1. Chpan Mateo 28:18 kʼa 20, ¿achkë xuʼij qa Jesús chkë ri rutzeqelbʼëy chë tkibʼanaʼ?

TAQ xkʼasöx yän pä chkikojöl ri kamnaqiʼ, Jesús xkʼüt riʼ chkiwäch ri rutzeqelbʼëy, ri kimolon wä kiʼ Galilea. Kʼo wä jun ri kan kʼo rejqalen ri kʼo chë xuʼij chkë. Tqatzʼetaʼ riʼ chpan Mateo 28:18 kʼa 20 (taskʼij ruwäch).

2. ¿Achkë kʼutunïk xtqanukʼuj kiwäch chpan re tjonïk reʼ?

² Jontir röj, ri nqayaʼ ruqʼij Dios komä, kʼo chqä chë nqasmajij ri xuʼij qa Jesús chkë ri rutzeqelbʼëy. Rma riʼ, tqanukʼuj kiwäch oxiʼ kʼutunïk ri kikʼwan kiʼ rkʼë re samaj reʼ ri xuʼij qa Jesús chë tqabʼanaʼ. Naʼäy, tapeʼ nkʼatzin nqakʼüt ri rupixaʼ Dios chkiwäch ri kʼa riʼ keʼok rutzeqelbʼëy Jesús, ¿achkë chik más nkʼatzin nqaʼän? Rukaʼn, ¿achkë rubʼanik ntoʼon ri congregación rchë chë jun tijoxel nusmajij ri naʼoj najin nutamaj? Y rox, ¿achkë rubʼanik yeqatoʼ ri qachʼalal ri ye kanajnäq qa rchë nkichäp chik jmul rubʼanik ri samaj ruchlaʼen qa Jesús chqë?

3. ¿Achkë nkʼatzin nqä pa qajolon chrij ri xuʼij qa Jesús chë tqabʼanaʼ?

³ Jesús kan chöj xuʼij qa chë nkʼatzin nqakʼüt chkiwäch ri winäq ri xkʼüt qa ryä chqawäch. Ye kʼa, tqä pa qajolon chë ryä ma xa xuʼ ta xuʼij qa: «Tikʼutuʼ jontir ri nkʼutun qa rïn chiwäch». Pa rukʼexel riʼ, ryä xuʼij: «Tikʼutuʼ chkiwäch achkë rubʼanik nkismajij jontir ri nkʼutun qa rïn chiwäch». We nqajoʼ nqaʼän  ri xuʼij qa Jesús, kʼo chë nqakʼüt chwäch ri qatijoxel achkë nkʼatzin nuʼän, ye kʼa nkʼatzin chqä nqakʼüt chwäch achkë rubʼanik nusmajij riʼ. ¿Achkë rma?

4. Taqʼalajsaj rkʼë jun tzʼetbʼäl achkë rubʼanik nqakʼüt chwäch jun winäq rchë nusmajij ri xuʼij qa Cristo.

⁴ ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chwäch jun winäq rchë nusmajij ri xkʼüt qa Jesús? Tqaquʼ rij re tzʼetbʼäl reʼ: we kʼo jun winäq ri najin nutjoj jun chik rchë nukʼwaj chʼichʼ, ¿achkë rubʼanik xtkʼüt chwäch rchë nusmajij ri leyes ri kʼo pa kiwiʼ ri yeʼukʼwan chʼichʼ? Rkʼë jbʼaʼ, naʼäy nukʼüt chwäch achkë chë leyes riʼ. Ye kʼa, we nrajoʼ chë ri winäq nusmajij ri leyes riʼ, kʼo na chik jun nkʼatzin nuʼän. Kʼo chë nbʼä rkʼë taq najin nutjoj riʼ, rchë ke riʼ xtkowin xttoʼ rchë nusmajij ri leyes riʼ taq najin chik nukʼwaj chʼichʼ pa bʼey. ¿Achkë qanaʼoj nqakʼän qa chrij re tzʼetbʼäl reʼ?

5. a) Achiʼel nuʼij chpan Juan 14:15 chqä 1 Juan 2:3, ¿achkë kʼo chë nqakʼüt chwäch ri tijoxel chë nuʼän? b) Tayaʼ jojun tzʼetbʼäl chrij ri rubʼanik nqaʼän riʼ.

⁵ Taq nqatjoj jun winäq chrij le Biblia, nqakʼüt chwäch achkë nrajoʼ Dios rchë nqaʼän röj. Ye kʼa ma xa xuʼ ta riʼ nkʼatzin nqaʼän. Röj kʼo chë nqakʼüt chwäch achkë rubʼanik nusmajij ronojel ri naʼoj riʼ (taskʼij ruwäch Juan 14:15; 1 Juan 2:3). Rkʼë ri rubʼanik kʼaslemal qakʼwan, ütz nqakʼüt chwäch achkë rubʼanik yerusmajij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia taq kʼo pa tijobʼäl, pa rusamaj o taq nuchaʼ achoq chrij xtkʼastan wä. Chqä ütz nqatzjoj che rä ri winäq riʼ jun ri xqaqʼaxaj pa qakʼaslemal ri nukʼüt achkë rubʼanik ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia xojkiköl chwäch jun kʼayewal o xojkitoʼ rchë yë ri ütz xqachaʼ xqaʼän. Y taq xtqchʼö qʼanäj rkʼë Jehová rkʼë ri qatijoxel, ütz nqakʼutuj che rä Jehová chë tyaʼ pä ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pa ruwiʼ (Juan 16:13).

6. ¿Achkë más nkʼatzin nqaʼän rchë nqakʼüt chkiwäch ri nkʼaj chik rchë nkismajij jontir ri xuʼij qa Jesús?

⁶ ¿Achkë más nkʼatzin nqaʼän rchë nqakʼüt chkiwäch ri nkʼaj chik rchë nkismajij jontir ri xuʼij qa Jesús? Kʼo chë nqatoʼ ri qatijoxel rchë naläx pa ran ri yerutoʼ ri nkʼaj chik rchë yeʼok rutzeqelbʼëy Jesús. Ye kʼo jojun tijoxelaʼ kan nkixiʼij kiʼ taq nkiquʼ rij chë kʼo chë yeʼel chutzjoxik le Biblia. Rma riʼ, kʼo chë ma nikʼo ta qakʼuʼx kikʼë taq yeqatoʼ rchë más nqʼax pa kijolon ri naʼoj ye kʼo chpan Ruchʼaʼäl Dios. Ke riʼ ryeʼ kuw xtuʼän ri kikʼuqbʼäl kʼuʼx chqä kan pa kan xtaläx wä xkeʼel chutzjoxik le Biblia. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë yeqatoʼ rchë kan xtkirayij xtkitzjoj ri utziläj taq rutzjol?

7. ¿Achkë rubʼanik nqatoʼ qatijoxel rchë nurayij nutzjoj ri utziläj taq rutzjol?

⁷ Rkʼë jbʼaʼ, ütz yeqaʼän re kʼutunïk reʼ che rä ri qatijoxel: «¿Más komä ütz rubʼanon akʼaslemal rma najin nasmajij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia? ¿Nkʼatzin komä chë ri nkʼaj chik nkitamaj chqä ri naʼoj riʼ? ¿Achkë ütz naʼän rït rchë yeʼatoʼ ri winäq riʼ?» (Prov. 3:27; Mat. 9:37, 38). Tqakʼutuʼ chwäch ri qatijoxel ri tratados ye kʼo chpan ri samajbʼäl rchë nyaʼöx tjonïk. Tqakʼutuj che rä achkë ta xtqä chkiwäch ri ruchʼalal, ri rachiʼil o rachiʼil pa samaj. Tqayaʼ jojun chkë ri tratados riʼ che rä chqä tqakʼutuʼ chwäch achkë rubʼanik xtuʼän che rä taq xtyaʼ ri tratados riʼ chkë. Y taq xttok publicador, ma tqayaʼ ta qa rutoʼik (Ecl. 4:9, 10; Luc. 6:40).

8. ¿Achkë rma kowan rejqalen chë ri qatijoxel nrajoʼ Dios chqä yerajoʼ ri winäq rkʼë ronojel ran? (Tatzʼetaʼ chqä ri recuadro « Tqatoʼ qatijoxel rchë nnmär más rajowabʼäl chrij Dios»).

⁸ Ma tqamestaj ta chë Jesús xuʼij qa chë tqakʼutuʼ chkiwäch ri winäq achkë rubʼanik nkismajij jontir ri xuʼij qa ryä. Chpan ri xuʼij qa ryä, kʼo re kaʼiʼ pixaʼ reʼ ri más kejqalen: Tqajoʼ Jehová ri qa-Dios chqä keqajoʼ ri winäq  (Mat. 22:37-39). We nqatoʼ ri qatijoxel rchë yerusmajij re kaʼiʼ pixaʼ reʼ, xtqatoʼ rchë xtkowin xttzjoj le Biblia. Kantzij na wä chë jojun tijoxelaʼ nkixiʼij kiʼ taq nkiquʼ chë nkʼatzin yeʼel chutzjoxik le Biblia, ye kʼa ütz nqaʼij chkë chë Jehová xttoʼö kichë rchë eqal eqal xtkʼis ri xbʼïn-ïl riʼ chkë (Sal. 18:1-3; Prov. 29:25). Chpan re tjonïk reʼ petenäq jun recuadro ri nukʼüt chqawäch achkë rubʼanik nqatoʼ qatijoxel rchë nkʼiyär más rajowabʼäl chrij Dios. Ye kʼa jontir ri yoj kʼo pa congregación nqkowin chqä yeqatoʼ ri kʼa majanäj ta keʼok pä rchë nkikʼüt más ajowabʼäl. Tqatzʼetaʼ achkë rubʼanik nqaʼän riʼ.

9. ¿Achkë rubʼanik nutamaj jun winäq nukʼwaj chʼichʼ?

⁹ Tqanataj chik jmul ri tzʼetbʼäl chrij ri winäq ri najin nutamaj nukʼwaj chʼichʼ. Taq rukʼwan ri chʼichʼ pa bʼey, ri winäq riʼ ma xa xuʼ ta xttamaj chrij ri xtuʼij ri najin ntjon rchë, xa kan xttamaj chqä chkij ri nkʼaj chik ri kan pa rubʼeyal yeʼukʼwan chʼichʼ. Jojun tzʼetbʼäl. Rkʼë jbʼaʼ ri najin ntjon rchë nuʼij che rä chë tkʼamaʼ runaʼoj chrij ri winäq ri najin nuyaʼ qʼij che rä jun chik rchë ntok apü chwäch. O rkʼë jbʼaʼ nuʼij che rä chë ttzʼetaʼ apü jun chik ri xqasaj ruchqʼaʼ ru-luz rchë chë ri luz ma nukʼäq ta riʼ pa kiwäch ri ye petenäq jukʼan chik bʼey. Kikʼë re tzʼetbʼäl reʼ, ri tijoxel nutamaj utziläj taq naʼoj ri kan kowan xtkitoʼ.

10. ¿Achkë xttoʼö ri tijoxel rchë xtkowin xkerusmajij ri naʼoj ye kʼo chpan ri Ruchʼaʼäl Dios?

¹⁰ Kan ke riʼ chqä nbʼanatäj rkʼë jun tijoxel ri najin nutamaj ri kantzij chrij le Biblia. Ryä ma xa xuʼ ta xttamaj chrij ri rutijonel, xa kan xttamaj chqä chkij ri utziläj taq tzʼetbʼäl ri nkiyaʼ qa ri nkʼaj chik rusamajelaʼ Dios chwäch. Rma riʼ, janina rejqalen chë ri winäq nbʼä pa qamoloj rchë xtkowin xkerusmajij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia. Ronojel ri xtkʼoxaj chriʼ, xtuʼän chë xtjeʼ más retamabʼal, xtkowirsaj ri rukʼuqbʼäl kʼuʼx chqä xttoʼ rchë más xtkʼiyär rajowabʼäl chrij Dios (Hech. 15:30-32). Y taq ye kʼo pa qamoloj, ri tijonel ütz nutoʼ ri tijoxel rchë nutamaj kiwäch qachʼalal ri rkʼë jbʼaʼ kiqʼaxan kʼayewal achiʼel najin nuqʼaxaj ri tijoxel. ¿Achkë tzʼetbʼäl xkerutzʼët ri tijoxel chpan ri congregación?

11. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ nutzʼët jun tijoxel chkij ri qachʼalal pa congregación, y achkë rubʼanik ronojel riʼ xtkitoʼ ri tijoxel?

¹¹ Keqatzʼetaʼ jojun tzʼetbʼäl. Taq jun tijoxel ri ruyonïl najin yerukʼiytsaj ral nutzʼët jun qachʼalal ixöq ri najin chqä nuqʼaxaj ri kʼayewal riʼ, kan jaʼäl nunaʼ ran taq nutzʼët chë ri qachʼalal riʼ kan nutäj ruqʼij rchë nbʼä pa Salón del Reino kikʼë ral. Jun chik tijoxel ri najin nutäj ruqʼij rchë nuyaʼ qa rutjik sikʼ nutamaj ruwäch jun qachʼalal ri xqʼax chqä chpan ri kʼayewal riʼ. Ri qachʼalal nuʼij che rä chë yë ri rajowabʼäl chrij Jehová xbʼanö che rä chë xsmajij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia y ke riʼ xkowin xyaʼ qa ri itzel bʼanobʼäl riʼ (2 Cor. 7:1; Filip. 4:13). Taq ri qachʼalal nutzjoj che rä ri tijoxel achkë xqʼaxaj chpan rukʼaslemal chqä nuʼij che rä chë ryä chqä xtkowin xtyaʼ qa rutjik sikʼ, ri tijoxel kan nukʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chë xtkowin xtuʼän riʼ. Jun rukʼisbʼäl tzʼetbʼäl. Jun qʼopoj ri najin nutjoj riʼ chrij le Biblia, nutzʼët chë jun qachʼalal qʼopoj ri junan kijunaʼ rkʼë, kan kiʼ rukʼuʼx rma testigo de Jehová. Riʼ nuʼän chë ri qʼopoj riʼ nrajoʼ nutamaj achkë rma ri qachʼalal ronojel mul kiʼ rukʼuʼx.

12. ¿Achkë rma nqaʼij chë jontir röj nqkowin nqatoʼ jun tijoxel rchë nusmajij ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia?

¹² Taq ri tijoxel nutamaj kiwäch ye kʼïy qachʼalal ri kitjon kiqʼij rchë nkiyaʼ ruqʼij Jehová, ryä xtqʼax pa rujolon achkë ntel chë tzij ri xuʼij qa Cristo chë tqajoʼ Dios chqä keqajoʼ ri winäq (Juan 13:35; 1 Tim. 4:12). Y achiʼel wä xqaʼij yän qa, ri tijoxel kʼïy naʼoj xtkʼän qa chkij ri qachʼalal ri najin nkiqʼaxaj kʼayewal achiʼel najin nuqʼaxaj ryä. Ya riʼ xttoʼö rchë  xtqʼax chwäch chë ryä xtkowin xtjäl runaʼoj y ke riʼ xttok jun rutzeqelbʼëy Cristo (Deut. 30:11). Achiʼel nqatzʼët, jontir ri yoj kʼo pa congregación nqkowin nqtoʼon rchë chë ri tijoxel yerusmajij ri naʼoj najin yerutamaj (Mat. 5:16). Rma riʼ, ütz nqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë najin nbʼän rïn rchë yentoʼ ri tijoxelaʼ chrij le Biblia ri yepë pa qamoloj?».

13, 14. ¿Achkë runaʼoj xuʼän Jesús kikʼë ri ru-apóstoles taq ryeʼ xa kowan yebʼison?

¹³ Nqajoʼ yeqatoʼ ri qachʼalal ri ye kanajnäq qa rchë nkiʼän chik jmul ri samaj ri ruchlaʼen qa Cristo chqë. Rchë nqkowin nqaʼän riʼ, tqatzʼetaʼ achkë xuʼän Jesús kikʼë ri ru-apóstoles taq ryeʼ xa yebʼison wä.

¹⁴ Taq Jesús xchap äl rchë nkamsäx, ri apóstoles xa xeʼanmäj äl (Mar. 14:50; Juan 16:32). Rma riʼ, ryeʼ kan janina xebʼison. Ye kʼa, ¿achkë runaʼoj xuʼän Jesús kikʼë? Tqatzʼetaʼ achkë xuʼän taq kʼa riʼ jbʼaʼ tkʼasöx pä chkikojöl ri kamnaqiʼ. Ryä xerutäq jojun ixoqiʼ, ri xetzeqelbʼen rchë, chë xbʼekiʼij chkë ri apóstoles chë ya xkʼasöx yän pä. Ryä xuʼij: «Ma tixiʼij ta iwiʼ. Jäx y tibʼeʼij chkë ri wachʼalal» (Mat. 28:10a). Tapeʼ ri apóstoles xa xeʼanmäj äl, Jesús ma itzel ta xnaʼ chkë. Pa rukʼexel riʼ, ryä kʼa xuʼij na wachʼalal chkë. Jesús xkʼüt chë kan rukʼamon wä runaʼoj chrij Jehová taq xjyowaj kiwäch ri rutzeqelbʼëy chqä xküy kimak (2 Rey. 13:23).

15. ¿Achkë nqanaʼ chkij ri qachʼalal ri ma najin ta chik yeʼel chutzjoxik le Biblia?

¹⁵ Röj chqä kan nqchʼpü chkij ri ma najin ta chik yeʼel chutzjoxik le Biblia. Ryeʼ kʼa ye qachʼalal na chqä janina yeqajoʼ. Ma nmestäj ta chqë jontir ri xkiʼän pa rusamaj Jehová ojer; jojun chkë ryeʼ kan pa junaʼ xkiʼän riʼ (Heb. 6:10). Kan nqajoʼ chë yejeʼ chik jmul qkʼë (Luc. 15:4-7). ¿Achkë rubʼanik nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús y ke riʼ nqakʼüt chkiwäch chë yeqajoʼ?

16. ¿Achkë jun rubʼanik nqakʼüt chkiwäch ri qachʼalal ri ye kanajnäq qa chë yeqajoʼ?

¹⁶ Taq kan rkʼë ajowabʼäl nqaʼij chkë chë yeqayoʼej pa qamoloj. Taq Jesús xtzʼët chë ri ru-apóstoles xa yebʼison, ryä xuʼän jun moloj chqä xuʼij chkë chë keʼapon rkʼë chpan ri moloj riʼ (Mat. 28:10b; 1 Cor. 15:6). Komä, röj chqä ütz nqaʼij chkë ri qachʼalal ri ye kanajnäq qa chë keʼapon qkʼë pa qamoloj. Kantzij na wä chë rchë xkeʼapon chik jmul qkʼë, rkʼë jbʼaʼ xtkʼatzin chë chaq taqïl xtqanataj riʼ chkë. Jesús kantzij na wä chë kan xel rukʼuʼx taq xtzʼët chë ri rutzeqelbʼëy xeʼapon taq xeruskʼij, y röj chqä xtqanaʼ ri kiʼkʼuxlal riʼ (Mateo 28:16; tajnamaj rkʼë Lucas 15:6).

17. ¿Achkë ütz nqaʼän we jun qachʼalal ri kanajnäq qa napon chik jmul pa moloj?

¹⁷ Taq ütz kikʼulik nqaʼän apü. Taq Jesús xrïl riʼ kikʼë ri rutzeqelbʼëy, ryä xjelun apü kikʼë chqä xtzjon kikʼë. Riʼ xuʼän chë ri rutzeqelbʼëy xkinaʼ chë yejowäx (Mat. 28:18). Y röj, ¿achkë ütz nqaʼän we nqatzʼët chë jun qachʼalal ri kanajnäq qa napon pa Salón del Reino? Ütz nqjelun apü rkʼë chqä kan ütz rukʼulik tqabʼanaʼ apü. Rkʼë jbʼaʼ taq nqatzʼët, ma nqïl ta achkë nqaʼij che rä. Ye kʼa rkʼë jbʼaʼ xa xuʼ nkʼatzin nqaʼij che rä chë janina kiʼ qakʼuʼx rma xqatzʼët chik jmul ruwäch. Xa xuʼ ma tqaʼän ta chë nkʼïx.

18. ¿Achkë rubʼanik xtqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri qachʼalal ri ye kanajnäq qa?

¹⁸ Taq nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. Ri rutzeqelbʼëy Jesús rkʼë jbʼaʼ kan xsach bʼaʼ kikʼuʼx taq xbʼix chkë chë nkʼatzin nkitzjoj ri ruchʼaʼäl Dios chwäch ronojel Ruwachʼulew. Ye kʼa Jesús xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx taq xuʼij chkë: «Rïn yïn kʼo iwkʼë ronojel qʼij» (Mat. 28:20). Riʼ kan janina  xerutoʼ, rma jbʼaʼ chrij riʼ ryeʼ kan rkʼë ronojel kan «najin wä nkitzjoj ri utziläj taq rutzjol» (Hech. 5:42). Ri qachʼalal ri ye kanajnäq qa nkʼatzin chqä chë nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. Rkʼë jbʼaʼ kan nkixiʼij kiʼ taq nkiquʼ chë nkʼatzin yeʼel chik jmul chutzjoxik le Biblia. Rma riʼ, xtqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx we xtqaʼij chkë chë ma kiyonïl ta xtkiʼän ri samaj riʼ, chqä chë röj xtq-el kikʼë taq ryeʼ xtkajoʼ xkeʼel. Ryeʼ kantzij na wä chë xtkityoxij ri toʼïk riʼ. We kan qachʼalal xtqaʼän chkë, ryeʼ rkʼë jbʼaʼ xketzolin pä y riʼ xtuʼän chë jontir ri ye kʼo pa congregación xtkinaʼ kiʼkʼuxlal.

19. ¿Achkë kan nurayij qan nqaʼän, y achkë rma?

¹⁹ ¿Kʼa ajän ma xkeqatoʼ ta chik ri winäq rchë xkeʼok rutzeqelbʼëy Jesús? Kʼa taq Dios xtchüp ruwäch ronojel ri itzelal (Mat. 28:20). ¿Xtqkowin komä xtqaʼän riʼ? Jaʼ, rma kan qayaʼon chwäch qan chë xtqaʼän ri samaj riʼ. Röj kan rkʼë ronojel qan nqayaʼ ri qa-tiempo, ri qachqʼaʼ chqä ronojel ri achkë kʼo qkʼë rchë yeqakanuj ri winäq ri nqʼalajin chkij chë «nkajoʼ nkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta» (Hech. 13:48). Taq nqaʼän riʼ, nqakʼüt chë najin nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús ri xuʼij: «Ri nway rïn ya riʼ nbʼän ruraybʼal ri xitaqö pä chqä nkʼïs ri samaj ri xchlaʼej pä chwä» (Juan 4:34; 17:4). Rma riʼ, ri kan nurayij qan nqaʼän, ya riʼ nqakʼïs ri samaj ri chlaʼen qa chqë (Juan 20:21). Y nqajoʼ chë junan kikʼë ri qachʼalal, yajün ri ye kanajnäq qa, nqaʼän re samaj reʼ kʼa taq xtchup ruwäch ronojel ri itzelal (Mat. 24:13).

20. Achiʼel nuʼij Filipenses 4:13, ¿achkë rma kan qakʼuqbʼan qakʼuʼx chë xtqkowin xtqaʼän ri samaj ruchlaʼen qa Jesús chqë?

²⁰ Kantzij na wä chë ri samaj ri xchlaʼej qa Jesús chqë kan kʼayewal rubʼanik. Ye kʼa ma qayonïl ta yoj kʼo, rma ryä xuʼij qa chë xtjeʼ qkʼë. Rma riʼ, nqasmajij ri pixaʼ xyaʼ qa Jesús chë keqatoʼ ri winäq rchë yeʼok rutzeqelbʼëy, y ke riʼ «nqtoʼon rkʼë Dios» y «Cristo nqrachbʼilaj» (1 Cor. 3:9; 2 Cor. 2:17). Rma riʼ, ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë xtqkowin xtqaʼän re samaj reʼ. Chqawäch röj kan jun nimaläj utzil ri nqaʼän ri samaj chlaʼen qa chqë chqä yeqatoʼ ri nkʼaj chik rchë nkiʼän riʼ (taskʼij ruwäch Filipenses 4:13).