1-2. Asuh nup mihôiṅ kanihngen më töchiplö tarik Yāvē?

 YĔN ōt minë tö rötta yanīhi kanihngen hī, ngaich ilöö harīkngöre minë tinrīken hī. Ngatī inlahen inrē ang prötör Lūis. a Tö chiplö anga-aṅ nö lömöklōn Yāvē. Hěnghuh ngaich öp tòktör nö vë-eny nang ò tö ò nö kënsör ngaich höng öt rô-òtuvören min anga-aṅ nö aṅ. Tö ngöt ang sistör Monika hēk tö ngam pīhö ò nö löklōn Yāvē. Minṙöinylen ngam pīhö ò nö el ngam māṅ. Hěnghuh ngam sistör nö akahalōn tö ò nö samyeūheuvö nö ulāiykenre nö kēken tökööl. Ôliviāa minë-eny ngòh tö hěngtak sistör tö öl nö pīhövö, höng ṙāngen ngam patīre anga-aṅ kūö ngam tökiröng chanôichö nö yih im kamngö ò. Ik sā ò pöri nö havan nö ngëichken ngam patīre, ngaich angū-ö nöng taṙöli. Hěnglöh nö haṙīngöre minë tinrīken më prötör sistör. Lohten man më-eṅ inrē ngatī inlahen. Akahakūö më-eṅ tö kanihngen yip tö ngatī inlahen.

² Sā kanihngen vē tarik aṅ ngih panam yin më tö chiplö tarik Yāvē. Ōtre yip tö kunyaha elmat tö hī hēk hakihten hī inrē kūö hī lamök lōn Yāvē. Pī-a ang Yāvē nö öt asökngen minë tö ngatī kanihngen hī, kilēngôre pöri anga-aṅ tö ò min nö hayööken hī lā-al u. (Isa. 41:10) Kūö inyöökenre inrē ayī-ö tö ò öi höng ṙamölōn in up kanihngenre, mihôiṅ öi lööngö katöllö hēk köp inrē öi löklōn ò. Sitih inlahen pöri ang Yāvē nö hayööken hī el ṙētak nup kanihngen hī? Fën nup min minë inlahngen  ngahëichkö hī in ngih ātiköl. Asup inlahen hī hòṅ hī teūngen tö inyöökenre in Yāvē.

LAKLEN MEH AN MIN YĀVĒ

3. Asup mihôiṅ inlahen hī yěn faltöre minë kanihngen hī?

³ Asuh nup kò-òren kanihngen? Yē hī öi el kanihngen ngaich lohten ayī-ö öt heuveū-en kē fësla re. Pò hī tööḵlö tö miṙivlōnre hēk pōyen piṙūtkö inrē töp lökten ngam elkui hī nöng öt la-evṙen. Sā tö sangūla maheuk ayī-ö, kūö ṙôken nup kanihngenre. Töi chumkūöṙen tö nup kanihngen yip sistör taheui kahakkö hī. Ngö ṙô ang sistör Ôliviā, “Ik san ngam patī chu nö palā-aiṙen tö kūö ngam chanôchö, keuheūtngöre inrē nup chehen chu. Öt akahakūö ngaich chū-ö tö inlahenre. Töi ngëichkö mufē sistör Monika, ik sā ò nö hachīlö tök pīhö re “öt mufē-ev chū-ö tö ò nö ngatī inlahen min nö in chu. Sā tö sāpö ngam nômö chu kūö ngam mīṙivlōn chu. Öt heuveū inlahen chū-ö, pò chu ngaich höng sa kupah.” Ṙātö-ellōnre man in Yāvē tö ò min nö hayööken meh el nup tö ngatī kanihngen.

4. Asup kinlēḵngô Yāvē nö hī sa ṙô ngam Filipī 4:6, 7?

⁴ Sitih inlahen ang Yāvē nö hayööken hī? Kilēngôre anga-aṅ nö in hī tö ò min nö kētö lanāmö, sā ṙô ngam Paipöl nö vënyen ò nö ‘Tēv lanāmö.’ (Vë-evkūö Filipī 4:6, 7.) Angū-ö ön ngih lanāmö taneūngen hī yěi hangön ngam innôlöre in Yāvē. Angū-ö ön ngih lanāmö ‘chamööḵngö nup taṙòkhöre mikah elmat hī.’ Hēṙu öm ṙung vë-ekūötēv öm peunyhökūö Yāvē, ngaich teūngen hòng më-eṅ tö lanāmö elkuilōre? Angū-ö ön ngih “lanāmö ngam Tēv.”

5. Sitih inlahen öng ngam lanāmö lamöktö im Tēv nö laklen ngam ellōn hī hēk töm elkuilōn hī inrē?

⁵ Vënyu angū-ö nö im Filipī 4:7 tö ngam lanāmö ngam Tēv nö “laklö ngam ellōn hī hēk laklö ngam mufē hī inrē.” Ngam tö translētö ṙô ‘linaklö,’ yūsö angū-ö misī nö in më kumyung amahtö kūö inkūp ngam elpanam hòṅ yip lā-al cha nö öt yòkhöt. Lökten më tarik aṅ ngam panam nö öt vanööru, kūö cha misī nö akahalōn töm elpanam nö aṅtukūö inkūp. Ngatī ṙēngen ngam lanāmö ngam Tēv yěn laklen hī hēk laklö ngam elkuilōn hī inrē, ngaich lāmö elkuilōn ayī-ö pò hī akahalōn töre öt fehnguṙen. (Sal. 4:8) Yěn öt sā inlahen minë kanihngen Hëna minë kanihngen hī nö ilööṙen nö hariktöre, sön ayī-ö höng aṅhav in töm lanāmö. (1 Sa. 1:16-18) Ngaich yěn lām ngam elkui lōn hī ngaich löngö kahë min ayī-ö tö fëslare.

6. Asup mihôiṅ inlahen hī yěi hòṅ teūngen töm lanāmö lamöktö in ngam Tēv? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁶ Asuh öp tö hòṅ inlahen hī? Yē meh öm kihngen ngaich mihôiṅ më-eṅ öm havëkö më ‘amahati.’ Tö ngö manah angū-ö tö meh öm höng iṙūöhen öm vë-ekūötēv hanöngsā meh öl teūngen tö lanāmö aṅ im Tēv. (Lūk. 11:9; 1 Tös. 5:17) Töi hēk öi ngëichkö ngam inlahen prötör  Lūis ngö ṙô anga-aṅ, ik sa cha nö akahalōn tö ò nö öt ṙòktörevö chumngëṅtö nö aṅ, ngaich sitih inlahen cha-a: “kihngen ayī-ö öi katöllö fëslare el në tö ngatī kanihngen möthë i alaha ngam line-ënö hēk inup tahëng inrē. Lökten im vinë-ekūötēv pöri āya ai teūngen tö ngam lanāmö elkuilōn re.” Ṙōlheuh ṙô cha-a nö vë-ekūötēv nö in Yāvē hòṅ ò nö kētö lanāmö elkuilōn cha hēk mikah cha inrē, hòṅ cha nö lööngö kahë tö fëslare. Hang ngam ṙô cha ang Yāvē nö havëkö inyöökenre. Yē meh inrē më-eṅ öm el kanihngen, ngaich örheūheu ṙô öm vë-ekūötēv. Ngaich kē-ěkūö meh min ang Yāvē töm lanāmö ngam lamaklö ngam ellōn meh hēk elkuilōn meh inrē.—Rōm. 12:12.

CHUMKŪÖṘEN AN MIN YĀVĒ TÖ MEH

7. Sitih inlahen mufē öi yěn pōyen minë kanihngen hī?

⁷ Asuh nup kò-òren kanihngen? Yěi īnu tö minë kanihngen ngaich öt hěngren minë mufē hī hēk harīkngöre inrē minë tinrīken hī. Ngöṙô lōn ayī-ö tö në kanihngen hī nöng öt kinheūtu min. Ngatī mufē ang sistör Ëna unôichrit kinpahlö ò tö ök pīhöre prötör Lūis. Ngöṙô anga-aṅ: “Höhngen alaha chū-ö tök pīhöre, örheūheu inrē öich fēken ò. Peuiny chū-ö öich meuk inlahen re. Hēṙu inrē öich yīhi tanāinyö öich fēkö inlahen ò nö ṙāngen chu.” Möthë takô ang sistör Hëna nö akahaiṙen töre nöng hěng tak yē ò nö kēken nup la-en ök pīhö ò sin ik urěh, tö sā minë kinë fësla. Sā tö hôiti anga-aṅ tölōnre nö el chanôchö. Sitih inlahen tī ang rih Yāvē nö hayööken hī yēḵ hī havīlöng tö minë kanihngen re?

8. Sā ṙô ngam Salmai 94:18, asup ṙinatö-ellōn hī kahëtö Yāvē?

⁸ Sitih inlahen ang Yāvē nö hayööken hī? Kētö ṙinatö-ellōn hī anga-aṅ tö ò min nö chumkūöṙen tö hī. (Vë-evkūö Salmai 94:18.) Kalē-ě kintiòṅngö ṙung nup chōng yěn lök el tökiröng chanôchö. Nup isteplaisöör pöri tö nët lā elkatòh ngam chōng mahaköpken ngam chōng nö sökhakṙen pòrô nö chanôchö. Lökten ṙung nup chōng nö mihôiṅ nö ṙāpöre hē el chanôichö. Ngaich öt fehngūṙen më tarik aṅ el ngam chōng. Yěn kiröön ngam chōng ngaich möl min nö la-evṙen minë elkatòh ò isteplaisöör. Ngatī ṙēngen öi hòṅ kūö urěh öi chiplö im linökö lōn Yāvē pòrô el ṙētak nup kanihngenre, chumkūöṙen min ang Yāvē tö hī.

9. Sitih inlahen öi teūngen tö yanöölenre yěi rīsörch? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁹ Asup tö hòṅ inlahen hī? Yē meh aṅhav in tö nup miṙivlōnre, ngaich hòṅ örheūheu më-eṅ vë-ekūötēv, chuh el mīting hēk ahangkö ngam tölöök inhānga inrē. Lohten më-eṅ öt sā inlahen re inuk urěh, hòṅ köpölōn pöri ayī-ö tö Yāvē nö öt pitlö alaha hī inup töt kanò-ò hī. (Asātô e in ngam Asātô e in ngam Lūkös 21:1-4) Hòṅ kēnyö ṙētakre pöri öi haköp hēk fēkö minë haköpre inrē. Kūö yòh? Kūö Yāvē nö löktö el ngam söngkötön re tī nö kētö  minë minkahtölōn hī lamökngörit in ngam Paipöl nö mahayööken hī öi lā-al minë kanihngenre tö sā chanôichö. Teūngen min më-eṅ tö nup minkahlōn yěm chöh öm el ngam JW Laëprërī ëp hēk Yöhōva Kē Saksiyō Kē Līyē Kōichpīn Ka-ët. Töi hēk öi ngëichkö inlahen sistör Monika, ngö ṙô anga-aṅ nö vë-eny inlahen re, tö ò yěn yīhivö tö minë miṙivlōnre ngaich rīsörch anga-aṅ hēṙu nö taëp ngam ṙô “tanainyö” “inchīlö” hēk “chaniplen” inrē. Vë-ekūö u anga-aṅ hanöng sā ò nö öl nö sö-ölōn. Ngö ṙô anga-aṅ, “Yē chu öich rīsörch, ngaich höng taëp nup töng yòh tòpik chū-ö tö kūö ngam miṙivlōnre. Haṙivlōn chū-ö lökten öich ūichngöre, öich rīsörch minë haköp re. Ngaich ṙātöre ngaich ngam miṙivlōn chu. Pò Yāvē nö sā famūölö chu. Ik sā chu iṙūöhen haköp, akahaiṙen chū-ö tö Yāvē nö akahakūö tö minë mufē chu hēk hayööken chu inrē anga-aṅ.” Mihôiṅ man ṙap nup miṙivlōnre öm höng lökten im inyöökenre tö Yāvē ngaich lām min ngam elkuilōn meh.—Sal. 119:143, 144.

HOLṘEN MEH AN MIN YĀVĒ

10. Sitih lōn öi yěn ōt minë kanihngen hī?

¹⁰ Asuh nup kò-òren kanihngen? Yē hī öi īnu tö kanihngenre, ngaich lohten ayī-ö hēṙu kuchiken hēk haṙivlōn ngaich öt kūyulōn inrē öi la-evṙen. Lohten ayī-ö öi ngö lōn töre öi sā öp nyamamtô öp tö veut sin nö fal, ngaich pala-aiṙen pöri anga-aṅ lökten ngaich nö karòk. Nup la-en sin urěh tö lööṙen kinëka sin tö hī, kihngen ngaich lohten ayī-ö kēken u. Hēk nup la-en inrē sin chūök hī ṙamölōn, ngaich öt kūyulōn ayī-ö mihôiṅ öi la-evṙen tö u. Lohten öi sā Ēlaicha öt kumlēḵ-ev chōholre, pöi höng hòṅ haṙòh. (1 Rā. 19:5-7) Kilēngôre pöri ang Yāvē tö hī yěi akahngenre öt kalēḵ-en, ngaich hayööken hī min anga-aṅ.

11. Sitih inlahen tī hēk Yāvē nö hayööken hī? (Salmai 18:18)

¹¹ Sitih inlahen ang Yāvē n hayööken hī? Kilēngôre ang Yāvē tö ò min nö holṙen hī. (Vë-evkūö Salmai 18:18.) Yěn pala-aiṙen ngòh nyamamtô, ngaich ötkô anga-aṅ nö kahngenre nö kiröön. Pön hòṅ hayöökaṙen. Ngatī inrē ayī-ö hòṅ hayöökaṙen yěi hòṅ ngöt im linöökö lōn Yāvē. Yěi akahngenre öt kalē-en ngaich ngö ṙô ang Yāvē nö in hī: “Pò chu Mā Tēv öich Tēv meh ṙamapkö lahāmö meh, öich ngö ṙô tö meh, Um pa-ekūö; holṙen meh chin min.’” (Isa. 41:13) Hayööken Rācha Tāvit inrē ang Yāvē. Ik sa yik tö kunyaha elmat tö ò nö hòṅ fëlngen ò hēk pōyen inrē nup lā-al ò kanihngen, töp lokten ò nö ngö ṙô nö in Yāvē, “Ṙapken chu inrē ngam lāhamö kël meh.” (Sal. 18:35) Sitih inlahen pöri ang Yāvē nö ṙapken hī hēk holṙen hī inrē?

12. Yē hī ötkalēḵ-en, ngaich löktö in chīö ang Yāvē nö kētö hinòlṙen hī?

 ¹² Kēhöt ellōn yip tahëng ang Yāvē nö hayööken hī, ngatī inlahen anga-aṅ nö holṙen hī. Ik sa Tāvit nö hěngheuh nö akahngenre nö ötkalēḵ-en ngaich chuh in ò ngam hol ò Yônatan nö hangönkö alaha ò hēk holṙen ò inrē. (1 Sa. 23:16, 17) Hēk ik sā Ēlaicha nö lōnu tö inyöökenre, ngaich ang Yāvē nö löktö in Ĕlaisa tī nö hayööken ò. (1 Rā. 19:16, 21; 2 Rā. 2:2) Lohten nö löktö in më aṅpatī hī, hol hī hēk më minṙöinylen inrē ang Yāvē töngamuh nö hayööken hī. Yē hī pöri öi haṙivlōn, ngaich lohten ayī-ö öt lōnu töre meuk kūö yip holre, pöi höng hòṅ hěngtak. Öt tö vaich pöri angū-ö nö mufē hī. Asup mihôiṅ inlahen hī yěi hòṅ holuṙen tö Yāvē?

13. Yē hī hòṅ teūngen tö hinòlṙenre tö Yāvē ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹³ Asuh öp tö hòṅ inlahen hī? Lohten in öt kūyulōn töre öi meukkūö yip holre, ui halöngtenre pöri ngatī mufē. Yē hī haköhngenre tö yip holre, ngaich mihôiṅ min ayī-ö höng fēkö inlahen minë kanihngenre. Töp lökten hī min lohten vaichö kahë tö fëslare. (Inch. 18:1) Kô-en in ṙung hēṙu hòṅ hěngtak, möthë yěn ōtre minë kanihngen hī. Yē hī min marò-òten öi höng hěngtak, ngaich sā samô-en ngam inyöökenre min ayī-ö kahëtö Yāvē, pön löktö in yip tahëng tī ang Yāvē nö hayööken hī. Yē meh öm haṙivlōn, lohten më-eṅ öt kūyulōn öm meuk kūö yip tahëng, sön pöri më-eṅ öm hòṅ hō-en ngam inyöökenre kahëtö më aṅpatī meh, hol meh hēk më minṙöinylen inrē. Köpölōn më-eṅ tö Yāvē nö löktö in cha tī nö kētö hinòlṙen meh.—Inch. 17:17; Isa. 32:1, 2.

HAREUSKÖ ALAHA MEH MIN ANG YĀVĒ

14. Asuh nup chūök hī mihôiṅ pa-ekūö?

¹⁴ Asuh nup kò-òren kanihngen? Hēṙu in ṙung lohten pa-ekūö. Vënyu angū-ö nö imat ngam Paipöl tö yik tö chiplö tarik Yāvē nö pa-ekūö hēk kichëyöre pò yik tökunyaha elmat tö cha nö hòṅ fëlngen cha. (Sal. 18:4; 55:1, 5) Ngatī inlahen töngamuh më lamöklōn Yāvē nö mihôiṅ nö hakihtuṙen nö el iskul, ichūök re nö la-evṙen, el mikūönö re hēk tö më mā mahayöng inrē. Mihôiṅ inrē nö kūö nup tökiröng invah öi kihngen lak ngam nômöre. Lohten inrē öi pa-ekūö hēk sā inlahen ngam kun nyīö inrē öi öt heuveū inlahen. Sitih inlahen pöri ang Yāvē nö hayööken hī?

15. Sa ṙô ngam Salmai 94:19, asuh öp ṙinatö-ellōn hī?

¹⁵ Sitih inlahen ang Yāvē nö hayööken hī? Kētö inreuskö alaha hī ang Yāvē. (Vë-evkūö Salmai 94:19.) Yē hī öi vë-ekūö ngih miröökö  ngaich lohten ayī-ö öi afēkö inlahen öp kun nyīö, öp töt yīhi inròhò tö kūö vanöörö töm kinṙôkö hēk hanyālö inrē. Yihtöre pöri ngam yöng ò ngaich yumlöre nö in ò, hanöng sa ò nö öl nö yīhi inròhò. Öl nö ṙātöre ngam chanôichö, sön pöri ngaich nö hö-öv ngam pinhë-ekūö ò pò ò nö yumö tö ngam yöngre. Ngatī inlahen inrē ayī-ö yěi aṅhav in tö nup kanihngenre öi pa-ekūö, ngaich lohten ayī-ö lōnu tö Yāvē nö fūöllöre tö hī ngaich öt ṙāngen hī, hanöng sā ngam elkuilōn hī nö öl yīhi lanāmö. Asuh pöri öp inlahen hī yěi hòṅ teūngen töm inreuskö alahare tö Yāvē?

16. Asup inlahen hī yěi hòṅ teūngen tö inreuskö alaha tö Yāvē? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁶ Asup tö hòṅ inlahen hī? Kēnyö ṙētakre in Yāvē öm vë-ekūötēv hēk haköpmat ngam Paipöl inrē. (Sal. 77:1, 12-14) Yē meh min harūnöre ngatī inlahen, ngaich mihôiṅ min më-eṅ havëkö inyöökenre in Yāvē yěm kihngen. Vënyö nup miṙivlōnre min më-eṅ in ò hēk vë-enyre inrē öm kūö yòh öm vöö. Lökten öm haköp mat ngam Paipöl hēk hangṙô Yāvē inrē. Ngaich akahaiṙen min më-eṅ tö Yāvē nö hareuskö alaha meh. (Sal. 119:28) Yē meh öm pa-ekūö, ngaich mihôiṅ më-eṅ öm teūngen tö inreuslö alahare yěm haköp öp tö hěng aṅmat ngam Paipöl. Tö sā meh lohten teūngen tö nganönö re yěm haköp ngam līpöre Yōp, Salmai, Inchōḵ-oṙô hēk tö ngam Mëtiv tö 6 mirūlö. Yē meh min öm vë-ekūö Yāvē hēk haköp mat ngam Paipöl, ngaich teūngen min më-eṅ tö raneuslö alahare.

17. Asup tö hòṅ ṙinatö-ellōn hī?

¹⁷ Mihôiṅ in ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö öthō nö ṙāngen hī yěi el minë kanihngen. Hayööken hī pöri min anga-aṅ. (Sal. 23:4; 94:14) Kilēngôre ang Yāvē tö ò min nö laklen hī, chumkūöṙen tö hī, holṙen hī hēk hareuskö alaha hī inrē. Kūichi inlahen ang Yāvē nö im Isayā 26:3, “Haköpö ò man min nö i kumchikṙen takô, öp tö köpngö ellōn nö in meh, pò ò nö hayönglenre nö in meh.” Lökten öm hayönglenre in Yāvē hēk kē yanöölenre inrē öm in minë tī ò nö hayööken meh. Yē meh min ngatī inlahen ngaich teūngen min më-eṅ tö kumlēḵ alahare hēk köp inrē pòrò nö öp tösiitih kanihngen meh.