Skip to content

Hatôichngöre im table of content

TÖHAKÖÖPÖ ĀTIKÖL 31

Hameuktö Minlēḵṙen Re Im Vinë-ekūötēv Pön Töhěng Nö Inkôlò

Hameuktö Minlēḵṙen Re Im Vinë-ekūötēv Pön Töhěng Nö Inkôlò

“Hökngen ngam vine-eṅkūö Meh tö chu, nö ṙātu nö i kūö Meh, nö sā lōpān.”—SAL. 141:2.

TINKÖÖKÖ 47 Un Ṙākôre Vë-ekūötēv

RAHËICHTAMAT *

1. Hòṅ sitih inlahen mufē öm yēḵ meh öm vë-ekūö Yāvē?

 KÒ-ÒREN in fēkö inlahen re öi mihôiṅ vë-ekūö ngam vamīlö në taṙòkhöre ing panam. Irôken ngam minlēken hī! Mihôiṅ öi öp töng yòh ṙētak öi vë-ekūö ò öi köö ëlô re, hēk vë-eny minë elkuilōn re inrē öi in ò. Mihôiṅ öi öt höktöre tö ṙētak re öi vë-ekūö ò. Öp töng inlahen ṙētak hī mihôiṅ öi vë-ekūö ò, pòrô öi el āṅspū hēk el chěl. Öp töng yòh kamngö hī mihôiṅ öi vë-ekūö Yāvē. Mihôiṅ öi ṙatö-ellōnre inrē tö ò nö öthō min nö öt hang ṙô hī. Kô-en, kirööngen ngih inkôlò nö lamöktö in Yāvē. Ngaich ötkô ayī-ö öi kūön elmat tö ngam kinë-ekūöre.

2. Kūö yòh öi mihôiṅ ngö ṙô tö ngam vinë-ekūötēv nö tökiröng nö imat Tāvit?

2 Tökiröng inrē ngam vine-ekūötēv nö imat Tāvit. Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô nö in Yāvē. “Hökngen ngam vine-eṅkūö Meh tö chu, nö ṙātu nö i kūö Meh, nö sā lōpān.” (Sal. 141:1, 2) Chumkūöṙen misī yik mākūö kūön ṙô inuk ṙētak Tāvit yěn halēnlö nup tö föngö tö tahūsā nö ikūö Yāvē. (Man. 30:34, 35) Lökten ik sā Tāvit nö ngö ṙô, tö ò nö lōnu tö ngam vinë-ekūötēv nö sā inlēnlö ngam tö tahūsā. In e mikahkūö ayī-ö öi hòṅ chumkūöṙen urēhěkūö re öi hòṅ vë-ekūötēv, öi hòṅ sitih ṙô öi vë-ekūö Yāvē. Ngatī inlahen in ayī-ö öi hòṅ sā Tāvit öi haṙamlōn Yāvē löktö in minë ṙô re öi vë-ekūötēv. Lökten ayī-ö öi hòṅ holtö mikah elmatre yēḵ hī hòṅ vë-ekūötēv.

3. Hòṅ sitih inlahen öi vë-ekūö Yāvē, ngaich kūö yòh?

3 Yēḵ hī öi hòṅ vë-ekūötēv ngaich hòṅ köplōn ayī-ö tö ngam vahë-ekūö re. Ötkô ayī-ö öi höng lök ṙô re öi ṙò-òv. Pöi hòṅ holtö minlēḵṙen re yěi vë-ekūö Yāvē. Mihôiṅ in fēken minë tövai tö meūkö tö më tarik, hē Isayā, Isikīěl, Tanīěl, Yôhan inrē. Hameuktu ang Yāvē nö el nuk heūvö cha nö tökiröng nö Rācha. Meukö Yāvē ang Isayā nö, “el kantēra nö ūichhaka.” (Isa. 6:1-3) Ngaich nam maheuk Isikīěl nö meukö ang Yāvē nö ūch el ök kantēra ök “tö ayānga ök mahavīlen ò, nö tö sā tasēkö.” (Isi. 1:26-28) Ngatī maheuk inrē ang Tanīěl nö meuk ök tö “hĕng tak mā misī” ngaich nuk inyut ò nö sā tö isōh tökënngö tacham nö ayānga. Ngaich ngam anūchö ò nö sā tameūyö. (Tan. 7:9, 10) Ngaich ang Yôhan inrē nö meuk ngam anūchö Yāvē, “nö havīlö ngam kantēra ngam mingākö tö sā mineūkö emeröl.” (Inm. 4:2-4) Yēḵ hī min öi köpöölōn töm kamngö chūök Yāvē nö tökiröng, ngaich akahakūö min ayī-ö tö hī ötkô kuṅn elmat töm inlahen re vë-ekūötēv pöi hòṅ hameuktö minlēḵṙen re yěi vë-ekūö ò. Hòṅ asuh nup rih ṙô hī yēḵ hī hòṅ vë-ekūötēv?

“SĀ NGIH ṘÔ YIN LÖKTEN, VE-EKŪÖTĒV”

4. Asuh öp haköplö hī i alaha ngam vine-ekūötēv im Mëtiv 6:9, 10?

4 Vë-evkūö Mëtiv 6:9, 10. Ik sā Yēsū nö haköptö yik haköptöre nö ikui ök rôngö, ngaich haṙuntö ṙô cha anga-aṅ nö sitih ṙô nö vë-ekūötēv hòṅ Yāvē nö ṙamlōn. Ngö ṙô anga-aṅ, “Sā ngih ṙô yin lökten, ve-ekūötēv,” ngaich urěhlö minë tötṙanāngen anga-aṅ tö hòṅ havëka tö hī. Tö sā ngam inhetlö minë-eny ngam Tēv, invëtö ngam Pūlngö ò, ngam ma-ahetngö yip tö kunyaha elmat tö ò. Ngaich ngam kuilōn ò inrē nö teūng nö ing panam, ṙòkhöre anū-ö nö kuilōn ngam Tēv. Ngaich yēḵ hī öi kakken në ṙô öi löktö im vinë-ekūötēv, ngaich in e mikahkūö ayī-ö nö tötṙanāngen anū-ö nö in hī.

5. Mihôiṅ öi inrē ayī-ö öi vë-elkuire?

5 Haköpten hī inrē ang Yēsū tö hī mihôiṅ öi vë-elkuire. Mihôiṅ öi havëkö kūö Yāvē, tö ò nö kē-ěkūö hī tö minë nyā-aṅkūö hī i töhěng sakāmö, havëkö kūö ò inrē tö inṙē-ěl minë tökööl hī, ngaich havëkö nganönöre inrē hòṅ hī köp la-al minë kanihngen hēk la-al ngam Sī-ö inrē. (Mët. 6:11-13) In në tö ngatī inlahen re min ayī-ö öi hameuktöre im vinë-ekūötēv tö hī öi hayönglenre in Yāvē, ngaich lōnu inrē ayī-ö tö ò nö ṙamlōn nö in hī.

Asuh nup ṙô minā pamīhöre kò-òren nö vë-ekūötēv? (Ngëichköm perekrāf 6) *

6. Ngam inlahen ṙô Yēsū nö haköpten hī tö inlahen ṙô hī öi vë-ekūötēv, ngaich höng angū-ö hòng ṙô hī öi vë-ekūötēv? Mikahtökūö hī.

6 Rö-ö ök Yēsū nö tölṙô yik haköptöre nöng asīnkö nup töng ṙô ò im inchōtô vinë-ekūötēv. Pön ṙōlheuh inrē ang Yēsū nö kakken minë tahëng ṙô nö löktö in ngam vinë-ekūötēv. Nup tö ṙònghöichṙen nö yih nö elkuilōn ò. (Mët. 26:39, 42; Yôh. 17:1-26) Örheūheu in ayī-ö sā inlahen Yēsū, öi vë-eny minë piṙutköre öi in Yāvē. Tö sā hī yěi hòṅ lööngö kahë tö fësla, ngaich hòṅ havëkö mikahre ayī-ö in Yāvē. (Sal. 119:33, 34) Ngaich yēḵ hī inrē kihngen kēḵ minë tökiröng la-en re, ngaich mihôiṅ ayī-ö vë-ekūö Yāvē, hòṅ hī öi akahakūö tö ngam la-en re öi sitih inlahen öi kēken e. (Inch. 2:6) Ngatī inlahen më inyööngö nö mihôiṅ nö vë-ekūötēv nö vë-elkui më kūön re, ngatī inlahen më nyīö nö vë-elkui më yöngre. Ngaich ayī-ö inrē öi vë-elkui yip tö kēḵ istöti, ngaich vë-elkui yip tahëng inrē holre yip tö vënyu nang töm tölöök inhānga. Lökten ayī-ö yěi vë-ekūötēv öp töng ṙô hī hēk kuilōn hī öi havëkö kūö Yāvē.

Asuh nup mihôiṅ ṙô hī öi ha-öönyö Yāvē hēk kētö nöönyö ò inrē? (Ngëichköm perekrāf 7-9) *

7. Kūö yòh öi hòṅ ha-öönyö Yāvē yēḵ hī öi vë-ekūötēv?

7 Yēḵ hī öi ṙònghöichṙen öi vë-ekūötēv ngaich hòṅ ha-öönyö Yāvë ayī-ö. Pò ò nö ‘tölöök, hamööngöre inrē nö ma-aṙē-ěl’ hēk “tö tööḵlö tö miṙēlōn, neūkölōn inrē töt veūtö tanānyö, töpōyen miṙēlōn, kanô-en inrē.” (Sal. 86:5, 15) Yēḵ hī öi fēkö në tövai tinrīken ngam Tēv Yāvē, ngaich mihôiṅ min ayī-ö löknyö ellōnre lōn öi kētö nöönyö ò hēk ha-öönyö ò inrē. Pò ò nö anga-aṅ tö hòṅ ha-öönyö.

8. Asuh nup mihôiṅ inlahen hī öi ha-öönyö Yāvē? (Salmai 104:12-15, 24)

8 Ōt nup inrē tahëng inlahen hī yěi hòṅ ha-öönyö Yāvē, pön nup kahëtö ò nö in hī, ngaich hòṅ ha-öny tī ò ayī-ö. Kò-òren öi fēkö inlahen ò nö pōyen nup kahëtö ò nö in hī. Tö sā në töpōiṙāi maheuk hī, tö sā minë pūl, minë nyā-aṅkūö, minë tövai inrē chehen tö meūkö tö hī. Kētö hol hī inrē anga-aṅ hòṅ hī öi kē-ěny ṙētak re öi in cha öi haṙamngölōnre. Pōyen nup inrē tī ò nö in hī, ṙen anga-aṅ nö ngatī inlahen pön lōnu anga-aṅ tö hī öi örheūheu öi ṙamlōn. (Vë-evkūö Salmai 104:12-15, 24.) Ngamuh pöri tö mötlö kahëtö Yāvē nö hī pön kē-ěkūö hī tö ngam Paipöl hēk tö minë līpöre inrē. Hòṅ hī maheūkkūvö töp tövai min sakāmö. Anū-ö në lāinyngen hī ha-öönyö Yāvē.

9. Yēḵ meh öm vaichngö öm ha-öönyö Yāvē, ngaich hòṅ sitih inlahen më-eṅ? (1 Tösalònikē 5:17, 18)

9 Pōyen nup inlahen tī Yāvē nö in hī, hēṙu pöri ṙung ayī-ö öi vaichngö kētö nöönyö ò. Ngaich yēḵ meh më-eṅ öm ngatī inlahen, ngaich sitih inlahen më-eṅ mihôiṅ? Mihôiṅ më-eṅ öm kūichngen nup ṙô re öm vë-ekūö Yāvē, ngaich kēnyö ṙētakre öm ngëichken u, nö sitih inlahen ang Yāvē nö sapṙô meh öm vë-ekūö ò, ngaich anū-ö në ṙô meh öm ha-öönyö Yāvē. (Vë-evkūö 1 Tösalònikē 5:17, 18.) Yēḵ hī ṙung öi hayööken holre, ngaich yihtöre anga-aṅ nö ha-öny nup tī hī öi hayööken ò iṙôken ṙanamlōn öi ṙung? Ngatī ṙanāmlōn ang Yāvē yěn meuk inlahen hī öi ha-öiny nup tī ò nö kē-ěkūö hī. (Kòl. 3:15) Hěng öp inrē lāinyngen hī mihôiṅ öi ha-öönyö Yāvē. Ta-a chěi töi mikahtökūöre.

HA-ÖNY TĪ YĀVĒ PÒ Ò NÖ TĪNTEN NGAM KŪÖNRE

10. Kūö yòh öi ha-öönyö Yāvē, pò ò nö tīnten Yēsū? 1 Pītör 2:21.

10 Vë-evkūö 1 Pītör 2:21. Hòṅ ha-öönyö Yāvē in pò ò nö tīnten ngam Kūönre nö ing panam, hòṅ hī haköplu öi in ò. Yēḵ hī haköp inlahen Yēsū öi imat ngam Paipöl, ngaich ṙūöhtöre ngam mikahkūö hī tö Yāvē. Ngaich akahakūö inrē tö inlahen re öi haṙamlōn Yāvē, hameuktö ṙinātö-ellōnre inrē öi im tökitaknyu mahām Kristū, mihôiṅ öi hanôlö Yāvē hēk hangön ngam innôlö re inrē in ò.—Rōm. 5:1.

11. Kūö yòh öi hòṅ halökngörit nup ṙô re öi vë-ekūötēv öi i minë-eny Yēsū?

11 Hòṅ ha-öönyö Yāvē in, pò hī mihôiṅlöktö im Kūön ò ṙô öi vë-ekūö ò. Yēḵ hī öi i minë-eny Yēsū öi vë-ekūötēv ngaich hang ṙô hī anga-aṅ, ngaich öp töng ṙô hī havëkö kūö Yāvē öi löktö in Yēsū, ngaich öthō anga-aṅ nö öt hateūngngen u. Ngö ṙô ang Yēsū: “Nup töng havëkö yīö i Mine-eny Chu, kēkö u Chū-ö min; hòṅ ngam Yöng nö ha-öinyö nö im Kūön.”—Yôh. 14:13, 14.

12. Asuh öp inrē mihôiṅ lāinyngen hī öi hòṅ ha-öönyö Yāvē?

12 Ngam inlahen Yēsū nö kēngö nômö re, löktö in e ang Yāvē nö aṙēlen minë tökööl hī. Vë-eny nang hī an ngam Paipöl tö Yēsū nö, “mākūö kūönṙô ngam amūichngöre nö lahāmö ngam kantēra ngam Rācha el minë el halīöngö.” (Hep. 8:1) Vënyu nang in inrē tö ngam Paipöl tö Yēsū nö ‘vamë-elkui hī nö mī-im yöng.’ (1 Yôh. 2:1) Akahakūö inrē ang Yēsū tö nup töt kumlēḵen hī. Hameuktö ngam miṙēḵlōn re anga-aṅ nö in hī, ngaich löktö in e anga-aṅ nö vë-elkui hī nö in Yāvē. Iṙôken ṙô öm ha-öönyö Yāvē, pò ò nö halēnlö ngam tö akaha makūö kūönṙô? (Rōm. 8:34; Hep. 4:15) Yēḵ Yēsū öre nö öt kēngö nômöre töpòkūö hī, ngaich öthō ayī-ö öi vë-ekūö Yāvē pò hī öi aṅhavin töm tökööl. Chö-önyten hī ang Yāvē nö kēngen ngam hanangenlōn kūönre. Lökten ayī-ö öi hòṅ iṙôken ṙô öi kētö nöönyö ò.

VË-ELKUI MË PRÖTÖR SISTÖR RE

13. Asuh öp mikahkūö hī tö inlahen Yēsū nö kô-en hanangenlōn tö yik haköptöre?

13 Urēhěkūö ngam kinpahare ang Yēsū nö vë-elkui yik haköptöre nö maṙò-òti ṙô, vë-ekūö ngam Yöngre anga-aṅ nö ngö ṙô, “aṅten cha . . . tö ngam tö-ötlöök.” (Yôh. 17:15) Pòrô angYēsū nö aṅhavin tö minë kanihngen re. Sön pöri anga-aṅ nöng fēken më mahaköp. Kô-en ang Yēsū nö kirööngen hanangenlōn tö yik haköptöre.

Asuh nup ṙô hī kò-òren öi vë-elkui më prötör sistör? (Ngëichköm perekrāf 14-16) *

14. Sitih inlahen öi min yěi tö hangenlōn tö më prötör sistör re?

14 Hòṅ ngatī inlahen ayī-ö asīnken Yēsū. Ötkô ayī-ö höng vë-elkui re pöi hòṅ vë-elkui më prötör sistör re inrē. Pò Yēsū nö kētö chööngö hī öi hangenlōn tö yip holre. Yēḵ hī min öi vë-elkui më prötör sistör re, ngaich hamang ngih chööngö min ayī-ö. In e mat min ang Yāvē nö meukö hī öi chumkūöṙen tö më prötör sistör re. (Yôh. 13:34) Pi-a pöri öi hēṙu ngö lōn, ‘yöölen aich më prötör sistör tö inlahen chu öich vë-elkui cha?’ Ötkô pöri ayī-ö ngatī mufē, pön ngö kinūchngö angū-ö nö imat ngam Paipöl “Pōyen taneūngen an ngam vine-elkui ṙô ngòh tölöök tarik.”—Yāk. 5:16.

15. Kūö yòh ang nö tötṙanāngen ngam inlahen hī öi vë-elkui më prötör sistör?

15 Pōyen yin më prötör sistör hī tö kihngen, lökten ayī-ö hòṅ vë-elkui cha. Pōyen inrē më prötör sistör hī tö vahavö, ōt yip lama-al minë tö faltöre kanihngen, ōt inrē yip më-el ṙētak kinyūngö më tö hakihtuṙen inrē. Ngaich mihôiṅ ayī-ö vë-elkui cha tö Yāvē nö holṙen cha nö la-al minë kanihngen re. Mihôiṅ inrē öi vë-elkui më prötör sistör yip mahayööken më tahëng prötör sistör el ṙungö minë kanihngen. Ōt hòng mikahkūö meh prötör sistör tö ṙònghöichṙen nö la-al minë kanihngenre? Ngaich yēḵ meh hěngtak öm vë-ekūötēv, mihôiṅ öm kēḵ minë-eny më prötör sistör öm vë-elkui cha. Ngaich yēḵ meh min ngatī inlahen ngaich hameuktöre më-eṅ öm hangenlōn tö më holmaneuk re.

16. Kūö yòh öi hòṅ vë-elkui më prötör mahayōmken hī?

16 Hòṅ ngatī inrē ayī-ö öi vë-elkui më prötör mahayōmken hī el minë māṅ. Yēḵ hī öi vë-elkui më prötör ngaich hayööken cha ang Yāvē nö kēken minë la-en nö teūngten cha-a nö kēken u. Ngaich milēḵṙen më prötör tö minë inyööken re tö tī cha. Ngatī lōn ök inrē Pôl nö in yik prötör sistör nö hōten cha nö vë-elkui ò. Kūö yòh? Pön ngö ṙô tī anga-aṅ nö kūich ök chitri: “Vë-elkui chu inrē, hòṅ chu kēhötvö elvāng tö ṙô, hòṅ chu öt pinhë-eṅvkūö mikahtölōn tö ngam öt mikahkūö sin, aṅ im, tölöök inhānga.” (Efi. 6:19) Ngatī inlahen yin töngamuh vē mahayōmken hī prötör nö sā inlahen Pôl cha-a nö kēken nup tö ngatī la-en, hangenlōn inrē ayī-ö tö cha. Lökten öi vë-elkui cha öi in Yāvē, hòṅ nup la-en cha nö kētu inkôlò tö Yāvē.

YĒḴ HĪ TÖÖLÔ ÖI VË-EKŪÖTĒV

17-18. Ihē öi mihôiṅ töölö ṙô vë-ekūötēv, ngaich hòṅ asuh öp kanöplōn hī ip hē e?

17 Ngaich in ṙung öi hěngtak vë-ekūötēv. Hēkpī pöri öi mihôiṅ töölô öi vë-ekūötēv ihôi yip taṙòkhöre tarik. Tö sā ngih, yēḵ öp sistör nö hol öp holre nö istöti, ngaich töölô ṙung anga-aṅ nö vë-ekūötēv urēhěkūö cha nö kēken ngam istöti. Ngaich pi-a lohten ngam sistör nö öt akahakūö tö inlahen ngam mahaköp. Lökten anga-aṅ nö mihôiṅ nö ngö ṙô nö unôich min nö kēḵ ngam vinë-ekūötēv. Yēḵ ò nö ngatī inlahen ngaich chumkūöṙen tö kuilōn ngam mahaköp, ngaich ngatī ṙô min nö vë-elkui ò.

18 Pi-a inrē öp töhěng tak prötör nö töölô nö vë-ekūötēv nö el mīting hēk el ngam mīting fòr filt sörvis inrē. Ngaich hòṅ köplōn anga-aṅ tö në. Hòṅ köplōn anga-aṅ töp chö-öny ngam mīting nö kēkaṙen. Ngaich yēḵ ò nö vë-ekūötēv, ngaich ötkô anga-aṅ nö kētö inlēnö yip prötör sistör hēk ötkô inrē nö kētö minkahtölōn nö in e. Töng taneui-taneui minit rô-òten ṙung ngam ṙētak hī öi tikökṙô re hēk vë-ekūötēv inrē im raneh hēk im kinheūten ngam mīting. Lökten yēḵ öp prötör nö töölô nö vë-ekūötēv, ngaich hòṅ chumkūöṙen anga-aṅ tö re nö ötkô nö ‘yaha ṙôken ṙô’. Möthë yēḵ ò nö kēḵ ngam raneh vinë-ekūötēv nö el mīting.—Mët. 6:7.

MÖḴLÖ MAT MAN TÖ NGAM VINË-EKŪÖTĒV

19. Yēḵ hī hòṅ lēn töhëich tö yanīhi ngam kinṙôka tö Yāvē, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö?

19 Röhta an ngam kinṙôka tö Yāvē, lökten ayī-ö öi hòṅ möḵlö inlahen öi im vinë-ekūötēv. Ngö ṙô ang Yēsū: “Örheūheu pöri yī-ö aṅhati; ve-ekūötēv inrē; hòṅ yīö min kò ötkô-òngvah tö yanihih u.” (Lūk. 21:36) Yēḵ hī öi vë-ekūö Yāvē, ngaich sīöp min ngam ṙinātö-ellōn hī. Ngaich yěn yih min ngam ṙētak tanainyö ò, ngaich lēn töhëichṙen min ayī-ö.

20. Hòṅ asuh öp inlahen hī hòṅ ngam vinë-ekūötēv nö sā inlahen öp tö föngö tö tahūsa?

20 Asuh nup haköp hī öi el ngih ātiköl? Tökiröng ngam inlahen hī öi vë-ekūö Yāvē. Ngaich yēḵ hī vë-ekūötēv ngaich ötkô ayī-ö öi vaichngö tö minë tötṙanāngen havëkö hī, anū-ö minë kuilōn ngam Tēv Yāvē. Hòṅ ha-öönyö Yāvē inrē ayī-ö tö ò nö kē-ěkūö hī tö ngam kūön re hēk ngam Pūlngö ò inrē ngam tö ngaich nö röhta. Hòṅ vë-elkui më prötör sistör re inrē ayī-ö, hēk mihôiṅ inrē öi havëkö kūö Yāvē nö hateūngngö minë hanakten hī, ngaich asīöp ngam ṙinātö-ellōn hī inrē. Yēḵ hī min chumkūöṙen öi vë-ekūötēv, ngaich hameuktö re min ayī-ö öi milēḵṙen tö ngam inkôlò hī ngaich möl min nup ṙô hī vë-ekūötēv nö sā tö tahūsa nö ikūö Yāvē ngaich ṙamlōn min anga-aṅ.—Inch. 15:8.

TINKÖÖKÖ 45 Ṙô Ngam Elkuilōn Chu

^ Pōyen ṙô in öi ha-öönyö Yāvē, pò ò nö kētö inlahen hī öi vë-ekūö ò. Lōnu in ayī-ö tö ngam inlahen hī öi vë-ekūötēv nö sā inlahen tö tahūsa angū-ö, hòṅ Yāvē nö ṙamlōn. In ngih ātiköl min ayī-ö mikahtökūöre tö inlahenre öi vë-ekūötēv, mikahtökūöre inrē tö inlahen hī yěi hōtu tölööṙô öi ihôi yip tarik öi vë-ekūötēv, ngaich hòṅ asuh nup chumkūöṙen hī.

^ INLAHEN NGAM NYAT: Vë-ekūötēv ngam prötör nö holṙô töm pīhöre, hòṅ ngam kūön cha nö öt palā-aiṙen nö el iskul, hòṅ ngam yöng pīhö ò inrē nö kô nö la-al ngam invah re, hēk iṙūöhen inrē ngam kahë istötī ò nö haköpmat ngam Paipöl.

^ INLAHEN NGAM NYAT: Ha-öiny tī Yāvē ngam ṙālö prötör kūö ngam tökitaknyu mahām Kristū, ngaich ha-öönyö Yāvē anga-aṅ nö ngëichken minë vanayö ngam tufömngöre panam.

^ INLAHEN NGAM NYAT: Ngam sistör nö hěngtak nö vë-ekūö Yāvē tö inlahen më yōm la-en nö kē-ěkūö cha tö ngam Töhet kumlēḵ nö hayööken më sistör nö la-al minë tö faltöre kanihngen hēk la-al minë tahëng inrē tötlinëken re.