1. ¿Achkë runaʼoj jun winäq ri ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij?

 RI WINÄQ ri ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij nutäj ruqʼij rchë nuʼän ri nutzüj chqä ronojel mul kantzij ntzjon (Sal. 15:4). Chqä ri nkʼaj chik kitaman chë ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij. Röj nqajoʼ chë ri qachʼalal kan ke riʼ nkiquʼ chqij. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtbʼanatäj riʼ?

2. ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chkiwäch ri nkʼaj chik chë ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij?

² Röj nkʼatzin nqakʼüt chkiwäch ri nkʼaj chik chë ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij. Ye kʼa tjeʼ pa qajolon chë más chanin naʼän chë jun winäq ma nukʼuqbʼaʼ ta chik rukʼuʼx chawij chwäch naʼän chë nukʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chawij. Jehová rukʼutun chë «jontir ri nuʼän kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij» (Sal. 33:4). Ryä nrajoʼ chë röj nqakʼän qanaʼoj chrij (Efes. 5:1). Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët achkë xkiʼän jojun rusamajelaʼ Dios ojer ri xkikʼän kinaʼoj chrij ri Kitataʼ kʼo chkaj chqä xkikʼüt chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij. Chqä xtqatzjoj kij cinco naʼoj ri xtqtoʼö rchë xtqakʼüt chkiwäch ri nkʼaj chik chë ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij.

3, 4. a) ¿Achkë rubʼanik xkʼüt Daniel chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij? b) ¿Achkë kʼutunïk kʼo ta chë nqaʼän qa chqawäch?

³ Ri profeta Daniel xyaʼ qa jun utziläj tzʼetbʼäl chqawäch. Taq xekʼwäx äl Babilonia, ma kʼïy ta tiempo xqʼax rchë xtzʼet chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij. Ri winäq kan más na chik xkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij taq rkʼë rutoʼik Jehová xkowin xqʼalajsaj  rachïkʼ Nabucodonosor. Kʼo jun qʼij kʼo chë xyaʼ jun rutzjol che rä ri qʼatöy tzij riʼ ri majun ta jun nqä chwäch nukʼoxaj: chë Jehová ma kiʼ ta rukʼuʼx rkʼë. Rma Nabucodonosor kan qʼaqʼ rujolon, Daniel xkʼatzin ma xxiʼij ta riʼ xyaʼ rutzjol riʼ (Dan. 2:12; 4:20-22, 25). Kʼïy junaʼ chrij riʼ, Daniel xkʼüt chik jmul chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij, rma kan chöj xqʼalajsaj jun rutzjol ri chaq kʼateʼ xbʼeqʼalajin pä chwäch jun xan chlaʼ Babilonia (Dan. 5:5, 25-29). Jun tiempo chrij riʼ, Darío ri medo chqä ri yesamäj wä rkʼë xkitzʼët chqä chë Daniel «kan kowan runaʼoj kʼo». Ryeʼ xkitzʼët chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij, chë kan nuʼän rusamaj chqä chë ma nleqʼan ta (Dan. 6:3, 4). Yajün ri qʼatöy taq tzij ri ma xkiyaʼ ta ruqʼij Jehová, xkitzʼët chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij re utziläj rusamajel Dios reʼ.

⁴ Komä ke xqatzʼët yän achkë xuʼän Daniel, tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Achkë nkiquʼ chwij ri winäq ri ma ye Testigos ta? ¿Tamatäl nwäch chë nbʼän ri nbʼix chwä chqä chë ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chwij?». Kan kʼo rejqalen nqaʼän qa re kʼutunïk reʼ chqawäch, rma taq nqakʼüt chë ri nkʼaj chik ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij, najin nqaʼän chë ma nqasäx ta ruqʼij Jehová.

5. ¿Achkë xbʼanö chë ye kʼïy xkitzʼët chë Hananías kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij?

⁵ Taq yakon chik ri tzʼaq chrij Jerusalén chpan ri junaʼ 455 taq majanä tpë Jesús, ri qʼatöy tzij Nehemías xeruyaʼ jojun achiʼaʼ pa ruwiʼ ri tinamït. Re achiʼaʼ reʼ kan ütz wä nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij. Jun chkë ri achiʼaʼ riʼ ya riʼ Hananías, ri ukʼwäy bʼey chpan ri Kowiläj Jay. Le Biblia nuʼij chë Hananías ya riʼ jun achï ri kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij y «kan  kʼo wä rukïy ri kʼaslïk Dios chwäch más ke chkiwäch ri nkʼaj chik» (Neh. 7:2). Rma Hananías kowan wä nrajoʼ Jehová chqä ma nrajoʼ ta nuʼän jun itzelal chwäch, ryä kan xuʼän xa bʼa achkë samaj xyaʼöx pa ruqʼaʼ. Naʼoj achiʼel xkʼüt ryä xtqrtoʼ chqä röj rchë nq-ok utziläj taq rusamajelaʼ Dios ri kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij.

6. ¿Achkë rubʼanik xkʼüt Tíquico chwäch Pablo chë ryä jun achï ri ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij?

⁶ Komä tqatzʼetaʼ ri xuʼän Tíquico, jun achï ri kan xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Pablo chrij. Taq Pablo kaʼiʼ junaʼ xtzʼapïx chpan jun jay chlaʼ Roma, xtoʼöx rma Tíquico, rma riʼ xuʼij chë ryä kan «jun utziläj rutzeqelbʼëy Cristo» (Efes. 6:21, 22). Ryä kan xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chrij Tíquico rma xyaʼ äl ri cartas che rä ri xtzʼibʼaj äl chkë ri cristianos aj Éfeso chqä aj Colosas, y xuʼij äl che rä chë tkʼuqbʼaʼ qa kikʼuʼx ri cristianos riʼ. Ri xuʼän Tíquico nuʼän chë yepë pa qajolon ri achiʼaʼ ri ye kʼo komä ri ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij ri yojkitoʼ rchë ma nkʼis ta qa ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx (Col. 4:7-9).

7. ¿Achkë utziläj tzʼetbʼäl nkiyaʼ chqawäch ri ukʼwäy taq bʼey chqä ri toʼonelaʼ ri ye kʼo pa qa-congregación?

⁷ Chkipan ri qʼij yoj kʼo komä, kan nqatyoxij ri samaj nkiʼän ri ukʼwäy taq bʼey chqä ri toʼonelaʼ chpan ri congregación, rma ryeʼ nkikʼüt chë kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij. Achiʼel xkiʼän Daniel, Hananías chqä Tíquico, ryeʼ kan nkiʼän ri samaj yaʼon pa kiqʼaʼ. Tqaquʼ rij reʼ: taq nqbʼä chkipan ri qamoloj ri nbʼan chukojöl qʼij, röj qayaʼon chwäch qan chë jontir ri nkʼatzin nbʼan chpan ri moloj riʼ kan kʼo achkë xtbʼanö rchë. Rma riʼ, ri ukʼwäy taq bʼey kan kowan nkityoxij chë ri qachʼalal, chë achiʼaʼ chë ixoqiʼ, kan nkitjoj äl kiʼ rchë nkiqʼaxaj ki-asignaciones. Y taq nqaʼän invitar jun qatijoxel pa qamoloj nbʼan pa taq sábados o domingos, ma nqakʼutuj ta qa chqawäch we kʼo jun xtqʼaxan ri tzijonem. Röj chqä qakʼuqbʼan qakʼuʼx chë ronojel mul njeʼ ri qa-publicaciones ri yekʼatzin rchë nqatzjoj le Biblia. Kantzij na wä chë röj nqanaʼ chë re utziläj taq achiʼaʼ reʼ kan yojkichajij. Rma riʼ kan nqtyoxin che rä Jehová. Ye kʼa, ¿achkë rubʼanik nqakʼüt röj chë ri nkʼaj chik ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij?

8. Tapeʼ nqchʼpü chkij qachʼalal, ¿achoq chwäch ütz nqachajij wä qiʼ? (Proverbios 11:13).

⁸ Röj kowan yeqajoʼ ri qachʼalal, rma riʼ kan nqchʼpü chkij. Ye kʼa nkʼatzin nqachajij qiʼ rchë ma nqatïtzʼ ta qiʼ pa kikʼaslemal. Chpan ri congregación pa naʼäy siglo, ye kʼo wä winäq ri nqä chkiwäch nkiʼän mololen taq tzij, nkitïtzʼ kiʼ pa kikʼaslemal ri nkʼaj chik chqä nkesaj rutzjol ri kʼo ta chë ma ta ntel rutzjol (1 Tim. 5:13). Röj ma nqajoʼ ta nq-ok achiʼel ri winäq riʼ. Tqabʼanaʼ che rä chë jun qachʼalal kʼo jun nutzjoj chqë ri chwäch ryä xa xuʼ chriʼ nkanaj wä qa. Tqaquʼ rij jun qachʼalal ixöq ri nuʼij chqë chë kʼo jun ruyabʼil o chë najin nqʼax chwäch jun chik kʼayewal, y nuʼij chqë chë majun achoq che rä tqatzjoj wä. Röj kʼo chë nqaʼän ri nukʼutuj chqë (taskʼij ruwäch Proverbios 11:13). b ¿Achkë chik nkʼaj mul nkʼatzin ma nqesaj ta rutzjol jun ri nbʼix chqë?

9. ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri ye kʼo chpan jun familia chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij?

⁹ Pa qa-familia. Jontir ri ye kʼo chpan jun familia kʼo chë ma nkesaj ta rutzjol jojun ri nbʼanatäj chpan kachoch. Tqayaʼ jojun tzʼetbʼäl. Rkʼë jbʼaʼ jun achï nutzʼët chë ri rixjayil  kʼo jojun ri yeruʼän ri xa nutïk atzeʼn. ¿Ütz komä chë ri achï riʼ nutzjoj chkë ri nkʼaj chik ri nuʼän ri rixjayil? Manä, ma ütz ta. Rma kowan nrajoʼ, majun bʼëy xtuʼän ta jun ri xa xttzäq rukʼïx rixjayil o xtsök ran (Efes. 5:33). Ri teʼej tataʼaj kʼo chë ma nkimestaj ta chë ri kalkʼwal ri ye kʼo pan adolescencia nkajoʼ chë ma nqasäx ta kiqʼij chkiwäch ri nkʼaj chik. Ye kʼa ma xtbʼanatäj ta riʼ we ri teʼej tataʼaj nkitzjoj chkë ri nkʼaj chik ri achkë ma ütz ta yekiʼän (Col. 3:21). Chqä ri akʼalaʼ kʼo chë nkitamaj ma chaq ronojel ta nkiʼij, achiʼel jun ri rkʼë jbʼaʼ xa nutzäq rukʼïx jun chkë ri ruchʼalal (Deut. 5:16). We jontir nkitäj kiqʼij rchë ma nkesaj ta rutzjol ri nbʼanatäj pa kachoch, ri familia más junan xtuʼän kiwäch.

10. ¿Achkë runaʼoj jun kantzij achiʼil? (Proverbios 17:17).

¹⁰ Kikʼë qachiʼil. Kan konojel bʼaʼ winäq kʼo mul nkʼatzin yetzjon rkʼë jun kichiʼil rchë nkiʼij che rä ri kʼo pa kan. Ye kʼa kʼo mul kan kʼayewal naʼän riʼ. Rkʼë jbʼaʼ ma rukʼulun ta chqë nqtzjon rkʼë jun chik chrij ri achkë nqanaʼ. Ye kʼa, taq nqaʼän riʼ y chrij riʼ nqatamaj chë ri qachiʼil xa xresaj rutzjol, kan itzel nunaʼ qan. Rma riʼ, kan nqatyoxij taq jun qachiʼil ma nresaj ta rutzjol ri nqaʼij che rä. ¡Ya riʼ jun «kantzij achiʼil»! (Taskʼij ruwäch Proverbios 17:17).

11. a) ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri ukʼwäy taq bʼey chqä ri kixjayil chë ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij? b) ¿Achkë nqatamaj chrij ri nuʼän jun ukʼwäy bʼey ri naʼäy nutzʼët jun ri nkʼatzin pa congregación y chrij riʼ njeʼ rkʼë ru-familia? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl).

¹¹ Pa congregación. Ri ukʼwäy taq bʼey ri ma nkesaj ta rutzjol ri naʼij chkë ye «achiʼel jun ri akuchï natoʼ wä awiʼ chwäch ri kaqʼiqʼ» (Is. 32:2). Röj qataman chë xa bʼa achkë nqatzjoj chkë, ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë ryeʼ ma xtkesaj ta rutzjol. Rma riʼ ma yeqachaqtiʼij ta rchë tkiʼij chqë ri kʼo chë ma nkesaj ta rutzjol. Chqä kan nqatyoxij ri nkiʼän kixjayil ri ukʼwäy taq bʼey rma nkitäj kiqʼij rchë ma nkikʼutuj ta chkë kichjil ri kʼo chë ma ntel ta rutzjol. Y kan ütz chë ri ukʼwäy taq bʼey ma nkitzjoj ta chkë kixjayil ri achkë najin nkiqʼaxaj ri qachʼalal. Ri rixjayil jun ukʼwäy bʼey xuʼij: «Kan ntyoxij chë  wachjil ma nutzjoj ta chwä ri achkë najin nkiqʼaxaj ri qachʼalal yerubʼechʼaʼej o ri achkë nkʼatzin kitoʼik. Ryä nixta kibʼiʼ ma nuʼij ta chwä. Ntyoxij chë ma nuʼän ta chë nchʼpü nkʼuʼx, rma tapeʼ xtuʼij chwä, majun yikowin ta nbʼän. Ya riʼ chqä yirutoʼ rchë ütz nkʼwaj wiʼ kikʼë jontir ri qachʼalal. Y nukʼüt chi nwäch chë taq kʼo jun ntzjoj che rä chrij ri najin nqʼaxaj o achkë nnaʼ, ryä ma xtresaj ta rutzjol». Jontir nqajoʼ ntamatäj qawäch chë ri nkʼaj chik ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij. Tqatzʼetaʼ cinco naʼoj ri xkojkitoʼ rchë xtqaʼän riʼ.

12. Taʼij achkë rma ri yajowan nuʼän chë ri nkʼaj chik nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chawij.

¹² Ri yajowan xtuʼän chë ri nkʼaj chik xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chawij. Jesús xuʼij chë ri kaʼiʼ pixaʼ ri más kejqalen ya riʼ nawajoʼ Jehová chqä yeʼawajoʼ ri winäq (Mat. 22:37-39). Rma nqajoʼ Jehová, röj nqajoʼ nq-ok achiʼel ryä, ri majun ta chik jun ri achoq chrij más ütz nakʼuqbʼaʼ wä akʼuʼx. Y rma yeqajoʼ ri qachʼalal, ma xtqesaj ta rutzjol ri ma nkajoʼ ta ryeʼ chë nesäx rutzjol. Majun bʼëy tqesaj rutzjol jun ri xa xtuʼän chë xtsokotäj kan o xttzäq kikʼïx (Juan 15:12).

13. ¿Achkë rma nqaʼij chë ri ma nqanaʼ ta qiʼ xtuʼän chë ri nkʼaj chik xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij?

¹³ Ri ma xtqanaʼ ta qiʼ xtuʼän chë ri nkʼaj chik xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij. Ri cristiano ri ma nunaʼ ta riʼ ma nukanuj ta rubʼanik rchë yë ryä nbʼin naʼäy ronojel ri nbʼanatäj xa xuʼ rchë ütz ntzʼet kimä ri nkʼaj chik (Filip. 2:3). Ryä chqä ma xtuʼän ta chë ri nkʼaj chik nkiquʼ chë kʼo más ruqʼij xa rma nuʼij chkë chë kʼo retaman ri ma ütz ta nutzjoj chkë. Chqä we ma nqanaʼ ta qiʼ, ma xtqatäj ta qaqʼij chkij qachʼalal chë tkibʼanaʼ ri nqajoʼ röj, tapeʼ le Biblia o ri qa-publicaciones ma itzel ta yetzjon chrij ri nkajoʼ nkiʼän ryeʼ.

14. Taq nqaquʼ na achkë ütz chqä achkë ma ütz ta nqaʼij, ¿achkë rubʼanik ntoʼon riʼ rchë ri nkʼaj chik nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij?

¹⁴ Kan kʼo rejqalen chë jun cristiano nutzʼët ajän riʼ ütz majun nuʼij ta y ajän riʼ taq ütz ntzjon (Ecl. 3:7). Chkipan jojun tinamït, nkiʼij chë «ri tzij naksaj taq yatzjon achiʼel ta plata, ye kʼa ri majun naʼij ta achiʼel ta oro». Reʼ ntel chë tzij chë kʼo mul más ütz majun naʼij ta chwäch ri kʼo naʼij. Nqʼax chqawäch achkë rma Proverbios 11:12 nuʼij: «Ri winäq ri chanin nqʼax pa rujolon achkë najin nbʼanatäj majun nuʼij ta». Tqatzʼetaʼ ri nuʼän jun ukʼwäy bʼey ri kʼo chik junaʼ rubʼanon pä rusamaj ri chaq taqïl nbʼix che rä chë kerutoʼ ri nkʼaj chik congregaciones chkitzʼetik jojun kʼayewal. Jun chik ukʼwäy bʼey nuʼij reʼ chrij ryä: «Ryä kan nuquʼ na achkë yeruʼij y ma nutzjoj ta ri kʼo chë ma ntel ta rutzjol ri nbʼanatäj chkipan nkʼaj chik congregaciones». Rma ri ukʼwäy bʼey riʼ nuquʼ na achkë ütz nuʼij y achkë ma ütz ta nuʼij, ya riʼ rubʼanon chë ri nkʼaj chik ukʼwäy taq bʼey kikʼuqbʼan kikʼuʼx chrij, rma kitaman chë ryä ma xtresaj ta rutzjol ri kʼo chë ma ntel ta rutzjol.

15. Taqʼalajsaj rkʼë jun tzʼetbʼäl achkë rma nqaʼij chë taq ma nqatzʼük ta tzij xtuʼän chë ri nkʼaj chik xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij.

¹⁵ Ri ma nqatzʼük ta tzij xtuʼän chë ri nkʼaj chik kan ma kʼayewal ta xtuʼän chkiwäch xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij (Efes. 4:25; Heb. 13:18). Tqabʼanaʼ che rä chë jun qachʼalal achï nrajoʼ más ütz nuʼän chkë rutzijonem. Rma riʼ nuʼij che rä jun rachiʼil chë tyaʼ ruxkïn che rä chqä tuʼij che rä akuchï nkʼatzin más ütz nuʼän che rä. ¿Achoq che rä komä xtuʼij wä? ¿Che rä jun ri xa xuʼ xtuʼij che rä ri nrajoʼ nukʼoxaj ryä, o che rä jun ri kan pa rubʼeyal xtuʼij che rä ri achkë nkʼatzin más ütz nuʼän che rä? Ma kʼayewal ta nawïl ruqʼalajsaxik. Le Biblia nuʼij: «Más ütz yatkiqʼïl chwäch ri yatkajoʼ ye kʼa ma nkiʼij ta chawä.  Kan ütz ri sokotajïk nuʼän jun awachiʼil chawä xa rma yatrajoʼ» (Prov. 27:5, 6). Ri naʼoj yeruyaʼ jun qachiʼil chqë rkʼë jbʼaʼ pa naʼäy kʼayewal nuʼän chqawäch yeqakʼän, ye kʼa kan kʼïy utzil xtqïl we xkeqasmajij.

16. ¿Achkë rubʼanik nukʼüt Proverbios 10:19 chë kan nkʼatzin nqaqʼät qiʼ?

¹⁶ We nqajoʼ chë ri nkʼaj chik nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij, nkʼatzin chqä nqaqʼät qiʼ. Re naʼoj reʼ nqrtoʼ rchë nqaqʼät qiʼ taq nqajoʼ nqatzjoj jun ri kʼo chë ma ntel ta rutzjol (taskʼij ruwäch Proverbios 10:19). Jun ri rkʼë jbʼaʼ nuʼän chë kʼayewal nuʼän chqawäch nqaqʼät qiʼ ya riʼ ri redes sociales. We ma nqachajij ta qiʼ, rkʼë jbʼaʼ ma xtqanaʼ ta xtqaʼän chë kʼïy winäq xtkitamaj jun ri kʼo chë ma ntel ta rutzjol. Y taq xqayaʼ yän äl ya riʼ pa redes sociales, ma xtqkowin ta xtqatzʼët achkë rubʼanik xtksäx nixta xtqkowin xtqachojmij ri kʼayewal ri rkʼë jbʼaʼ xtkʼäm pä. Ri nqaqʼät qiʼ nqrtoʼ chqä rchë majun nqaʼij ta taq ri itzel nkinaʼ chqë, nkikanuj rubʼanik rchë nqaʼij jojun chkë ri rkʼë jbʼaʼ xa nukʼäm pä kʼayewal pa kiwiʼ ri qachʼalal. Ya riʼ rkʼë jbʼaʼ nbʼanatäj taq chpan jun tinamït ri ma nyaʼöx ta qʼij chqë nqayaʼ ruqʼij Jehová, ri policías yekiʼän kʼutunïk chqë chkij ri qachʼalal. Taq nqqʼax chwäch re kʼayewal reʼ, rkʼë jbʼaʼ ütz nqasmajij re naʼoj reʼ: «Rïn xtinyaʼ jun bozal chë nchiʼ» (Sal. 39:1). Röj kʼo chë nqatäj qaqʼij rchë ri nkʼaj chik ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij, achiʼel ri qachʼalal pa qachoch, ri qachiʼil, ri qachʼalal pa congregación chqä xa bʼa achkë winäq. Ye kʼa rchë nqkowin nqaʼän riʼ nkʼatzin nqaqʼät qiʼ.

17. ¿Achkë nqkowin nqaʼän chqajujnal rchë chë chpan ri congregación jontir nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chqij?

¹⁷ Kan nqtyoxin rma Jehová ruyaʼon qij chqë chë yoj kʼo chpan rutinamit, jun familia ri kowan nkajoʼ kiʼ chqä nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chkij. Jontir nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë ri qachʼalal nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij, y kan ronojel mul nkʼatzin nqaʼän riʼ. We chqajujnal nqakʼüt utziläj taq naʼoj, achiʼel ri nqjowan, ri ma nqanaʼ ta qiʼ, ri nqatzʼët na ajän ütz nqtzjon y ajän manä, ri ma nqtzʼukü ta tzij chqä ri nqaqʼät qiʼ, xtqtoʼon rchë chpan ri congregación jontir ütz xtqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chqij. Tqakʼamaʼ qanaʼoj chrij Jehová, y ronojel mul tqakʼutuʼ chë ri nkʼaj chik ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqij.