1. Asuh öp maheuk yip tarik tö möl nö yihtökūö nö el minë mīting më Vamënyen Yāvē? (Ngëichkö ngam nyat.)

 ASEHKŪÖRE man tö nap pamīhöre nap tö möl nö yihtökūö nö mīting nö el Patī Pūlngö më Vamënyen Yāvē. Hangenlōn ṙô më aṅ ngam māṅ nö vë-ekūö cha. Meuk ngam hanangenlōn inrē cha-a nö ihôi më tarik. Ṙamlōn takô cha-a nö meuk tö ngatī. Im invānö cha ngaich nö chuh patī unôichrit ngam mīting, ngaich ngö ṙô ngam kikānö nö im pīhöre kikōnyö, ‘tövāyö inlahen yin vē tarik yiröh! Harīkngöre inrē cha-a tö yip tahëng tarik.’

2. Kūö yòh yip rīkre nö ṙāngenre nö löklö Yāvē?

² Töt insā-avö an ngam hanangenlōn tömeūkö nö ihôi më tarik ngam Tēv Yāvē! Öt tö ngö manah pöri angū-ö tö hī min öi öt vaichköreṙen. (1 Yôh. 1:8) Sā ṙôken mikahkūö hī min tö yip hol hī, ngaich lööṙen min öi meuk nup vanāichö cha. (Rōm. 3:23) Haṙivlōn in öi meuk yip tahëng nö ṙāngenre nö löklōn Yāvē kūö cha nö meuk nup vanāichö yip tahëng.

3. Asuh öp inkahkö yip mahaköp min nö in Yēsū? (Yôh. 13:34, 35)

³ Töi havantö matre hēk ngëichkö ngih ṙô ngam Paipöl ngam kui ngih ātiköl. (Vë-evkūö Yôhan 13:34, 35.) Asuh öp inkahkö yip tökô-en mahaköp nö in Yēsū? Ngam hanangenlōn, hö-ö nö ngam hanëtö nö ihôi cha. Öt ngö ṙô inrē ang Yēsū nö in yik haköptöre: ‘In e inkaha min më-eṅ tö taṙòkhöre tarik, öm mahaköp in Chu.’ Pön ngö ṙô anga-aṅ: “In e inkaha yin min tö taṙòkhöre tarik, öi mahaköp in Chu.” In e ang Yēsū nö vë-eny nang hī tö ngam tökô-en hanangenlōn min nö ihôi yip haköptö ò, rö-ö min nöng më aṅ ngam māṅ mameūkö e, pön meūkö inrē min cha-a tö taṙòkhöre nö tökô-en nö mahaköp nö in Yēsū.

4. Kūö yòh yip rīkre lohten nö hòṅ mikahtökūöre tö më tökô-en Kristīön?

⁴ Yip tarik tö öl nö Vamënyen Yāvē, pī-a min cha-a nö ngö  lōn: ‘Sitih inlahen öng min ngam hanangenlōn nö inkahkö yip tökô-en mahaköp nö in Yēsū? Sitih inlahen ang Yēsū nö hangenlōn tö yik haköptöre? Ngaich sitih inlahen kò-òren ayī-ö töngamuh öi asīnken Yēsū?’ Hòṅ chumkūöṙen ayī-ö Vamënyen Yāvē tö sanapṙô në intöönö. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen, ngaich sīöp ngam hanangenlōn hī tö höö, yěn pòrô nö vaichköre inlahen yip hol hī.—Efi. 5:2.

5. Tö sitih manah öng ngam ṙô Yēsū im Yôhan 15:12, 13?

⁵ Vë-eny nang hī ang Yēsū tö ngam tökô-en hanangenlōn min nö ihôi yip haköptö ò. (Vë-evkūö Yôhan 15:12, 13.) Asuh ök chööngö kahëtö Yēsū nö in cha. Ngöṙô anga-aṅ: “Hāngenlōn yin tö höö sā hanāngenlōn Chu tö yīö.” Tö sitih manah angū-ö? Ngö ṙô ang Yēsū nö mikahtö elmat cha tö cha nö hòṅ mötlö hanangenlōn tö yip holre töre, mihôiṅ inrē nö kēngö nômöre tö pôkūö cha. b

6. Kūö yòh öi mihôiṅ ngö ṙô tö ngam Paipöl nö tölṙô hī öi hameuktö ngam hanangenlōn?

⁶ Hōten hī inrē ngam Paipöl öi hameuktö ngam hanangenlōn. Pōyen yip prötör sistör tö ööire tö në miröökö: Në tö ngö ṙô, ‘hanangenlōn an ngam Tēv.’ (1 Yôh. 4:8) “Hāngenlōn man tö holre, sāre töre.” (Mët. 22:39) “Hanyatngö nup töpōyen tökööl an ngam hanāngenlōn.” (1 Pīt. 4:8) “Öt chanūhuvṙen an ngam hanāngenlōn.” (1 Kòr. 13:8) In në miröökö tö nup tahëng inrē tö sāḵ ta ṙô nö in u öi akahakūö tö re öi hòṅ hangenlōn tö yip tahëng.

7. Kūö yòh ang ngam Sī-ö nö ötkô nö vī söngkötön öp chūök yip tarik töhěng hēk tö hangenlōn inrē tö höö?

⁷ Pōyen tarik tö ngö ṙô: ‘tö minë tinlööken nö ṙòkhöre töngamuh nö eūkö nup haköptöre tö u nö anū-ö kanô-en. Yěi ṙô tö ngam tökô-en pöri inköphöti, inlahen ngam Tēv, ngaich öt hěngren ṙô cha-a tö inlahen ngam Tēv. Sitih inlahen öi ri min akahakūö tö ngam tökô-en tinlööken?” Pön pōyen takô ngaich në tinlööken vahī ngam Sī-ö, lökten ngaich tarik nö öt akaha elmat tö öp tökô-en tinlööken. Öt heuveū  pöri ngam Sī-ö nö vī öp söngkötön, tö tarīku tö yip tö keuheūtngöre chūök nö ikūö ngih panam tö īnu tö ngam hanangenlōn. Höng Yāvē tö mihôiṅ nö ngatī inlahen. Pön anga-aṅ raneh löklö ngam hanangenlōn. Höng yip tökē-ěvkūö tö ngam töhet kumlēḵ hēk tö īnu tö nup inkòlô ṙama-ang in ò, cha-a tö aṅhav in tö ngam tökô-en hanangenlōn. (1 Yôh. 4:7) Lökten ang Yēsū nö ngö ṙô tö ngam inkahkö yip haköptö ò min nöng ngam tökô-en hanangenlōn.

8-9. Sitih lōn yip tarik yěn meuk ngam hanangenlōn nö ihôi yip Vamënyen Yāvē?

⁸ Sā ngam vahënyö Yēsū, nö pōyen yip tarik mameuk ngam hanangenlōn nö ihôi më tarik Yāvē. Löktö in e mikahkūö cha-a tö më tarik nö tökô-en nö mahaköp nö in Yēsū. Hang ṙô prötör Īyön nö vë-eny ngam tö hěng ekspirīön re. Vë-eny kamngö chūök ök patī re anga-aṅ nöng röhta nö in ök töhěng istētīöm (stadium) chūök ò im raneh van ò nö chuh el könvensön më Vamënyen Yāvē. Öt ṙōlhang chumngëṅtö sin anga-aṅ nö chuh el ngam istētīöm nö meuk ök töhěng minyam. Ngö ṙô anga-aṅ: “Harīkngöre inlahen më nyamamtô nö meūkö tö chu tö më yamihtökūö nö im könvensön më Vamënyen Yāvē, pò cha nö milēḵṙen nö vë-ekūö höö, ṙòkhöre inrē nö kö vāyö chinhënen hēk vāyö tinrīken inrē më kūön cha. Ngam ṙanamlōn cha takô tö lökngöre tī tö ellōn chu pöich meūkö cha, nöng sā töt hēngö kanihngen. Angū-ö inrē kuilōn chu chū-ö. Kô-en chin öt hēngö kanöplōn tö nuk minkahten tökētu hē e, öt vaichngö pöri chū-ö tö minë tövai tinrīken më Vamënyen Yāvē.” c Ṙën në tinrīken ih nö vai, kūö ih öi kô-en hanangenlōn tö höö. Kūö ngam hanangenlōn inrē öi milēḵṙen tö më prötör sistör, hēk chumkūöṙen inrē tö cha.

⁹ Ngatī inrē ang prötör Chôn, ik raneh van ò nö chuh el mīting ngaich ngatī mufē inrē anga-aṅ. Ngö ṙô anga-aṅ: “Ṙòkhöre cha-a nö vāyö ṙô yěn vë-ekūö re. Pingangkūö chū-ö öich meūkö cha. Ngölōn chū-ö tö cha nö lamöktö in öp tahëng panam nö yih. Kūö chu öich meuk ngam tökô-en hanangenlōn nö ihôi cha, lökten öich ṙatö-ellōnre tö e nö angū-ö tökô-en nö tinlööken.” d Pōyen tarik tö ngatī inlahen ekspirīön. In e maheuk ayī-ö tö më tarik Yāvē nö tökô-en nö tamömrit Yēsū.

10. Ihē öi kò-òren hameuktö ngam tökô-en hanangenlōn re öi in yip prötör sistör? (Ngëichkö ngam futnōt.)

¹⁰ Sā ngam kahakkö hī taheui im ranehnyö ngih ātiköl nö öt hěngtak in hī töhet. Lökten ṙung öi haṙivlōn tö tī yip prötör sistör re. e (Yāk. 3:2) Yěn ngatī inlahen cha-a nö in hī, ngaich mihôiṅ öi höng haköpken ngam tökô-en hanangenlōn re tö cha. Asuh öp kò-òren haköplö hī öi in Yēsū?—Yôh. 13:15.

11. Asuh öp vanāichö nā Yāköp nā Yôhan? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹¹ Öt ngölōn Yēsū tö yik haköptöre tö cha min nö öt hēngö vanāichö, pön akahakūö tö cha nö töt het. Lökten anga-aṅ nö hayööken cha nö hameuktö hanangenlōn re nö inup öt kumlēḵ-en cha, hòṅ Yāvē nö ṙamlōn. Hěngheuh nā Yāköp, nā Yôhan nö tölṙô ṙô ök yöngre kikānö nö havëkö chūök cha tö minā-aṅ nö el ngam Pūlngö Yēsū. (Mët. 20:20, 21) Inmeuktö nā Yāköp nā Yôhan angū-ö nö īnu tö ngam tanāilölōn, hòṅ kiröng inrē cha-a tö yip tahëng.—Inch. 16:18.

12. Höng nā Yāköp nā Yôhan nak tö īnu tö ötkumlē-en? Mikahtö elmat hī.

 ¹² Öt höng nā Yāköp nā Yôhan hē e mahameuktöre nö īnu tö minë öt kumlēḵ-enre. Pöi meuk inlahen yik hol cha tanīnöṙô inrē, hē cha nö akahalōn tö inlahen cha. Ngö ṙô an ngam Paipöl: “Ngaich hē yik tö söm tak nö hāngö e, kunyahaṅlōn cha-a ngaich nö i nak tönët tak tö kahëmre.” (Mët. 20:24) Mihôiṅ in asehkūöre tö inlahen hē Yāköp, Yôhan tö yik hol cha inrē tanīnöṙô, nö la-al kūöre lohten. Pī-a yik tahëng tanīnöṙô nö ngö ṙô tö cha: ‘höng nā-a an tölōnre tö mötlö heuneū-en? Höng nā-a inrē tö lōnre tö kalēḵ alaha an la-evṙen an in Yēsū? Höng öt hēngö la-en hòng īhö? Ötkô öi īhö inrē kirööngö chūök?’ Öt akahakūö in tö nuk ṙô cha, hěng pöri ngam maheuk hī in cha, tö cha nö öt teung nö hameuktö ngam hanangenlōn.

13. Pòrô nö pōyen nuk öt kumlēḵ-en yik tanīnöṙô, sön pöri ang Yēsū nö sitih inlahen nö in cha? (Mëtiv 20:25-28)

¹³ Sitih inlahen ngaich ang Yēsū hē ò nö meuk inlahen cha? Mihôiṅ öre anga-aṅ nö tainy nö ik yik tanīnöṙô. Öt rēhěn anga-aṅ nö ngö ṙô nö in cha, hòṅ chöh yip tahëng chin hēk haköptöre yip tö yāchö ellōn, yip tökô-en hanangenlōn inrē tö höö. Öt kësen ang Yēsū nö in cha. Höng möi pöri nö in cha, hangenlōn inrē tö cha. Pön akahakūö anga-aṅ tö minë ellōn cha nö het. (Vë-evkūö Mëtiv 20:25-28.) Öt höng tö möl inrē cha-a nö lā-alkūöre tö öp tökiröng nö in cha. Pön ṙōlheuh nö ngatī inlahen. Sön ang Yēsū nö hangenlōn tö cha.—Māk. 9:34; Lūk. 22:24.

14. Tö sitih inlahen yik tarik hē inruklö yik mahaköp nö in Yēsū?

 ¹⁴ Lohten ang Yēsū nö köplōn töm ṙeū-eung yik tanīnöṙô hēk inlahen inruklö cha inrē. (Yôh. 2:24, 25) Pön tö hangenlōn hē e yik mākūö kūönṙô tö minë tökiröng anūichö minā-aṅ. (Asātô ngam istötī nōt ngih miröökö in ngam vitiō Chūök Mā, El Chūök Vine-eṅkūötēv im Mëtiv 23:6.) Töt insā-av hanëtö tö lōnre yik Yahūti mākūö kūönṙô tö yik tahëng inuk ṙētak cha. f (Lūk. 18:9-12) Lökten ang Yēsū nö akahakūö töp lāinyngen yik tanīnöṙô nö kūö yòh nö hòṅ kirööngö minā-aṅ. (Inch. 19:11) Lökten, nö öt ngölōn ang Yēsū, öt hō yin min vē haköptö chu nö vaich. Ngaich yěn ōt pöri nup vanāichö cha, ngaich öt ayô tö kui cha anga-aṅ, höng möi pöri nö in cha. Pön akahakūö anga-aṅ tö cha nö hòṅ la-evṙen tö tölöök. Lökten anga-aṅ nöng iṙūöhen nö haköpten cha nö un tailölōn, hayāichngöre pöri, hangenlōn inrē tö höö.

15. Asūp haköplö hī im inlahen nā Yāköp nā Yôhan?

¹⁵ Pōyen nun minë haköplö hī im inlahen nā Yāköp nā Yôhan. Pön tö vaich ngam inlahen cha nö hòṅ kirööngö kamtö chūök nö im Pūlngö ngam Tēv. Öt tölöng pöri inrē ngam inlahen yik hol cha tanīnöṙô. Pön öt haköpkö ngam hinëngö cha-a nö ihôi cha. Höng köptī pöri ang Yēsū töm manööyö hēk töm hanangenlōnre tö cha. In ngam inlahen Yēsū ayī-ö öi haköplu, tö nup inlahen tī yip tahëng nö ötlēḵken hī, nö öt uroh anū-ö nö tö mötlö, pön nup inlahen hī yěi meuk yip holre nö vaich nö in hī ngaich hòṅ sitih inlahen min öi in cha angū-ö tö hòṅ mötlö nö in hī. Yěn hěng tak öre öp prötör hēk sistör mumṙivngölōn hī, ngaich mihôiṅ öi hatöönöre öi ngö ṙô, ‘Kūö yòh öich līn tö në ṙô ngòh holre? Un höng kūö ngih ellōn chu lohten nö öt vai nö in ò, hòṅ halööktö ngam mufē re chū-ö öich in ò? Pī-a ngam prötör hēk ngam sistör nö īnu töp kanihngen re? Pòrô ngam inlahen ò nö tövaich, ötkô hòng pöri chū-ö öre höng aṙēlen ò, kūö re öich hanangenlōn tö ò?’ Yēḵ hī min höng hangenlōn tö yip prötör sistör re, pòrô cha-a nö vaich nö in hī, ngaich hameuktöre ayī-ö öi tökô-en mahaköp öi in Yēsū.

16. Asuh öp inrē mihôiṅ haköplö hī öi in Yēsū?

¹⁶ Ngih inrē haköplö hī öi in Yēsū tö hī hòṅ akahakūö tö më prötör sistör re. (Inch. 20:5) Kô-en in öt kô sā Yēsū öi meuk ellōn tarik, yěn vaich pöri më holmaneuk hī, ngaich ötkô öi ilöö havööngökūöre tö cha. Höng möi pöri öi in cha. (Efi. 4:1, 2; 1 Pīt. 3:8) Lööṙen min öi ngatī inlahen yěi akahakūö min tö cha. Töi ngëichkö ngih töhěng inchōḵ elmat.

17. Hē ngam sörkit ovörsīör nö akahakūö tö inlahen ngam prötör, sitih inlahen ngaich anga-aṅ?

¹⁷ Tö la-evṙen ngam sörkit ovörsīör el ngam töhěng māṅ i East Afrikā ngaich meukkūö ök töhěng tak anga-aṅ prötör. Tö sā mineūkö töt uroh nö hangenlōn tö holre, sā töt yal inrē nö hanôl yip holre. Ngö ṙô anga-aṅ: “Töich kalah öich ṙūöhtö mikahtökūöre tö ò öich uich ṙūöhöngre tö ò.” Löktö in e ngaich anga-aṅ nö akahakūö tö ngam prötör tö inlahen ngam inruklö ò inrē. Lökten ngam tinrīken ò nö ngatī. Ngöṙô hēk ngam prötör: “Hē chu ngaich öich akahakūö töm lāinyngen ò nö ngatī tinrīken, ngam inlahen ò inrē nö mana-anyre nö halööktö ngam tinrīken re, lökten in e ngaich nö sīöp ngam minlēḵṙen chu tö ò. Tökô-en ngaich āyö ai holre.” Kô-en in, yēḵ hī öi mikahtökūöre  min tö më prötör sistör re, ngaich lööṙen min öi hanangenlōn tö cha.

18. Yěi haṙivlōn tö tī yip prötör sistör re, ngaich asuh nup intöönö tö hòṅ afēka tö hī? (Inchōḵ-oṙô 26:20)

¹⁸ Lohten in ṙung hòṅ meukkūö yip prötör yip chūök hī öi haṙivlōn. Urēhěkūö hī pöri öi ngatī inlahen, söö ayī-ö yěi fēkö öp lāinyngen ngam miṙivlōnre öi in öp holre, öi ngö ṙô ‘keuheūtlöre mikahkūö öich ngaich töp lāinyngen ai, ai la-akūöre?’ (Inch. 18:13) ‘Hēk yěich höng öt akahngenre öich höng chū-ö tövaich?’ (Mum. 7:20) ‘Hēṙu öich ṙung chū-ö öich ngatī vanāchö?’ (Mum. 7:21, 22) ‘Yēḵ chu min öich chuh in ò öich vë-ekūö ò lāmta ai min ai in höö hēk ṙöng min ai lā-alkūöre?’ (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 26:20.) Yēḵ hī min öi kēnyö ṙētakre öi fēkö ṙô në intöönö, ngaich sīöp min ngam hanangenlōn hī töp prötör chūök hī öi miṙīvulōn. Ngaich lohten min öi havaichngöre töp vanāchö ò, höng aṙēlen ò inrē.

19. Asuh öp tö urööṙen kuilōn meh?

¹⁹ Keuheūtngöre chūök yin më Vamënyen Yāvē nö hangenlōn tö höö nö hameuktöre nö tökô-en nö mahaköp nö in Yēsū. Yēḵ hī min öi höng hangenlōn tö më prötör sistör re pòrô cha-a nö miṙivngölōn hī hēk pòrô minë ötkumlē-en cha, ngaich inmeuktö hī min angū-ö öi tökô-en tamömrit Yēsū. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen, ngaich meūkö hī min yip tahëng tö hī öi Vamënyen Yāvē öi tö aṅhav in tö ngam kanô-en. Ngaich lohten min cha-a nö yihtöre nö holṙô hī öi ha-öiny ngam Tēv re Yāvē, ngam tö hangenlōn tö taṙòkhöre tarik. Ta-a chěi töi haköp inlahen re öi hangenlōn tö höö, ngam inkahkö hī öi tökô-en Kristīön.