1. Kūö yòh öi hòṅ kēḵ inlēnöre in më tököinyö ṙēḵti prötör sistör?

 ṘÒKHÖRE in öi hòṅ lōnu tö inlēnöre, möthë yēḵ hī kēḵ nup tökiröng fësla. Mihôiṅ yin më minṙöinylen aṅ el ngam māṅ hēk tö yip tö heuveū-en inrē Kristīön nö kētö nup tövai inlēnö hī. Ōt më tököinyö ṙēḵti prötör sistör in cha ngaich ötkô ayī-ö öi ngö mufē tö nup inlēnö kahëtö cha nö töt yöölen tī tö hī. Lōnu ang Yāvē tö hī öi haköplu in më töchīplö prötör sistör, pön pōyen nup aṅ in cha heuneū-en, mikah hēk mikah elmat inrē, minë tö mihôiṅ nö yöölen tī tö hī.—Yōp 12:12.

2. Asuh öp min kahakkö hī in ngih ātiköl?

² Löktö in yik tököinyö ṙēḵti lamöklōnre tī ang Yāvē ik raneh senchurī nö kētö inreuskö alaha yik tarikre, kētö inlēnö cha inrē, tö sā ò nö löktö in Môsös tī, Tāvit hēk tö ök tanīnöṙô inrē Yôhan. Cha-a yin vë töchīplö lamöklōn Yāvē, kö kö harīkngöre ṙētak cha-a tö höö nö aṅ hēk kö harikngöre inlahen tö höö. Söl kinpahare yin cha-a vë tököinyö ṙēḵti nö kētö minë tövai inlēnö nö in më ṙāl tarik. Vënyö ngam hinang chööngö ngam Tēv cha-a nö tö mööḵlö. Kūichhöt minë ṙô yik tököinyö ṙēḵti tarikre ang Yāvē nö imat ngam Paipöl nö chö-önyten hī. Pōyen yanöölen in yěi chumkūöṙen tö në ṙô, pòrô öi tökūöṅnö ṙēḵti hēk tökiröngö ṙēḵti. (Rōm. 15:4; 2 Tim. 3:16) In ngih ātiköl in min öi ngëichkö minë ṙô hē Môsös, Tāvit hēk tö ök tanīnöṙô Yôhan, minë ṙô cha urēhěkūö kinpaha cha hēk asuh inrē min öp haköplö hī öi in cha.

‘KĒ-ĔVKŪÖ MAN MIN TÖ NGAM NÔMÖ TÖ ÖRHEŪHEU-AṄ’

3. Asuh nuk la-en Môsös nö i linökölōn Yāvē?

³ Keuheūttöre ang Môsös nö ma-āinyre nö i linökölōn Yāvē. Töhěng tak ök misī nö pròfět, kamhôka, yöngkūö kumyung hēk histrīön inrē. Pōyen misī nuk heuneū-en ò la-en. Mahachōḵkūö yik Israel anga-aṅ hēk ṙamānyen cha inrē nö ṙā-ang eltī yik aṅ Āikup. Kôtamat inrē anga-aṅ nö meuk nuk töpōyen hameuktö Yāvē pinngangkūö. Tölṙô ò inrē ang Yāvē nö kūich minë raneh tö taneui līpöre aṅmat ngam Paipöl, tölṙô ò inrē nö kūich ngam Salmai tö  90 mirūlö hēk lohten nö tölṙô ò nö kūich ngam tö 91 mirūlö Salmai. In e mikahkūö inrē ayī-ö tö ngam līpöre Yōp nö kahūich Môsös inrē misī.

4. Achīö yik tö hareuska alaha tö Môsös?

⁴ Hamūl yik aṅ Israel nö ṙòkhöre ang Môsös urēhěkūö kinpahare hē ò ngaich nö 120 samyeūheu ṙēḵti. Fēḵlen cha anga-aṅ tö nuk töpōyen pinngangkūö la-en Yāvē nö chö-önyten cha. Yik aṅ Israel misī hamang nuk ṙô ò, rīkre yik in cha lamöktökūö nyīni-öre nö meuk minë pinngangkūö hameuktö Yāvē hēk meuk inlahen tī ò inrē nö kētö sācha yik tarik aṅ Āikup. (Man. 7:3, 4) Kôtamat inrē cha-a nö meuk tī Yāvē nö nëttit tī tö ngam Rět Sī ngaich kiröön cha-a nö lök elhôi e. (Man. 14:29-31) Ngaich höng el e inrē angū-ö mai yik tarik alaha Fërō nö lōngti ngaich kapah. Rö-ö nöng anū-ö, pön 40 samyeūheu rò-òten cha-a nö el tönyalnyi nö laklöng hēk chumkūökaṙen tö Yāvē. (Chöö. 8:3, 4) Ngaich cha-a hē e nöng hòṅ teungta nö in ngam kinlēḵngô panam. Lökten ang Môsös nö hòṅ hareuskö alaha cha urēhěkūö kinpahare. Ta-a töi ngëichköp ṙô ò nö in cha. a

5. Asuh ök ṙô Môsös nö kētö ṙinatö-ellōn yik aṅ Israel urēhěkūö kinpahare?

⁵ Asuh ök ṙô Môsös? (Vë-evkūö Chööngö 30:19, 20) Fēḵlen yik aṅ Israel ang Môsös tö cha min nö teūngen tö ngam töt insā-avö maheūkköre. Kē-ěkūö cha min ang Yāvē töp kinlēḵngô panam öp chūök cha min nö örheūheu nö aṅ. Vë-eny nang cha anga-aṅ tö öp panam min nö tövai hēk tökôlòkūö inrē öp tumlat e. Ngö ṙô anga-aṅ nö in cha, “Kē-ěkūö meh min anga-aṅ tö nup tökiröng tölöök elpanam nup töt vahīlö meh. Patī inrē tö tööḵlö tö tölöök chehen, nuk töt hatööḵlöngö tö meh, chūök mak inrē töhulhötvö, nuk töt hulhötvö tö meh, panô-òṅ vāin, chōn ôliv inrē nuk töt teūichtu tö meh, nyā-aṅvkūö man min ngaich tööḵngen.”—Chöö. 6:10, 11.

6. Kūö yòh ang Yāvē nö hökngen yik aṅ Israel nö haköövö tö yik aṅ tahëng panam?

⁶ Tölṙô yik aṅ Israel ang Môsös nö hīnöre, ngö ṙô anga-aṅ nö in cha tö cha yěn hòṅ örheūheu nö iyöng kūö öp panam ngaich hòṅ hang chööngö Yāvē cha-a. Kalē-ěṙô ang Môsös nö tölṙô cha nö hang chööngö Yāvē hēk katöllö ngam inlahenre inrē nö ‘haköpngöre nö in ò.’ Haṙivlōn pöri ayī-ö tö cha pò cha nö öt hangṙô Yāvē. Angū-ö ngaich lāinyngen Yāvē nö hökngen cha nö haköövö tö yik aṅ Asariā hēk tö yik aṅ Pēpilön.—2 Rā. 17:6-8, 13, 14; 2 Kin. 36:15-17, 20.

7. Asuh öp haköplö hī öi in minë ṙô Môsös? (Ngëichkö ngam lamā uk nyat.)

⁷ Asuh öp haköplö hī? Laklöre nômö in yēḵ hī öi hang chööngö. Sā inlahen yik aṅ Israel misī ik sā cha nöng hòṅ ngaich nö teunghöt nö el ök kinlēḵngô panam, ngaich ngatī inlahen vaneutta ngam inlahen hī ayī-ö öi chuh el öp tufömngöre panam. Meuk taneungtökūö minë kinlēḵngô Yāvē min ayī-ö, meuk inlahen tī ò inrē min nö vī ngih panam nö peretāis. (Isa. 35:1; Lūk. 23:43) Öt ōtre min ngam Satān hēk tö yip tötlöök ma-ahānga ip hē e. (Inm. 20:2, 3) Öt ōtre inrē min nup tinlööken tö minyôny-aṅ ṙô nö haköptö inlahen ngam Tēv. (Inm. 17:16) Öt ōt min yip mahayöng yip töng ötlamëḵken yip tarik. (Inm. 19:19, 20) Höng yip tölöök tarik min mi-iyöngkūö öp tufömngöre panam. (Sal. 37:10, 11) Ṙòkhöre min öi hang chööngö Yāvē, ōt inrē min ngam lanāmö hēk hinëngö nö elhôi hī. Ṙòkhöre min öi hangenlōn tö höö hēk ṙatö-ellōnre inrē öi in höö. (Isa. 11:9) Iṙôk vanāyö öp angū-ö min tufömngöre panam! Yēḵ hī min öi hang chööngö Yāvē, ngaich öt höng rahëichtakūö min ayī-ö öi aṅ ikūö e pöi örheūheu!—Sal. 37:29; Yôh. 3:16.

8. Sitih inlahen yanöölen ang ngòh misönöri kūö ò nö afēkö ngam kinlēḵngô ngam Tēv inlahen ngam nômö tö örheūheu-aṅ? (Yūt 20, 21)

⁸ Yēḵ hī min öi fēkö ngam kinlēngô ngam Tēv  inlahen ngam nômö tö örheūheu-aṅ ngaich köp min ayī-ö in ò pòrô nup töng sitih kanihngen hī, rö-ö nöng angū-ö pöi mihôiṅ inrē min öi la-al nup ötkumlē-enre. (Vë-evkūö Yūt 20, 21.) Töi ngëichkö yanöölen ngòh tö hěngtak misönöri prötör kūö ò nö fēken ngih kinlēḵngô. Marò-òten anga-aṅ nö la-al ngam öt kumlē-enre, asā inlahen ò nö ṙōl samyeūheu nö la-evṙen i Afrikā, ngö ṙô anga-aṅ: “Akahakūö chin yēḵ chu min öich hang chööngö Yāvē ngaich örheūheu min chū-ö öich iyöng kūö öp tufömngöre panam, lökten chin öich hòṅ iṙūöhen la-al ngam ötkumlē-enre. Vë-ekūötēv chū-ö öich peuinyhökūö Yāvē nö hayööken chu öich la-al ngih ötkumlē-enre. Löktö im inyöökenre ngaich chū-ö tö ò öich mihôiṅ öich la-al ngam ötkumlē-enre.”

‘TEŪNGTEN MAN MIN’

9. Asuh nuk kanihngen Tāvit?

⁹ Tö-akaha ök misī Tāvit nö rācha hēk tö chiplö inrē nö in Yāvē. Vamī tinköökö misī anga-aṅ, kamūich pòem, kumyung hēk pròfět inrē. Pōyen misī nuk yamih kanihngen ò, ṙōl samyeūheu inrē anga-aṅ nö hayunngöre nö laklö ngam nômöre tö ök rācha Sôl. Unôichrit ò hēk nö vīlöng nö rācha ngaich chöhtö inlahenre hēk ngam kūön ò ang Apsalem nö hòṅ kēngen ngam inyööngö tö ò hēk hòṅ fëlngen ò inrē. Lökten hēk anga-aṅ nö falngöre nö laklö ngam nômöre. Pōyen nuk la-al Tāvit kanihngen ngaich ōt inrē nuk tökiröng kahëken ò tövaich la-en, söl kinpahare pöri anga-aṅ nö chiplö nö in Yāvē. Töp lökten Yāvē nö ngö ṙô tī nö kūichngö inlahen ò nö imat ngam Paipöl tö ò nö ‘tö sā lōn ò.’ Lökten in öi hòṅ chumkūöṙen tö minë ṙô ngòh tö chiplö tarik ngam Tēv!—Inl. 13:22; 1 Rā. 15:5.

10. Kūö yòh ök Tāvit nö kētö inlēnö ök kūönre Sòlòmön?

¹⁰ Töi chumkūöṙen tö ṙô rācha Tāvit nö kētö inlēnö ök kūön re ang rācha Sòlòmön ngam mu-unôichrit ò min nö vīlöng nö rācha. Ṙën misī ang Yāvē nö katöllen Sòlòmön nö rācha pön lōnu anga-aṅ tö ò nö kētö hinôlṙen ngam tökô-en vinë-ekūö ò hēk vīlö ngam chūök vinë-ekūötēv inrē. (1 Kin. 22:5) Pōyen pöri min nup kanihngen Sòlòmön yēḵ ò min nö vīlöng nö rācha, töp lökten Tāvit nö kētö minë tövai inlēnö ò. Ta-a töi ngëichkö minë ṙô ò.

11. Asuh ök inlēnö Sòlòmön kahëtö Tāvit, ngaich sitih inlahen anga-aṅ hē ò nö hangö e? (1 Rācha 2:2, 3) (Ngëichkö ngam nyat.)

¹¹ Asuh ök ṙô Tāvit? (Vë-evkūö 1 Rācha 2:2, 3.) Ngö ṙô ang Tāvit nö in ök kūönre Sòlòmön tö ò min yěn hang chööngö Yāvē, ngaich teungten min anga-aṅ nö in nup töng sitih la-enre. Asā rò-òten samyeūheu Sòlòmön nö hang chööngö Yāvē, ngaich ngatī inlahen anga-aṅ nö teungten nö in nup töng inlahenre. (1 Kin. 29:23-25) Vīlö ök töt insā-av anga-aṅ chūök inhöinyö Yāvē hēk ōt inrē nuk kahūich ò līpöre imat ngam Paipöl. Ōtre inrē nuk ṙô ò tö kūichhöt vö nö in nuk tahëng līpöre ngam Paipöl. Tö eūnyu misī anga-aṅ nö tö akaha nö rācha hēk tökòlô inrē. (1 Rā. 4:34) Ngaich sā ṙô Tāvit pöri nö ngö ṙô, yē Sòlòmön öre nö köp nö hang chööngö Yāvē, ngaich höng örheūheu öre anga-aṅ nö teungten nö in nup la-enre. Unôichngöre pöri ngaich ang Sòlòmön nö vë-ekūö nuk insātēv, lökten ngaich ang Yāvē  nö ötköpsöreṙen tī nö kē-ěkūö ò tö inkòlô. Ngamuh ngaich ṙòng e, öt teūngen ngaich anga-aṅ tö ngam mikah lamöktö in Yāvē, ngaich öt heuveū-en inrē nö akah fālen yik tarik.—1 Rā. 11:9, 10; 12:4.

12. Asuh öp haköplö hī öi in ngam ṙô Tāvit?

¹² Asuh öp haköplö hī? Teungten in inup la-enre yěi hang chööngö. (Sal. 1:1-3) Kô-en an Yāvē nö öt kilēngôre nö in hī tö ò min nö kētö kanòlô hī sā tī ò nö in Sòlòmön. Yē hī pöri min öi hang chööngö ò, ngaich öthō min anga-aṅ nö öt kē-ěkūö hī tö ngam mikah hòṅ hī öi löngö kahë tö fëslare. (Inch. 2:6, 7; Yāk. 1:5) Tö sā hī yěi hang minë lökngörit chööngö kahëtö ò, ngaich löngö kahë min ayī-ö tö fëslare öi i alaha ngam kinmānö, inköpö, inṙamlōn hēk inmūlö rupīö inrē. Laklöng min ayī-ö tö ngam mikah aṅ in Yāvē ing töngamuh hēk ip yamih ṙētak inrē. (Inch. 2:10, 11) Rö-ö nöng angū-ö pöi vī yip tö akaha min holre hēk ṙamölōn inrē min öi el ngam mikūönöre.

13. Asūp inlahen Karmön kūö ò nö hòṅ teungten nö in nup inlahenre?

¹³ Ngö ṙô lōn ang Karmön ngòh mi-iyöng Môsampik töre min yěn pōihöl nö haköp, ngaich teungten min anga-aṅ nö in nup la-enre. Hòṅ la-evṙen anga-aṅ töm la-en arkitekchöör, pön hòṅ vī tisa-in nup pilting. Lökten ngaich anga-aṅ nö kē etmisönre nö el yunivörsiti nö haköp ngam arkitek. Ngö ṙô anga-aṅ, “Kuchiken hē e chū-ö öich haköp, öt ṙētak vö pöri chū-ö tö kūö e. Hěnghöre larā inrē. Löktökūö im tö 7:30 chū-ö tö peūheu söl im tö 6:00 köinyṙô tö harap öich höng el ngam yunivörsiti. Kihngen chū-ö öich chuh el minë mīting, angū-ö lainyngen ngam innôlö chu in Yāvē nö kūönngöre. Fēkö ngam inlahenre chū-ö ngaich öich höng sā tö nët tak lahöklōn tö yöngṙenre.” (Mët. 6:24) Lökten ngaich ang Karmön nö ṙôtö inlahen e nö vë-ekūötēv, ngaich rīsöch nö imat minë pöplikesön. Ngö ṙô anga-aṅ, “Vai nuk inlēnö chu kahëtö yik minṙöinylen hēk kahëtö ngam yöng chu inrē kikānö, töp lökten chu ngaich öich kē fëslare öich ṙāngenre haköp el ngam yunivörsiti, ngaich keuheūttö ṙētakre öich i linökö lōn Yāvē. Öt haṙivlōn chin tö ngam kahëre fësla pön töt insā-av angū-ö.”

14. Asuh öp i ṙô tö kumlēḵlöng tö nā Môsös nā Tāvit?

¹⁴ Kiröngen hanangenlōn nak misī nā Môsös nā Tāvit tö Yāvē, akahakūö inrē cha-a tö ngam hinang chööngö Yāvē nö tö mööḵlö. Lökten cha-a urēhěkūö kinpahare nö ṙūöhlö alaha yik tarik nö hang chööngö Yāvē, ngaich haköpngöre nö in ò. Ngö ṙô inrē cha-a tö yip töt chiplö min nö i linökö lōn Yāvē, ngaich öt hanôlö cha min anga-aṅ hēk öt kētö inkòlô cha inrē. Yöölen in inrē ayī-ö  töngamuh öi lökten in në inlēnö kahëtö cha. Unôichrit cha hēk öp i töhěng tak tököinyö ṙēḵti lamöklōn Yāvē nö vënyö ngam linökölōn Yāvē nö töt ṙāngen.

‘ÖT TAHËNGUVÖ HĒK CHŪÖK HĪ ÖI ṘAMÖLŌN’

15. Asuh nuk maheuk Yôhan?

¹⁵ Tö-akaha ök misī tanīnöṙô Yôhan nö hol Yēsū. (Mët. 10:2; Yôh. 19:26) Örheūheu anga-aṅ nö in ò yěn ahānga, meuk nuk töpōyen hameuktö Yēsū inrē anga-aṅ pinngangkūö, ngaich holṙen Yēsū inrē anga-aṅ el ṙētak kanihngen. Höng in Yēsū anga-aṅ ik sā Yēsū nö mā-ang nômöre nö kilölhak nö irōi ök chōn. Ik sā Yēsū inrē nö ha-aṅlöng ngaich chuh in ò ang Yôhan. Kôta mat inrē anga-aṅ nö meuk ṙanūöhölre ṙôken më Kristīön ik raneh senchurī, meuk inlahen ngam tölöök inhānga inrē anga-aṅ nö ‘keuheūtngöre chūök nö ahangka.’—Kòl. 1:23.

16. Achīö yip tö yöölen nö lökten in minë chitri kahūich Yôhan?

¹⁶ Urēhěkūö kinpahare ang Yôhan nö teūngen tö la-enre nö kūich nuk rīkre līpöre tö uhômhötvö tö ngam Tēv. Kūich nuk pinngangkūö anga-aṅ imat ngam līpöre Inmeukhömat nuk ‘hameuktö Yēsū nö in ò.’ (Inm. 1:1) Kūich ngam töhěng tölöök inhānga līpöre inrē anga-aṅ nö i minënyöre. Rö-ö nöng anū-ö pön kūich minë tö lūöi chitri inrē anga-aṅ ngaich kūich ngam linūöyö anga-aṅ chitri nö i minënyö Kaiös, ngam Kristīön tö chiplö nö i linökö lōn Yāvē ngam hanangenlōn ò nö sā kūön ò. (3 Yôh. 1) Kūönre vö lōn misī ang Yôhan tö yik tö pōyen Kristīön nö sā inlahen ò nö in Kaiös. Löktökūö misī söl ing töngamuh më mahaköp nö in Yēsū nö kiröngen yanöölen nö lökten in minë ṙô ngòh tö chiplö lamöklōn ngam Tēv. Ta-a chěi töi chumkūöṙen tö minë ṙô ò.

17. Asuh öp mihôiṅ chūök hī teūngen tö tökô-en ṙanamlōnre, sā ṙô ngam 3 Yôhan 4?

¹⁷ Asuh ök kahūich Yôhan? (Vë-evkūö 3 Yôhan 4.) Kūich inlahen hī anga-aṅ yěi hang chööngö ngam Tēv ngaich teūngen tö ṙanamlōnre. Ik sā Yôhan nö kūich ngam linūöyö līpöre, ngaich hē e yik rīkre tarik nö haköptö minë tövaich inköphöti nö el ngam māṅ hēk vīlö kumnyah inrē nö ihôi höö. Öt ngatī inlahen pöri yik tahëng Kristīön pön iṙūöhen cha-a nö ‘lök in ngam kanô-en,’ ngaich iṙūöhen nö hang minë “chööngö” Yāvē. (2 Yôh. 4, 6) Ṙamölōn ang Yôhan nö meuk inlahen vë tö chiplö Kristīön nö i linökö lōn ngam Tēv hēk ang Yāvē inrē tö mötlö ṙanamlōn nö meuk inlahen cha.—Inch. 27:11.

18. Asuh öp haköplö hī öi in ngam ṙô Yôhan?

¹⁸ Asuh öp haköplö hī? Teūngen in tö ṙanamlōnre yěi chiplö i linökö lōn Yāvē. (1 Yôh. 5:3) Ṙamölōn in pò hī haṙamlōn Yāvē. Ngaich ṙamölōn inrē ang Yāvē nö meūkö hī öi ṙūöhngöre tö minë ötlanöökö hēk hang minë inchöngten re inrē tö ò. (Inch. 23:15) Ngatī inrē më ma-ahānga  nö ṙamölōn nö meuk inlahen hī. (Lūk. 15:10) Hěnghöre ṙamlōn inrē ayī-ö yěi meuk inlahen yip prötör sistör re nö chiplö nö i linökö lōn Yāvē pòrô nö halō-oikūö hēk la-al nup tö sitih kanihngenre. (2 Tös. 1:4) Yēḵ ngih panam min nö ha-ëti, ngaich ṙamölōn min ayī-ö meuköre öi chiplö in Yāvē pòrô öi höng ikūö ngih panam ngam Satān.

19. Sitih mufē ang sistör Rēchöl yěn haköpten yip tahëng tö inlahen Yāvē? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁹ Teūngen in tö tökiröngen ṙanamlōnre yēḵ hī haköptö yip tahëng tö inlahen Yāvē. Ngöṙô mufē ang sistör Rēchöl, ngòh aṅ Tôminikön Ripöplik, tö ngam inlahen hī yěi haköpten yip tahëng tö inlahen Yāvē nö tökiröng angū-ö nö kinë-ekūö hī nö la-en. Ngöṙô anga-aṅ nö vë-eny inlahen më Paipöl istuten re, “Ṙamölōn chin yěich meuk inlahen cha nö ṙūöhlö ngam hanangenlōnre tö Yāvē, ṙātö-ellōnre nö in ò hěnghöre harīkngö minë tinrīken re inrē kūö cha nö hòṅ haṙamlōn ò. Rö-ö chin pöich ma-ainyre öich haköpten cha hēk harööḵngenre inrē, höng in e pöri chū-ö öich teūngen tö ngam tökiröngen ṙanamölōnre.”

KĒḴ YANÖÖLENRE IN MINË ṘÔ YIK TÖCHIPLÖ LAMÖKLŌN NGAM TĒV

20. Asuh nup tö sāḵta inlahen hī nö in nuk inlahen hē Môsös, Tāvit hēk Yôhan?

²⁰ Harikngöre nuk misī ṙētak hē Môsös, Tāvit hēk Yôhan tö në ṙētak hī töngamuh. Rīkre pöri nup töhěngren inlahen hī. Sā inlahen cha ayī-ö töngamuh öi ha-öiny ngam tökô-en Tēv ang Yāvē, vë-ekūötēv inrē öi vë-ekūö ò, ngaich ṙātö-ellōnre inrē öi in ò tö ò min nö hayööken hī. Sā ṙinātö-ellōn më tö chiplö ayī-ö tököinyö ṙēḵti lamöklōn Yāvē tö hī min yěi hang minë ṙô Yāvē, ngaich pōyen kahëti min anga-aṅ tö inkòlô hī.

21. Asuh nup min taneūngen hī inkòlô yěi hang minë inlēnöre kahëtö hē Môsös, Tāvit hēk Yôhan?

²¹ Ta-a chěi töi haköplōnre tö minë ṙô hē Môsös, Tāvit hēk Yôhan minë ṙô cha urēhěkūö kinpaha cha ngaich örheūheu öi hang chööngö Yāvē. Yēḵ hī min ngatī inlahen ngaich örheūheu min ayī-ö öi teūngten in nup töng sitih la-enre. Hěnghöre kē-ěkūö hī inrē min ang Yāvē tö ngam ‘nômö tö örheūheu-aṅ.’ Ngaich örheūheu min ayī-ö öi aṅ ikūö ngih panam. (Chöö. 30:20) Rö-ö nöng anū-ö, pöi ṙamölōn inrē min kūö hī öi haṙamngölōn ngam hanangenlōnre Tēv ang Yāvē ngam tö örheūheu nö hateungngö nup kinlēḵngôre.—Efi. 3:20.