1. Sā ṙô ngam Heprāi 12:1 hòṅ asūp inlahen hī yěi hòṅ teūngen tö ngam nômö?

 ASĀTU ngam tinrīken hī öi Kristīön tö ngam Paipöl nö in ngam finālö. Yip tarik tö teungngö röön nö im finālö insōlö, teūngen min cha-a tö ngam raneushö nômö tö örheūheu aṅ. (2 Tim. 4:7, 8) Lökten öi hòṅ mā-anyre höng iṙūöhöröön, röhta takô inrē nö ngaich ngam tölngö röön hī öi fal, hòṅ chuh im kinheūten inrē nö ngaich ngam insōlö. Keuheūtngö röönre ök misī Pôl nö in ngam finālö. Vë-eny nang hī anga-aṅ tö nup tö yöölen tī tö hī yěi hòṅ sölngö röön öi im finālö. Ngöṙô anga-aṅ, ‘Lökten ta-a, töi ṙāngö nup sanānngenre ngaich fal öi asōl ngam insōlö töṙātu nö i kūö hī öi holtö manööyöre.’—Vë-evkūö Heprāi 12:1.

2. Asuh öp manah ngam inlahen hī öi ‘ṙāngö nup sanānngenre’?

² Hē Pôl nö töl ṙô hī öi ‘ṙāngö nup töng sitih sanānngenre,’ tö ngö manah hòng ngam ṙô ò tö ngòh Kristīön nö sōtu nö sānngen. Hö-ö öt ngatī. Tö ngö manah pöri angū-ö tö ò nö hòṅ ṙāngö nup sanānngenre nup töt yanööluṙen tī. Pöi höng sā vamītö lumnganre min yěi ngatī kaheun ngaich mihôiṅ min öi larā, kūönngöre vaneūtö inrē min öi fal. Lökten öi hòṅ chumkūöṙen öi ngëichkö nup kaheun re yěn töt yanööluṙen tī tö hī. Ngaich hòṅ ilööṙen öi kavalngen u. Ōt pöri nup muh lumngan tö hòṅ keūnö tö hī. Pò hī yěi öt keūnö u min ngaich öt teunghöt min öi in yip tökatöllöng nö im finālö. (2 Tim. 2:5) Asuh nup ri anū-ö lumngan?

3. (a) Asuh öp tö hòṅ inlahen hī sā ṙô ngam Kalatī 6:5? (b) Asūp min haköp hī in ngih ātiköl?

 ³ Vë-evkūö Kalatī 6:5. Vë-eny nang hī ang Pôl nö in ngih miröökö tö hī öi, “höng kö keun kumre.” Ṙôtö nup la-en ang Pôl nö ihih nup kahëtö Yāvē nö in ngòh tö hěngtak tarik nö tö hòṅ keuheūtiṙen anū-ö. Mikahtökūöre in min öi in ngih ātiköl tö nup ‘tö hòṅ keūnö tö hī tö langan’ hēk sitih inlahen ayī-ö keūnö u. Mikahtökūöre inrē min ayī-ö tö nup lumngan, nup kaheun hī lohten öi fal im insōlö, ngaich sitih inlahen kò-òren öi ṙāngen u. Yē hī min öi keun minë kumre ngaich ṙāngen minë sanānngenre, ngaich teung min ayī-ö öi im insōlö nômö.

4. Kūö yòh öng ngam kinlēḵngô hī öi kētöre nö öt yaha lumngan? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁴ Ngam kinlēḵngô hī öi kētöre. Ik sā hī öi kētöre in Yāvē, ngaich kilēḵngôre ayī-ö töre öi höng ha-öinyö ò, hateungngö minë kuilōn ò inrē. Hòṅ hateungngö ngam kinlēḵngô re ayī-ö. Rö-ö in pöi kihngen öi hateungngen u, mihôiṅ pöri ayī-ö öi keun ngam lumngan e pò hī öi tö vīlöng tö Yāvē öi hateung minë kuilōn ò. (Inm. 4:11) Chaphöt ellōn hī anga-aṅ tö ngam kuilōn hī hòṅ mikahtökūö re tö ò ha-öinyö ò inrē, hěnghöre chaphöt minë tinrīken re inrē  anga-aṅ nö in hī. Lökten ayī-ö öi mihôiṅ haröhtöre in ò ngaich ṙamlōn öi hateungngö minë kuilōn ò. (Sal. 40:8) Rö-ö nöng anū-ö, pöi yěi hateungngö minë kuilōn Yāvē hēk pītnyöre öi asīnköm kūön ò ngaich kô-en ayī-ö öi teūngen tö “hanöhlöre.”—Mët. 11:28-30.

5. Sitih inlahen öm mihôiṅ hateungngö ngam kinlēḵngôre öm kētöre? (1 Yôhan 5:3)

⁵ Asuh öp min mahayööken meh keun ngam kumre? Nët nun minë mahayööken hī. Ngam raneh, iṙūöhen asīöp ngam hanangenlōnre tö Yāvē. Öi sitih inlahen? Fēkö nup inkòlô re töngamuh tī Yāvē hēk ip yamih min ṙētak. Yěm ṙūöhlö hanangenlōnre min tö Yāvē, ngaich lööṙen min më-eṅ öm hang minë chööngö ò. Ngaich öt lumrāḵ min minë chööngö Yāvē nö in meh minë tötkô nö keūnö tö meh. (Vë-evkūö 1 Yôhan 5:3.) Innëtö, pītnyöre öm asīnken Yēsū. Örheūheu ök Yēsū nö havëkö inyöökenre nö in Yāvē ngaich haköp mat re anga-aṅ tö ngam raneushöre ngam kinë-ekūö ò min, lökten anga-aṅ nö teūngen nö hateungngö minë kuilōn Yāvē. (Hep. 5:7; 12:2) Ngatī inlahen më-eṅ asīnken Yēsū öm örheūheu ṙô vë-ekūötēv öm havëkö inyöökenre ngaich haköp mat re tö ngam maheūkkö re tö ngam nômö tö örheūheu aṅ. Yē hī min öi hangenlōn tö Yāvē hēk pītnyöre asīnköm kūön ò ngaich teungten min ayī-ö im kilēḵngôre öi kētöre.

6. Kūö yòh öi hòṅ meukṙen ngam mikūönöre? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁶ Mineukṙen ngam mikūönö. Yěi hòṅ köp im finālö insōlö ngam nômö ngaich hòṅ mötlö ngam hanangenlōn hī tö Yāvē hēk Yēsū tö më mikūönö hī. (Mët. 10:37) Öt tö ngö manah pöri ngaich angū-ö tö hī öt chumkūöṙen tö ngam mikūönöre kūö hī öi hòṅ haṙamlōn Yāvē hēk Yēsū inrē. Pöi hòṅ chumkūöṙen tö më mikūönöre yěi hòṅ haṙamlōn cha. (1 Tim. 5:4, 8) Yē hī min öi ngatī inlahen, ngaich ṙamlōn min ayī-ö. Tö vīlöng inrē ayī-ö tö Yāvē öi ngatī inlahen, öi meukṙen ngam mikūönöre, hòṅ hī öi ṙòkhöre öi ṙamlōn. Tö sā minā pamīhöre nö hòṅ hangenlōn tö höö hēk milēḵṙen tö höö, hòṅ hangenlōn minā inyööngö tö më kūönre hēk hòṅ hang chööngö minā yöngre më nyīö, ngaich ṙamlōn min cha-a nö el ngam mikūönöre.—Efi. 5:33; 6:1, 4.

7. Sitih inlahen öi kò-òren kö keun kumre el ngam mikūönö?

⁷ Asuh öp min mahayööken meh keun ngam kumre? Minë inlēnö më pamīhöre, inyööngö hēk më nyīö tö kētu nö imat ngam Paipöl, hòṅ hāngö u ayī-ö hòṅ hī yöölen. Hö-ö yin vē aṅkūö ngih panam pön nup tö löng nö imat cha hēk imat yip tahëng ngaich ngatī inlahen cha-a, hēk höng hangṙô yip tö pōihöl inrē cha-a nö haköp. (Inch. 24:3, 4) Hö-ö pöri ayī-ö pöi lök in nup inchöngtenre tö ngam Paipöl. Vë-ekūö minë pöplikēsön lamökngrit in ngam Paipöl. Vënyu nang in ṙung öi löktö in u öi sitih inlahen öi kēken minë chööngö lökngörit ngam Paipöl. Tö sā ngam sirīs “Inyööken Minë Mikūönö.” Chö-öinyten më pamīhöre, inyööngö hēk më ṙālö ön ngih ātiköl tö kētu in ngih sirīs, ngaich kētu inrē minë tövai inlēnö. b Yěn öt hang minë inlēnö aṅmat ngam Paipöl pöri yip aṅ ngam mikūönö meh, ngaich höng iṙūöhen më-eṅ öm ngatī inlahen. Pön yöölen min ngam mikūönö hēk kē-ěvkūö inrē min më-eṅ tö Yāvē tö nup inkòlô.—1 Pīt. 3:1, 2.

8. Asūp lanökngöre hī in minë katöllö hī?

⁸ Nup katöllö hī höng ayī-ö kameūnö u. Kē-ěkūö hī ang Yāvē öi katöllö lōnre. Lōnu anga-aṅ tö hī öi lööngö katöllö ngaich ṙamlōn. Yē hī pöri min öi vāichö katöllö, ngaich öt laklen hī min anga-aṅ tö ṙòng minë kahëken hī la-en.  (Kal. 6:7, 8) Lökten yē hī öi vāichö katöllö, ötlēḵkô re tö yip tahëng hēk öt fēkö inlahenre inrē öi kēken nup la-en ngaich akahalōn ayī-ö töre öi tīre keun minë ṙòng minë la-enre. Nup tövaich kahëken hī, lohten min ngam elkuilōn hī nö fēḵlen hī. Tövai pöri ngam inlahen hī yěi akahalōn tö minë katöllöre nöng tī hī anū-ö nö ngatī, pöi yěi vaich min ngaich hō-en minë vanāichöre min ayī-ö, halööktitre hēk pītnyöre inrē min öi öt havantö inlahenre kēken u. Yē hī min öi ngatī inlahen ngaich mihôiṅ min ayī-ö öi iṙūöhöröön im insōlö ngam nômö.

9. Sitih inlahen öm yěm katūöchiṙen öm vāichö katöllö? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁹ Asuh öp min mahayööken meh keun ngam kumre? Yēḵ meh katūöchiṙen vāichö katöllö ngaich hòṅ köpölōn më-eṅ töre ötkô halööktit nup tö ngaichngen. Um kalēḵ e ṙô töre öm höng më-eṅ tö löng hēk um sūöchkö fālen re hēk fālen yip tahëng inrē. Pön höng yëngen min ngam ṙētak meh larāḵ inrē. Hō-en ngam vanāichöre pöri më-eṅ ngaich öp tölngö kanò-ô meh öm halööktitre ngatī inlahen më-eṅ. Yěm haṙivlōn öm fēken öp fālen re ngaich vë-ekūö Yāvē më-eṅ, öm hō-en minë fālen re öm ikūö ò ngaich havëkö inṙē-ěl re. (Sal. 25:11; 51:3, 4) Yěm haṙivlōn tī tö holre ngaich havëkö inṙē-ěl re öm in ò, mihôiṅ inrē öm havëkö inyöökenre in yip minṙöinylen. (Yāk. 5:14, 15) Haköplu man in nup vanāichö re ngaich pītnyöre um hēk öm kēken u. Yē meh min ngatī inlahen, ngaich ṙātö-ellōnre min më-eṅ tö Yāvē nö aṙē-ělōn tö meh öthō min anga-aṅ nö öt kētö inyööken meh, yěm havëkö inyöökenre in ò.—Sal. 103:8-13.

10. Sitih inlahen öng min nö sā tö langan nö kum hī yěi yahlö maheūkka öi in re? (Kalatī 6:4)

¹⁰ Um Yahlö maheūkka öm in re. Yěi asātöre min öi in yip tahëng, ngaich yahlö maheūkka min ayī-ö öi in re ngaich tö langan min angū-ö nö kaheun hī. (Vë-evkūö Kalatī 6:4.) Yěi örheūheu min asātöre in yip tahëng ngaich lohten min öi rāinyngö tö cha hēk hòṅ eū-eu inrē. (Kal. 5:26) Ngaich yěi ngëichken yip tahëng min öi asīnken cha ngaich lohten min öi höng vamītö kanihngenre. Ngöṙô an ngam Paipöl, “Vāhav tī an tö ellōn ngam tö hāṅtö yīhi mineūka.” Iṙôken miṙivlōn ayī-ö yěi yahlö maheūkka öi in öp tötkô nö hateūngngi tö hī. (Inch. 13:12) Mihôiṅ inrē min öi larāḵ tö kūö e hēk öt veut min öi fal im insōlö nômö.—Inch. 24:10.

11. Sitih inlahen öm mihôiṅ lāköre öm öt pōyen maheūkka in re?

¹¹ Asuh öp min mahayööken meh ṙāngen nup tö langan? Öthō an Yāvē nö tölṙô meh tö nup töt kanô-ò meh. Lökten më-eṅ um meūkkö nup töt kanô-òre inrē. (2 Kòr. 8:12) Ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö öt hěng heuh nö asāten meh öm in yip tahëng. (Mët. 25:20-23) Pön meuk inlahen meh anga-aṅ, öm holtö ellōnre öm löklōn ò, chiplö inrē öm i linökölōn ò hēk īnu më-eṅ inrē tö ngam manööyö. Lohten öm öt sā inlahenre ik urěh tökūö ngam ṙēḵti re, kumlēḵ alaha meh hēk kūö ngam ṙētak re inrē nö öt lönglö. Yěm akahalōn töre ötkô kēken minë la-en tökūö ngam ṙēḵti re hēk kumlēḵ alahare, ngaich asīnken Pārsilāi më-eṅ öm vë-eny nang yip tahëng töre öm ötkô kēken u. (2 Sa. 19:35, 36) Asīnken Môsös inrē öm havëkö inyöökenre in yip tahëng hēk mihôiṅ inrē öm kētö la-en yip tahëng. (Man. 18:21, 22) Yē meh min ngatī inlahen öm öt yahlö mat töre ngaich öthō min më-eṅ öm larāḵ, ngaich iṙūöhö röön öm fal im insōlö nômö.

12. Kūö yòh öi ötkô afuk kuire tö nup tövaich katöllö yip tahëng ? Mikahtö elmat hī.

¹² Um afuk kui re tö nup tövaich katöllö yip tahëng. Ötkô in ayī-ö kē fësla yip tahëng. Ngaich yěn ōt yip tö vāichö kahë tö fëslare, ngaich ötkô öi höng örheūheu öi laklen cha. Tö sā öp kūön öre yěn ṙāngenre nö löklōn Yāvē. Ngaich haṙivlōn minā yöng ò, öt vanënyen ngam miṙivlōn minā inyöngö. Yip inyööngö pöri  ma-afukkui re tö minë tövāich katöllö më kūön re, ngaich sā ṙēngen kameun ngam tö langan cha-a nö fal. Ngaich öt lōnu ang Yāvē tö cha nö keun ngam tö ngatī lumngan.—Rōm. 14:12.

13. Asūp inlahen yip inyööngö yěn vaichö katöllö yip kūön cha tö fësla?

¹³ Asuh öp min mahayööken meh ṙāngen nup tö langan? Köpölōn man tö Yāvē nö hökngen ngòh tö hěngtak nö katöllö nup lōnre. Lökten angū-ö nö kanahngen hī yěi hòṅ löklōn Yāvē hēk yěi hö-ö. Yī-ö inyööngö, akahakūö an Yāvē tö meh öm töthet. Ōt nup vanāichköreṙen meh öm i inruklö më kūönre. Lōnu pöri anga-aṅ tö meh, öp töng kanô-ò meh ngatī inlahen öm haruklen cha. Nup fësla katöllö yip kūön meh, höng cha-a kameūnö u öt më-eṅ. (Inch. 20:11) Lohten pöri nö ōt nup vanāichö meh, ngaich miṙivngölōnre öm fēken u. Yěm ngatī inlahen ngaich vë-eny nang Yāvē më-eṅ töngam mufēre ngaich havëkö inṙě-ělre öm in ò. Akahakūö an Yāvē tö hī ötkô halööktit nuk tö ngaichngen. Öt lōnu pöri inrē anga-aṅ tö meh öm laklen yip kūönre tökūö minë tövaich ṙòng minë kahëken cha. Pön höng kö keun kumre ngòh tö hěngtak tarik. Yěn kalēḵ alaha pöri yip kūön meh nö hòṅ havantöre nö in Yāvē, ngaich holtö ṙanamlōnre min ang Yāvē nö hō-en cha.—Lūk. 15:18-20.

14. Sitih inlahen öi min sā tö langan yěi höng haṙivlōn öi fēkö nup vanāichöre?

¹⁴ Um höng haṙivlōn öm fēkö nup vanāichö re. Öt tövaich ön ngam inlahen hī yěi haṙivlōn öi fēkö nup vanāichö re. Yē hī pöri min öi höng yahlö mufē tö u ngaich mihôiṅ min ayī-ö haṙivlōn ngaich sā ṙēngen kameun öp tö langan min ayī-ö, hòṅ kavalngen u in. Tö sā hī yěi hō-en nup vanāichöre, halöktitre hēk pītnyöre inrē öi ui hēk kēken nup vanāichöre, ngaich mihôiṅ ayī-ö ṙātö-ellōnre tö Yāvē ngaich nö aṙēlen hī. (Inl. 3:19) Yěi kētöre min in në la-en, ngaich ṙātö-ellōnre ayī-ö tö Yāvē nö öt lōnu tö hī öi höng haṙivlōn öi fēken minë vanāichöre. Pön akahakūö anga-aṅ tö hī min öi höng kihngen tö tīre yěi ngatī inlahen. (Sal. 31:10) Yē hī min öi yahlö miṙivlōn, ngaich mihôiṅ min öi kūönngöre ellōn öi öt kū-ö urěh im finālö im insōlö nômö.—2 Kòr. 2:7.

15. Asūp tö hòṅ inlahen meh yěm höng haṙivlōn öm fēken minë vanāichöre? (1 Yôhan 3:19, 20) (Ngëichkö ngam nyat.)

 ¹⁵ Asuh öp min mahayööken meh ṙāngen nup tö langan? Yěm haṙivlōn öm fēkö nup vanāichö re, köpölōn më-eṅ tö Yāvē nö holtö “ellōnre re nö aṙēlen” meh. (Sal. 130:4) Yip tarik hamòltö ellōnre nö halööktitre ngaich aṙēlen cha ang Yāvē hēk kilēngôḵre inrē anga-aṅ, ‘tö ò nö öt köpölōn tö nup tökööl hī.’ (Yar. 31:34) Tö ngö manah angū-ö, tö Yāvē yěn ngaich nö aṙēlen hī, ngaich öt köplōn anga-aṅ tö nup tökööl kahëken hī, ötrēhěn inrē anga-aṅ nö fēken u. Ngaich yěm teūngen tö ṙòng minë tökööl re, ngaich um ngölōn tö Yāvē nö öt aṙēlen meh hēk kētö sācha meh inrē. Ngaich um sūöchkö re yěm öt sā inlahen re ik urěh öm i linöklōn Yāvē tökūö minë kahëken re tökööl. Pön hö-ö ang Yāvē nö fēken minë vanāichö meh lökten më-eṅ inrē ötkô ngatī inlahen.—Vë-evkūö 1 Yôhan 3:19, 20.

16. Asuh nup tö hòṅ mikahkūö meh yěm hòṅ fal im insōlö nômö?

¹⁶ Hòṅ ngatī röön in öi fal im insōlö nômö yěi ‘hòṅ teūngen tö ngam raneushöre.’ (1 Kòr. 9:24) In ngih ātiköl in taheui mikahtökūöre tö nup tö hòṅ keūnö hēk tö nup tö langan inrē tö keūnö tö hī. Ōt pöri inrē nup muh tö langan kaheun hī tötkô lohten nö keūnö tö hī. Sā ṙô Yēsū nö ngöṙô, “Haṙēmngenre pöri yī-ö, hòṅ nup ellōn yīö nö öt lumngantu tö sinṙākngen hinyōyö, ane inrē finëken ngih nômö.” (Lūk. 21:34) Yěi chumkūöṙen tö minë tö ngatī miröökö ngaich akahakūö min ayī-ö töp chūök re halööktitre hòṅ hī keuheūtngö ngam finālö im insōlö nômö.

17. Kūö yòh öm mihôiṅ ṙātö-ellōnre töre min öm mihôiṅ im insōlö nômö?

¹⁷ Mihôiṅ in ayī-ö im insōlö nômö öi fal, pöi yē hī ötkalēḵ-en ngaich mihôiṅ ang Yāvē nö kētö kumlēḵ hī. (Isa. 40:29-31) Lökten um ha-aṅkenre. Asīnken Pôl pöri öm ma-anyre öm kē ngam raneushöre. (Filip. 3:13, 14) Pöm höng më-eṅ tö hòṅ fal im insōlö, öt tahëngu min famal nö i chūök meh. Mihôiṅ pöri ang Yāvē nö hayööken meh öm teung öm im finālö. Löktö i inyöökenre min më-eṅ tö ò öm mihôiṅ keun ngam kaheunre hēk ṙāngö nup tö langan kaheunre inrē. (Sal. 68:19) Yěn in meh ang Yāvē ngaich ṙātö-ellōnre më-eṅ töre öm mihôiṅ öm fal im insōlö nômö öm holtö manööyöre ngaich teūngen tö ngam raneushöre!