Kayônyu chū-ö i Përis, Frāns ik samyeūheu tö 1941. Öt uroh ihö tö pōi rupiö. Ik sā chu ngaich 10 höiny samyeūheu, vahavö chū-ö öich TB (chīöṅpngö) lökten öich asökiröön öich iskul. Ötkôlò minë lungs chu tö ṙô yik Doctor lökten öich hōtu höngngöh i patī. Haṙivlōn chū-ö öich hangö e pöich töyal öich haköp. Hěngö vahë-ekūö pöri ngaich chū-ö tök Dictionary, hangṙô ök prōkrām ngam Yunivörsitī Òf Përis inrē töröngnyu nö el Radio. Keuheūtnyöre ṙanamlōn chū-ö ik sā yik Doctor nö vë-eny nang chu tö chu ngaich ööḵlö tök invah re. Ngö lōn ngaich chū-ö, ‘Tö iṙôk vanayö la-en öich vē Doctor.’ Hēten e ngaich chū-ö öich ngölōn lamë-en tövahavö chin chū-ö min inrē. Yěn hatön kuilōn chu öp yöng chu kikōnyö nö ngöṙô, “Asuh öp min kinmānö meh yěm kiröng?” Ngaich ngamuh ṙô chu “Doctor chin min.” Löktökūö nyinī-ö re chu-ö öich hòṅ Doctor.

Ketolik ök mikūönö chu. Öt uroho mikahkūö pöri chū-ö tö ngam Tēv, ṙòngmö ōt nuk intöönö elkuilōn chu töt sanapuṙô. Ik sā chu pöri ṙònghöichṙen öich training öich Doctor, löktö in nuk haköp re chū-ö öich yīhi ṙinātö-ellōn tö në töng sitih nö tö vīlöngö

Köplōn chin, ik ranehtömat chu ngëichkö minë cells ngam pūl Tulip öich el microscope. Pingangkūö chū-ö öich meuk minë cells nö kahngenre nö laklöre tö ngam ṙanāchö hēk tö ngam laneuichö inrē. Meuk öp töhěng substance chū-ö inrē el ngam cell öp tö kūöṅngöre yěn suska tö ngam Sāl ngaich kiröngnyöre yěn el ngam mak. Kūö ngam töngatī vinī-i re minë tökun kun tö aṅ nö mihôiṅ nö aṅ el minë tö tahëng tahëngtöre  environment. Ik sā chu chumkūöṙen ngëichkö vinī-i minë cells nö kihngen takô, akah elmat ngaich chū-ö tö u nö töt kô nöng kamnahngenre. Pön tövīlöng anū-ö.

Im innët samyeūheu chu öich haköp pōyen nun hēk minë kanôtö kūö chu vamënyö ngam Tēv nö ōt. Yěich ngëichkö ngam vinī-i hī öi tarik, öich höng ngëichkö ngam kël hī, yěich löktökūö im sikòng kël hī mat sölnyi nö im lin-ökngö ngam kël hī. Ngam inlahen minë rahē hī nö tap minë tangë ngam kël hī, töp lökten minë kuntī hī nö mihôiṅ nö halöinyköre. Pinngangkūö angū-ö. Taptöre inrē minë rahē minë kuntī hī nö in minë rahē minë kël hī, lökten nö öt kihngen anū-ö nö la-evṙen, hēk halönyköre inrē. Ngaich taptöre anū-ö nö in höö nö nët pön haṙūngi tö ngam uk alaha hī (tissue). Pön yěn öt ngatī öre ngaich ötkô öre min minë kël hī nö la-evṙen tö nup la-en re. Lökten ngaich öich ṙatö-ellōnre töp vamīlen u nö tö akaha takô hē tö heuveū-en.

Sīöp hēk ngam minlēḵṙen chu tö ngam Vamīlen hī, hē chu öich kòtökūö tö inlahen öp nyīö nö uhôm yēḵ ò nö fötnyu töp yöngre. Hē ò sin nö ṙòngmö ellōn öp yöng re, ngaich höng löktö in ngam placenta anga-aṅ ngam kūö fun ngam nyīö tö ṙô hī nö teūngen tö unhômöre yēḵ ò nö ellōn ngam yöng re. Öl hē e sin nö la-evṙen minë tahöh ngam nyīö pön öl minë tö sā baloon el ngam tahöh ò nö laföököiny. Höng yěn hòṅ fötnyu min ngam nyīö urěhěkūö tö haroh tum afta, ngaich mö min minë baloon el ngam tahöh ngam nyīö nö la-evṙen, laföököiny inrē. Hē ngam nyīö ngaich nö fötnyu, pōyen ngaich minë yamih tö haṙīḵngöre nö el alaha ngam nyīö. Tö sā minë tömëṅngö nö im fanöinylö ò, lipngökūö min anū-ö lökten minë mahām nö yôkhöt nö el minë tahöh ò kuhēt inrē ngam òksichön kuföt nö el minë tö sā baloon nö el ngam tahöh ò. Ngaich la-evṙen minë tahöh ò mihôiṅ möl anga-aṅ nö kahngenre nö uhôm.

Hòṅ mikahtökūö re takô chū-ö tö ngam Tēv ngam vamīlen minë töngatī pinngangkūö, lökten chū-ö öich rultenre vë-ekūö ngam Paipöl. Pingang kūö chū-ö öich meuk inlahen ngam Tēv nö urěhěkūö tö 3000 samyeūheu nö halēn yik aṅ Israel i alaha ngam hanëtö. Hōtu cha-a nö höltökui ikūöchōn re, hōtu nö ha-et ngam uk alaha re nö vōk, hōtu inrē nö kuvīö yěn ōt öp invah cha. (Lēv. 13:50; 15:11; Chöö. 23:13) Ha-ehangen ṙô ngam Paipöl nö vënyen në nöng urěhěkūö tö 150 samyeūheu ngam science nö mikahtökūö hī tö u. Tö yöölen tī inrē ngam chööngö imat ngam līpöre La-en Lēvī ngam inlahen mina pamīhöre yěn lök alaha höö yěn hangö u cha-a ngaich öthō cha-a nö vahavö. (Lēv. 12:1-6; 15:16-24) Akahelmat ngaich chū-ö tö ngam Tēv nö ṙën nö kēten në chööngö pön hōten yik aṅ Israel anga-aṅ nö yöölen. Yik hamangö u, teūngen cha-a tö inkôlò re. Ngölōn ngaich chū-ö, kô-en ön kòl ngih Paipöl nö lamöktö im Tēv. Öl pöri chū-ö hē e öich akahakūö töm minënyö ò.

Ik sā chu ṙòngmö training öich Doctor, hěng tak ök kikanö yahinkngö chu, Lāitī ök minë-eny ò. Hapīhö ngaich āi ik samyeūheu 1965 öl hē e nö keuheūt ngam training chu. Lūöi maneuk ngaich hē e më kūön āi ik 1971 lūöi maneuk hēk yik unôichrit cha. Tö-akaha ngam pīhö chu Lāitī, holṙen chu anga-aṅ öich ngëichkö ngam mikūönö ih.

 Im sā chu keuheūten öich training, lūöi samyeūheu chū-ö kamān el ök töhěng āṅspu. Ngaich möl öich ṙòngnyö kūö ök clinic re. Unôichrit e nö yih mina pamīhöre mina vahënyö chu taheui ik raneh. Ik sā chu ṙòmöng kūichtö lanë-en ök kikōnyö ngaich ngöṙô ök pīhö ò kikanö, “Doctor, uh öm pöich kūich öp lanë-en öp tö hōlu tö mahām.” “Kūöyòh?” ngöṙô chū-ö. Ngaich ngöṙô anga-aṅ, “Kūö āi Vamënyen Yāvē.” Tö möl chū-ö öich hang minënyö më Vamënyen Yāvē, ötrēhěh öich tö akahakūö töm ṙinātö-ellōn cha töm mahām. Löknyö imat ngam Paipöl pöri cha-a nö vënyö ngam lāinyngen re nö ötkô nö kēhet ngam mahām nö el alaha re. (Inl. 15:28, 29) Vë-eny nang chu hēk cha-a tö ngam Pūlngö ngam Tēv min nö veuten nö kēngö në kanihngen, invah tö ngam kinpaha inrē. (Inm. 21:3, 4) Holtö ṙanamlōn re ngaich chū-ö öich ngöṙô, “Teung chěi min ngam sanehkūö elmat chu öich nyīö yěn kô-en minë ṙô nā! Ṙën chin kòl öich hòṅ Doctor kūö re öich hòṅ kēngö në kanihngen.” Lohten öi hěng kanta ròngti, ṙô-òten öi vë-ekūöre. Ṙamlōn chū-ö tö ngam Tēv nö minënyuvö, ngam chahöh chu. Yāvē ngam minë-eny ò! Unôichrit e ngaich chū-ö öich öt köpsöreṙen öich Ketolik.

Lūöi heuh mina pamīhöre nö chuh el ngam clinic chu, ngaich örheūheu öi hěng kanta rô-òten öi vë-ekūöre. Havëten cha ngaich chū-ö nö chuh patī chu hòṅ ih öi in e kakkö ṙô ngam Paipöl. Höng hōḵ ang Lāitī nö ūichtöre nö haköp, öt hòṅ ṙātö-ellōnre pöri anga-aṅ tö minë inköphöti ṙô më Ketolik nö vaich. Lökten ngaich chū-ö öich havëtö ök Pöötrī nö i patī chu hòṅ ih holṙô re ṙôtö ṙô ngam Paipöl. Hěng mitööm īhö kakkö minë töhaköptu el keurcha. Im rô-òtö ṙô ih ngaich vë-ekūöre, kôtökūö ang Lāitī tö më Vamënyen Yāvē nö löngö ṙô nö haköphöti. Haröhtöre ngaich āi öi Yāvē ngaich vōkö ik samyeūheu tö 1974 .

Ik sā chu ngaich akahakūö töm kuilōn Yāvē nö i tarik, harīkngö tinrīken re ngaich chū-ö. Urěh sin chū-ö öich yahlö lōn tö ngam kinmānö re. Unôich pöri ngaich nö ngam la-en Yāvē tö urěhlöng tö āi Lāitī. Haruk më kūön re inrē āi öi sā ṙô ngam Paipöl. Haköpten cha āi nö hangenlōn tö ngam Tēv hangenlōn inrē tö holre. Angū-ö ngih hanangenlōn tö köptī töm mikūönö ih nö hěng.—Mët. 22:37-39.

Hayīölkūö āi Lāitī ṙung yěi fēkö inlahen më kūön re nö akahakūö tö inlahen āi öi hěngö ellōn yěi kēḵ nup töng fësla. Ngamuh chööngö tö kēkaṙen töm mikūönö ih, “Hökngen nup ṙô yīö pöri, nöng töhôṅ, nöng törö-ö.” (Mët. 5:37)  Hěngheuh ik sā ök kikanö kūön āi ök tö 17 höiny samyeūheu, hē ò nö hòṅ in yik holre nö havöt. Sōten ò pöri ang Lāitī. Ngaich ngöṙô ök hol ò nö in ò, “Havë-engrit re man yěh in öp papa re yěn öt halöng ngen meh öp mömmī meh.” Ngaich ngöṙô ngam kūön āi, “Öt faitavö chin pön höng hěngren ṙô min cha-a.” Meuk inlahen āi më kūön āi öi kēkö kaha minë chööngö imat ngam Paipöl. Ha-öinyö Yāvē āi pön höng tī ò ngih mikūönö āi nö hö ṙòkhöre cha-a nö löklōn ò.

Pòrô chin ngaich töngamuh urěhlö minë la-en ngam Tēv, sön pöri öich hòṅ iṙūöhen inrē öich hayööken më tarik ò öich yūs minë heuneū-en re öich Doctor. Lökten chū-ö öich kētöre la-evṙen el ngam Pētěl i Përis ngaich unôichrit e hēk öich la-evṙen i Luviē. Ngaich chin öich 50 samyeūheu rô-òten öich ngatī inlahen. In u anū-ö në samyeūheu, pōyen yik tufömngöre hol chu aṅ el Pētěl. Ōt yik in cha tö 90 höiny samyeūheu. Hěngheuh pöri takô chū-ö öich ṙamlōn öich pingang kūö, hē chu meukkūö ök töhěng tak aṅ el Pētěl. 20 höiny samyeūheu anga-aṅ, vë-eny nang chu anga-aṅ tö chu öich chū-ö hē Doctor ök yöng ò ik sā ò nö kayônyen ò!

Sīöp sīöplöre ngam hanangenlōn chu tö Yāvē, yěich meuk inlahen ò nö löktö el ngam söngkötön re tī nö hachōḵkūö më tarik re hēk laklen cha inrē. Sā ṙēngen ngam prōkrām halēnlö ngam Yōm La-en ik samyeūheu tö 1980 i Amerika. Ngam inyööken më Doctor nö akahakūö töm lāinyngen më Vamënyen Yāvē nö kūöyòh nö öt kēhötvö mahām.

Ik samyeūheu 1988 hēk ngam Yōm La-en nö vīlö ngam tufömngöre department ngam Hospital Information Services tö ṙô. Urěh sin angū-ö nö ngamëichkö minë la-en ngam Hospital Liaison Committees (HLCs) ngam chamöh yip Doctor yip tö hōḵ nö lë-en tövahavö nö öt kēhöt mahām cha pöri. Unôichrit e hēk nö vīlöng minë töngatī kömitī nö ikūö tahëng panam, söl Frāns inrē. Pingang kūö chū-ö öich meuk inlahen tī Yāvē nö chumkūöken më tarik re inrē tövāhavö!

Ngam linë-en tövāhavö sin tö mööḵlö nö la-en nö imat chu. Ngaich pöri chū-ö töngamuh öich harīkngöre mufē. Pò chu akahakūö tö öp la-en nö  ōt öp tö mötlö tö e, ngam inlahen hī mikahtökūö tarik tö ngam Tēv kamëtö nômö hī. Unôichrit chu ngaich retire, la-en tö la-en Painīör ngaich āi töm pīhö chu Lāitī ngaich kētö ṙētak re öi ahangköm tölöök inhānga. Ngatī an töngamuh ip töng tölngö re ngatī ṙôkhata öi kētö ṙētak re im la-en ngam Tēv.

Köpsören chin töngamuh lë-en tövāhavö. Akahakūö pöri chū-ö tö vē Doctor pòrô nö töheuveū-en sön cha-a nö ötkô nö keuheūtngöre tī nö kēngö në invah, ötrēhen nö kô nö asökngö ngam kinpaha. Lökten chin öich höng hökkö ngam ṙētak hē minë chanökö, invah hēk töm kinpaha min nö hö-övö. Pōyen min nup haköp chu el öp tufömngöre panam inlahen në vahīkūö kuntī ngam Tēv. Hēk inrē min chū-ö öich ṙūöhtö mikahkūöre tö inlahen vinī-i ngòh tarik. Ṙinātu-ellōn chin tö ngam sanehkūö elmat chu sin ik nyinī-i chu nö öthō nö öt teung!