Yaqʼax chupam ri rupam

Yaqʼax rikʼin ri rucholajem

TJONÏK 37

«Xkensloj jontir ri tinamït»

«Xkensloj jontir ri tinamït»

«Xkensloj jontir ri tinamït, y jontir ri kan kʼo kiqʼij ri ye kʼo chkipan ri tinamït xkeʼok chpan re jay reʼ» (AGEO 2:7).

BʼIX 24 Subamos a la montaña de Jehová

RI XTQATZʼËT QA *

1, 2. ¿Achkë xuʼij ri profeta Ageo chë xtbʼanatäj chkipan ri qʼij yoj kʼo komä?

«XA PA jun kayoxiʼ minutos, ri jay ri ye kʼo kʼayij chkipan chqä ri ojer taq jay kan chaq bʼaʼ xewulwuʼ qa». «Ri winäq kan kixiʼin wä kiʼ [...]. Ye kʼïy xkiʼij chë xyalöj jun kayoxiʼ minutos, ye kʼa rïn xinnaʼ chë kan kowan xyalöj». Ya riʼ xkiʼij jojun winäq ri xekʼaseʼ qa taq xbʼanatäj jun mamaʼ slonel chlaʼ Nepal pa junaʼ 2015. Xa ta röj nqqʼax chpan jun kʼayewal achiʼel riʼ, rkʼë jbʼaʼ ma ta jun bʼëy nmestäj chqë.

2 Chkipan ri qʼij yoj kʼo komä, kan achiʼel ta najin nslöx le Ruwachʼulew. Le Biblia nuʼij chë Jehová najin yerusloj jontir ri tinamït, y kan kʼïy junaʼ rubʼanon pä ya riʼ. Ya riʼ ri profecía xyaʼ qa Ageo taq xuʼij: «Ya reʼ nuʼij Jehová, ri ukʼwayon bʼey chkiwäch ri ángeles: ‹Jmul chik —xa jbʼaʼ chik apü— xtinsloj ri kaj chqä le Ruwachʼulew, ri mar chqä ri chaqiʼj ulew›» (Ageo 2:6).

3. ¿Achkë rma nqaʼij chë ri xuʼij qa Ageo ma junan ta rkʼë jun mamaʼ slonel?

3 Jun mamaʼ slonel ri xa xuʼ kʼayewal nukʼäm pä, ma junan ta rkʼë ri xuʼij qa Ageo taq xuʼij chë Jehová xkerusloj ri tinamït, rma ya riʼ kan kʼo utzil nukʼäm pä. Jehová xuʼij reʼ: «Xkensloj jontir ri tinamït, y jontir ri kan kʼo kiqʼij ri ye kʼo chkipan ri tinamït xkeʼok chpan re jay reʼ y rïn xtinnujsaj re jay reʼ rkʼë ri nimaläj wuchqʼaʼ» (Ageo 2:7). ¿Achkë rubʼanik xerutoʼ ri winäq ri xejeʼ pa ruqʼij qa Ageo re profecía reʼ? ¿Achkë rubʼanik najin ntzʼaqät re profecía reʼ komä? Chpan re tjonïk reʼ xkeqaqʼalajsaj ri kʼutunïk riʼ chqä xtqatzʼët achkë rubʼanik nqtoʼon rchë yeslöx ri tinamït.

JUN RUTZJOL RI KAN XKʼUQBʼAʼ KIKʼUʼX RI JUDÍOS

4. ¿Achkë rma Jehová xtäq ri profeta Ageo?

4 Jehová xyaʼ jun nimaläj samaj pa ruqʼaʼ ri profeta Ageo. Tqatzʼetaʼ achkë rma. Rkʼë jbʼaʼ, Ageo ya riʼ jun chkë ri xeʼel äl Babilonia rchë xetzolin Jerusalén pa junaʼ 537 taq majanä tpë Jesús. Taq majanäj ta keʼapon Jerusalén, ri judíos riʼ xkiyaʼ ruxeʼel ri templo, ri rachoch Jehová (Esd. 3:8, 10). Ye kʼa, rma ri kʼayewal xyaʼöx pa kiwiʼ kimä ri kikʼulel, ri judíos xyujtäj kikʼuʼx, rma riʼ xkiyaʼ qa rubʼanik ri samaj riʼ (Esd. 4:4; Ageo 1:1, 2). Rma riʼ, chpan ri junaʼ 520, Jehová xuʼij che rä Ageo chë tkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri judíos chqä tuʼij chkë chë tkikʼsaʼ ruyakik ri templo (Esd. 6:14, 15). *

5. ¿Achkë rma ri xuʼij Ageo kan xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri judíos?

5 Jehová nrajoʼ wä chë ri rutzjol xyaʼ Ageo nuʼän chë ri judíos nkikʼuqbʼaʼ más kikʼuʼx chrij ryä. Ri profeta kan ma xxiʼij ta riʼ xeruʼij re tzij reʼ chkë ri judíos ri xa yebʼison wä: «Jontir rïx ri yïx kʼo chwäch re ulew reʼ, ma tixiʼij ta iwiʼ —ya riʼ nuʼij Jehová— chqä kixsamäj. Rma rïn yïn kʼo iwkʼë rïx —ya riʼ nuʼij Jehová ri ukʼwayon bʼey chkiwäch ri ángeles—» (Ageo 2:4). Ri tzij «Jehová ri ukʼwayon bʼey chkiwäch ri ángeles» kantzij na wä chë xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri judíos. We nkajoʼ chë ütz ntel apü jontir chkiwäch, ri judíos kʼo wä chë nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij Jehová, ri kan kʼïy ru-ángeles ye kʼo.

6. Pa ruqʼij qa Ageo, ¿achkë wä xtbʼanatäj taq Jehová xkerusloj jontir ri tinamït?

6 Jehová xuʼij che rä Ageo chë tuʼij chkë ri judíos chë ryä achiʼel ta xkerusloj jontir ri tinamït. Ri xuʼij Ageo xkʼüt chkiwäch ri xkiyaʼ qa ruyakik ri templo chë Jehová xtsloj na Persia, ri qʼatbʼäl tzij ri kʼo pa kiwiʼ ye kʼïy tinamït chkipan qa ri qʼij riʼ. ¿Achkë xtbʼanatäj taq Jehová xtuʼän riʼ? Naʼäy, ri rutinamit Dios xtkikʼïs na rubʼanik ri templo. Rukaʼn, yajün ri winäq ri ma ye judíos ta xkejeʼ kikʼë ri judíos rchë junan xtkiyaʼ ruqʼij Dios chpan ri templo ri xtyak qʼanäj. Kantzij na wä chë ri xuʼij Ageo kan xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx rutinamit Dios (Zac. 8:9).

JUN SAMAJ RI YERUSLOJ JONTIR RI TINAMÏT PA QAQʼIJ KOMÄ

¿Najin naʼän jontir ri kʼo pan aqʼaʼ rchë yatoʼon rkʼë ri samaj ri najin yerusloj jontir ri tinamït? (Tatzʼetaʼ ri peraj 7 chqä 8). *

7. ¿Achkë samaj najin nqtoʼon chbʼanik chkipan ri qʼij yoj kʼo komä?

7 ¿Achkë rubʼanik ntzʼaqät ru-profecía Ageo chkipan ri qʼij yoj kʼo komä? Komä chqä, Jehová achiʼel ta najin yerusloj ri tinamït, y röj nqtoʼon rchë nbʼanatäj riʼ. Tqaquʼ rij reʼ: pa junaʼ 1914, Jehová xuʼän chë Jesús xok Qʼatöy Tzij chpan ri Ruqʼatbʼäl Tzij (Sal. 2:6). Chkë ri qʼatöy taq tzij ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼulew kan ma ütz ta chë Jesús xbʼan qʼatöy tzij che rä, rma xkʼüt chë «ri junaʼ ri yaʼon chkë ri tinamït rchë nkiqʼät tzij» ya xbʼetzʼaqät, ntel chë tzij, chë ri tiempo ri majun ta jun qʼatöy tzij yaʼon rma Jehová ya xbʼekʼis (Luc. 21:24). Rma riʼ, ri rutinamit Jehová kan pa junaʼ 1919 rubʼin pä chkë ri winäq chë xa xuʼ Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtkowin xtsöl jontir kiwäch kʼayewal. Ri samaj nqaʼän chrij rutzjoxik le Biblia achiʼel ta kan ruslon jontir le Ruwachʼulew (Mat. 24:14).

8. Achiʼel nuʼij chpan Salmo 2:1 kʼa 3, ¿achkë rubʼanik kitzʼeton ri qʼatöy taq tzij ri rutzjol qayaʼon pä?

8 ¿Achkë rubʼanik nkitzʼët ri winäq ri rutzjol najin nqayaʼ chkë? Kan konojel bʼaʼ chkë ryeʼ kan ma ütz ta nkikʼoxaj (taskʼij ruwäch Salmo 2:1-3). Ri tinamït kan katajnäq kiyowal. Ryeʼ ma nkajoʼ ta ri qʼatöy tzij ruyaʼon Jehová. Chqä ma nkinmaj ta chë ri rutzjol nqayaʼ chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios kan «utziläj taq rutzjol». Rma riʼ jojun chkë ri tinamït riʼ ma kiyaʼon ta qʼij chë ntzjöx le Biblia chpan kitinamit. Y, tapeʼ kan ye kʼïy qʼatöy taq tzij nkiʼij chë nkiyaʼ ruqʼij Dios, ma nkajoʼ ta nkiyaʼ qa ri uchqʼaʼ kʼo pa kiqʼaʼ. Y achiʼel xbʼanatäj ojer, ri qʼatöy taq tzij ri ye kʼo komä kan ma nkajoʼ ta Jesús, ri chaʼon rma Dios. Nqʼalajin riʼ rma yekitzʼlaʼ ri rutzeqelbʼëy (Hech. 4:25-28).

9. ¿Achkë rubʼanik nutzʼët Jehová taq ri tinamït ma nkajoʼ ta nkiyaʼ kixkïn chqë?

9 ¿Achkë rubʼanik nutzʼët Jehová taq ri tinamït ma nkajoʼ ta nkiyaʼ kixkïn chqë? Ri Salmo 2:10 kʼa 12 nuʼij: «Rma riʼ, rïx ri qʼatöy taq tzij, tikʼutuʼ chë kʼo inaʼoj; tiyaʼ qʼij chë yixqʼil, rïx ri yixqʼatö tzij pa kiwiʼ ri winäq. Kan kiʼ ikʼuʼx tiyaʼ ruqʼij Jehová chqä kan ma tiqasaj ta ruqʼij rubʼiʼ. Ma tiqasaj ta ruqʼij ri rukʼajol Dios; we xa xtiʼän riʼ, Dios xtpë ruyowal chiwä chqä rïx pa taq bʼey xkixkäm wä qa, rma ryä kan chanin npë ruyowal. ¡Kan kiʼ kikʼuʼx ri winäq ri kan rkʼë ryä nkitoʼ wä kiʼ!». Jehová kan ütz runaʼoj nuʼän kikʼë re qʼatöy taq tzij reʼ ri kan nkipabʼaʼ kiʼ chwäch, rma kʼa ruyaʼon na qʼij chë nkijäl kinaʼoj chqä tkajoʼ ri Ruqʼatbʼäl Tzij. Ye kʼa ri tiempo xa najin nkʼis, rma yoj kʼo chik chkipan ri «rukʼisbʼäl taq qʼij» (2 Tim. 3:1; Is. 61:2). Rma riʼ kan komä nkʼatzin chë ri winäq nkitamaj ruwäch Jehová chqä nkiyaʼ ruqʼij.

RI UTZIL NKÏL JOJUN WINÄQ RMA JEHOVÁ YERUSLOJ RI TINAMÏT

10. Achiʼel nuʼij chpan Ageo 2:7 kʼa 9, ¿achkë utzil nkïl jojun winäq rma Jehová yerusloj jontir ri tinamït?

10 Ageo xuʼij chë taq Jehová xkerusloj jontir ri tinamït, ye kʼo jojun winäq ri xtkïl utzil rma riʼ. Ryä xuʼij chë taq Jehová xtuʼän riʼ, «jontir ri kan kʼo kiqʼij [ntel chë tzij, ri winäq ri kan ütz kan] ri ye kʼo chkipan ri tinamït xkeʼok chpan» rutinamit rchë nkiyaʼ ruqʼij (taskʼij ruwäch Ageo 2:7-9). * Isaías y Miqueas xkiʼij chqä chë ya riʼ xtbʼanatäj chkipan «ri rukʼisbʼäl taq qʼij» (Is. 2:2-4, nota; Miq. 4:1, 2, nota).

11. ¿Achkë xuʼän jun qachʼalal taq xkʼoxaj chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios?

11 Tqaquʼ achkë xuʼän Ken, ri komä kʼo pa central mundial, taq xkʼoxaj ri utziläj taq rutzjol ri nqatzjoj chkë ri winäq. Ryä kan ma numestaj ta ri qʼij taq xkʼoxaj chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios tapeʼ qʼaxnäq chik jun 40 junaʼ. Ryä nuʼij: «Taq xinkʼoxaj ri kantzij chrij ri Ruchʼaʼäl Dios, kan xeʼel nkʼuʼx taq xintamaj chë yoj kʼo chik chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij. Xqʼax chi nwäch chë, we nwajoʼ chë Jehová kiʼ rukʼuʼx nuʼän wkʼë chqä nwïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta, kʼo wä chë nyaʼ qa rubʼanik jontir ri ma nqä ta chwäch Jehová chqä nbʼän ri nqä chwäch ryä. Rma riʼ xichʼö rkʼë Jehová chqä kan chanin xinchäp rubʼanik ri xinbʼij che rä. Ma xbʼä ta chik wan chrij ri kʼo chwäch le Ruwachʼulew y kan xinkʼuqbʼaʼ nkʼuʼx chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, ri majun ta jun nkowin nslon rchë».

12. ¿Achkë rubʼanik kan nimaläj ruqʼij rubʼanon ru-templo Jehová chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij?

12 Jehová kan kʼïy utzil ruyaʼon pa ruwiʼ rutinamit. Nqʼalajin riʼ rma chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij ri yoj kʼo komä, kan ye kʼïy winäq najin yeʼok pä chpan rutinamit. Pa junaʼ 1914 xa xuʼ más jbʼaʼ 5 mil publicadores ye kʼo, ye kʼa komä más yoj 8 millones winäq ri najin nqayaʼ ruqʼij Jehová. Y ronojel junaʼ kan pa millón chë winäq nkimöl kiʼ qkʼë rchë nqanataj rukamik Jesús. Achiʼel nqatzʼët, «jontir ri kan kʼo kiqʼij ri ye kʼo chkipan ri tinamït» achiʼel ta kinujsan ri ruwajay ru-templo Jehová, ri nukʼambʼej tzij, jontir ri rubʼanon Jehová rchë kan pa rubʼeyal nqayaʼ ruqʼij. Ri winäq ri nkitäj kiqʼij rchë nkikʼwaj jun kʼaslemal kan achiʼel nqä chwäch Dios nkiyaʼ chqä ruqʼij ri rubʼiʼ Jehová (Efes. 4:22-24).

Ri rusamajelaʼ Dios ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼulew kan kiʼ kikʼuʼx kitzjon pä ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios chkë ri winäq. (Tatzʼetaʼ ri peraj 13).

13. ¿Achkë chik nkʼaj profecías najin yetzʼaqät chkipan ri qʼij yoj kʼo komä? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

13 Ronojel ri najin nbʼanatäj komä nuʼän chqä chë nbʼetzʼaqät jojun chik profecías, achiʼel ri kʼo chpan Isaías capítulo 60. Ri versículo 22 nuʼij: «Ri koʼöl molaj xtbʼeʼok na jun mil, y ri tinamït ri majun ta ruqʼij xtbʼeʼok na jun tinamït ri kowan ruchqʼaʼ. Rïn, Jehová, kan pa ruqʼijul xtinbʼän chë chanin xtbʼanatäj riʼ». Rma kan ye kʼïy winäq najin yeʼok pä chpan rutinamit Jehová, kʼo jun kan janina ütz ri najin nbʼanatäj: ri winäq riʼ kan kʼïy samaj yekowin nkiʼän, chqä kan ma nkikʼewaj ta yetoʼon rkʼë ri samaj chrij rutzjoxik ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. Ya riʼ nuʼän chë ri rutinamit Jehová achiʼel ta nutäj «ki-leche ri tinamït», kan achiʼel wä xuʼij qa Isaías (Is. 60:5, 16). Rkʼë kitoʼik re qachʼalal reʼ ri kan kowan kiqʼij, najin ntzjöx le Biblia chkipan 240 tinamït, chqä najin yeʼelesäx ri qa-publicaciones chkipan más 1,000 chʼaʼäl.

TQACHAʼ ACHKË NQAJOʼ NQAʼÄN

14. ¿Achkë kʼo chkiwäch ri winäq ri nkʼatzin nkichaʼ?

14 Chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij ri yoj kʼo komä, ri najin yeslöx ri tinamït rma Jehová najin nuʼän chkë ri winäq chë nkʼatzin nkichaʼ achkë nkajoʼ nkiʼän: we yetoʼon rkʼë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, o xa chkij ri qʼatbʼäl taq tzij ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼulew xtkikʼuqbʼaʼ wä kikʼuʼx. Tapeʼ ri rusamajelaʼ Jehová nkinmaj rutzij ri qʼatbʼäl tzij kʼo chpan kitinamit, ma nkitïtzʼ ta kiʼ chpan ri política (Rom. 13:1-7). Ryeʼ kitaman chë xa xuʼ Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtkowin xtsöl jontir ri kʼayewal. Chqä kitaman chë ri Qʼatbʼäl Tzij riʼ ma rchë ta re ruwachʼulew reʼ (Juan 18:36, 37).

15. ¿Achkë kʼayewal nuʼij Apocalipsis chë xtyaʼöx pa kiwiʼ ri rusamajelaʼ Dios?

15 Chpan ri wuj Apocalipsis, nuqʼalajsaj chë chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij xtyaʼöx kʼayewal pa kiwiʼ ri rusamajelaʼ Dios rchë xttzʼet we kantzij nkajoʼ Dios o manä. Reʼ nukʼüt chqawäch chë ri winäq kan itzel xtkinaʼ chqë y kan kʼïy kʼayewal xtkiyaʼ pa qawiʼ. Ri qʼatbʼäl taq tzij xkojkichaqtiʼij rchë xtqayaʼ kiqʼij chqä xtkiyaʼ kʼayewal pa kiwiʼ ri ma xtkiʼän ta riʼ (Apoc. 13:12, 15). Y kan «jontir —ri ye koköj chqä ri ye nmaʼq, ri ye bʼeyomaʼ chqä ri majun ta kirajil, ri ma ye xmïl ta pa samaj chqä ri ye xmïl pa samaj—» xkechaqtiʼix «rchë nyaʼöx ketal pa kiqʼaʼ derecha o chi nkʼäj kiwäch» (Apoc. 13:16). Ojer qa, ri ye xmïl pa samaj nyaʼöx wä ketal rchë nqʼalajin achkë kajaw. Achiʼel wä xbʼanatäj ojer, komä chqä xtyoʼëx chë jontir winäq xtkikʼüt chë achiʼel ta kʼo jun ketal pa kiqʼaʼ o chi nkʼäj kiwäch. Ntel chë tzij, chë xtyoʼëx chë jontir winäq xtkikʼüt rkʼë kibʼanobʼal chqä kichʼobʼonik chë yë ri qʼatbʼäl taq tzij ya riʼ ri kajaw chqä chë kikʼë ryeʼ ye kʼo wä.

16. ¿Achkë rma kan komä nkʼatzin nqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx rchë majun bʼëy xtqayaʼ ta qa Jehová?

16 ¿Achkë xtqaʼän röj? ¿Xtqayaʼ qʼij chë xtyaʼöx qetal, ntel chë tzij chë xa chkij ri qʼatbʼäl taq tzij xtqakʼuqbʼaʼ wä qakʼuʼx? Ri ma xtkajoʼ ta xtyaʼöx ketal kan kʼïy kʼayewal xtyaʼöx pa kiwiʼ chqä kan xtxiʼin rij kikʼaslemal. Ri wuj Apocalipsis nuʼij chqä chë xa xuʼ ri winäq ri kʼo ketal xkekowin xkeloqʼon chqä xkekʼayin (Apoc. 13:17). Ye kʼa ri rusamajelaʼ Jehová kitaman achkë xtuʼän ryä chkë ri winäq ri kʼo ketal (Apoc. 14:9, 10). Rma riʼ, pa rukʼexel xtkiyaʼ qʼij chë xtyaʼöx ketal, ryeʼ xa kan achiʼel ta xtkitzʼibʼaj pa kiqʼaʼ: «Rïn yïn rchë Jehová» (Is. 44:5). Rma riʼ kan komä nkʼatzin nqatzʼët we kuw rubʼanon ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx rchë majun bʼëy nqayaʼ ta qa Jehová. We xtqaʼän riʼ, Jehová kan kiʼ rukʼuʼx xtuʼij chë yoj rchë ryä.

TAQ JEHOVÁ XTSLOJ LE RUWACHʼULEW CHQÄ RI KAJ

17. Tapeʼ Jehová majanä tchüp ruwäch ri itzelal, ¿achkë kʼo chë ma nqamestaj ta?

17 Jehová majanä tchüp ruwäch ri itzelal rma ma nrajoʼ ta chë kʼo jun winäq nchup ruwäch (2 Ped. 3:9). Ryä kʼa ruyaʼon na qʼij chkë jontir rchë nkitzolij kiʼ chqä chë yë ryä nkiyaʼ ruqʼij. Ye kʼa ma ronojel ta mul xtyoʼej. Ri winäq ri kan majun ta xtkajoʼ xtkitamaj chrij Jehová xtbʼanatäj kikʼë ri xbʼanatäj rkʼë faraón pa ruqʼij qa Moisés. Ryä xuʼij reʼ che rä: «Rïn ya ta nyaʼon chik jun itzel yabʼil pan awiʼ rït chqä pa ruwiʼ ri atinamit rchë yixintzʼlaʼ, y rït ma ta yït kʼo tä chik chwäch le Ruwachʼulew. Ye kʼa nyaʼon na qʼij chawä rchë yït kʼäs rma nwajoʼ nkʼüt wuchqʼaʼ chawäch chqä rchë ntel rutzjol ri nbʼiʼ chwäch jontir le Ruwachʼulew» (Éx. 9:15, 16). Pa rukʼisbʼäl, jontir ri tinamït kʼo chë xtkitamaj chë xa xuʼ Jehová ya riʼ ri kʼaslïk Dios (Ezeq. 38:23). ¿Achkë rubʼanik xtbʼanatäj riʼ?

18. a) ¿Achkë chqä xtuʼän Jehová nuʼij chpan Ageo 2:6 chqä 20 kʼa 22? b) ¿Achkë rma qataman chë ri xuʼij Ageo xtbʼetzʼaqät na chqawäch apü?

18 Taq Ageo kʼïy chik junaʼ kamnäq, ri apóstol Pablo rkʼë rutoʼik ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Dios xkʼüt chë ri tzij ri nqïl chpan Ageo 2:6 chqä 20 kʼa 22 kan xtbʼetzʼaqät na chqawäch apü (taskʼij ruwäch). Pablo xuʼij: «Komä ryä nutzüj reʼ: ‹Jmul chik xtinsloj le Ruwachʼulew, ye kʼa kan xtinsloj chqä ri kaj›. Ye kʼa, ri tzij ‹jmul chik› nukʼüt chë xtchup kiwäch ronojel ri yeslöx —ronojel ri bʼanon chik— rchë ke riʼ ma nchup ta kiwäch ronojel ri ma yeslöx ta» (Heb. 12:26, 27). Ri xuʼij Pablo ma junan ta ntzʼaqät rkʼë ri nuʼij chpan Ageo 2:7, rma ri xuʼij ryä xtbʼetzʼaqät taq Jehová xtchüp kiwäch ri winäq ri, achiʼel wä xuʼän faraón, ma nkajoʼ ta ri Ruqʼatbʼäl Tzij Jehová.

19. ¿Achkë riʼ ri ma xtslöx ta, y achkë rma qataman riʼ?

19 ¿Achkë riʼ ri ma xtslöx ta o ri ma xtchup ta ruwäch? Pablo xuʼij chqä reʼ: «Rma xtyaʼöx jun Qʼatbʼäl Tzij pa qaqʼaʼ ri majun ta jun nkowin nslon rchë, ma tqayaʼ ta qa rukʼulik ri utzil ri ma taqäl ta chqij nqakʼül, rchë rkʼë ri toʼïk riʼ, röj xtqkowin xtqayaʼ ruqʼij Dios kan achiʼel nqä chwäch ryä; y kan ma xtqaqasaj ta ruqʼij Dios taq xtqaʼän riʼ» (Heb. 12:28). Achiʼel nqatzʼët, taq Jehová xtsloj ri kaj chqä le Ruwachʼulew, xa xuʼ ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtkanaj qa chqä majun ta achkë xtslon rchë (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44).

20. ¿Achkë nkʼatzin nkitzʼët ri winäq, y achkë rubʼanik yeqatoʼ röj?

20 Achiʼel nqatzʼët, ri winäq kan komä nkʼatzin nkitzʼët achkë xtkiʼän: we xtkikʼwaj na jun kʼaslemal ri ma nqä ta chwäch Dios ri xa xtuʼän chë xtchup kiwäch, o xtkijäl ri rubʼanik kikʼaslemal rchë xtkiʼän ri nqä chwäch Dios, y ke riʼ xtkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta (Heb. 12:25). Rkʼë ri rutzjoxik nqaʼän chrij le Biblia, röj yeqatoʼ ri winäq rchë kan yë ri ütz nkichaʼ nkiʼän. Rma riʼ, ma tqayaʼ ta qa rubʼanik re samaj reʼ ri nuʼän chë ye kʼïy winäq ri kan ütz kan yeʼok pä chpan rutinamit Dios. Y majun bʼëy tqamestaj ta re tzij reʼ ri xuʼij qa Jesús: «Ri utziläj taq rutzjol chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xttzjöx chwäch jontir Ruwachʼulew rchë chë ke riʼ jontir winäq xkekʼoxan rchë. Chrij riʼ kʼa riʼ xtchup ruwäch ronojel ri itzelal» (Mat. 24:14).

BʼIX 40 ¿A quién servimos?

^ pàrr. 5 Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët chë kʼo xjal chpan ri rubʼanik qʼalajsan pä Ageo 2:7. Xtqatzʼët achkë rubʼanik nqtoʼon chpan jun samaj ri achiʼel ta najin yerusloj jontir ri tinamït. Chqä xtqatzʼët chë ye kʼo winäq ri ütz nkitzʼët re samaj reʼ ye kʼa ye kʼo chqä ri kan ma ütz ta nkitzʼët.

^ pàrr. 4 Qataman chë Ageo kan xuʼän ri xuʼij Jehová che rä, rma ri templo xkʼachöj rubʼanik chpan ri junaʼ 515 taq majanä tpë Jesús.

^ pàrr. 10 Re naʼoj reʼ xjäl rubʼanik qʼalajsan pä re peraj reʼ. Rubʼanon qa, qabʼin wä chë ma yë ta ri yeslöx ri tinamït ri nbʼanö chë ri winäq yeʼok pä chpan rutinamit Dios. Tatzʼetaʼ ri peraj «Preguntas de los lectores» ri xpë chpan ri wuj Ri Chajinel, pa kaxlän, rchë 15 de mayo, 2006.

^ pàrr. 63 KIQʼALAJSAXIK RI ACHBʼÄL: Ageo kan xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx rusamajelaʼ Dios chqä xuʼij chkë chë tkikʼsaʼ ruyakik ri templo; chkipan ri qʼij yoj kʼo komä, ri rusamajelaʼ Jehová kan rkʼë ronojel kan kitzjon pä Ruchʼaʼäl Dios. Jun kʼlaj qachʼalal nkitzjoj chkë ri winäq chë xa jbʼaʼ chik apü xtchup ruwäch ri itzelal.