1. Asuh öp yamih elkuilōn meh, yěm fēkö inlahen Yāvē?

 HĒṘU ÖM ṙung ngö mufē, tö sitih mineukö öng Yāvē? Yē meh öm vë-ekūö ò ngaich asuh ṙung öp yamih elkuilōn meh? Hö-ö in kò öi meukö Yāvē, pōyen pöri nup tö vënyu inlahen ò nö imat ngam Paipöl. Ngö kinūichngö angū-ö tö Yāvē nö “sā tavūöi” hēk “lanaklö” inrē “tön tameūyö an ngam Tēv nö töṙāpngökūö.” (Sal. 84:11; Hep. 12:29) Hěng inrē ngam chūök kinūichngö ò nö tö sā öp ihong safir töpōiṙai tö ayānga, ngaich havīlöng anga-aṅ tö ngam yanāngö nö sā inlahen tasěkö. (Isi. 1:26-28) Yē hī lohten öi haköp në inlahen ò ngaich akahakūö ayī-ö töre öi töng hö-övö öi ikūö ò.

2. Asūp kanihngen yip rīkre tarik nö haröhtöre nö in Yāvē?

² Hö-ö in öi kò meukö Yāvē, lökten ayī-ö mihôiṅ kihngen öi ṙatö-ellōnre tö ò nö hangenlōn tö hī. Pōyen yip tarik tö īnu tö kanihngenre lökten cha-a nö öt ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö cha. Tö sā yip töt mameuk hanāngenlōn yöngre. Akahalōn ang Yāvē tö më tarik nö kūö yòh nö kihngen nö haröhtöre nö in ò. Lökten anga-aṅ nö keuheūtnyö ṙô re nö vënyö inlahenre nö imat ngam Paipöl.

3. Kūö yòh öi hòṅ akahakūö tö Yāvē hēk töm hanangenlōn ò?

³ Tö sitih inlahen ang Yāvē nö Tēv, yē hī öi höng hěnglöh ṙô, tö ò nö hanāngenlōn. Ngö kinūichngö angū-ö nö imat ngam Paipöl tö ò nö, “Tēv hanāngenlōn.” (1 Yôh. 4:8) Nup taṙòkhöre kahëken ò la-en, kūö ngam hanāngenlōn anga-aṅ nö kēken u. Öt kūöngu ön ngam hanāngenlōn Yāvē, hangenlōn an inrē tö cha yip töt hangenlōn tö ò. (Mët. 5:44, 45) Ṙūöhtö mikahkūöre in min in ngih ātiköl, tö inlahen Yāvē hēk tö ngam hanāngenlōn ò inrē. Asā ṙôken mikahkūö hī min tö ngam Tēv ngaich ngatī ṙôken min ngam hanāngenlōn hī tö ò.

HANGENLŌN TAKÔ AN YĀVĒ TÖ HĪ

4. Sitih mufē öm tö ngam hanangenlōn Yāvē tö meh? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁴ “Tēv tö tööḵlö tö miṙēlōn ang Yāvē.” (Yāk. 5:11) Vënyu  angū-ö nö imat ngam Paipöl, tö inlahen ò nö sā inlahen öp inyööngö kikānö tö hangenlōn tö öp kūönre. (Isa. 66:12, 13) Yěi fēkö inlahen ngam inyööngö kikānö nö holtö hanāngenlōnre anga-aṅ nö chumkūöken ngam kūönre. Këmö ò anga-aṅ ngaich holtö hanāngenlōnre nö vë-ekūö ò. Yěn peuiny ngam nyīö hēk chök inrē ngaich akahakūö anga-aṅ tö öp lōn ngam kūönre ngaich ngatī inlahen. Ngatī ṙēngen ayī-ö yěi haṙīvlōn, ngaich ṙinātu-ellōn ayī-ö tö Yāvē nö sā inlahen ngam inyööngö kikānö nö hangenlōn tö hī. Ngatī inrē ök kamūich ngam Salmai nö ṙatö-ellōnre lökten nö ngö ṙô: “Iṙôken nup chanök ellōn chu, lātuhēt ap inṙamlōn aṅ in Meh: nö kuchīkölōn tī töng ma-alaha chu.”—Sal. 94:19.

5. Sitih mufē öm tö inlahen ngam töt chanuhuvṙen hanangenlōn Yāvē?

⁵ Töt chanuhuvṙen an ngam hanāngenlōn Yāvē. (Sal. 103:8) Yē hī ṙung öi vaichköreṙen, sön anga-aṅ nöng öt ṙakenre nö hangenlōn tö hī. Ngëichkö inlahen më aṅ Israel nö ṙōlheuh nö miṙivngölōn Yāvē. Yip mahalööktitre pöri in cha, öt ṙāngenre Yāvē nö hangenlōn tö cha. Ngö ṙô anga-aṅ: “Pò meh töpōiṙāi i kūö chu, tö-eū-eu inrē, hāngenlōn chū-ö inrē tö meh.” (Isa. 43:4, 5) Öt haṙīngöre an ngam hanāngenlōn Yāvē. Söl ing töngamuh ön inrē nö hangenlōn tö hī, pòrô nup tö pōyen vanaichköreṙen hī, sön anga-aṅ nö öt ṙāngen hī. Yē hī pöri öi halööktitre ngaich havan öi in ò, ngaich meuk ṙôken ngam hanāngenlōn Yāvē min ayī-ö tö hī nö öt kūönngöre. kilēngôre anga-aṅ nö in hī “tö ò nö luvënyökūö ellōnre nö aṙēlen hī.” (Isa. 55:7) Yē hī öi aṙēlöng, ngaich ‘teūngen ayī-ö tö hanöhlöre lamöktö in Yāvē.’—Inl. 3:19.

6. Asūp mikahkūö hī tö inlahen Yāvē öi in ngam Sakariā 2:8?

⁶ Vë-evkūö Sakariā 2:8. Ngö ṙô ang Yāvē tö hī öi sā ngam tö isoh ellōn mat ò. Töt kale-en nun në mat hī lökten ṙung öi milēḵṙen tö u. Sā tö ngö ṙô ang Yāvē, ‘Yip lamūölken më tarik chu hēk hakihten cha inrē ngaich sā lamūölkö öp hanāngenlōn chu hēk töpōṙāi chehen chu cha-a.’ Kirööngen hanāngenlōn ang Yāvē tö hī, lökten anga-aṅ nö akahakūö tö nup mufē hī hēk ilöören inrē nö kētöre nö hayööken hī. Yē hī öi haṙīvlōn ngaich ngatī miṙivlōn anga-aṅ. Lökten ayī-ö mihôiṅ öi holtö ṙinātö-ellōnre öi vë-ekūötēv öi ngö ṙô, ‘Chumkūöken chu sā ngam tö isoh elmat.’—Sal. 17:8.

7. Kūö yòh öi hòṅ asīöp ngam ṙinatö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö hī?

⁷ Lōnu ang Yāvē tö meh öm ṙinātu-ellōn tö ò  nö hangenlōn tö meh. Akahakūö pöri anga-aṅ tö meh hēṙu öm öt lööṙen ngatī inlahen. Kūö meh lohten töngamuh öm pōyen kanihngen. Sitih inlahen pöri më-eṅ öm ṙūöhlö ngam ṙinātö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö meh? Hěng ön ngam inlahen hī mikahtökūöre tö Yāvē nö sitih inlahen nö hameuktö ngam hanangenlōnre nö in Yēsū, in më töhachāmö elkui kristīön hēk in hī inrē öi ṙôkhöre.

SITIH INLAHEN ANG YĀVĒ NÖ HAMEUKTÖ HANANGENLŌNRE

8. Kūö yòh ök Yēsū nö ṙātö-ellōnre tö ngam Yöngre nö hangenlōn tö ò?

⁸ Öt hěngtak tö sā ṙôken ngam hanāngenlōn na Yāvē hēk na Yēsū nö ing panam. Pön tö köinyu rò-òten samyeūheu cha-a nö el halīöngö nö holre. Lökten nö ngön ngam innòlö cha hēk kirööngen hanāngenlōn inrē cha-a tö höö. Ik sā Yēsū misī nö ing panam ngaich vë-enyre ang Yāvē nö kirööngen hanāngenlōn tö ò. Mihôiṅ in vë-ekūö e in ngam Mëtiv 17:5. Mihôiṅ öreh ang Yāvē nöng ngö ṙô, ‘Anga-aṅ an ngò tö hō-ovö tö chu.’ Ngö ṙô pöri anga-aṅ, “anga-aṅ an ngò hanāngenlōn chu nö kūön chu.” Ṙën anga-aṅ nö ngatī ṙô pön hōten hī öi akahakūö tö ò nö kirööngen hanāngenlōn tö ngam kūönre. Ṙamlōn takô ang Yāvē nö in Yēsū, möthë ik sā ò nö kēngö nômöre. (Efi. 1:7) Ötrēhěn inrē ang Yēsū nö kintööngu ellōn tö ngam hanāngenlōn ngam Yöngre. Örheūheu anga-aṅ nö akahaiṙen tö ngam hanāngenlōn Yāvē tö ò. Lökten anga-aṅ nö holtö ṙinatö-ellōnre nö vë-eny nang më tarik tö ngam Yöng ò nö hangenlōn tö ò.—Yôh. 3:35; 10:17; 17:24.

9. Sitih mikahkūö öi löktö in ngam tökūichi imat ngam Paipöl tö Yāvē nö hangenlōn tö më töhachāmö elkui kristīön? Mikahtö elmat hī. (Rōma 5:5)

⁹ Hameuktö ngam hanāngenlōnre inrē ang Yāvē nö in më töhachāmö elkui kristīön. Löktö in ngam Rōma 5:5 in öi akahakūö tö ṙôken ngam hanangenlōn ò tö cha. (Vë-evkūö) Kūichi angū-ö nö in e tö ngam hanangenlōn Yāvē nö “hatööḵlöng” nö ellōn hī. Vënyu manah angū-ö nö in ngam töhëng līpöre tö ngam hanangenlōn ò nö sā hanëmö ngam mak. Akahakūö inrē më töhachāmö elkui kristīön tö ngam Tēv nö hangenlōn tö cha. (Yūt 1) Ngö ṙô tī ang Yôhan nö kūich: “Yĕh meuk ṙôkö hanāngenlōn ngam Yöng tö hī i invëkö hī öi kūön ngam Tēv!” (1 Yôh. 3:1) In e mikahkūö ayī-ö tö mufē më töhachāmö elkui kristīön tö inlahen ngam hanangenlōn ngam Tēv. Höng më töhachāmö elkui kristīön hòng hanangenlōn Yāvē? Hö-ö, hameuktöre ang Yāvē nö hangenlōn tö hī öi ṙòkhöre.

10. Asūp tökiröng hameuktö Yāvē kūö ò nö hangenlōn tö meh?

¹⁰ Asūp tökiröng inmeuktö Yāvē nö hangenlōn tö hī? Ngam rāi ṙinānyi. Töt insā-avö angū-ö nö inmeuktö ngam hanangenlōn ò tö hī! (Yôh. 3:16; Rōm. 5:8) Chö-öinyten hī öi ṙôkhöre ang Yāvē nö kēten ngam hanangenlōnre Kūönre, hòṅ hī teūngen tö inṙē-ěl minë tökööl re hēk hanòlö Yāvē inrē. (1 Yôh. 4:10) Yē hī öi fēkö ṙôken tī na Yāvē na Yēsū nö in hī, ngaich löktö in e hēk nö ṙūöhlöre ngam mikahkūö hī tö ṙôken ngam hanangenlōn cha tö hī. (Kal. 2:20) Rö-ö nö kūö Yāvē nö hateungngö ngam töhěng chööngö nö halēnlö ngam ṙāi ṙinānyi, pön kūö ò nö hangenlōn tö hī. Löktö in Yēsū tī anga-aṅ nö hameuktö ngam hanangenlōnre nö hökngen ò nö kapah nö chö-öinyten hī.

11. Asūp mikahkūö hī in ngam Yarimiā 31:3?

¹¹ Sā ngam maheuk hī taheūi, tö Yāvē nö hameuktö ngam hanangenlōnre tö hī. (Vë-evkūö Yarimiā 31:3.) Hangenlōn anga-aṅ tö hī lökten anga-aṅ nö tūökten hī nö in re. (Asātô e im Chööngö 7:7, 8.) Ötrēhěn nö kô nup chehen hēk tö ngam kumlēḵ nö asökngö ngam hanangenlōn hī tö ò. (Rōm. 8:38, 39) Sitih mufē öm më-eṅ yěm fēkö inlahen ngam hanangenlōn Yāvē? Kò-òren öm vë-ekūö ngam Salmai 23. Pi-a lohten öi sā mufē Tāvit tö inlahen ngam hanangenlōn Yāvē hēk tö ngam chumkūöṙen ò inrē tö hī.

 SITIH MUFĒ ÖM KŪÖ MEH TEŪNGEN TÖM HANANGENLŌN YĀVĒ?

12. Asūp ṙô Tāvit nö im Salmai 23?

¹² Vë-evkūö Salmai 23:1-6. In ngam Salmai 23 ang Tāvit nö vënyö ngam ṙinatö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö ò hēk chumkūöṙen inrē tö ò. Yōm Sīṅp ngö ṙô anga-aṅ tö Yāvē, inmeuktö ngam innòlö ò nö in Yāvē nö ngön. Akahaiṙen ang Tāvit töre nö laklöngö yěn lök in minë inchōḵ-okūöre tö Yāvē. In nup tökeūheuttöre anga-aṅ nö hayönglenre nö in Yāvē. Akahalōn ang Tāvit tö ngam töt chanūhuvṙen hanangenlōn Yāvē tö ò. Kūö yòh ang Tāvit nö ngatī ṙinatö-ellōn?

13. Kūö yòh ök Tāvit nö kirööngen ṙinatö-ellōn tö Yāvē nö chumkūöṙen tö ò?

¹³ “Öt haṅten chin min.” Akahaiṙen ang Tāvit tö Yāvē nö chumkūöṙen tö ò, kūö Yāvē nö örheūheu nö hateunngö nup kuilōn ò. Akahalōn inrē ang Tāvit tö Yāvē nö hol ò hēk ṙamölōn inrē nö in ò. Lökten anga-aṅ nö ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö chumkūöṙen tö ò, pòrô öp tö yòh kanihngen ò. Akahalōn ang Tāvit tö Yāvē nö kūö ngam hanagenlōnre nö örheuheu min nö chumkūöṙen tö ò, lökten anga-aṅ nöng ṙamlōn pòrô nö kihngen.—Sal. 16:11.

14. Sitih inlahen ang Yāvē nö holtö hanangenlōnre nö chumkūöṙen tö hī?

¹⁴ Holtö hanangenlōnre ang Yāvē nö chumkūöken hī, möthë yē hī öi kihngen. Ngatī inlahen ök ih sistör Claire, a pōyen tö tö 20 samyeūheu anga-aṅ nö la-evṙen nö el Pětel, hěngheuh ngaich anga-aṅ nö yihīv tö minë tö pōyen kanihngenre. Urěh sin ngam yöng ò nö istrok, ngaich hēk ngam kahëm ò nö ha-uknyu nö el ngam maṅ, öt köpsöṙen inrē ngam la-en cha, ngam chūök ngam mikūönö cha nö ha-aṅ nômöre hēk kě-eyö inrē ngam patī cha. Öt akaha elmat ngam sistör tö inlahenre. Sitih inlahen  pöri ang Yāvē nö chumkūöṙen tö ò? Ngö ṙô ngam sistör: “Kaheuk sakāmö ang Yāvē nö hateungngö nup kuilōn ih. Öt hěngö hanakten īhö inrē. Ṙōlheuh ang Yāvē nö mööḵlö tī nö kē-ěkūö ih tö nup kuilōn ih. Örheūheu chū-ö öich fēkö nup inlahen Yāvē nö holtö hanangenlōnre nö chumkūöṙen tö ih. Öt vaichngö chin tö u pöich löktö in u öich heuveū-en öich la-al minë tahëng kanihngenre.”

15. Kūö yòh ök Tāvit nö teūngen tö hanöhlöre? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁵ “Kētö hanöhlö chu anga-aṅ.”  Pōyen nup kanihngen Tāvit, lökten anga-aṅ nö heṙu nö haṙivlōn. (Sal. 18:4-6) Ṙōlheuh anga-aṅ nö öt kalēḵ-en nö la-al minë kanihngenre. Teūngen pöri anga-aṅ tö hanöhlöre kūö Yāvē nö chumkūöṙen tö ò hēk hangenlōn inrē tö ò. Sā ṙēngen mahaṙōlngen ngam holre ang Yāvē nö ikui minë “tö ayal kiyôp” hēk “hachōḵten ò inrē nö i töhëm mak.” havantöre ngaich ngam kumlēḵ alaha Tāvit nö i linökölōn Yāvē nö holtö ṙanamlōnre.—Sal. 18:28-32.

16. Sitih inlahen öm teūngen tö hanöhlöre kūö ngam hanangenlōn Yāvē?

¹⁶ Sā inlahen Tāvit in inrē ayī-ö töngamuh öi la-al minë kanihngenre, “kūö ngam töt chanuhuvṙen hanangenlōn Yāvē” pöri öi köp öi la-al u. (Inrā. 3:22; Kòl. 1:11) Töi ngëichkö ngih inlahen sistör Rëchöl. Ṙangen ò ngam pīhö ò ik ṙētak ngam tökiröng invah COVID-19 ngaich ṙāngen Yāvē inrē. Lakuki ellōn takô ngam sistör ik hē e. Sitih inlahen pöri ang Yāvē nö chumkūöṙen tö ò? Ngö ṙô ngam sistör: “Örheūheu ang Yāvē nö fēlen chu töre nö hangenlōn tö chu. Löktö in më hol chu tī inrē anga-aṅ nö chumkūöken chu. Kēnyö ṙētak re cha-a nö in chu, kumtö nyā-aṅkūö chu, hareuskö alaha chu inrē cha-a nö kūichtö minë miröökö nö el mësěch, yěn meukkūö chu cha-a ngaich ṙamölōn hēk örheūheu inrē cha-a nö fēlen chu tö Yāvē nö chumkūöṙen tö chu. Örheūheu chū-ö öich ha-öiny tī Yāvē kūö ò nö kē-ě kūö chu tö ngam tökiröng mikūönö ngam tö hangenlōn tö chu.”

17. Kūö yòh ök Tāvit nö ngö ṙô “öt pinhe-eṅvkūö chin”?

¹⁷ “Öthō chin pa-ekūö, pò meh holtöṙah chu.” Tökalēḵ yip tarik tö kunyah elmat tö Tāvit. Ṙōlheuh inrē cha-a nö hòṅ fëlngen ò. Hangenlōn pöri ang Yāvē tö Tāvit, lökten nö laklen ò. Akahalōn ang Tāvit tö Yāvē nö örheūheu nö in ò hēk teūngen inrē anga-aṅ tö inreuskö alahare. Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô: ‘Ṙānyen chu ang [Yāvē] nö ṙā-ang i nup pinhë-eṅkūö.’ (Sal. 34:4) Hēṙu ang Tāvit nö pa-ekūö, akahalōn pöri anga-aṅ tö Yāvē nö hangenlōn tö ò, lökten anga-aṅ nö ṙap ngam pinhë-eṅkūöre.

18. Sitih inlahen öi teūngen tö nganönöre yěi fēkö ngam hanangenlōn Yāvē tö hī yē hī öi pa-ekūö?

¹⁸ Hēṙu in ayī-ö inrē pa-ekūö. Yē hī pöri ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö hī, ngaich teūngen min ayī-ö tö nganönö re. Öi sitih inlahen? Töi ngëichkö inlahen sistör Susi ngam  Painīör. Vë-eny inlahen öp kūön cha anga-aṅ nö fëlngöre, kirööngen miṙivlōn cha-a tö pīhöre: “Yěn faltöre në töngatī kanihngen, ngaich kirööngen ngam miṙivlōn hī. Akahngenre më-eṅ öm öt kalēḵ alaha hēk lohten öm fēkö inlahen nup yamih kanihngenre. Hē e pöri ang Yāvē nö holtö hanangenlōnre nö chumkūöṙen tö hī. Sā ṙēngen tö fūölö ayī-ö tö Yāvē.” Ang sistör Rëchöl, ngam tö urěh taheui nö kakka tö hī, ngö ṙô anga-aṅ: “Pōyen miṙivlōn chū-ö ik hatööm, pōyen piṙutkö chū-ö hēk pa-ekūö, lökten chū-ö vë-ekūötēv öich peuinyhö kūö Yāvē. Sā inlahen öp inyööngö kikānö ang Yāvē nö fullen chu. Teūngen chū-ö tö lanāmö elkuilōnre, lökten öich teungngö mat öich haṙòh. Öthō chin vaichngö tö e angū-ö ṙētak.” Hěngtak ök ihih minṙöinylen tö Tasos minë-eny tö sō nö kētöre nö im kinyungö, lökten anga-aṅ nö hachēli nö fën samyeūheu. Sitih inlahen pöri ngam prötör nö akahaiṙen tö Yāvē nö hangenlōn hēk chumkūöṙen inrē tö ò? Ngö ṙô anga-aṅ: “Chumkūöṙen ang Yāvē tö nup hanakten chu. Mööḵlö tī inrē anga-aṅ nö kē-ěkūö chu tö nup kuilōn chu. Lökten nö ṙūöhölre ngam ṙinatö-ellōn chu. Chūök kanihngen ön ngam chēl. Sön pöri chū-ö öich ṙamlōn öich löktö in ngam inyöökenre töm töhët fanöinylö Yāvē. In e mikahkūö ngaich chū-ö tö chu yěch kirööngen hanangenlōn min tö Yāvē ngaich ngatī ṙôken mikahngen min chū-ö tö ngam hanangenlōn ò. Lökten ngaich chū-ö öich rultenre öich painīör öich höng el ngam chēl.” 

HARÖHTÖRE IN NGAM YÖNGRE YĀVĒ

19. (a) Sitih inlahen öi vë-ekūötēv, yěi ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö hī? (b) Asūp lanökngöre ellōn meh tö inlahen ngam hanangenlōn Yāvē? (Ngëichköm pòks “ Miröökö Mahayööken Hī Öi Akahakūö Töm Hanangenlōn Yāvē.”)

¹⁹ Ngaich in taheui öi kakkö minë inchō elmat inlahen ngam tö örheūheu ‘hanangenlōn ngam Tēv’ Yāvē nö in hī! (2 Kòr. 13:11) Chumkūöṙen anga-aṅ tö ngòh töhěngtak. Ṙatö-ellōnre inrē ayī-ö tö ngam “hanangenlōn Ò nö havīlen hī.” (Sal. 32:10) Yěi fēkö inlahen ngam hanangenlōn Yāvē min tö hī ngatī ṙinatö-ellōn min ayī-ö tö e nö kô-en, ngaich akahaiṙen min ayī-ö töre öi röhta in ò. Öt piyū-u ṙô min ayī-ö vë-ekūötēv öi vë-eny nang ò töre öi ötkô öi öt inū töm hanangenlōn ò. Vënyö nup taṙòkhöre min ayī-ö pinṙūtö lōnre, kanihngenre hēk ṙatö-ellōnre inrē min ayī-ö tö ò nö akahakūö tö hī hēk kapahare inrē nö hòṅ hayööken hī.—Sal. 145:18, 19.

20. Sitih inlahen öng ngam hanangenlōn Yāvē nö tūökten hī?

²⁰ Yihtöre ṙung ayī-ö öi chuh in öp tameūiyö el ṙētak unfòvö, ngatī inlahen ayī-ö öi tūöktöre öi in ngam hanangenlōn Yāvē. Tö inū ön ngih hanangenlōn tö kumlēḵre, hěnghöre tö ṙēm inrē. Kô-en ang Yāvē nö kirööngen hanangenlōn tö hī. Ta-a chěi tö ṙòngnyökūö ellōnre öi ngö ṙô: ‘Yāvē, hangenlōn chin tö meh’!—Sal.116:1.