¿Achkë rma Satanás chqä rudemonios kan nkitäj kiqʼij rchë yekiqʼöl ri winäq? Rma nkajoʼ chë röj chqä nqapabʼaʼ qiʼ chwäch Dios. Ryeʼ nkajoʼ chë xa ryeʼ nqayaʼ kiqʼij, chë nqanmaj ri tzʼukün taq tzij yekiʼij chqä chë yeqaʼän bʼanobʼäl ri ma yeqä ta chwäch Jehová. Kʼïy chkë ri bʼanobʼäl riʼ kikʼwan kiʼ kikʼë costumbres ri yebʼan taq nkäm jun winäq.

Taq nkäm jun qachʼalal o jun qachiʼil ri kowan nqajoʼ, kan kowan ntiʼon qan. Rma riʼ, ma itzel ta we nqtoqʼ. Taq Jesús xtzʼët chë Lázaro, jun utziläj rachiʼil, xkäm, ryä «xchäp oqʼej» (Juan 11:35).

Kan kʼïy costumbres yebʼan taq nkäm jun winäq, y jontir tinamït jalajöj rubʼanik nkiʼän che rä. Kʼïy chkë ri costumbres riʼ ma nkiqʼäj ta jun naʼoj kʼo chpan le Biblia, ye kʼa kʼo chik jojun yebʼan rma ye kʼïy nkinmaj chë ri kamnaqiʼ yekowin yekitzʼët pä ri winäq. Rma riʼ, taq ri winäq nkäm jun kichʼalal, nkichajij qa jun aqʼaʼ, nkiʼän ri 9 días che rä o nkisäch mamaʼ taq päq chrij. Ri winäq yekiʼän ri costumbres riʼ rma nkixiʼij kiʼ chë ri kamnaqiʼ yepë chkij we ma nkiʼän ta riʼ. Ye kʼa le Biblia nuʼij chë «ri kamnaqiʼ majun chik kitaman ta». Rma riʼ, ri yebʼanö re costumbres reʼ xa najin nkiyaʼ ruchqʼaʼ ri tzʼukün taq tzij yeruʼij Satanás (Eclesiastés 9:5).

 Kʼo mul, ri winäq yekiʼän ri costumbres riʼ rma nkinmaj chë ri kamnaqiʼ nkʼatzin yetoʼöx kimä ri ye kʼäs, y chë we ma xkekitoʼ ta, xa xketzʼil·öx pa kiqʼaʼ. Chkipan jojun tinamït, taq jun winäq rukʼwan chik 40 qʼij o jun junaʼ kamnäq, ri ruchʼalal nkiʼän mamaʼ taq waʼin o yekiʼän sacrificios. Ri winäq nkiʼän riʼ rma nkinmaj chë ke riʼ rubʼanik nkitoʼ respíritu ri kamnäq rchë napon akuchï ye kʼo wä ri nkʼaj chik espíritus. Jun chik costumbre ri nkiʼän ye kʼïy winäq ya riʼ nkiyaʼ kiway chqä kiyaʼ ri kamnaqiʼ.

Ri costumbres riʼ ma ütz ta yeqaʼän, rma xa nuyaʼ ruchqʼaʼ ri tzʼukün taq tzij yeruʼij Satanás. ¿Ütz komä nutzʼët Jehová chë yeqaʼän costumbres ri xa kikʼë demonios ye petenäq wä? ¡Ma ütz ta! (2 Corintios 6:14-18).

We röj nqajoʼ nqayaʼ ruqʼij Dios, ma ütz ta yeqaʼän costumbres achiʼel riʼ. Pa rukʼexel riʼ, nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë yeqatoʼ chqä nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri kʼa ye kʼäs na. Röj qataman chë taq jun winäq nkäm, xa xuʼ Jehová nkowin nuyaʼ pä chik jmul rukʼaslemal (Job 14:14, 15).

Ye kʼo jojun winäq kan yë ryeʼ yetzjon kikʼë ri demonios y jojun chik nkiksaj jun ajqʼij rchë nkiʼän riʼ. Che rä ya riʼ nbʼix itzinïk. Chpan ya riʼ kʼïy ntok, achiʼel ri naʼän itz chrij jun winäq, ri yaknäx rma jun ajqʼij, ri nakʼutuj abʼeyomal o ri yatzjon kikʼë ri kamnaqiʼ.

Le Biblia nuʼij chë ma ütz ta nqaʼän ya riʼ, rma riʼ nuʼij: «Chikojöl rïx kʼo ta chë ma ta nilitäj jun winäq [...] ri nbʼanö adivinación, ri nbʼanö magia, ri nbʼin achkë xtbʼanatäj xa xuʼ rkʼë ri nutzʼët o nukʼoxaj, jun ajqʼij, jun ri ntaqö itz chkij ri nkʼaj chik, jun ri nbʼä kikʼë ri yetzjon kikʼë ri demonios o kikʼë ri yebʼin achkë xtbʼanatäj chqawäch apü nixta jun ri ntzjon kikʼë ri kamnaqiʼ. Rïx kʼo chë ma niʼän ta riʼ rma Jehová kan itzel nutzʼët ri winäq ri nbʼanö ya riʼ» (Deuteronomio 18:10-12).

¿Achkë rma Jehová nuʼij chqë chë kan ma keqaʼän ta re bʼanobʼäl reʼ?

Rma Jehová nrajoʼ nqrchajij, nuʼij chqë chë kan ma tqaʼän ta  xa bʼa achkë ri rukʼwan riʼ rkʼë ri itzinïk. Ryä kowan yerajoʼ ri winäq, y retaman chë ri winäq ri nkinïm kiʼ kikʼë ri demonios xa nkïl kʼayewal.

Ya riʼ xbʼanatäj rkʼë ya Nilda, jun ixöq ri xok ajqʼij chlaʼ Brasil. Ri demonios xkiʼän chë ryä kan kowan xtäj poqän. Ryä nuʼij: «Ri espíritus [...] nkiʼän wä chwä chë nbʼän ri nkajoʼ ryeʼ. Kʼo mul, nnaʼ wä ri achkë yenbʼän, ye kʼa kʼo mul manä. Rma riʼ, xitzʼapïx chpan jun hospital ri akuchï yejeʼ wä ri rubʼanon itzel kijolon. Rma ri demonios kowan xinkinäq, rïn kan kowan xiyawäj. Rma riʼ, xkʼatzin xintäj aqʼon ri kan kowan kichqʼaʼ chqä xinchäp rutjik yaʼ chqä sikʼ. Kan pa junaʼ xbʼanatäj ya riʼ wkʼë».

Jun tiempo chrij riʼ, rkʼë rutoʼik Jehová chqä rkʼë kitoʼik rutestigos, ya Nilda xkowin xuʼän chë ri demonios ma xkinäq ta chik. Komä, ryä rukʼwan jun ütz kʼaslemal chqä kan kiʼ rukʼuʼx. Ryä nuʼij: «Rïn nwajoʼ nbʼij chkë jontir winäq chë ma kekikanuj ta ri itzel taq espíritus».