1. Asuh nup maheuk hī inlahen yik tarik Yāvē misī?

 PŌIṘĀI mat öm më-eṅ tö ngam innôlöre öm in Yāvē? Öt kintöngulōn in pön pōyen misī yik tarik tö sā inlahen mufē meh. (Sal. 104:33, 34) Pōyen nup inlahen cha nö harööngenre nö i linökö lōn Yāvē. Kaheukö misī cha-a nö Nāsīr yik tö ngatī inlahen nö i Israel. Achīö yip cha-a hēk asuh min öp haköplö hī in cha?

2. (a) Achiö yip tö Nāsīr invëka? (Kinṙeūkö 6:1, 2) (b) Kūö yòh öng ngòh Nāsīr nö kilēngôre töre nö kētöre nö in Yāvē?

² Lamöknyö im ṙô Heprāi an ngam “Nāsīr,” tö ngöh manah angū-ö “Tökatöllöng”, “Töhaköhöiṙen” hēk “Kamëtöre.” In ngih ṙô ayī-ö akahakūö tö kumlēḵḵ alaha yik Israel nö harööngenre nö i linökö lōn Yāvē. Sā nuk chööngö Môsös, mihôiṅ misī më kikōnyö hēk kikānö nöng tölngu ṙētak nö kilēngôre nö in Yāvē yěn hòṅ Nāsīr. a (Vë-evkūö Kinṙeūkö 6:1, 2.) Angū-ö ngih lāinyngen ngòh Nāsīr nö hòṅ hang nuk inchöngtenre tökētu, minë töt uroh nö hòṅ hangö tö më tahëng aṅ Israel. Kūö yòh öng ngòh Nāsīr nö kilēngôre töre nö kētöre nö in Yāvē? Kūö ò nö hangenlōn tö Yāvē hēk hameuktö minlēṙenre inrē tö nup tī Yāvē nö in ò.—Chöö. 6:5; 16:17.

3. Sitih inlahen kumlēḵ alaha öich më lamöklōn Yāvē töngamuh nö sā inlahen yik Nāsīr?

³ Hē ngam “Chööngö Kristū” pöri nö yih, nö kē chūök minë  chööngö Môsös, hēngen tö e ngaich minë la-en më Nāsīr nö ṙā-aiṙen.” (Kal. 6:2; Rōm. 10:4) Sön pöri nö sā kumlēḵ lōn yik Nāsīr töngamuh më lamöklōn ngam Tēv, pô cha nö holtö ellōnre, holtö nômöre, holtö elkuilōnre hēk holtö kumlēḵ re nö löklōn ò. (Māk. 12:30) Lökten ngaich cha-a nö kētöre nö in Yāvē hēk holtö ṙanamlōnre inrē nö kilēngôre nö in ò. Yē cha nö hòṅ hateungngö ngam kinlēngôre nö in Yāvē, ngaich hòṅ asīnkö nup kuilōn Yāvē cha-a hēk harööngenre inrē. In ngih ātiköl min ayī-ö mikahtökūöre tö inlahen yik Nāsīr nö sitih inlahen nö hateungngö ngam kinlēngôre nö in Yāvē hēk asuh min öp haköplö hī in cha. b—Mët. 16:24.

HINÖRE HARÖÖNGENRE

4. Sā ṙô ngam Kinṙeūkö 6:3, 4, asuh nup tötkô nö nya-aṅkūö më Nāsīr?

⁴ Vë-evkūö Kinṙeūkö 6:3, 4. Ötkô yin misī më Nāsīr nö òk ka-eūt, ötkô rēhěn nö nya nup töhikīölhu ṙòng vāin, tö sā ngam öngkūr hēk kismis. Haṙamlōnre pöri më tahëng aṅ Israel nö òkö u hēk nya-aṅ u inrē. Öt tövaich an angū-ö nö inlahen cha. Kūichi inrē angū-ö nö imat ngam Paipöl, ‘ṙamölōn tī an ngam vāin tö ngòh tarik,’ Pô e nö inlōnti lamöktö in ngam Tēv. (Sal. 104:14, 15) Höng ṙamölōn pöri misī më Nāsīr pòrô nö öt nya-aṅvkūö tö u. c

5. Asuh nup katöllö nā prötör Metiyān hēk tö ngam pīhö ò nö harööngenre hēk kūö yòh?

⁵ Harööngenre in inrē ayī-ö sā inlahen yik Nāsīr yěi hòṅ ṙūöhlö inlahenre löklōn Yāvē. Töi ngëichkö ngih inchōḵ elmat inlahen prötör Metiyān hēk tö ngam pīhö ò Marsělā. d Töng kuchiken cha-a pön tö kinmānu ngam prötör hēk tövāi inrē öp patī cha. Lōnu pöri hēk cha-a töre nö ṙūöhlö inlahenre nö löklōn Yāvē. Lökten ngaich cha-a nö kēḵ fëslare nö halööktö minë tö hòṅ inlahenre. Ngö ṙô cha-a, “Hakūönngö minë karcha re ngaich āyö. Ngaich iyöng el öp töng kun patī hēk īnyihngö ök kār re inrē.” Rö-ö nö kūö cha nö öt kuiyulōn tö minë chëhenre. Lōnre pöri cha-a nö harööngenre, pön hòṅ ṙūöhlö ngam inlahenre cha-a nö i linökölōn Yāvē. Ṙamlōn cha-a nö im katöllöre.

6. Kūö yòh öich töngamuh më tarik Yāvē nö harööngenre? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁶ Holtö ṙanamlōnre yin töngamuh më tarik Yāvē nö harööngenre, hòṅ cha nö pōyen kahëti tö ṙētakre nö im linökö lōn Yāvē. (1 Kòr. 9:3-6) Öt kūö Yāvē pöri nö tölṙô hī  harööngenre hēk öt rēhěn nö tövaich ngam inlahen më prötör sistör nö harööngenre. Tö sā ngam inchōḵ elmat, ōt yip tarik tö sōḵ nö kētöre nö in minë ööilōnre kinmānö, vinī-i patīre hēk öt hòṅ haruk töṙeūla inrē. Pōyen yip tarik töt veūtö lōn nö kēḵ ngam pinīhö hēk kūönu inrē. Ōtre pöri yip tahëng kamtöllö lōnre nö chuh in nup tahëng chūökö tö öl nö teūnghu töm tölöök inhānga pòrô cha-a nö kūö e nö marôvat tö yip mikūönöre. Ṙamlōn cha-a nö harööngenre, pô cha nö holtö ellōnre nö löklōn Yāvē. Ṙātö-ellōnre më-eṅ tö Yāvē nö öt vaichngö tö minë inlahen meh harööngenre chö-öinyten ò, pòrô anū-ö nö tö rahëichyěn hēk tö pōyen.—Hep. 6:10.

HAMEUKTÖRE ÖM HARĪKNGÖRE MINEŪKÖ TÖ YIP TAHËNG

7. Asuh nup mihôiṅ kanihngen më Nāsīr yěn hòṅ hateungngö nup havëkö re? (Kinṙeūkö 6:5) (Ngëichkö ngam nyat.)

⁷ Vë-evkūö Kinṙeūkö 6:5. Sā ngam kinlēngôre më Nāsīr nö öt kamöpngö keūyöre. Ngatī inlahen cha-a nö hameuktöre nö elkatòh chööngö Yāvē. Yēḵ cha pöri nö tö marò-ôten nö kētöre nö Nāsīr, ngaich ngatī sanīöpö ngam keūyö cha hēk kôtamat inrē yik tahëng nö meuk inlahen cha. Yik tö milēḵṙen misī tö më Nāsīr holṙen cha acha-a. Ōtre pöri yik töt ööire tö cha, lökten nö öt holṙen cha. Sā inlahen nuk ṙētak ök pròfet Amôs, yik aṅ Israel misī ṙamāngenre nö löklōn Yāvē, ngaich “Ha-òk më Nāsīr cha-a tö vāin,” pön lōnu tö nup havëkö cha nö öt teung. (Amôs 2:12) Anū-ö në lohten kanihngen më Nāsīr. Lohten cha-a nö hòṅ aṅhav-in tö nganöönöre nö harīkngö mineuköre tö yip tahëng hēk hateungö ngam havëköre inrē.

8. Sitih inlahen öm reuslöre alaha löktö in ngam ekspirīön prötör Benchamin?

⁸ Kūö ngam inyöökenre ayī-ö tö Yāvē öi mihôiṅ harīkngöre mineukö tö yip tahëng, pòrô öi tö aṙē-ev hēk tö vöö inrē. Töi chumkūöṙen tö inlahen ngòh nyīö prötör Benchamin aṅ Nôrvē ngò tö sömhöiny samyeūheu. Ṙònghöichṙen hē e ngam kinyūngö nö elhòi Rūs tö Yūkrēn. Kēkaṙen ngam tö hěng prōkrām nö el iskul ò, pön hōtu cha-a nö ṙòkhöre nö kētö hinòlṙen Yūkrēn nö kiyung. Tölöṙô cha-a nö inyut tö ngam tö sā kālöör ngam pòtra Yūkrēn hēk tikökṙô re töp nöinyö panam. Akaha elmat pöri ang Benchamin, lökten anga-aṅ nö marôvat nö sökhaka pön sō nö kēken ngam prōkrām. Meukö ò pöri ngam tīchör ngaich havëten ò nö ngö ṙô, “Benchamin veūten man chuh hih, ngaich sökhaka öm in më holre. Hökken meh in kòl lökten öi sökngöreṙen.” Holtö nganöönö re pöri anga-aṅ nö ngö ṙô nö im tīchör, “Hö-ö chin chū-ö töhěngö kahë tö lā-are in minë inyöngö hēk öt rēhěn inrē öich kēken minë  prōkrām tö nòlhöt nö in ngam pòlitiks.” Hang ṙô ò ngaich ngam tīchör. Hatönö kūö pöri anga-aṅ tö më aṅ el klas re nyīö, tö ò nö kūö yòh nö öt kēken ngam prōkrām nö in cha? Vöö ngaich hē e ang Benchamin tö kūö ṙô cha. Sön pöri anga-aṅ nö holtö nganöönö re nö vënyö ngam lainyngenre nö öt yihtökūö nö im prōkrām. Unôichngöre ngaich ang Benchamin nö vë-enynang nap yöngre töre nö hayöökaṙen tö Yāvē, töp lökten ò nö teungnyi ṙô nö vënyö ngam ṙinātö-ellōnre nö in yip holre.

9. Asūp mihôiṅ inlahen hī haṙamlōn Yāvē?

⁹ Harikngöre mineukö in ayī-ö tö yip tahëng, pô hī lamök lōn Yāvē. Lökten öi hòṅ ngön yěi vë-enynang yip tarik töre öi Vamë-nyen Yāvē, pòrô öi el iskul hēk i chūök re la-evṙen. Kanihngen lohten nö in hī töngamuh asīnkö minë lökngörit chööngö aṅmat ngam paipöl hēk ahangkö ngam tölöök inhānga, pô në mufē ngih panam hēk tö minë tinrīken ë inrē nöng iṙūöhöröön ötlanöngö. (2 Tim. 1:8; 3:13) Hòṅ köplōn pöri ayī-ö yěi holtö nganöönö re min löklōn Yāvē hēk harikngö mineuköre inrē tö ngih panam, ngaich “mahaṙamlōn” Yāvē min ayī-ö.—Inch. 27:11; Mal. 3:18.

URĔHLEN YĀVĒ IN NUP TÖNG LA-ENRE

10. Ihē öng ngòh Nāsīr nö kihngen nö kēken ngam inlēnö im Kinṙeūkö 6:6, 7?

¹⁰ Vë-evkūö Kinṙeūkö 6:6, 7. Ötkô ön ngòh Nāsīr nö röhta nö i kupah. Töng öt uroh pöri angū-ö nö tövaich tö lōn yip rīkre tarik. Yē hī fēkö inlahen ngòh Nāsīr, kihngen lohten anga-aṅ nö hang ngih chööngö yěn kapahlöng töp holmaneukre. Pön ngih misī inlahen cha inuk ṙētak yěn kapahlöng cha-a tö hòl maneukre, ngaich hòṅ höngngöh cha-a nö im kupah. (Yôh. 19:39, 40; Inl. 9:36-40) Kūö ngam kinlēngôre pöri më Nāsīr, lökten nö öt kētöre nö in në tö ngatī. Pòrô cha-a nö īnu tö miṙivlōnre , sön nö hateungngö ngam kinlēngôre in Yāvē. Hameuktöre cha-a nöng urěhlen Yāvē in nup töng la-enre. Öthō ang Yāvē nö öt kētö nganöönö hēk kumlēḵ vē töchiplö tarik re hòṅ cha nö lā-al minë kanihngenre.

11. Asūp chumkūöṙen ngòh kristīön yěn kē fësla nö el ngam mikūönöre? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹¹ Ötkò in inrē ayī-ö Kristīön höhölōn tö ngam kinlēḵngôre in Yāvē. Pöi hòṅ köplōn ayī-ö tö ngam kinlēḵngôre, yěi kē nup fësla el ngam mikūönöre. Sā ṙô ngam Paipöl, tö hī hòṅ mā-anyre hateungngö nup kuilōn ngam mikūönöre. Öt tö mööḵlö pöri angū-ö nö in hī  tö ngam inteungngö kuilōn Yāvē. (Mët. 10:35-37; 1 Tim. 5:8) Angū-ö mihôiṅ lāinyngen më mikūönö hī nö haṙivlōn nö in hī, sön pöri ayī-ö höng hòṅ haṙamlōn Yāvē.

12. Asūp inlahen prötör Alēksenrū ik sā ò nö kihngen nö el ngam mikūönöre?

¹² Töi chumkūöṙen tö inlahen nā prötör Alēksenrū töm pīhö ò Torinā. Hěng samyeūheu ṙò-ôten cha-a nö istötī ngam Paipöl, ngaich unôichrit e ang sistör Torinā nö ṙāngenre nö haköp hēk lōnu inrē anga-aṅ töm pīhöre nö ṙāngenre. Holtö hanangenlōnre pöri ngam pīhö ò nö vë-eny re nö hòṅ iṙūöhen nö haköp. Mā-anyre ang Torinā nö hōten ngam pīhöre nö ṙāngenre, lökten nö hēṙu nö öt lēkôre tö elnang ò hēk öt vayö ṙô inrē yěn sapṙô ò. Öt tö lööṙen ngam inlahen prötör Alēksenrū nö la-al minë öt linëkenre tö ngam pīhöre. Sön pöri anga-aṅ nö öt ṙāngenre nö haköp hēk urěhlen Yāvē nö inup töng sitih la-enre. Köp ngam inlahen prötör Alēksenrū töngamuh nö hangenlōn töm pīhöre hēk milēṙen tö ò. Angū-ö ön ngih tövai tinrīken ngam prötör tö lökngöre tī ngam pīhö ò nö havantenre hēk nö istötī ngam Paipöl ngaich vītöre nö Vamë-nyen Yāvē.—Ngëichkö ngam vitiō el ngam jw.org in ngam “Vailöre Tinrīken Tī Ngam Kanô-en” ngam sirīs Alēksenrū ngaich Tōrina: “Tömarô-òten Manööyö An Ngam Hanāngenlōn Tö Aheukölōn Inrē.”

13. Sitih inlahen öi hameuktö ngam hanangenlōnre tö Yāvē hēk tö ngam mikūönöre?

¹³ Höng Yāvē an ramehlörit minë mikūönö, lökten anga-aṅ nö lōnu tö hī ṙamölōn el mikūönöre. (Efi. 3:14, 15) Yē hī pöri hòṅ ṙamölōn, ngaich hòṅ lök in nup inchöngtenre ayī-ö tö Yāvē. Akahakūö an Yāvē tömeh öm hòṅ chumkūöken ngam mikūönöre, hameuktö hanangenlōnre hēk minlēṙenre inrē tö e hēk hòṅ ha-öinyö Yāvē inrē, lokten öm ṙolheuh harööngenre. Ṙātö-ellnōre pöri më-eṅ tö Yāvē nö milēḵṙen tö nup töng sitih inlahen meh harööngenre chö-öinyten ò.—Rōm. 12:10.

SĀ KUMLĒḴ LŌN MË NĀSĪR ÖI HAREUSKÖ ALAHA HÖÖ

14. Achiö yip tö hòṅ hareuska alaha tö hī?

¹⁴ Yip tö hòṅ lōnu töre nö ha-öinyö Yāvē, holtö ṙanamölōnre cha-a nö harööngenre, kūö ngam hanangenlōnre tö ò. Öt tö lööṙen pöri angū-ö nö in hī töngamuh. Asuh pöri öp inlahen hī hòn köp ngam kumlēḵ lōn hī sā yik Nāsīr? Mihòiṅ öi hareuskö alaha höö. (Yōp 16:5) Akahakūö öm tö yip prötör sistör el ngam māṅ yip maharööngenre tö kūö re nö hòṅ ṙūöhlö inlahenre nö löklōn Yāvē? Ōt hòng mikahkūö meh in yip ṙālö tö  ngön nö la-al nup kanihngenre el iskul hēk harikngö mineuköre tö yip tahëng, pòrô nö ötlanööṙen angū-ö nö in cha? Hēk ōt hòng inrē Paipöl istutent hēk prötör sistör ma-asīnken minë inchöngtenre tö Yāvē pòrô nö hakihtuṙen tö yip aṅ patīre? Kô-en më prötör sistör nö aṅhav-in tö nganöönö re hēk harööngenre nö chö-öiny töm linökö lōn Yāvē. Ta-a chěi töi iṙūöhen hareuskö alaha cha hēk ha-öiny ngam kumlēḵ alaha cha nö i linökö lōn Yāvē.—Filim. 4, 5, 7.

15. Sitih inlahen yip rīkre prötör sistör nö hayööken yip kumheuttöre nö i linökö lōn Yāvē?

¹⁵ Mihôiṅ in kētö ṙētakre hēk löktö in minë rūpiö re hayööken yip kumheuttöre nö i linökö lōn Yāvē. (Inch. 19:17; Hep. 13:16) Ngatī inlahen öp i tököiny sistör aṅ Sri Löngka. Meuk nap tö nët tak anga-aṅ ṙālö sistör nö kihngen nö iṙūöhen nö kētöre nö im painīör pön kūönen aṅ in tö rūpiö. Lōnu anga-aṅ töre nö hòṅ hayööken cha. Ik sā nuk pensen ò ngaich nö ṙūöhölre ṙòkhen, ngaich lōnu anga-aṅ töreh nö kaheuk chingëṅt nö kētö rūpiö mina tö nët tak sistör, hòṅ cha nö kēnyö ṙai ngam pil ngam fūn re. Kô-en takô nö meukö ngam kumlēḵ lōn ngam tököiny sistör nö hayööken yip tahëng.

16. Asuh öp haköplö hī lökten in ngam tö halēnlöng inlahen yik Nāsīr misī?

¹⁶ Pōyen haköplö in öi in yik kamnahanglōnre misī nö kētöre nö Nāsīr. Löktö in ngih tö halēnlöng ayī-ö ngaich akahakūö tö minë tinrīken Yāvē. Ṙātö-ellōnre an Yāvē tö hī hòṅ holtö ellōnre haṙamlōn ò hēk hīnöre inrē öi harööngenre hòṅ hī hateungngö ngam kinlēngôre in ò. Kētö ngam töt insā-av anga-aṅ ṙētak hī hameuktö ngam hanangenlōn re tö ò. (Inch. 23:15, 16; Māk. 10:28-30; 1 Yôh. 4:19) Löktö in yik Nāsīr inrē ayī-ö akahakūö tö Yāvē nö chumkūöṙen tö nup töng inlahen hī harööngenre i linökö lōn ò hēk hō-en u inrē. Ta-a chěi töi iṙūöhen holtö ellōnre löklōn Yāvē.