1. Asūp mikahkūö hī im ṙô Sòlòmön in ngam Mumkahten 7:20?

 URĒHĚKŪÖ tö kööinyu samyeūheu ang Rācha Sòlòmön nö kuich nö ngö ṙô tī, “Kô-òngrit, nö öt hěng tak tölöök tarik el ngih tumlat öp tö löökö la-en öt köölö fālen inrē.” (Mum. 7:20) Hēṙu in ṙung vaichköreṙen hēṙu inrē ṙung öi haṙivlōn tī tö ngam Tēv hēk tö yip holre inrē. “Yē hī ötköölö fālen, tö ṙôre, ngaich höng mahachīlöre ayī-ö, öt īnu ayī-ö töm kanô-en.” (1 Yôh. 1:8) Hēṙu pöri ayī-ö haṙivlōn lökten ayī-ö hòṅ lōnu töre öi aṙēlöng.

2. Sitih mufē öm më-eṅ yēḵ meh aṙēlöng tö öp holre?

² Lohten in ṙung haṙivlōn tī töp holre. Fē-ě re pöri ayī-ö tö ngam vanāichöre ngaich havëkö inṙē-ělre öi in ò, pöi öt lōnu tö ngam innôlöre tö ò nö pasū. Ngaich aṙēlöng më-eṅ tö öp holre. Sitih inlahen lōn më-eṅ im hē e? Ṙamlōn man lohten hēk teungen inrē më-eṅ tö hanöhlöre!

3. Asūp min haköp hī in ngih ātiköl?

³ Ṙòkhöre in lōnu tö Yāvē nö holre. Hēṙu pöri ayī-ö öi kēken nup la-en tötlöng tö haṙivlōn tī tö Yāvē. Kūö yòh pöri ayī-ö mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö hīnöre nö aṙēlen hī? Sā inlahen Yāvē nö aṙēlen hī hēk öp tarik yěn aṙēlen öp holre, ngaich asūp inṙikngöre tö u? Hēk asūp inlahen hī yēḵ hī hòṅ lōnu tö Yāvē nö aṙēlen hī? In ngih ātiköl min öi teūngen tö sanapṙô në tö lūöi intöönö?

4. Kūö yòh öi mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö aṙēlen hī?

⁴ Kūichngen e ang Yāvē nö imat Paipöl tö ò nö hīnöre nö ma-aṙē-ěl. I kui öp rôngö Sinai ang Yāvē nö löktö im ma-ahāngö ṙô nö vënyö inlahen re, “Ngam Mā Tēv, Ngam Mā Tēv, Tēv an tööḵlö tö miṙēlōn neūkölōn inrē, töt veūtö lanīnö, tö pōyen miṙēlōn kanô-en inrē; Ṙatö miṙēlōn i tö kööinyu aṙēlö ötlanöökö tanôichngen tökööl inrē.” (Man. 34:6, 7) In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö hangenlōn tö hī ngaich yěn ōt mahalöktit minë vanāichöre ngaich hīnöre anga-aṅ nö aṙēlen cha.—Nah. 9:17; Sal. 86:15.

5. Kūö Yāvē nö akahakūö tö hī lökten nö asuh öp inlahen ò? (Salmai 103:13, 14)

⁵ Vamīlen hī ang Yāvē, lökten anga-aṅ nö keuheūtlöre mikahkūö tö hī. Keuheūtlöre mikahkūö anga-aṅ tö ngòh tarik mi-iyöng ikūö ngih panam. (Sal. 139:15-17) Akahakūö anga-aṅ tö hī öi töthet hēk tö minë öt kumlēḵ-en hī inrē. Akahakūö inrē anga-aṅ tö minë tinrīken hī öi kūö yòh töngamuh öi ngatī tinrīken. Angū-ö lainyngen Yāvē nö hameuktö ngam neūkölōn re nö in hī.—Sal. 78:39; vë-evkūö Salmai 103:13, 14.

6. Sitih inlahen ang Yāvē nö hameuktöre nö aṙēlen hī?

⁶ Akahakūö ang Yāvē tö hī öi eltī ngam tökööl töm kinpaha tökūö ngam fālen Ātöm. (Rōm. 5:12) Hö-ö in kô ṙā-anyre ṙā-ang eltī e, hēk ötkô inrē öi ṙānyö holre. (Sal. 49:7-9) Hangenlōn pöri Yāvē tö hī lökten nö vai ngam halēnlö ò. Sā ṙô ngam Yôhan 3:16 nö vënyu ang Yāvē nö tīn tö ngam tö hěng maneuk kūön re nö ing panam nö kē-ěng nômöre nö chö-önyten tö hī. (Mët. 20:28; Rōm. 5:19) Yip ṙamatö-ellōnre nö in Yēsū, ṙānyu min cha-a nö ṙā-ang im tö kööl hēk kinpaha. (Hep. 2:9) Kò-òṙen öi fēkö ngam miṙivlōn Yāvē ik sā ò nö kētö ngam kūön re nö sā finëlngö tö fāluṙen. Yēn öt hòṅ aṙēlen hī öre ang Yāvē, ngaich kūö yòh anga-aṅ nö hökngen ngam kūön re nö kapah?

7. Vë-eny inlahen nap tarik tö aṙēlöng tö Yāvē?

⁷ Pōyen yip tarik tö vënyu inlahen nö imat ngam Paipöl yip tö aṙēlöng tö Yāvē. (Efi. 4:32) Kò-òṙen öi ngëichkö inlahen Rācha Manasē. Tökirööngen nup fālen kahëkö ò. Pön vë-ekūö insātēv anga-aṅ ngaich tölṙô yip tarik inrē nö ngatī inlahen. Ngaich kētö yip kūön re inrē anga-aṅ nö fööngö nö tö kētu.  Uroh inrē anga-aṅ nö asöklö ngam insā nö el ngam töhet chūök vinë-ekūö Yāvē. Ngö kinūichngö ngam inlahen ò nö imat ngam Paipöl: “La-evṙen anga-aṅ tö tötlöök nö i kūö ngam Mā Tēv, ngaich vīlö lanīnö ò.” (2 Kin. 33:2-7) Ik sā ò pöri nö halöktitre ngaich aṙē-ěl anga-aṅ tö Yāvē. Ngaich vīlöng hēk anga-aṅ nö rācha më Israel. (2 Kin. 33:12, 13) Töi ngëichkö inlahen Rācha Tāvit inrē. Kirööngen nup inrē fālen ò. Pön asěhha anga-aṅ ngaich fëlngen öp tarik töt falūṙen. Ik sā ò pöri nö hō-en minë vanāichöre nö holtö ellōnre nö halöktitre, ngaich aṙēlen ò ang Yāvē. (2 Sa. 12:9, 10, 13, 14) In në inchō elmat ayī-ö öi akahakūö tö Yāvē nö hīnöre nö aṙē-ěl. Ta-a pöri töi ngëichkö inrīkngöre ngam inlahen Yāvē yěn aṙēlen hī tö ngam inlahen hī ayī-ö tarik yěi kö aṙēlen höö?

8. Kūö yòh nöng Yāvē tö akahakūö tö inlahen öp tarik yěn hòṅ aṙēlöng hēk yěn hö-ö?

⁸ Yāvē an “mā-akah taṙòkhöre panam.” (Ran. 18:25) Öthěng tak tökô nö asātöre nö in ò. Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô? Sā inlahen öp kamhôka yěn hòṅ löngö tī nö im kinṙôka ngaich töhòṅ akahakūö anga-aṅ tö ṙô ngam chööngö. Ngaich Yāvē kamëtö ngam chööngö nö in hī! (Isa. 33:22) Lökten nö öthěng tak tö sā mikahkūö ò tö ngam chööngö. Keuheūtlöre mikahkūö anga-aṅ tö nup tö löng hēk tövaich inrē. Hēk urěhěkūö ngam kamhôka inrē ṙung nö kahòkkö ngam fālen ngaich hòṅ keuheūt mikahkūöre anga-aṅ tö inlahen ngam tökahòkkaṙen. Ngatī ang Yāvē nö keuheūtlöre mikahkūö tö hī, lökten nö öt hěngtak tö kô nö sā ò nö tö heuveū-en nö kahôka.

9. Asuh öp ngahëichkö Yāvē yē ò nö hòṅ aṙē-ěl hēk hö-ö?

⁹ Hēṙu an ngòh tarik nö öt keuheūtlöre mikahkūö yěn kahôka. Öt ngatī inlahen pöri ang Yāvē. (Ran. 18:20, 21; Sal. 90:8) Pò ngòh tarik nö asā nup maheuk re hēk ahang re nö kahòkkö fālen. Mameuk ellōn ngòh tarik pöri ang Yāvē. Ngaich akahakūö inrē anga-aṅ tö löklö inruklö ngòh tarik hēk tö minë öt kumlēḵ-en ò, hēk tö ngam mufē elkuilōn cha inrē. Akahakūö inrē anga-aṅ tö ngòh tarik nö kūö yòh nö ngatī kahëken tö la-en ngaich kūö tö yih kuilōn inrē anga-aṅ. Öt hanyūnngen pöri angū-ö nö in Yāvē. (Hep. 4:13) Keuheūtlöre mikahkūö an Yāvē, lökten anga-aṅ nö akahakūö tö inlahen re yēḵ ò nö hòṅ aṙēlen ngòh tarik yěn hö-ö.

10. Kūö yòh öi mihôiṅ ngö ṙô tö minë atöllö Yāvē nö tö löng? (I.Chööngö 32:4)

¹⁰ Ṙòkhöre nun minë atöllö Yāvē nö tö löng. Öt tö atöltuṙen inrē anga-aṅ. Hö-ö anga-aṅ nö ngëichken ngòh tarik yěn tö kòlô hēk yěn tö yāich, öt ngëichkö elmat ngòh tarik inrē anga-aṅ, ötrēhěn inrē nö ngëichken ò yěn tö kamngu hēk yěn tö īnu tö heuneū-en re. (1 Sa. 16:7; Yāk. 2:1-4) Öt hěngtak tö kô nö aṅti tö rupīö nö havaha Yāvē hēk timlö alaha ò inrē. (2 Kin. 19:7) Rö-ö ang Yāvē nö meuk arëkūö ngòh tarik nö kē-ělkūö alaha re. (Man. 34:7) Keuheūtlöre mikahkūö anga-aṅ tö hī tö nup kahëken hī la-en, öi kūö yòh öi kēken u. Lökten anga-aṅ nö tö akaha nö kamhôka.—Vë-evkūö I.Chööngö 32:4.

11. Kūö yòh öi mihôiṅ ngö ṙô tö Yāvē nö öt insā-avö nö im inṙē-ěl?

¹¹ Öt tö insā-avö ngam inlahen tī Yāvē yěn aṙēlö tarik. Akahakūö inrē yik kamūich ngam Töhet Līpöre tö inlahen e. Lökten cha yěn vë-eny inlahen tī Yāvē nö aṙēlö tarik, ngaich harīkngöre öp ṙô cha yěn kakken e. Ngö ṙô ök ih töhěng līpöre, “Ngam ṙô, tö yūsö tö cha nö vë-eny inlahen ngam Tēv yěn aṙē-ěl tarik, tahëng angū-ö tö ngam ṙô cha yěn vë-eny inlahen tarik nö aṙēlö holre, pön  töng tölngu kūö ngam inlahen ngòh tarik yěn aṙēlö holre.” Höng Yāvē pöri tö keuheūtlöre tī yěn këtö inṙē-ěl. Sitih mufē ang rih ngòh tarik yěn aṙēlöng tö Yāvē?

12-13. (a) Yēḵ Yāvē nö aṙē-ěl ngòh tarik ngaich sitih mufē anga-aṅ? (b) Sitih inlahen tī ang Yāvē nö aṙēlen hī?

¹² Yēḵ hī ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö aṙēlen hī, ngaich teūngen ayī-ö tö ‘hanöhlöre.’ (Inl. 3:19) Teūngen min inrē ayī-ö tö ngam lanāmö elkuilōn re hēk hëtö elkuilōn inrē. Yēḵ hī pöri aṙēlöng tö tarik ngaich öt ngatī lanökngöre ayī-ö, sā lanökngöre tī Yāvē nö aṙēlen hī. Yēḵ ò nö ngatī inlahen ngaich havantöre min ngam innôlö hī nö sā inuk urěh, ngaich sā töt hěngö fālen min ayī-ö.

¹³ Yēn aṙēlen hī ang Yāvē ngaich vaichngö anga-aṅ tö minë fālen hī. Ötrēhěn anga-aṅ nö hēk nö kētö sācha u. (Isa. 43:25; Yar. 31:34) Kūichi angū-ö nö imat ngam Paipöl tö Yāvē nö marôvat tī tö minë fālen hī “sā rôvat ngam chuhöt tö ngam sūng.” * (Sal. 103:12) Yē hī öi fēkö inlahen e ngaich ṙamlōn ayī-ö öi in Yāvē. (Sal. 130:4) Ta-a chěi töi mikahtökūö re tö Yāvē nö ihē nö aṙēlö ngòh tarik.

14. Asuh nup ngaich haköp hī?

¹⁴ Asuh nup ngaich haköp hī? Öt höng in minë fālen hī mat ang Yāvē yěn hòṅ aṙēlen hī hēk yěn hö-ö. Ngaich inrē ayī-ö öi meukö Yāvē nö anga-aṅ Vamīlen hī, Kamëtö Chööngö hī tö heuveū-en inrē nö Kamhôka. Lökten nöng anga-aṅ tö keuheūtlöre mikahkūö tö nup töng sitih. Chumkūöṙen inrē anga-aṅ tö nup tahëng inlahen yē ò nö hòṅ aṙēlen ngòh tarik hēk hö-ö.

15. Sā ṙô ngam Lūkös 12:47, 48, Asūp ngahëichkö Yāvē nö in ngòh tarik urěhēkūö ò nö aṙē-ěl?

¹⁵ Chumkūöṙen an Yāvē nö ngëichkö ngòh tarik yěn akahakūö tö ngam kahëken re nö tö vaich. Vënyö inlahen e ang Yēsū nö in ngam Lūkös 12:47, 48. (Vë-evkūö.) Öt löktu ang Yāvē nö aṙēlen hī yěi tölngen re öi kēken minë tövaich minë töt ööi ò, pò e nö tökiröng nö fālen. Lohten min anga-aṅ nö öt aṙēlöng tö Yāvē. (Māk. 3:29; Yôh. 9:41) Yē hī pöri tölngen re in minë vanāichöre. Teungen hòng min ayī-ö tö inṙē-ěl re? Ta-a töi  ngëichkö nup tö mihôiṅ nö inlahen re, hòṅ Yāvē nö aṙēlen hī.

16. (a) Tö sitih manah öng ngam inlöktit re? (b) Yē hī lōnu tö Yāvē nö aṙēlen hī ngaich kūö yòh öi hòṅ halöktit re?

¹⁶ Hěng an ngih inrē ngahëichkö Yāvē yē ngòh tarik nö fāluṙen, ngaich kô-en hòng anga-aṅ nö halöktitre hēk hö-ö. Ngam manah ngam inlöktit, “tö hī hòṅ halöktit nup mufē re hēk tö minë töt löng tinrīken re.” Ngòh mahalöktit re tarik haṙivlōn anga-aṅ tö minë kahëken re nö tö vaich hēk ngam inlahen re inrē nö öt teungten nö kēken minë tövai la-en. Rö-ö inrē nöng angū-ö pön haṙivlōn inrē anga-aṅ tö ngam innôlö re nö in Yāvē nö kunngöre kūö ò nö kēken minë tökööl. Ngatī inlahen nak inrē nā Rācha Manasē nā Tāvit nö kirööngen fālen. Aṙēlen cha pöri ang Yāvē kūö cha nö holtö ellōnre nö halööktit re. (1 Rā. 14:8) Yē hī pöri lōnu tö Yāvē nö aṙēlen hī ngaich hòṅ halöktitre ayī-ö. * Pön yěn meukö hī min ang Yāvē öi öi fē-ě re tö minë vanāichöre hēk halöktitre inrē, ngaich hē e min anga-aṅ nö aṙēlen hī. Ōt pöri öp hòṅ inlahen hī. Ta-a töi ṙūöhtö mikahkūö re.

17. Asūp manah ngam inlahen hī hòṅ halöktitre ngaich kūö yòh angū-ö nö töt ṙanāngen nö inlahen hī? (Isayā 55:7)

¹⁷ Ngëicha inrē ang Yāvē yēḵ ngòh tarik nö kô-en nö halööktitre. Yēḵ ngòh tarik nö hòṅ halööktitre ngaich ṙāngenre anga-aṅ tö minë tötlöng la-en ngaich kēken minë la-en anga-aṅ tö löng nö kūö Yāvē. (Vë-evkūö Isayā 55:7.) Ngaich hòṅ halöktö ngam mufē re inrē anga-aṅ nö asīnkö mufē Yāvē. (Rōm. 12:2; Efi. 4:23) Ngaich hòṅ köplōn ngaich anga-aṅ töre nö ötkô nö fēken minë tötlöng ṙô hēk un kēken minë tötlöng la-en. (Kòl. 3:7-10) Kô-en an Yāvē nö löktö in ngam tö kitaknyu mahām Yēsū Kristū nö hīnöre nö aṙēlen hī. Yē hī pöri kô-en halöktitre öi ṙāngen minë töchōch la-en möl min anga-aṅ nö aṙēlen hī.—1 Yôh. 1:7.

18. Kūö yòh mihôiṅ ngö ṙô nö öt ōt tö sā Yāvē nö im kinëtö inṙē-ěl?

¹⁸ Kô-en Yāvē nö öt insā-avö nö im inṙē-ěl. Kūö yòh mihôiṅ öi ngatī ṙô? Pōyen nup lainyngen  e tö vënyu taheui nö in ngih ātiköl. (1) Örheūheu anga-aṅ nö hīnöre nö aṙēlen hī. (2) Keuheūtlöre mikahkūö anga-aṅ tö hī lökten nö akahakūö tö inlahen hī yē hī kô-en öi halöktitre hēk hö-ö. (3) Keuheūtngöre tī anga-aṅ nö aṙēlen minë tökööl hī ngaich sā ṙēngen töt īnu ayī-ö min tö ngam tö kööl. Angū-ö lainyngen ngam elkuilōn hī min nö het ngaich havantöre min ngam innôlö hī nö in Yāvē sā re in nuk urěh.

19. Pòrô ayī-ö öi īnu tö ngam öt hanëtö, kūö yòh pöri ayī-ö hòṅ ṙamlōn?

¹⁹ Īnu in tö ngam öt hanëtö, lökten öi kēkö tökööl. Ötkô pöri ayī-ö haṙivlōn öi fēken minë vanāichö re. (Sal. 103:8-14; 130:3) Akahakūö Yāvē tö minë ötkumlēḵ-en hī lökten anga-aṅ nö hameuktö ngam neūkölōn re nö in hī. Yē hī pöri pītnyöre öi hang minë inchöngten re tö Yāvē, ngaich örhō min öi öt ṙamlōn. (Filip. 4:4-6; 1 Yôh. 3:19-22) Yēḵ hī min öi fēken u ngaich teungen min ayī-ö tö hanöhlöre!

20. Asuh nup min kahakka hī in öp yamih ātiköl?

²⁰ Yē hī öi haṙivlōn tö minë vanāichöre, ngaich hīnöre ang Yāvē nö aṙēlen hī. Iṙòken ṙānamlōn öi yěi hangö e! Sitih inlahen öi ayī-ö asīnken Yāvē öi aṙēlö holre? Sā hī öi aṙēlö holre hēk Yāvē inrē nö aṙē-ěl hī, asuh nup töhěngren nö in u hēk asup inrīkngöre u inrē? Ngaich kūö yòh öi hòṅ mikahtökūö re tö ngam inrīkngöre tö u? In öp yamih ātiköl min öi mikahtökūöre tö sanapṙô në intöönö.