Yaqʼax chupam ri rupam

Yaqʼax rikʼin ri rucholajem

¿Ya nchup komä ruwäch le Ruwachʼlew? ¿Nukʼüt komä ya riʼ le Biblia?

¿Ya nchup komä ruwäch le Ruwachʼlew? ¿Nukʼüt komä ya riʼ le Biblia?

 Ye kʼo winäq nkiʼij chë le Ruwachʼlew xtchup ruwäch. Rkʼë jbʼaʼ, yajün rït nanmaj chë kʼo jun xtbʼanatäj ri xtchüp ruwäch jontir le Ruwachʼlew. Ye kʼo kan ya riʼ kiyaʼon chwäch kan, más taq nkitzʼët noticias achiʼel reʼ.

  •   «Rkʼë jbʼaʼ xtchapatäj jun chʼaʼoj ri akuchï ruyon bombas atómicas xtksäx. Reʼ rkʼë jbʼaʼ xtchapatäj rma ri tinamït kan kichʼobʼon chik nkiʼän riʼ, rma jun accidente o rma jun chkë ri tinamït riʼ kʼo jun ma xqä ta chwäch» (Boletín de Científicos Atómicos).

  •   «Chkipan ri 10 junaʼ ri ye qʼaxnäq pä, kan más kʼïy kʼayewal najin yebʼanatäj chwäch jontir le Ruwachʼlew, achiʼel mamaʼ qʼeqäl taq jöbʼ, mamaʼ taq kʼatïk, ma nqä ta chik jöbʼ, kowan kʼatän najin nuʼän, ri tinamït yermeʼ pa yaʼ chqä najin yechaʼ chiʼ ri corales» (National Geographic).

  •   «Ri molaj xiʼl ri ye kʼo África más ye nmaʼq chqä más najin nkitzʼlaʼ ri qʼayis chqä ri tkoʼn» (The Associated Press).

 ¿Kʼo komä jun xtbʼanatäj chqawäch apü ri xtchüp ruwäch le Ruwachʼlew? ¿Achkë nuʼij le Biblia?

¿Xa jbʼaʼ chik komä nrajoʼ rchë nchup ruwäch le Ruwachʼlew?

 Manä. Le Biblia, ri Ruchʼaʼäl Dios, nuʼij chë le Ruwachʼlew majun bʼëy xtchup ta ruwäch (Eclesiastés 1:4). Dios ma xtchüp ta ruwäch re Ruwachʼlew reʼ —ri bʼanon qa rma ryä—, pa rukʼexel riʼ, ryä xtchüp kiwäch «ri winäq ri najin nkitzʼlaʼ le Ruwachʼlew» (Apocalipsis 11:18).

¿Achkë riʼ ri xtchup kiwäch?

 Le Biblia nuʼij chë ri xtchup kiwäch ya riʼ ri winäq ri ma nkinmaj ta rutzij Dios chqä xa yë ri nkajoʼ ryeʼ nkiʼän. Dios xtuʼän ri xuʼän pa ruqʼij qa Noé: xtchüp kiwäch «ri itzel taq winäq» (2 Pedro 2:5; 3:7).

 1 Juan 2:17 nuʼij chë «le Ruwachʼlew xa najin nqʼaxan äl y jontir ri ruraybʼal». Re tzij reʼ nkikʼüt chë Dios ma yë ta re Ruwachʼlew reʼ xtchüp ruwäch, xa kan yë ri winäq ri nqä chkiwäch nkiʼän itzel taq bʼanobʼäl xtchüp kiwäch.

¿Ajän xtchup kiwäch ri itzel taq winäq?

 Le Biblia ma kan ta nuʼij ajän xtbʼanatäj riʼ (Mateo 24:36). Ye kʼa nuʼij chë xa naqäj chik kʼo pä ri qʼij riʼ. ¿Achkë rma qataman riʼ? Le Biblia nuʼij reʼ:

  •   «Xa bʼa akuchï» xkebʼanatäj nmaʼq taq chʼaʼoj, xtjeʼ wayjal, yabʼil ri kan pa molaj winäq yerumäj chqä nmaʼq taq slonel (Mateo 24:3, 7, 14; Lucas 21:10, 11; Apocalipsis 6:1-8).

  •   Kan konojel bʼaʼ winäq xa xuʼ ryeʼ xtkiquʼ qa kij. Ri winäq riʼ «xa xuʼ päq xtkajoʼ, [...] ma xketyoxin ta» y «ma xtkiqʼïl ta kiʼ» (2 Timoteo 3:1-5).

 Ye kʼïy winäq kitzʼeton chë kan pa junaʼ 1914 najin chik yetzʼaqät ri rubʼin pä le Biblia. Rma riʼ kiyaʼon chwäch kan chë ya xtchup kiwäch ri itzel taq winäq. We nawajoʼ natamaj más chrij reʼ, taskʼij kiwäch ri peraj «¿Qué indica la cronología bíblica sobre el año 1914?» y «¿Cuál es la señal de ‘los últimos días’ o de ‘los tiempos finales’?».

¿Nukʼüt komä ri rukʼisbʼäl wuj ri kʼo chpan le Biblia chë le Ruwachʼlew xtchup ruwäch?

 Ri rukʼisbʼäl wuj ri kʼo chpan le Biblia ntzjon chrij ri tiempo taq «Jesucristo xtkʼüt pä chik jmul riʼ», ri xtbʼanatäj taq xtpë Jesús rchë xtresaj ri itzelal chwäch le Ruwachʼlew chqä rchë xtyaʼ rajäl rukʼexel chkë ri winäq ri nkiyaʼ ruqʼij Dios (2 Tesalonicenses 1:6, 7; 1 Pedro 1:7, 13).

 Ri rukʼisbʼäl wuj ri kʼo chpan le Biblia rubʼiniʼan Apocalipsis (o Revelación) rma ntzjon chrij ri xkebʼanatäj chqawäch apü (Apocalipsis 1:1). Re wuj reʼ yeruyaʼ utziläj taq rutzjol chqä nukʼüt chqawäch chë kʼo ütz qayoʼen apü (Apocalipsis 1:3). Re wuj reʼ nukʼüt chë Dios xtchüp ruwäch jontir ri itzelal y xtuʼän chë le Ruwachʼlew xtbʼeʼok jun kotzʼijaläj ilew. Taq xtbʼanatäj riʼ, ri winäq ma xtkinaʼ ta chik tyowen, ma xtkitäj ta chik poqän chqä ma xkekäm ta chik (Apocalipsis 21:3, 4).

 ¿Nawajoʼ natamaj más chrij ri nutzüj le Biblia? Ri testigos de Jehová yekitjoj ri winäq chrij le Biblia y ma tojon ta ri tjonïk riʼ. Röj nqajoʼ chë kan komä katzjon kikʼë o keʼaskʼij äl.