1. ¿Achkë qataman röj, ri cristianos, y achkë qayaʼon chwäch qan?

 RÖJ ma nsäch ta qakʼuʼx taq ye kʼo jojun winäq itzel nkinaʼ chqë taq nqatzjoj le Biblia chkë, y qataman chë chqawäch apü rkʼë jbʼaʼ kan más ye kʼïy winäq xkebʼanö riʼ (Dan. 11:44; 2 Tim. 3:12; Apoc. 16:21). Tapeʼ ke riʼ, röj kan qayaʼon chwäch qan chë Jehová xtqrtoʼ pä. ¿Achkë rma nqʼij riʼ? Rma ryä ronojel mul yerutoʼon pä ri rusamajelaʼ chubʼanik ri samaj ruyaʼon pä chkë, tapeʼ kan kʼayewal rubʼanik. Rchë nqayaʼ chwäch qan chë kan ke riʼ tqanukʼuj rij jojun ri xbʼanatäj chpan rukʼaslemal ri profeta Ezequiel, ri xtzjoj ruchʼaʼäl Dios chkë ri judíos ri xekʼwäx äl Babilonia.

2. a) ¿Achkë xuʼij Jehová chkij ri judíos ri achoq chkë Ezequiel kʼo wä chë xttzjoj ruchʼaʼäl Dios? (Ezequiel 2:3-6). b) ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

² ¿Achkë wä kinaʼoj ri winäq ri achoq chkë Ezequiel kʼo wä chë xttzjoj ri ruchʼaʼäl Dios? Jehová xuʼij chë ri judíos riʼ kowan «ye tïx», «ma yenman ta tzij», chqä «chkiwäch ryeʼ, ri más rejqalen ya riʼ ri nkiquʼ». Ryeʼ kan itzel wä kinaʼoj, rma riʼ Jehová xerujnamaj kikʼë kʼix, y kan nkʼatzin wä nachajij awiʼ chkiwäch kan achiʼel naʼän chwäch jun alacrán. Nqʼax chqawäch achkë rma Jehová kan kʼïy mul xuʼij reʼ che rä Ezequiel: «Ma taxiʼij ta awiʼ» (taskʼij ruwäch Ezequiel 2:3-6). Ezequiel xkowin xuʼän ri samaj xyaʼöx pa ruqʼaʼ rma 1) yë Jehová xtaqö rchë, 2) ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios xyaʼ ruchqʼaʼ, y 3) ri ruchʼaʼäl Dios xuʼän chë xkowïr ri rukʼuqbʼäl kʼuʼx. ¿Achkë rubʼanik ri oxiʼ ri xeqatzjoj qa xkitoʼ Ezequiel, y achkë rubʼanik yojkitoʼ röj komä?

3. ¿Achkë tzij rkʼë jbʼaʼ kan xkikʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Ezequiel, y achkë rubʼanik xkʼüt Jehová chë kʼo wä rkʼë?

³ Jehová xuʼij reʼ che rä Ezequiel: «Rïn yatintäq» (Ezeq. 2: 3, 4). Ya riʼ rkʼë jbʼaʼ kan kowan xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Ezequiel. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rkʼë jbʼaʼ xnatäj che rä chë Jehová xeruksaj tzij achiʼel riʼ taq xuʼij che rä Moisés chqä che rä Isaías chë keʼok ru-profetas (Éx. 3:10; Is. 6:8). Ezequiel chqä retaman wä chë Jehová xerutoʼ pä ri kaʼiʼ profetas riʼ chkibʼanik ri samaj ri xyaʼ chkë ri kan kʼayewal naʼän. Rma riʼ, taq Jehová kaʼiʼ mul xuʼij che rä: «Rïn yatintäq», ryä xqʼax chwäch chë xttoʼöx wä pä rma Jehová. Chqä chpan ri wuj Ezequiel, kʼïy mul yeqïl re tzij reʼ: «Jehová xtzjon pä wkʼë» (Ezeq. 14:2). Y kʼïy mul yeqïl chqä re tzij reʼ: «Jehová xtzjon pä chik jmul wkʼë» (Ezeq. 6:1). Achiʼel nqatzʼët ri profeta kan ruyaʼon wä chwäch ran chë yë Jehová xtaqö rchë. Y, rma rutataʼ sacerdote wä, ütz nqaʼij chë xkʼüt chwäch chë Jehová ronojel mul nuʼij pä chkë ru-profetas chë xkerutoʼ pä. Qataman riʼ, rma Jehová xuʼij reʼ che rä Isaac, Jacob chqä Jeremías: «Rïn yïn kʼo awkʼë» (Gén. 26:24; 28:15; Jer. 1:8).

4. ¿Achkë utziläj taq tzij rkʼë jbʼaʼ kan xkikʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Ezequiel?

⁴ ¿Achkë wä kinaʼoj xtkiʼän ri israelitas chwäch ri rutzjol xtyaʼöx chkë? Jehová xuʼij reʼ che rä Ezequiel: «Ri awinaq ma xtkajoʼ ta xtkiyaʼ kixkïn chawä rma ma nkajoʼ ta nkiyaʼ kixkïn chwä rïn» (Ezeq. 3:7). Taq ri winäq ma xkiyaʼ ta kixkïn che rä Ezequiel, xa kan che rä Jehová ma xkiyaʼ ta wä kixkïn. Ri xuʼij Jehová rkʼë jbʼaʼ xuʼän chë Ezequiel ma xbʼison ta, rma taq ri winäq ma xkiyaʼ ta kixkïn che rä, ma xel ta chë tzij chë ryä ma ta ütz najin nuʼän che rä rusamaj. Jehová chqä xuʼij che rä chë taq xtbʼetzʼaqät ri rutzjol najin nuyaʼ, ri judíos riʼ xtkitzʼët wä «chë xjeʼ jun profeta chkikojöl» (Ezeq. 2:5; 33:33). Ri xuʼij Jehová che rä Ezequiel kan xtoʼ rchë xkowin xuʼän ri samaj xyaʼöx pa ruqʼaʼ.

5. ¿Achkë rma kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx Isaías 44:8?

⁵ Röj chqä kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx nqatamaj chë yë Jehová ntaqö qchë. Ryä nuyaʼ qʼij chqë rchë nq-ok ru-testigos. ¡Riʼ kan jun nimaläj spanïk! (Is. 43:10). Achiʼel xuʼij Jehová che rä Ezequiel taq xuʼij: «Ma taxiʼij ta awiʼ», chqë röj chqä nuʼij reʼ: «Ma tixiʼij ta iwiʼ». ¿Achkë rma majun rma nqaxiʼij qiʼ chkiwäch ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë taq nqatzjoj le Biblia chkë? Rma, achiʼel xbʼanatäj rkʼë Ezequiel, röj chqä yë Jehová ntaqö qchë y kan yë ryä nqtoʼö pä (taskʼij ruwäch Isaías 44:8).

6. a) ¿Achkë rubʼanik nukʼüt Jehová chqawäch chë xtqrtoʼ pä? b) ¿Achkë riʼ ri kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx?

⁶ Jehová nuʼij chë kan xtqrtoʼ pä. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Taq jbʼaʼ nrajoʼ rchë nuʼij: «Rïx yïx n-testigos», ryä xuʼij: «Taq rït xkaqʼax chkipan ri yaʼ, rïn xkijeʼ awkʼë chqä taq xtaqʼaxaj ri raqän taq yaʼ, rït ma xkajiqʼ ta qa chkipan. Taq rït xkabʼiyïn chpan ri qʼaqʼ, ma xkakʼat ta, chqä ri ruxaq qʼaqʼ ma xkatkikʼät ta» (Is. 43:2). Kʼo mul, taq nqatzjoj le Biblia, yeqïl kʼayewal ri ye achiʼel raqän yaʼ y yeqaqʼaxaj kʼayewal ri ye achiʼel qʼaqʼ. Ye kʼa rkʼë rutoʼik Jehová, röj ma nqayaʼ ta qa rubʼanik ri rusamaj (Is. 41:13). Röj nbʼanatäj qkʼë kan achiʼel xbʼanatäj rkʼë Ezequiel: kan konojel bʼaʼ chkë ri winäq ma nkiyaʼ ta kixkïn chqë. Ye kʼa röj kan qayaʼon chwäch qan chë tapeʼ ri winäq ma nkiyaʼ ta kixkïn chqë, reʼ ma ntel ta chë tzij chë ma ütz ta najin nqaʼän che rä qasamaj. Röj kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx nqatamaj chë Jehová kan kiʼ rukʼuʼx qkʼë we röj ma nqayaʼ ta qa rutzjoxik ri rutzjol ruyaʼon pä chqë. Ri apóstol Pablo xuʼij chë chkijujnal ri winäq «xtkïl rajäl rukʼexel rma ri samaj xtkiʼän» (1 Cor. 3:8; 4:1, 2). Jun qachʼalal ixöq ri kan ojer chik precursora, nuʼij: «Kan kiʼ nkʼuʼx rma ntaman chë Jehová xtyaʼ rajäl rukʼexel chqë rma ri samaj xtqaʼän».

7. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xnaʼ Ezequiel ronojel mul ri nnatäj wä pä che rä ri visión xtzʼët? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

⁷ Ezequiel xtzʼët jaruʼ ruchqʼaʼ kʼo ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios. Chpan jun visión, ryä xtzʼët chë re uchqʼaʼ reʼ xerutoʼ ángeles ri kowan kichqʼaʼ chqä xuʼän chë xeslon ri mamaʼ ru-llantas ri ruchʼichʼ Jehová (Ezeq. 1:20, 21). Ryä nuʼij chqë achkë xuʼän: «Taq rïn xintzʼët, xixkeʼ chqä xinqasaj njolon kʼa pan ilew». Rma kan kowan xel rukʼuʼx, Ezequiel xqasaj riʼ kʼa pan ilew (Ezeq. 1:28). Rkʼë jbʼaʼ, ronojel mul ri xnatäj pä ri visión riʼ che rä, xtoʼ rchë xyaʼ más chwäch ran chë rkʼë rutoʼik ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios ryä xtkowin xtuʼän rusamaj.

8, 9. a) ¿Achkë xuʼij Jehová che rä Ezequiel? b) ¿Achkë más xuʼän Jehová rchë xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Ezequiel?

⁸ Jehová xuʼij reʼ che rä Ezequiel: «Rït, ri rukʼajol ri achï, kapaʼeʼ rchë yitzjon awkʼë». Ri xuʼij Jehová chqä ri uchqʼaʼ xyaʼ pä che rä xyaʼ ruchqʼaʼ Ezequiel rchë xkatäj qʼanäj. Ryä xtzʼibʼaj reʼ: «Xinnaʼ ruchqʼaʼ Dios y xuʼän chë xipaʼeʼ qʼanäj» (Ezeq. 2:1, 2). Chrij riʼ chqä chkipan ri junaʼ ri xuʼän rusamaj Dios, «ri ruqʼaʼ Jehová» —ntel chë tzij, ri loqʼoläj ruchqʼaʼ— xkʼwan rubʼey (Ezeq. 3:22; 8:1; 33:22; 37:1; 40:1). Ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios xyaʼ ruchqʼaʼ Ezequiel rchë xtzjoj ri ruchʼaʼäl Dios chkë ri judíos «ri ma ntok ta tzij pa kijolon chqä ma yenman ta tzij», ri ye kʼo wä pa ru-territorio (Ezeq. 3:7). Jehová xuʼij reʼ che rä: «Xinbʼän kuw che rä awachbʼäl rït kan achiʼel kichbʼäl ryeʼ y xinbʼän kuw che rä ri nkʼäj awäch rït kan achiʼel ri nkʼäj kiwäch ryeʼ. Rïn xinbʼän kuw chë ri nkʼäj awäch rït kan achiʼel ri diamante, más kuw chwäch jun abʼäj. Ma taxiʼij ta awiʼ chkiwäch, chqä ri kichbʼäl ryeʼ ma tkiʼän ta chë kowan naxiʼij awiʼ» (Ezeq. 3:8, 9). Kikʼë re tzij reʼ Jehová  achiʼel ta xuʼij reʼ che rä: «Ma tayaʼ ta qʼij chë ri kinaʼoj ri winäq nkiʼän chë yabʼison. Rïn xkatintoʼ rchë ma nkʼis ta awchqʼaʼ».

⁹ Kan chpan qa ri qʼij riʼ, ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios xkʼwaj Ezequiel chpan ri territorio ri akuchï kʼo wä chë nutzjoj ri ruchʼaʼäl Dios. Ryä xtzʼibʼaj reʼ: «Ri ruqʼaʼ Jehová kan kuw xiruchäp». Ri profeta jun semana xkʼwaj chwäch rchë nutamaj chqä rchë nqʼax pa rujolon ri rutzjol kʼo chë nuyaʼ (Ezeq. 3:14, 15). Chrij riʼ, Jehová xuʼij che rä chë tbʼä chwäch jun liʼan ilew, ri akuchï xnaʼ ruchqʼaʼ Jehová (Ezeq. 3:23, 24). Ezequiel ya ütz wä chik nbʼä rchë nbʼerutzjoj ri ruchʼaʼäl Dios.

10. ¿Achkë nkʼatzin chqë rchë nqatzjoj Ruchʼaʼäl Dios, y achkë rma?

¹⁰ ¿Achkë nkʼatzin chqë rchë nqaʼän rusamaj Jehová? Rchë nqaqʼalajsaj re kʼutunïk reʼ, tqaquʼ rij Ezequiel. Taq xkʼatzin xbʼerutzjoj ri ruchʼaʼäl Dios, ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Jehová xyaʼ ri uchqʼaʼ ri nkʼatzin che rä rchë xuʼän ri samaj riʼ. Achiʼel Ezequiel, röj ma nqkowin ta nqatzjoj ri Ruchʼaʼäl Dios we ryä ma nuyaʼ ta pä ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pa qawiʼ. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma Satanás kan najin nuʼän chʼaʼoj qkʼë rchë nuqʼät ri samaj chrij rutzjoxik le Biblia (Apoc. 12:17). Ye kʼïy winäq nkiquʼ chë Satanás kan kowan ruchqʼaʼ. Rma riʼ nkiʼij chë röj ma nqkowin ta nqapabʼaʼ qiʼ chwäch. Ye kʼa rkʼë ri samaj chrij rutzjoxik le Biblia ri najin nqaʼän, röj najin nqchʼakon chrij (Apoc. 12:9-11). Taq röj nqaʼän re samaj reʼ, nqakʼüt chë ma nqaxiʼij ta qiʼ chwäch. Ronojel mul ri nqatzjoj le Biblia chkë ri winäq kan najin nqchʼakon chrij Satanás. Rma nqatzjoj le Biblia tapeʼ ye kʼïy ma nkajoʼ ta chë nqaʼän re samaj reʼ, nukʼüt chë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios najin nuyaʼ qachqʼaʼ chqä chë Jehová kiʼ rukʼuʼx qkʼë (Mat. 5:10-12; 1 Ped. 4:14).

11. ¿Achkë rubʼanik xtqrtoʼ ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios, y achkë nkʼatzin nqaʼän rchë ronojel mul xtyaʼöx pä pa qawiʼ?

¹¹ Taq Jehová xuʼij che rä Ezequiel chë kuw xtuʼän che rä rachbʼäl chqä ri nkʼäj ruwäch, kʼo chik jun nukʼüt qa chqawäch: chë ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios nkowin nqrtoʼ  rchë nqqʼax chwäch xa bʼa achkë kʼayewal ri nukʼüt pä riʼ chqawäch taq nqaʼän rusamaj Jehová (2 Cor. 4:7-9). Rma riʼ, ¿achkë nkʼatzin nqaʼän rchë Jehová ronojel mul nuyaʼ pä ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pa qawiʼ? Röj nkʼatzin nqatäj qaqʼij chukʼutxik che rä, chqä nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë ryä xtyaʼ pä ruchqʼaʼ pa qawiʼ. Jesús xuʼij reʼ chkë rutzeqelbʼëy: «Ma kixtaneʼ ta chukʼutxik», «ma kixtaneʼ ta chukanuxik» y «ma kixtaneʼ ta rchë nikokaj ruchiʼ jun jay». ¿Achkë xtuʼän Jehová we röj xtqaʼän riʼ? Ryä «xtyaʼ ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pa kiwiʼ ri yekʼutun che rä» (Luc. 11:9, 13; Hech. 1:14; 2:4).

12. Rkʼë ri nuʼij Ezequiel 2:9-3:3, ¿akuchï xpë wä ri rollo, chqä achkë rutzjol kʼo pä chpan?

¹² Ezequiel ma xa xuʼ ta xyaʼöx ruchqʼaʼ rma ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios, ryä kan xkowirsaj rukʼuqbʼäl kʼuʼx rkʼë ri ruchʼaʼäl Jehová. Chpan jun visión, ryä xtzʼët jun qʼabʼaj ri rukʼwan wä jun rollo (taskʼij ruwäch Ezequiel 2:9–3:3). ¿Akuchï xpë wä ri rollo riʼ? ¿Achkë rutzjol kʼo pä chpan? ¿Y achkë rubʼanik xtoʼ Ezequiel? Ri rollo xpë rkʼë ru-trono Jehová. Rkʼë jbʼaʼ, Dios xksaj jun chkë ri kajiʼ ángeles ri xtzʼët Ezequiel rchë xyaʼ ri rollo che rä (Ezeq. 1:8; 10:7, 20). Chpan ri rollo kʼo wä ri ruchʼaʼäl Dios, ntel chë tzij, ri rutzjol ri kʼo wä chë nuyaʼ Ezequiel chkë ri judíos ri xekʼwäx äl Babilonia ri ma yenman ta tzij (Ezeq. 2:7). Ri rutzjol riʼ tzʼibʼan wä chwäch chqä chrij ri rollo.

13. ¿Achkë xuʼij Jehová che rä Ezequiel chë tbʼanaʼ rkʼë ri rollo, y achkë rma kan kiʼ xtej?

¹³ Jehová xuʼij reʼ che rä ru-profeta: «Tatjaʼ ri rollo […] y tanujsaj apan rkʼë». Ezequiel xnmaj tzij, rma riʼ xtäj äl ri rollo. ¿Achkë ntel chë tzij re peraj reʼ rchë ri visión? Chë Ezequiel kʼo wä chë kan nqʼax pa rujolon ri rutzjol ri kʼo chë nuyaʼ. Ryä kʼo wä chë nunmaj ri rutzjol riʼ, rma ya riʼ xtuʼän chë kan xtrayij xtuʼän ri samaj riʼ. Chrij riʼ, kʼo jun xbʼanatäj ri ma ruyoʼen ta wä ryä: Ezequiel kan kiʼ xnaʼ pa ruchiʼ «kan achiʼel ri kabʼ» (Ezeq. 3:3). ¿Achkë rma? Rma chwäch ryä, ri ntzjon pa rubʼiʼ Jehová xuʼän chë kan kiʼ rukʼuʼx xuʼän (Sal. 19:8-11). Rma riʼ kan kowan xtyoxin rma xchaʼöx rma Jehová rchë ntok ru-profeta.

14. ¿Achkë xtoʼö Ezequiel rchë xkowin xuʼän ri samaj xyaʼöx che rä?

¹⁴ Chrij riʼ, Jehová xuʼij reʼ che rä Ezequiel: «Tayaʼ axkïn chqä kan tanmaj ri tzij ri najin nbʼij chawä» (Ezeq. 3:10). Jehová najin wä nuʼij che rä Ezequiel chë ma kerumestaj ta ri tzij ri ye kʼo wä chpan ri rollo chqä chë tchʼobʼon chkij. Ya riʼ xtkowirsaj ri rukʼuqbʼäl kʼuʼx chqä xttoʼ rchë kan xtqʼax chwäch ri rutzjol ri kan kʼo wä rejqalen ri kʼo wä chë nuʼij chkë ri winäq (Ezeq. 3:11). Taq Ezequiel xqʼax pa rujolon chqä xnmaj ri rutzjol xyaʼ pä Dios che rä, ri profeta ya xkowin xbʼerutzjoj ri ruchʼaʼäl Dios rchë xuʼän ri samaj xyaʼöx qa pa ruqʼaʼ (tajnamaj rkʼë Salmo 19:14).

15. Rchë ma nqayaʼ ta qa rubʼanik ri samaj yaʼon qa pa qaqʼaʼ, ¿achkë kʼo chë nqanmaj?

¹⁵ Rchë ma nqayaʼ ta qa rubʼanik ri samaj yaʼon qa pa qaqʼaʼ, röj chqä nkʼatzin ronojel mul nqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx rkʼë Ruchʼaʼäl Dios. Röj nkʼatzin nqanmaj jontir ri nuʼij Jehová chqë. Chkipan ri qʼij yoj kʼo komä, Jehová nuksaj le Biblia, ri Ruchʼaʼäl, rchë ntzjon pä qkʼë. Rma riʼ, ¿achkë ütz nqaʼän rchë nqatzʼët we kʼa najin na nqrtoʼ ri Ruchʼaʼäl Dios rkʼë ri yeqaʼän, ri yeqachʼöbʼ chqä rkʼë ri achkë rma kʼo jun nqaʼän?

16. ¿Achkë nkʼatzin nqaʼän rkʼë ri Ruchʼaʼäl Dios, y achkë rubʼanik xtqkowin xtqaʼän riʼ?

¹⁶ Taq röj nqwaʼ chqä nqayaʼ qʼij chë ri qapan  nuʼän rusamaj, ri qachʼakul njeʼ ruchqʼaʼ. Ke riʼ chqä jbʼaʼ nbʼanatäj rkʼë ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx. Taq röj nqanukʼuj ruwäch ri Ruchʼaʼäl Dios chqä nqchʼobʼon chrij, ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx nkowïr. Ya riʼ ri naʼoj nukʼüt qa chqawäch ri visión chrij ri rollo. Jehová nrajoʼ chë röj achiʼel ta nqanujsaj qapan rkʼë ri Ruchʼaʼäl, ntel chë tzij, chë kan tqʼax pa qajolon. Röj xtqkowin xtqaʼän riʼ we xtqakʼutuj qatoʼik che rä, xtqaskʼij ruwäch le Biblia chqä xtqchʼobʼon chrij. Naʼäy nqchʼö rkʼë Jehová rchë nqakʼutuj che rä chë tqrtoʼ pä rchë napon pa qan ri naʼoj yeruyaʼon pä. Chrij riʼ nqaskʼij ruwäch jun peraj che rä le Biblia. Y chrij riʼ nqchʼobʼon chrij ri xqaskʼij ruwäch. ¿Achkë utzil xtqïl we xtqaʼän riʼ? Taq más xtqchʼobʼon chrij ri xtqaskʼij ruwäch, más xtqʼax ri Ruchʼaʼäl Dios pa qajolon chqä más xtkowïr ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx.

17. ¿Achkë rma kan kowan rejqalen nqaquʼ rij ri nqaskʼij ruwäch chpan le Biblia?

¹⁷ ¿Achkë rma kan kowan rejqalen nqaskʼij ruwäch le Biblia chqä nqchʼobʼon chrij? Rma ya riʼ xtyaʼ ri uchqʼaʼ ri nkʼatzin chqë rchë nqatzjoj le Biblia chkë ri winäq komä, y chqawäch apü, ri kuw rutzjol ri rkʼë jbʼaʼ kʼo chë xtqayaʼ chkë ri winäq. Chqä, taq nqaquʼ rij ri utziläj taq naʼoj ye kʼo rkʼë Jehová, más junan nuʼän qawäch rkʼë. Y ya riʼ nuʼän chë ma nchʼpü ta qakʼuʼx chqä kiʼ qakʼuʼx nqaʼän, kan achiʼel ta nqatäj kabʼ (Sal. 119:103).

18. ¿Achkë kʼo chë xtqʼax chkiwäch ri winäq ri ye kʼo pa qa-territorio, y achkë rma?

¹⁸ Tapeʼ ma yoj ta profetas achiʼel Ezequiel, röj kʼo ri rutzjol qkʼë ri ruyaʼon qa Jehová chpan Ruchʼaʼäl. Rma riʼ, kan qayaʼon chwäch qan nqayaʼ ri rutzjol riʼ kʼa taq Jehová xtuʼij chë ma xtqaʼän ta chik riʼ. Taq Jehová xtqʼät tzij pa kiwiʼ ri winäq, ri winäq ri ye kʼo pa qa-territorio ma xkekowin ta xtkiʼij chë ma xyaʼöx ta rubʼixik chkë o chë Dios majun ta xuʼän rchë yekolotäj qa (Ezeq. 3:19; 18:23). Pa rukʼexel riʼ, ryeʼ kʼo chë xtqʼax chkiwäch chë ri rutzjol ri najin nqayaʼ komä rkʼë wä Dios petenäq wä.

19. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqkowin xtqaʼän ri samaj yaʼon qa pa qaqʼaʼ?

¹⁹ ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqaʼän ri samaj yaʼon qa pa qaqʼaʼ? Ri oxiʼ ri xtoʼö Ezequiel: röj ma nqayaʼ ta qa rutzjoxik Ruchʼaʼäl Dios rma qataman chë yë Jehová taqayon qchë, rma ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios nuyaʼ qachqʼaʼ chqä rma nqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx rkʼë Ruchʼaʼäl Dios. Rkʼë rutoʼik Jehová, röj qayaʼon chwäch qan nqaʼän ri samaj ri ruyaʼon qa pa qaqʼaʼ chqä nqkochʼon «kʼa taq xtbʼekʼis ronojel» (Mat. 24:13).