë nyowal?». We ronojel mul ütz qanaʼoj nqaʼän kikʼë ri nkʼaj chik rma yeqajoʼ, xtqakʼüt chë röj yoj ri kantzij rutzeqelbʼëy Jesús.

16. ¿Achkë chik nkʼaj nqatamaj chrij ri xuʼän Jesús?

¹⁶ Ri xuʼän Jesús nukʼüt chqä chqawäch chë nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqʼax chqawäch ri achkë nkinaʼ qachʼalal (Prov. 20:5). Kantzij na wä chë Jesús nkowin nutzʼët achkë kʼo pa kan ri winäq, ye kʼa röj manä. Tapeʼ ke riʼ, ri nqkowin nqaʼän röj ya riʼ ma nikʼo ta qakʼuʼx kikʼë qachʼalal taq kʼo akuchï yesach wä (Efes. 4:1, 2; 1 Ped. 3:8). Jun ri xtqtoʼö rchë nqaʼän riʼ ya riʼ nqatamaj kiwäch. Tqatzʼetaʼ jun tzʼetbʼäl chrij riʼ.

17. ¿Achkë xbʼanatäj taq jun ukʼwäy bʼey ri nbʼechʼaʼen kichë ri congregaciones xtamaj más ruwäch jun qachʼalal?

¹⁷ Jun ukʼwäy bʼey ri yerubʼechʼaʼej wä ri congregaciones chlaʼ África oriental xtamaj ruwäch jun qachʼalal achï ri achiʼel ta ma kan ta más ütz runaʼoj. ¿Achkë runaʼoj xuʼän ri ukʼwäy bʼey riʼ rkʼë? Ryä nuʼij: «Pa rukʼexel ma nchʼaʼej ta chik, xinyaʼ chwäch wan ntamaj más ruwäch». Ri ukʼwäy bʼey xqʼax chwäch chë ri xqʼaxaj pä ri qachʼalal chpan rukʼaslemal xuʼän chë ke riʼ runaʼoj.  Ryä nuʼij: «Taq xintamaj chë ri qachʼalal najin wä nutäj ruqʼij rchë nujäl runaʼoj chqä chë kan kʼïy chik rujalon, kan más ruqʼij xjeʼ chi nwäch. Ya riʼ xuʼän chë xok jun utziläj wachiʼil». We nqatäj qaqʼij rchë nqatamaj más kiwäch ri qachʼalal chqä rchë nqʼax chqawäch ri achkë najin nkiqʼaxaj, más chaq bʼaʼ xtuʼän chqawäch ütz qanaʼoj xtqaʼän kikʼë.

18. ¿Achkë kʼutunïk ütz yeqaʼän qa chqawäch we kʼo jun qachʼalal kʼo jun xuʼän ri xa xqrsök? (Proverbios 26:20).

¹⁸ Rkʼë jbʼaʼ kʼo mul xtqanaʼ röj chë kan nkʼatzin nqtzjon rkʼë jun qachʼalal ri kʼo jun xuʼän ri xa xqrsök. Ye kʼa, naʼäy más ütz tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Kan ntaman achkë rma qachʼalal xuʼän ya riʼ?» (Prov. 18:13). «¿Kan ruchʼobʼon komä yirusök, o xa ma xnaʼ ta ri xuʼän?» (Ecl. 7:20). «¿Kʼo komä jmul nbʼanon chqä rïn ya riʼ?» (Ecl. 7:21, 22). «We yitzjon rkʼë qachʼalal, ¿xtsolotäj komä ri kʼayewal, o xa más xtbʼä pa nüm?» (taskʼij ruwäch Proverbios 26:20). We nqajäm qawäch rchë nqaquʼ kij re kʼutunïk reʼ, rkʼë jbʼaʼ xtqʼax chqawäch chë más ütz nqamestaj ri xuʼän chqë rma chqawäch röj kʼo más ruqʼij ri nqjowan.

19. ¿Achkë qayaʼon chwäch qan nqaʼän?

¹⁹ Ri testigos de Jehová kan nqʼalajin chkij chë yë ryeʼ ri kantzij rutzeqelbʼëy Cristo, rma kan nkajowalaʼ kiʼ chkiwäch. Chqajujnal röj xtqakʼüt chë kan ke riʼ we xtqakʼüt chkiwäch qachʼalal chë kantzij yeqajoʼ, tapeʼ kʼo akuchï yesach wä. We xtqaʼän riʼ, rkʼë jbʼaʼ ye kʼo nkʼaj chik winäq xtqʼalajin chkiwäch achkë religión nqä chwäch Dios y xtkajoʼ chqä xtkiyaʼ ruqʼij Jehová, ri Dios ri kan kowan najowan. Rma riʼ, kan tqayaʼ chwäch qan nqakʼüt chkiwäch ri nkʼaj chik chë yeqajoʼ, rma ya riʼ xtkʼüt chë röj yoj kantzij rutzeqelbʼëy Cristo.