Ngöṙô ön ngam tö kūichi im Isayā 60:1: “Choholre, hayāngöre; tön yih an ngam hanātö meh, meutlö inrē ngam kanôlò ngam Mā Tēv nö i kui meh.” In minë tahëng miröökö öi akahakūö tö ngam kikānö nö Siyôn hēk panam Yērusalem ngam tö hötṙěh misī el panam Yūta. a (Isa. 60:14; 62:1, 2) Minkahngö më tö pōyen miyööngö Israel ön ngih el panam. Yěi vë-ekūö ngam Isayā 60:1 ngaich söklöre minë tö nët intöönö, (1) Sitih inlahen ngam panam Yērusalem nö ‘choholre nö yangtöheich’? Ngaich hòng töngamuh ngih tö eūka tö Isayā nö teungtakūö?

Sitih inlahen ngam panam Yērusalem nö ‘choholre nö yangtöheich’? Ik sā yik Yahūti nö 70 samyeūheu nö hakövö nö i Pēpilön, ngaich öt aṅhav kūö hē e ngam panam Yērusalem hēk payāyi inrē ngam chūök vinë-ekūötēv. Ik sā yik aṅ Israel mi-iyöng Pēpilön nö tölöṙô nö havan panam re hēk havanlö ngam töhet vinë-ekūö ngam Tēv. (Esrā 1:1-4) Im ranehtökūö ngam 537 B.C.E., nö havan yik ōttit tö chiplö tö 12 miyööngö nö chuh Yērusalem. (Isa. 60:4) Kētö tökētu cha-a nö in Yāvē, kēken ngam tökiröng sakāmö hēk havanlö vīni-i ngam chūök vinë-ekūötēv inrē. (Esrā 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Havantö inlahen re hēk min ngam nö-öinyö Yāvē nö i Yērusalem, tö ngö manah tö e min nö yang nö ikui më tarik ò. Ngaich më tarik ò nö yanāngö minë panam tö sangūla tö ngö manah yip töt akahakūö sin tö Yāvē.

Ngam ṙô Isayā tö eūka inlahen invanlö ngam töhet vinë-ekūö ngam Tēv, nöng tölngu taneungtökūö angū-ö nö im panam Yērusalem. In minë yamih ṙētak më tö pōyen aṅ Israel nö ṙāngenre nö hang chööngö Yāvē. (Nah. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mët. 15:7-9) Sō-en ngam Mesayā cha-a ang Yēsū Kristū. (Mët. 27:1, 2) Lökten hēk nö piyāyi ngam panam Yērusalem hēk tö ngam chūök vinë-ekūötēv ik 70 C.E.

Urěhnyi ṙô ang Yāvē nö vënyö ngam inlahen e min nö ngatī. (Tan. 9:24-27) Öt angū-ö kuilōn Yāvē tö ngam tö eūka tö Isayā inlahen ngam invanlö nöng hòṅ ṙòkhöre nö teungtökūö nö i Yērusalem.

Ngaich hòng töngamuh ngih ṙô Isayā tö eūka nö teungtakūö? Heūṅ. Löktö in ngam töhěng tak hēk kikānö ang Yāvē nö hayangtö ngam hanātö. Hö-ö ön nö ṙôtö ngam tökô-en kikānö, pön ṙôten ngam “lamātulöng Yērusalem.” Ngöṙô tī ang Pôl nö kūich inlahen ngam kikānö: “Ngam kikānö yöng hī.” (Kal. 4:26) Alaha ngam söngkötön Yāvē ön ngam lamātulöng Yērusalem ngam el halīöngö, ngam tö holtö më tö chiplö ma-ahānga. Ōt inrē më kūön ngam kikānö. Hěnghöre kūön ò inrē më tö hachāmö elkui tö 1,44,000, tö sā Pôl nö maheukku töre nö chuh el halīöngö. Cha-a yin vē tö hachāmö elkui Kristīön ‘töhet miyööngö’ ngam tö kaheukö nö ‘Tēv Israel.”—1 Pīt. 2:9; Kal. 6:16.

Ihē ngam lamātulöng Yērusalem nö ‘yang nö choholre’? Löktö in më kūön re tī anga-aṅ më tö hachāmö elkui ing panam. Ta-a töi ngëichkö ngam ṙô Isayā im tö 60 mirūlö nö sitih inlahen angū-ö nö sāḵta nö in öp inlahen më töhachāmö elkui Kristīön.

Kūö yòh nö choholre më töhachāmö elkui Kristīön? Sīöplöre ṙôken më apòstet ik innëtö senchurī ngaich ngam yanangö ngam kanô-en nö kūönngöre. Lökten më tö hachāmö elkui Kristīön nö sā mē-el sinngūlö. (Mët. 13:37-43) Hakövö cha-a tö ngam tökiröng Pēpilön nö keuheūtngöre chūök nö ikūö ngih panam tö ngö manah tö cha nö hakövö tö minë töminyôny  tinlööken. Ik ranulten ngam samyeūheu 1914. (Mët. 13:39, 40) Unôichrit e hēk cha-a nö ṙānyu nö ṙā-ang el ngam tökiröng Pēpilön ik 1919, ngaich ilööṙen nö meūkö ngam yanāngö cha. Kalēḵ alaha cha-a nö ahangkö ngam tölöök inhānga. b Asuh ngaich ök ṙòng e? Asā ṙò-òten minë samyeūheu, yihtöre më tarik nö in ngam hanātö. Yik tö ōttit inrē tarik ngam Tēv aṅ Israel nö yihtöre nö in e, ngam tö vënyu nö in ngam Isayā 60:3 ngam tö kaheukö nö “rācha”.—Inm. 5:9, 10.

Ip yamih ṙētak hēk min nö kiröngen inlahen më töhachāmö elkui Kristīön nö hayangtö ngam hanātö ngam Tēv. Nö sitih inlahen? Unôichrit kinpahare min cha-a nö chuh el halīöngö nö vītöre nö alaha ngam “Tufömngöre Yērusalem” tö ngö manah tö cha nö pīhö Kristū. Ngaich cha-a min vë tö 1,44,000 hamòlṙen Yēsū nö hayöng nö sā yip rācha hēk kūönṙô inrē.—Inm. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.

Tökiröng min angū-ö nö inlahen tī më tö tufömngöre Yērusalem nö hateungngen ngih ṙô im Isayā 60:1. (Asātô ngam Isayā 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 im Inmeukhömat 21:2, 9-11, 22-26.) Sā inlahen nuk la-en yik mahayöng misī aṅ Israel nöng lamöktö Yērusalem, ngatī inlahen nup tö tufömngöre min la-en nö yih, ngaich ngam tufömngöre Yērusalem min nö holṙen Yēsū nö ngëichkö minë la-en. Tö sitih manah pöri angū-ö tö më tö tufömngöre Yērusalem min nö ‘löktö el halīöngö nö ṙā-ang in ngam Tēv nö yônti’? Tö ngö manah tö cha min nö chumkūöṙen tö më tarik ing panam nö hayangtö ngam hanātö. Minë miyööngö tö pa-ekūö tö ngam Tēv min nö ‘lök in ngam hanātö.’ Rö-ö nöng angū-ö pön ṙānyu min cha-a nö ṙā-ang im kinpaha hēk tökööl inrē. (Inm. 21:3, 4, 24) ‘Havantu inlahen min nup taṙòkhöre nö sā nuk urěh inlahenre’ nö sā ngam ṙô Isayā hēk tö yip tahëng inrē pròfět. (Inl. 3:21) Ik sā Yēsū ngaich nö rācha hē e ngam la-en invanlö minë taṙòkhöre nö rultenre. Yěn ngaich min anga-aṅ nö keuheūten nö hayöng im töhěng köiny samyeūheu, möl min ngam la-en nö keuheūten.