VË-ENY nang hī an ngam Paipöl tö Yēsū nö kilöllöng nö i rōi chōn nö hōlu tö nak tö nët tak tötūmu ‘hĕng tak ök lā hāmö ò, lātavē ò ngam tahëng.’ Pōyen yik tarik ṙamatö-ellōre tö ngih ṙô. (Mët. 27:35-38) Vë-eny nang hī inrē ngam Paipöl tö Yēsū nö ūliyö unôichrit kinpaha ò, ōt re pöri yik tarik töt ṙamatö-ellōnre tö ngih ṙô ngam Paipöl.—Māk. 15:42-46.

Ōt yik expert [tö akaha tarik] tö ngö ṙô, yěn kapah yik tarik tö kilöllöng nö i rōi chōn nöng öt lāpi nö el anūlö. Ngatī ṙô tī inrē ang Ariel Sapār ngam etitör ngam Ismitsonīön mekesīn nö kūich: ‘tö yik tötūmu nö ngatī inlahen finëlngö, ōt inrē yik expert tö ngö ṙô tö më mahayöng aṅ Rōm nö öt hō nö milēken yik tarik nö tölṙô lināpngö cha.’ Hōten më tötūmu pöri tarik më aṅ Rōm nö ngatī minṙēngö nö ikūö më tömarôngö. Lökten lohten nuk alaha cha nöng höökiṙen nöng kilölhaka nö i rōi chōn, hòṅ nuk töṙeūla hēk nuk chehechōn nö yih nö kāḵ ngö nuk alaha cha, ngaich möl nö unôich nö kavāli nö hol kinvalngö nuk alaha yik tahëng tötūmu.

Tö ngatī manah öng pökeh, nö öt hěngtak in yik Yahūti tötūmu tö halöngtuṙen nö lāpi nö el anūlö? Ik samyeūheu 1968 ngaich më chamöh, nö ullöre tī tök töhěng kasòng kupah nö i Yerusalem, hē cha nö chöh līöthen nuk tö ngaichngen. Aṅhavö ök kasòng tö tangë ök töhěng tak Yahūti tötūmu tarik. Töfëli ngòh tarik ik raneh senchurī ngaich ūliyö nö el anūlö. Teūngen më chamöh tö ök tangë kulôichröön ök tarik nö el ngam kasòng nö holre tö ök tö (4.5 inch.) 11.5 centimeter rôtòng kīny [prěk] ök tö tōktu nö i kaha ök chōn. Lökten ang Ariel Sapār nö ngö tī nö kūich, ‘ṙōl samyeūheu më expert nöng la-al ṙôre tö ngam inlahen Yēsū tö ò yěn lāpi hēk yěn hö-ö. Unôichrit taneūngen cha pöri tö ngam tangë kulôichröön ngam tarik Yēhōköněn ngam tö kilöllöng nö i rōi chōn nö fëli inuk sakāmö Yēsū misī. Löktö in e ngaich ngam ṙinatö-ellōn hī tö ṙô ngam Paipöl nö vë-eny inlahen lināpngö Yēsū nö tökô-en. Mihôiṅ inrē öi ngö ṙô tö yik tarik aṅ Rōm nö halöngten lināpngö yik tö haroh tumtak yahūti nö el anūlö misī.’

Öt uroh in öi keuheūtlöre mikahkūö tö inlahen kinlöllö Yēsū nö irōi chōn unôichrit taneūngen yik chamöh tö ngam tangë kulôichröön Yēhōköněn, ṙōlkangen ṙô inrē tarik tö inlahen e nö söl töngamuh. Ngamuh pöri tökô-en taneūngen hī mikahlōn tö yik tötūmu tarik yěn fëli misī, nö öt höng kavāliyö nuk alaha cha, milēḵkaṙen pöri nö ultu nö el anūlö. Lökten in öt kintööngulōn tö ṙô ngam Paipöl nö vë-eny inlahen lināpngö Yēsū, mihôiṅ pöri öi ṙatö-ellōnre, pön tökô-en minë ṙô aṅ mat ngam Paipöl.

Ngam tö kiröng pöri kanô-en maheuk hī tö Yāvē nö ha-ehangen ṙô tö inlahen Yēsū min nö ūliyö nö holtöṙah yip tökôlò tarik ngaich kô-en minë ṙô Yāvē nö teungtökūö nö ṙòkhöre.—Isa. 53:9; 55:11.