TJONÏK 39
¿Kʼo abʼiʼ rït chpan ri «wuj rchë ri kʼaslemal»?
«Chwäch ryä xchapatäj rutzʼibʼaxik jun wuj rchë ma yemestäx ta ri winäq ri ma nkiqasaj ta ruqʼij Jehová» (MAL. 3:16).
BʼIX 61 ¡Avancen, Testigos!
RI XTQATZʼËT QA a
Chkipan jontir ri junaʼ ye qʼaxnäq pä, Jehová rutzʼibʼan kibʼiʼ winäq chpan ri «wuj rchë ri kʼaslemal». (Tatzʼetaʼ ri peraj 1 y 2).
1. Rkʼë ri nuʼij chpan Malaquías 3:16, ¿achkë wuj rutzʼibʼan pä Jehová, y achkë kʼo chpan?
JEHOVÁ kan pa mil junaʼ rutzʼibʼan pä jun wuj ri kan kowan ruqʼij ri ruyon bʼiʼaj ye kʼo chpan. Ri naʼäy bʼiʼaj xtzʼibʼäx chpan ya riʼ Abel, ri naʼäy achï ri xuʼän ri xqä chwäch Jehová (Luc. 11:50, 51). b Chkipan ri junaʼ ye qʼaxnäq pä, Jehová yerutzʼibʼan nkʼaj chik bʼiʼaj chpan re wuj reʼ, y komä kan pa millón chik ye kʼo chpan (taskʼij ruwäch Malaquías 3:16). Le Biblia nuʼij «wuj rchë ri kʼaslemal» che rä re wuj reʼ (Apoc. 3:5; 17:8).
2. ¿Achoq kibʼiʼ kʼo chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal, y achkë nkʼatzin nqaʼän rchë qabʼiʼ njeʼ chpan re wuj reʼ?
2 Chpan re wuj reʼ, ri kan kowan ruqʼij, kʼo kibʼiʼ jontir ri nkiyaʼ ruqʼij Jehová chqä ma nkiqasaj ta ruqʼij, chqä ri kan nkajoʼ rubʼiʼ. Ryeʼ kiyoʼen nkïl —chlaʼ chkaj o chwäch le Ruwachʼlew—, ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Ri qabʼiʼ röj xtjeʼ chpan re wuj reʼ we junan xtuʼän qawäch rkʼë Jehová. Röj nqkowin nqaʼän riʼ rma rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk (Juan 3:16, 36). ¡Jontir nqajoʼ chë qabʼiʼ njeʼ chpan re wuj reʼ!
3, 4. a) We kʼo chik qabʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal, ¿ntel chë tzij riʼ chë kan xtqïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta? b) ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ chqä chpan ri jun chik?
3 ¿Xa rma komä kʼo qabʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal ntel chë tzij chë kan xtqïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta? Nqïl ruqʼalajsaxik ri kʼutunïk riʼ chpan Éxodo 32:33, chriʼ Jehová xuʼij reʼ che rä Moisés: «Xtinyüj äl chpan nwuj rubʼiʼ ri winäq ri xmakun chi nwäch». Achiʼel nqatzʼët, ri kibʼiʼ ri winäq ri kʼo chpan re wuj reʼ kʼa ütz na nyuj äl, achiʼel ta Jehová xa rkʼë lápiz rutzʼibʼan wä (Apoc. 3:5). Röj kʼo chë nqatäj qaqʼij rchë ma nyuj ta äl qabʼiʼ chpan re wuj reʼ kʼa taq Jehová achiʼel ta kan rkʼë lapicero xttzʼibʼaj wä.
4 Rkʼë jbʼaʼ yepë jojun kʼutunïk pa qajolon. Achiʼel, ¿achkë nuʼij le Biblia chkij ri winäq ri kʼo kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal y achkë nuʼij chkij ri majun ta kibʼiʼ chpan? ¿Ajän xtkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta ri tzʼibʼan kibʼiʼ chpan re wuj reʼ? ¿Achkë xtbʼanatäj kikʼë ri winäq ri xekäm äl ye kʼa ma xkitamaj ta ruwäch Jehová? ¿Ütz nqaʼij chë kʼo kibʼiʼ ri winäq riʼ chpan re wuj reʼ? Chpan re tjonïk reʼ chqä chpan ri jun chik, xtqïl kiqʼalajsaxik re kʼutunïk reʼ.
¿ACHKË BʼIʼAJ YE KʼO CHPAN RE WUJ REʼ?
5, 6. a) Rkʼë ri nuʼij chpan Filipenses 4:3, ¿achkë riʼ ri kʼo chik kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal? b) ¿Ajän riʼ taq ma xtyujtäj ta chik kibʼiʼ chpan ri wuj riʼ?
5 ¿Achkë bʼiʼaj ye kʼo chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal? Rchë nqaqʼalajsaj re kʼutunïk reʼ, xtqtzjon chkij cinco molaj winäq. Jojun chkë re molaj reʼ kʼo kibʼiʼ chpan re wuj reʼ, ye kʼa jojun chik manä.
6 Chpan ri naʼäy molaj winäq, ye kʼo ri yechaʼon rchë nkiqʼät tzij rkʼë Cristo chlaʼ chkaj. ¿Kʼo chik kibʼiʼ re winäq reʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal? Jaʼ, kʼo chik. Rkʼë ri xuʼij ri apóstol Pablo chkë ri cristianos aj Filipos, nqatzʼët chë ri kibʼiʼ ri winäq ri yechaʼon rchë nkiqʼät tzij rkʼë Cristo chlaʼ chkaj ya kʼo chik chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal (taskʼij ruwäch Filipenses 4:3). Ye kʼa, rchë ma nyuj ta äl kibʼiʼ chpan re wuj reʼ, kʼo chë ma nkiqʼäj ta rutzij Jehová. Taq xkekäm o taq xtchapatäj ri nimaläj tijöj poqonal, ryeʼ kan jurayil xtyaʼöx ketal, ntel chë tzij, chë kibʼiʼ ri winäq riʼ kan ma xtyuj ta äl chik chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal (Apoc. 7:3).
7. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ Apocalipsis 7:16, 17 rchë nqatamaj ajän ma xtyuj ta chik kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal ri molaj ri majun ta jun nkowin nejlan kichë?
7 Chpan ri rukaʼn molaj ye kʼo ri winäq ri ye kʼo chpan ri molaj ri majun ta jun nkowin nejlan kichë. ¿Kʼo chik kibʼiʼ ri winäq riʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal? Jaʼ, kʼo chik. ¿Xtjeʼ na kibʼiʼ chpan ri wuj riʼ taq xtqʼax Armagedón? Jaʼ, kʼa xtjeʼ na (Apoc. 7:14). Jesús xuʼij chë ri winäq riʼ, ri ye achiʼel karneʼl, «xtkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta» (Mat. 25:46). Ye kʼa ri ma xkekäm ta qa chpan Armagedón ma kan ta chpan ri qʼij riʼ xtkïl wä ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Ütz nqaʼij chë kibʼiʼ ri winäq riʼ achiʼel ta kʼa rkʼë na lápiz tzʼibʼan wä chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Chkipan ri Mil Junaʼ, Jesús «xtyuqʼun kichë chqä xkerukʼwaj äl kʼa akuchï ye kʼo wä ri yaʼ ri yeyaʼö kʼaslemal». Ri xkeyaʼö qʼij chë yë Cristo xtkʼwan kibʼey chqä xttzʼet chkij chë kan yë Jehová nkajoʼ nkiyaʼ ruqʼij ma xtyujtäj ta chik kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal (taskʼij ruwäch Apocalipsis 7:16, 17).
8. ¿Achkë riʼ ri ma kʼo ta kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal, y achkë xtbʼanatäj kikʼë?
8 Chpan ri rox molaj ye kʼo ri winäq ri yejnamäx kikʼë kʼsïkʼ, ri xtchup kiwäch chpan Armagedón. Kibʼiʼ ri winäq riʼ ma kʼo ta chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Jesús xuʼij chë «kan jurayil xtchup kiwäch» (Mat. 25:46). Y rkʼë rutoʼik Jehová, Pablo xuʼij chë «taq xtqʼat tzij pa kiwiʼ ri winäq riʼ xtbʼix chë kan jurayil xtchup äl kiwäch» (2 Tes. 1:9; 2 Ped. 2:9). Ya riʼ chqä xtbʼanatäj kikʼë ri winäq ri chkipan jontir ri junaʼ ye qʼaxnäq pä, kan chubʼanik kibʼanon kimak xa xuʼ rchë nkiyaʼ bʼis pa ran Jehová. Ryeʼ chqä kan jurayil xtchup kiwäch, y ma xtkïl ta ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Achiʼel nqatzʼët, ri winäq riʼ ma xkekʼasöx ta pä (Mat. 12:32; Mar. 3:28, 29; Heb. 6:4-6). Komä tqatzʼetaʼ achkë xtbʼanatäj kikʼë kaʼiʼ molaj winäq ri xkekʼasöx pä chwäch le Ruwachʼlew.
RI XKEKʼASÖX PÄ
9. ¿Achkë kaʼiʼ molaj xkekʼasöx pä chwäch le Ruwachʼlew, y achkë rma nqaʼij chë ma ye junan ta? (Hechos 24:15).
9 Le Biblia ntzjon chkij kaʼiʼ molaj winäq ri xkekʼasöx pä chwäch le Ruwachʼlew chqä xtyaʼöx qʼij chkë rchë xtkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Ri kaʼiʼ molaj riʼ ya riʼ: ri «xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal» chqä ri «ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal» (taskʼij ruwäch Hechos 24:15). Ri «xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal» ya riʼ ri winäq ri xkiyaʼ ruqʼij Jehová taq kʼa ye kʼäs na. Y ri «ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal» ya riʼ ri winäq ri ma xkiyaʼ ta ruqʼij Jehová taq majanä kekäm. Kan konojel bʼaʼ chkë re winäq reʼ xkikʼwaj jun kʼaslemal ri ma rukʼwan ta riʼ rkʼë ri nqä chwäch Dios. Rma ri kaʼiʼ molaj riʼ xkekʼasöx pä, ¿ntel chë tzij chë kibʼiʼ tzʼibʼatäl chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal? Rchë nqaqʼalajsaj re kʼutunïk reʼ, tqatzʼetaʼ achkë más nbʼix chkij re kaʼiʼ molaj reʼ.
10. ¿Achkë rma xkekʼasöx pä ri winäq ri «xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal», y achkë mamaʼ samaj xtyaʼöx pa kiqʼaʼ jojun chkë ryeʼ? (Tatzʼetaʼ chqä chpan re revista reʼ «Kikʼutunik ri yeskʼin ruwäch qawuj» ri ntzjon chkij ri xkekʼasöx chwäch le Ruwachʼlew).
10 Ri rukʼaj molaj ya riʼ ri winäq «ri xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal». Taq majanä kekäm, ya kʼo wä chik kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. ¿Xyuj äl kibʼiʼ taq xekäm? Manä, rma ri winäq riʼ kʼa ye kʼo na pa rujolon Jehová. «Ryä ma ki-Dios ta ri kamnaqiʼ, xa kan ki-Dios ri ye kʼäs, rma chwäch ryä achiʼel ta kʼa ye kʼäs na» (Luc. 20:38). Reʼ ntel chë tzij chë taq ri winäq ri xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal xkekʼasöx pä, ri kibʼiʼ xtjeʼ na chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Ye kʼa, ri bʼiʼaj riʼ achiʼel ta rkʼë lápiz yetzʼibʼan wä (Luc. 14:14). Y ütz nqaʼij chë jojun chkë ri xkekʼasöx pä xkeʼok «ukʼwäy taq bʼey pa ruwiʼ ronojel Ruwachʼlew» (Sal. 45:16).
11. ¿Achkë xtkʼatzin xtkitamaj ri winäq «ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal» rchë xttzʼibʼäx kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal?
11 Pa rukʼisbʼäl, tqatzjoj rij ri quinto molaj, ri winäq «ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal». Ryeʼ, rkʼë jbʼaʼ rma ma kitaman ta achkë nqä chwäch Jehová, ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal taq kʼa ye kʼäs na. Rma riʼ ma tzʼibʼatäl ta kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Ye kʼa taq Dios xkerukʼasoj pä, xtyaʼ qʼij chkë rchë xtkikʼüt chë taqäl chkij ntzʼibʼäx kibʼiʼ chpan ri wuj riʼ. Ri winäq riʼ kan kʼïy kitoʼik xtkʼatzin. Taq majanä kekäm, kʼïy chkë ryeʼ kan itzel taq bʼanobʼäl xekiʼän. Rma riʼ nkʼatzin nkitamaj achkë rubʼanik nkikʼwaj jun kʼaslemal ri nqä chwäch Jehová. Rchë yetoʼöx jontir ri winäq riʼ, ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtuʼän jun mamaʼ samaj ri majun bʼëy bʼanatajnäq ta: xkerutjoj jontir winäq.
12. a) ¿Achkë xttjon kichë ri winäq ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal? b) ¿Achkë xtbʼanatäj kikʼë ri ma xtkajoʼ ta xtkismajij ri xtkʼut chkiwäch?
12 ¿Achkë xttjon kichë ri winäq ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal? Ri ye kʼo chpan ri molaj ri majun ta jun nkowin njlan kichë chqä ri winäq ri xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal ri xkekʼasöx pä. ¿Achkë nkʼatzin nkiʼän ri winäq ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal we nkajoʼ ntzʼibʼäx kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal? Ryeʼ kʼo chë yeʼok rachiʼil Jehová chqä nkijäch kikʼaslemal pa ruqʼaʼ. Jesús chqä ri xkeqʼatö tzij rkʼë xtkitzʼët achkë kinaʼoj xtkiʼän ri winäq riʼ chwäch ri xtkʼut chkiwäch (Apoc. 20:4). We kʼo jun ma nrajoʼ ta nukʼän ri toʼïk riʼ, xtchup ruwäch tapeʼ kʼo chik 100 rujunaʼ (Is. 65:20). Jehová y Jesús yekowin nkitzʼët achkë kʼo pa ran jun winäq, y ma xtkiyaʼ ta qʼij chë kʼo ta jun xtbʼanö itzelal chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼlew (Is. 11:9; 60:18; 65:25; Juan 2:25).
RI XKEKʼASÖX PÄ RCHË XTKÏL KʼASLEMAL CHQÄ RI RCHË XTQʼAT TZIJ PA KIWIʼ
13, 14. a) ¿Achkë wä rubʼanik qʼaxnäq pa qajolon Juan 5:29? b) ¿Achkë ütz nqatzʼët taq nqaskʼij ruwäch re texto reʼ?
13 Jesús chqä xtzjon chkij ri xkekʼasöx pä chwäch le Ruwachʼlew. Ryä xuʼij: «Xtbʼeqä ri hora chë konojel ri kamnaqiʼ ri ye kʼo pa taq jül xtkikʼoxaj nchʼaʼäl y xkebʼeʼel pä: ri xkiʼän utziläj taq bʼanobʼäl, xkekʼasöx pä rchë xtkïl kʼaslemal, y ri xkiʼän itzel taq bʼanobʼäl, xkekʼasöx pä rchë xtqʼat tzij pa kiwiʼ» (Juan 5:28, 29). ¿Achkë xrajoʼ xuʼij Jesús?
14 Rubʼanon qa, nqaʼij wä chë Jesús xtzjon chrij ri xtkiʼän ri winäq taq xkekʼasöx pä. Ntel chë tzij, chë taq xekʼasöx yän pä, ye kʼo jojun xtkiʼän utziläj taq bʼanobʼäl, ye kʼa jojun chik xa xtkiʼän itzel taq bʼanobʼäl. Ye kʼa tqatzʼetaʼ chë Jesús ma xuʼij ta chë ri kamnaqiʼ ri xkeʼel pä pa taq jül xtkiʼän utziläj taq bʼanobʼäl o xtkiʼän itzel taq bʼanobʼäl. Pa rukʼexel riʼ, ryä xuʼij «ri xkiʼän utziläj taq bʼanobʼäl» y «ri xkiʼän itzel taq bʼanobʼäl». Achiʼel nqatzʼët, Jesús xtzjon chrij ri xkiʼän ri winäq taq majanä wä kekäm. Reʼ ma kʼayewal ta nqʼax chqawäch, rma qataman chë chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼlew ma xtyaʼöx ta qʼij chë kʼo jun xtbʼanö jun itzelal. Rma riʼ ütz nqaʼij chë ri winäq ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal xekiʼän ri itzel taq bʼanobʼäl riʼ taq majanä wä kekäm. Ye kʼa, ¿achkë xrajoʼ xuʼij Jesús taq xuʼij chë jojun winäq «xkekʼasöx pä rchë xtkïl kʼaslemal» ye kʼa jojun chik «rchë xtqʼat tzij pa kiwiʼ»?
15. ¿Achkë «xkekʼasöx pä rchë xtkïl kʼaslemal», y achkë rma?
15 Ri winäq ri xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal taq majanä kekäm, «xkekʼasöx pä rchë xtkïl kʼaslemal», rma kibʼiʼ ya tzʼibʼan chik chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Reʼ ntel chë tzij chë ri winäq ri yetzjöx chpan Juan 5:29, ri xkekʼasöx pä rma «xkiʼän utziläj taq bʼanobʼäl», ya riʼ chqä ri winäq ri yetzjöx chpan Hechos 24:15, ri xkekʼasöx pä rma «xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal». Re naʼoj reʼ rukʼwan riʼ rkʼë ri nuʼij chpan Romanos 6:7, ri nuʼij chë «ri winäq ri xkäm ya xkuy rumak». Taq ri winäq ri kikʼwan jun jïk kʼaslemal yekäm, Jehová numestaj kimak, ye kʼa ma numestaj ta jontir ri ütz xkiʼän chuyaʼik ruqʼij (Heb. 6:10). Tapeʼ ke riʼ, taq ryeʼ xkekʼasöx pä, nkʼatzin ma nkiqʼäj ta rutzij Jehová, rchë ke riʼ ma nchup ta äl kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal.
16. ¿Achkë ntel chë tzij chë ri winäq «xkekʼasöx pä rchë xtqʼat tzij pa kiwiʼ»?
16 Ye kʼa, ¿achkë xtbʼanatäj kikʼë ri xkiʼän itzel taq bʼanobʼäl taq majanä kekäm? Tapeʼ xkuy kimak taq xekäm, ryeʼ ma xkiyaʼ ta ruqʼij Jehová taq kʼa ye kʼäs na. Rma riʼ, ri kibʼiʼ ma tzʼibʼan ta chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Achiʼel nqatzʼët, «ri xkiʼän itzel taq bʼanobʼäl» ri yetzjöx chpan Juan 5:29 ya riʼ chqä «ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal» ri yetzjöx chpan Hechos 24:15. Ryeʼ «xkekʼasöx pä rchë xtqʼat tzij pa kiwiʼ». c Reʼ ntel chë tzij chë Jesús xttzʼët pä achkë kinaʼoj xtkiʼän ri winäq riʼ chwäch ri toʼïk xtyaʼöx chkë (Luc. 22:30). Kan xtkʼwaj tiempo rchë xttzʼet achkë winäq taqäl chrij ntzʼibʼäx rubʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal. Rchë ntzʼibʼäx kibʼiʼ chpan re wuj reʼ, ri winäq ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal nkʼatzin nkijäl kinaʼoj chqä nkijäch kikʼaslemal che rä Jehová.
17, 18. ¿Achkë xtkʼatzin xtkiʼän ri xkekʼasöx pä chwäch le Ruwachʼlew, y achkë riʼ ri «kibʼanobʼal» ntzjöx chpan Apocalipsis 20:12, 13?
17 Jontir ri winäq ri xkekʼasöx pä —xkikʼwaj o ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal—, kʼo chë xtkismajij ri pixaʼ xkepë chpan ri kʼakʼakʼ taq rollos ri xkejaq chkipan ri 1,000 junaʼ. Ri apóstol Juan xuʼij chë xtzʼët reʼ chpan jun visión: «Xentzʼët ri winäq ri ye kamnäq wä äl —ri nmaʼq chqä ri koköj— taq ye paʼäl chwäch ri akuchï nuqʼät wä tzij Dios, chqä taq xejaq ri rollos. Ye kʼa xjaq chik jun rollo: ri rollo ri akuchï tzʼibʼatäl wä achkë xkeʼilö kʼaslemal. Y, rma ri tzʼibʼatäl chkipan ri rollos riʼ chqä rma kibʼanobʼal, xqʼat tzij pa kiwiʼ ri winäq riʼ» (Apoc. 20:12, 13).
18 Taq xtqʼat tzij pa kiwiʼ ri winäq riʼ, ¿achkë komä «kibʼanobʼal» xttzʼet chkij? ¿Yë komä ri xkiʼän taq majanä kekäm? Manä, rma xkuy yän kimak taq xekäm. Rma riʼ, taq chpan ri texto nuksaj ri tzij «kibʼanobʼal», ma ntzjon ta chrij ri xkiʼän taq majanä kekäm. Pa rukʼexel riʼ, achiʼel ta najin ntzjon chrij ri kinaʼoj xtkiʼän chwäch ri toʼïk xtyaʼöx chkë chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼlew. Yajün ri xeyaʼö ruqʼij Jehová ojer, achiʼel Noé, Samuel, David y Daniel kʼo chë xtkitamaj chrij Jesucristo chqä kʼo chë xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij. We ryeʼ kan kʼïy na xtkʼatzin xtkitamaj, ¡ri winäq ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal kan más na chik kʼïy xtkʼatzin xtkitamaj!
19. ¿Achkë xtkïl ri winäq ri ma xtkajoʼ ta xtkikʼän ri toʼïk xtyaʼ Jehová chkë?
19 ¿Achkë xtkïl ri ma xtkajoʼ ta xtkikʼän ri toʼïk xtyaʼ Jehová chkë? Apocalipsis 20:15 nuʼij: «Ri ma xelitäj ta kibʼiʼ chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal xekʼaq pa qʼaqʼ». Achiʼel nqatzʼët, ri winäq riʼ jurayil xtchup kiwäch. Rma riʼ, ¡kan kowan rejqalen nqaʼän ri najowatäj rchë chë ri qabʼiʼ ntzʼibʼäx chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal chqä rchë ma nyuj ta äl!
Jun qachʼalal achï ntoʼon rkʼë ri mamaʼ samaj chrij kitjoxik ri winäq ri xtbʼan chkipan ri Mil Junaʼ (Tatzʼetaʼ ri peraj 20).
20. ¿Achkë mamaʼ samaj xtkʼatzin xtbʼan chpan ri Mil Junaʼ Xtqʼät Tzij Cristo? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).
20 Chpan ri Mil Junaʼ Xtqʼät Tzij Cristo, kan kʼïy xtkʼatzin xtqaʼän, rma xtkʼatzin xkeqatjoj xa bʼa jaruʼ winäq ye kʼo chwäch le Ruwachʼlew, jun samaj ri majun bʼëy bʼanon ta. Chpan ri tiempo riʼ, xttzʼet chqä achkë kinaʼoj xtkiʼän ri winäq ri xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal chqä ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal (Is. 26:9; Hech. 17:31). ¿Achkë rubʼanik xtbʼan che rä ri mamaʼ samaj chrij kitjoxik ri winäq? Chpan ri jun chik tjonïk xtqatzʼët riʼ chqä xtqrtoʼ rchë kan xtqarayij xtqaʼän ri samaj riʼ.
BʼIX 147 Dios nutzüj chqë ri kʼaslemal ri ma xtkʼis ta
a Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët jun kʼakʼakʼ ruqʼalajsaxik chrij ri achkë xrajoʼ xuʼij Jesús chpan Juan 5:28, 29 taq xuʼij chë jojun winäq «xkekʼasöx pä rchë xtkïl kʼaslemal» y jojun chik «rchë xtqʼat tzij pa kiwiʼ». Xtqatzʼët achkë yeʼel chë tzij re kaʼiʼ kʼasojixïk reʼ y achkë winäq xkeʼilö rchë.
b Re wuj reʼ xchapatäj pä rutzʼibʼaxik «kan xa xuʼ xbʼan le Ruwachʼlew». Re Ruwachʼlew reʼ ntzjon chkij winäq ri yekowin nkïl utzil rma rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk (Mat. 25:34; Apoc. 17:8). Rma riʼ, ütz nqaʼij chë Abel ya riʼ ri naʼäy bʼiʼaj xtzʼibʼäx chpan ri wuj rchë ri kʼaslemal.
c Rubʼanon qa, nqaʼij wä chë ri tzij «xtqʼat tzij pa kiwiʼ» ntel chë tzij chë xtyaʼöx kʼayewal pa kiwiʼ. Kantzij na wä chë pa chʼaʼäl griego kʼo mul kan ya riʼ ntel chë tzij. Ye kʼa chpan re contexto reʼ, Jesús achiʼel ta xksaj ri tzij riʼ rchë xuʼij chë xttzʼet kinaʼoj o kibʼanobʼal ri winäq. Jun diccionario chrij ri griego ri xksäx taq xtzʼibʼäx le Biblia nuʼij chë ri tzij riʼ ntel chë tzij «ntzʼet achkë runaʼoj jun winäq».
