1-2. (a) Asuh ök chööngö kahëtö Yēsū nö yik tö lūöi tak tanīnö ṙô ngaich sitih inlahen cha-a? (b) Asūp min kahakkö hī in ngih ātiköl?

IK 32 C.E., unôichrit ök Paska. Ngaich hē Pītör, Yāköp hēk Yôhan nö hol Yēsū nö chuh kui ök tömarò-òlkui rôngö, ngaich haṙī-ingre mineūkö ang Yēsū nö i kūö cha. “Sā yanāngö mat tavūöi, ök kūö Ò, sā insoho hanāṅtö nuk hilā Ò.” (Mët. 17:1-4) Ik kinheuten ngam maheuk cha ngaich yik tanīnöṙô nö hang ṙô ngam Tēv nö ngö ṙô : “Hanangenlōn Chu Ön ngòh nö Kūön Chu, in Ò Chin ṙamölōn takô. Hang ṙô Ò yin ” (Mët. 17:5) Yěi meuk inlahen më tö lūöi tak tanīnöṙô, nö hameuktö ngam inlahen re cha-a nö hang ṙô Yēsū. Ngaich hòṅ ngatī inlahen ayī-ö öi hòṅ sā cha öi hòṅ hang ṙô Yēsū.

² In nuk urěhngöre in vahë ātiköl öi mikahtö kūöre tö ngam manah inlahen hī öi hang ṙô Yēsū öi ui kēkö nup tötkô nö inlahen hī. In ngih ātiköl min öi mikahtökūöre nö nup tönët tö hòṅ inlahen hī öi hang ṙô Yēsū.

3. Sā ṙô ngam Mëtiv 7:13, 14, hòṅ asūp inlahen hī?

³ Vë-evkūö Mëtiv 7:13, 14. Vë-eny nang hī ang Yēsū tö nup tönët inkūp, nö chuh in nup tönët talöökö. Hěng ngam talöökö tö “pōitīkūö” ngaich ngam innëtö nö tö “cheūktikūö.” Kò-òren öi chumkūöṙen tö ṙô Yēsū tö minë talöökö nöng nët. Ngaich hòṅ hěngö katöllö ayī-ö öi in  u. Pön in e inyönglen ngam maheukkö hī in nup yamih ṙētak. Ngaich höng hěng ngam talöökö chamuh in ngam nômö tö-örheūheu aṅ.

4. Vë-eny inlahen ngam tö “pōitikūö” talöökö?

⁴ Hòṅ köplōn ayī-ö tö minë talöökö nö kö harīkngöre tö höö. Pōyen yip kumröön el ngam tö “pōitikūö” talöökö, pön öt kihngen acha-a nö lök el e. Ngaich ōtre yip töng ma-asīntöre nö i tömaṙôngö, nö lök el e angū-ö talöökö. Öt akahakūö cha-a tö ngam Sī-ö nöng anga-aṅ mahachōḵ höt tarik nö nö lök el ngam talöökö, nöng chamuh im kinpaha.—1 Kòr. 6:9, 10; 1 Yôh. 5:19.

5. Sitih inlahen yik ṙikre tarik nö chöh ngam töcheūktikūö talöökö?

⁵ Harīkngöre ngam tö “cheūktikūö” töm tö “pōitikūö” talöökö, höng kūnen yip tö teunghöt nö el e. Kūö yòh? Vënyu ngam lāinyngen e tö Yēsū im mu-unôich miröökö, tö yip tötkô-en pròfět min nö halō-ongkūö tarik. (Mët. 7:15) Kô-en nö teung ngam ṙô Yēsū töngamuh. Pōyen töngamuh në tinlööken ikūöng panam, vamë-eny re nö haköptö ngam kanô-en. Lökten tarik nö kalūöchö re elkui töp tökô-en. Öt ṙēhěn cha-a nö hòṅ chöh ngam talöökö chamuh im nômö, pön ngölōn cha-a tö ngam talöökö nö tö kihngen chinöhö. Hö-ö pöri angū-ö nö ngatī. Ngô ṙô ang Yēsū: “Yē yīö ngöhören ing ngam ṙô Chu, ngaich yī-ö tökô-en mahaköp in Chu. Akahalōn yī-ö min tö ngam kanô-en, ngaich ngam kanô-en, min nö luhnyen yīö.” (Yôh. 8:31, 32) Ṙamölōn in tö meh pò meh öt asīntö inlahen re in yip tahëng, chöh ngam kanô-en pöri më-eṅ. Haköp mat ngam Paipöl inrē, ngaich mikahtökūöre tö nup lōn ngam Tēv. Haköp minë inköphöti inrē më-eṅ ṙô Yēsū. Akahakūö ngaich më-eṅ tö ngam lōn Yāvē nö in hī tö ò nö hōten hī öi sō-en minë tövaich inköphöti hēk ṙāngen minë tökirööng sakamö lōn ngih panam. Kihngen lohten më-eṅ öm ṙāngen u, sön pöri më-eṅ öm harīkngö ngam tinrīken re. (Mët. 10:34-36) Kūö meh hangenlōn tö Yāvē ngaich hòṅ haṙamlōn ò inrē më-eṅ. Örhō ang Yāvē nöt ṙamölōn nö meuk minë la-en meh!—Inch. 27:11.

6. Sā ṙô ngam Salmai 119:9, 10, 45, 133, asuh öp mahayööken hī lök el ngam tö cheūktikūö talöökö?

⁶ Yē hī lōnu töre öi lök el ngam tö cheūktikūö talöökö, ngaich hòṅ asuh öp inlahen hī? Hòṅ hang nup töhet chööngö Yāvē ayī-ö imat ngam Paipöl. Kūö yòh angū-ö nö hòṅ urööṙen. Ta-a töi ngëichkö öp i tö hěng inchō elmat. Nup talöökö mi-ikui rung, vītu Rēlīng taseū ṙung anū-ö pön sōtu minë lòrī nö suktöre. Öthō yip chumvē lòrī nö ngö ṙô, chei in tö minë rēlīng. Pön hangenlōn cha-a tö ngam nômö re. Ngatī inlahen minë chööngö Yāvē imat ngam Paipöl nö sā ṙēngen ngam rēlīng nö lamaklen hī öi fukngö. Hayööken hī inrē öi lök in ngam töcheūktikūö talöökö.—Vë-evkūö Salmai 119:9, 10, 45, 133.

7. Asūp tö kô nö afē më ṙālö i inlahen ngam tö cheūktikūö talöökö ngaich kūö yòh?

⁷ Yī-ö ṙālö, hēṙu öi ṙung ngölōn tö minë töhet inchöngten kahëtö Yāvē nöng mahakihten yīö? Lōnu ngam Sī-ö tö yīö öi ngatī mufē. Hōten yīö inrē anga-aṅ öi chumkūöṙen ngëichken më tarik kamutö in ngam tö pōitikūö  talöökö. Mihôiṅ anga-aṅ nö löktö in më hol meh hēk nup tö hameuknyu inrē imat ngam intörnet pöm hōtu öm ṙatö-ellōnre tö cha nö kuchiken nö in minë inlahen re. * Köpölōn pöri më-eṅ, tö ngam Sī-ö nöt vë-eny nang më tarik tö ngam talöökö nö chamuh in ngam ötkanôlò. Hö-ö pöri ang Yāvē nö hayunkö mat hī, pön vë-eny minë inkôlò hī min yěi lök in ngam talöökö tö cheūktikūö.—Sal. 37:29; Isa. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Asūp haköplö yip ṙālö nö in Ōlaf?

⁸ Töi ngëichköp i inchō elmat re, ṙāl tarik tö Ōlaf minë-eny. * Hakihtuṙen anga-aṅ tö yip hol re el iskul nö hōtu nö öt löngö la-en. Ngaich ik sā ò pöri nö vë-enyre nö Vamënyen Yāvē hēk hamang minë inlēnö aṅ mat ngam Paipöl, ngaich hēk yik kikānö nö ma-öinyre nö  hōten ò nö öt löngö la-en. Köp pöri ang Ōlaf in ngam fësla re. Rö-ö pöri nöng angū-ö kanihngen Ōlaf. Ngö rô hēk anga-aṅ: “Tölṙô chu yik tīchör chu öich ṙuöhöl chūök re öich haköp. Hòṅ chu min teungen tö tövai kinmānö. Ngaich kūö urěh min öich in minë inlahen re.” Sitih inlahen ang Ōlaf nö la-al minë kanihngenre? Ngö ṙô anga-aṅ: “Hanôl yip prötör sistör chu-ö el ngam māṅ. Sā ṙēngen mikūönö chu cha-a. Ṙūöhtö mikahkūöre hēk chū-ö tö minë ṙô ngam Paipöl. In e ṙinatö-ellōn ngaich chu-ö tö e nö angu-ö kanô-en. Vī ngam inlahen re ngaich chu-ö öich örheūheu hang ṙô Yāvē.”

9. Sitih inlahen öi ayī-ö yěi hòṅ köp lök in ngam tö cheūktikūö talöökö?

⁹ Lōnu ngam Sī-ö tö hī öi ṙāngen ngam tö cheūktikūö talöökö ngaich lök in ngam tö talöökö pōitikūö, pōyen më lömök in e nö “chamuh in ngam ötkanôlò.” (Mët. 7:13) Ngaich yē hī pöri öi lök in ngam tö cheūktikūö talöökö, ngaich hòṅ hang ṙô Yēsū ayī-ö ngaich haköplōn re ayī-ö tö ngih talöökö nö chamuh im nômö. Ta-a chěi töi kakkö öp i innëtö, ngam hinôtö hī tö Yēsū.

10. Asuh öp tinöölô hī tö Yēsū im Mëtiv 5:23, 24?

¹⁰ Vë-evkūö Mëtiv 5:23, 24. Hěng öp ihih la-en vahënyö Yēsū töt ṙanāngen nö in yik Yahūti misī, ngam kinëtö tökētu. Asehkūöre man tö inlahen öp töhěng tak Yahūti chamuh el ngam chūök vinë-ekūötēv nö hòṅ kētö tökētu. In e pöri ngaich anga-aṅ nö fē-ělre töp lanīnö öp hol re nö in ò. Ngaich hòṅ “ṙāngö ngam kahëtöre” anga-aṅ. Kūö yòh? Öt möḵlö hòng ngam kinëtö tökētu nö in Yāvē? Heūṅ, möḵlö an. Hòṅ ‘urěh pöri anga-aṅ nö halāmö höö töm hol ò’ sā ṙô Yēsū.

11. Asūp inlahen Yāköp nö halāmtöre nö in Isô?

¹¹ Haköplu ayī-ö in Yāköp tö inlahen hī hòṅ halāmtöre öi in öp holre. Ngaich anga-aṅ nö 20 samyeūheu rô-angen nö ṙāngö öp panam re. Löktö in ök ma-aṅhānga tī ang Yāvē nö kētö chööngö nö in Yāköp nö hōtu nö havan nö chuh panam re. (Ran. 31:11, 13, 38) Sitih inlahen anga-aṅ nö havan yěn hòṅ fëlngö ò ang Isô. (Ran. 27:41) Ngaich anga-aṅ nö pa-ekūö hēk kihngen nö fēken e. (Ran. 32:7) Atöllö ngam inlahen re pöri anga-aṅ nö hòṅ halāmtöre nö in öp kahëm re. Urěh anga-aṅ nö kalē-ěṙô peuinyhökūö Yāvē tö inyööken re. Ngaich sömtö tö pōyen inlōti anga-aṅ nö in Isô. (Ran. 32:9-15) Ngaich ik sā ò ngaich nö meuk kūö öp kahëmre ang Isô ngaich salāman anga-aṅ. Öt höng hěng-nët heuh, pön sat van anga-aṅ nö salāman. Tö īnu ang Yāköp töm inyāchngö, milēḵren inrē anga-aṅ tö öp kahëm re. Lökten nö halāmtöre nö in ngam kahëm re.—Ran. 33:3, 4.

12. Asuh nup i tö nët inlahen Yāköp nö halāmtöre nö in ngam kahëm re?

¹² Chumkūöṙen öm taheui tö inlahen Yāköp nö sitih inlahen anga-aṅ nö halāmtöre nö in ök kahëm re. Ngam raneh, halēnöre anga-aṅ. Havëkö kūö Yāvē inrē anga-aṅ tö inyööken re. Asā ngam ṙô ò nö vë-ekūötēv ngaich ngatī inlahen anga-aṅ, hòṅ ngam tanāinyö ngam kahëm ò nö ṙātöre. Ngam innëtö, vī ngam inlahen re ang Yāköp nö hòṅ halāmtöre nö in ngam kahëm re. Ngaich lökten ik sā ò nö meukö Isô, ngaich öt  la-al kūöre cha-a nö achīöp tö löng hēk tövaich.

13-14. Yē hī öi miṙivngölōn më prötör sistör, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö?

¹³ Yē hī hòṅ lök in ngam talöökö nômö ngaich hòṅ vī ngam lanāmö ayī-ö öi i taṙòkhöre. (Rōm. 12:18) Yē hī öi akahngen re öi haṙivlōn tī tö öp prötör hēk sistör, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö? Hòṅ sā inlahen Yāköp ayī-ö öi vë-ekūötēv öi vë-ekūö Yāvē öi havëkö inyööken re öi halāmtöre öi in yip prötör sistör.

¹⁴ Ngaich hòṅ ngëichköre inrē ayī-ö, öi hatöönö re, ‘Hō-en ngam vanāichöre öich ṙung hēk havëkö inṙē-ěl röng? Yē chu min öich urěhēre öich halāmtöre öich in më prötör sistör, ngaich sitih inlahen mufē min ang Yāvē hēk Yēsū inrē?’ Ngaich yēḵ hī min öi ngëichköre öi ngatī inlahen ngaich ṙūhlöre ngam inlahen hī min öi hang ṙô Yēsū hēk vī ngam lanāmö inrē öi in më prötör sistör. Lökten ayī-ö öi hòṅ sā inlahen Yāköp öi aṅhav in tö ngam inyāchngö.

15. Asuh öng ngam inlēnö hī in ngam Efisös 4:2, 3 I inlahen ngam inlāmtöre öi in öp holmaneukre?

¹⁵ Kò-òren in öi fē-a, yēḵ Yāköp öre nöt aṅhav in tö ngam inyāchngö hēk la-al kūö Isô tö öp vanāichöre, ngaich sitih inlahen öre cha-a? Lohten nö öt löng öre ngam ṙòng e. Haköplu pöri ayī-ö yē hī öi halāmtöre, ngaich hòṅ īnu ayī-ö tö ngam inyāchngö. (Vë-evkūö Efisös 4:2, 3.) Ngö kinūichngö ön nö im Inchōḵ-oṙô 18:19: “Sā tö ngëḵ an el panam ngam hinòlṙen tö mak alahare, ngam linā-alkūö pöri sā inkālkūö ip tökiröng patī.” Yē hī pöri öi aṅhav in tö ngam inyāchngö hēk havëkö inṙē-ěl re inrē, Ngaich öp tö ‘inkālkūö tökirööng’ patī min nö vīnyöre kūö.

16. Asuh öp afēkö hī hēk kūö yòh?

¹⁶ Yē hī öi miṙivngölōn yik prötör sistör, ngaich hòṅ fēkö minë ṙô re sin ayī-ö öi sitih ṙô öi vë-ekūö cha. Ngaich yē hī öi meuk kūö ò, ngaich hòṅ iṙūöhen ayī-ö öi kēngen minë kumnyah lōn höö, ngaich havantö ngam innôlöre tö ò. Pi-a öp ṙô ò nö haṙivlōn tī min tö meh. Ngaich ötkô pöri ayī-ö öi ilöö līn, ötkô inrē më-eṅ öm vënyö öp töt vanāchöre.  Pön mihôiṅ min hēk nö ṙūhlöre ngam linā-alkūö tö höö. Ëhten öm halāmtöre in ò, töre öm vënyö öp vanāchö ò.—1 Kòr. 6:7.

17. Asūp haköplö meh in Kilpöt?

¹⁷ Iṙūöhen öp prötör tö Kilpöt minë-eny nö vī ngam lanāmö. Ngö ṙô anga-aṅ: “Öt hěng heuh ai öi vāyö ṙô tö kūönre öi vë-ekūöre. Nët samyeūheu chu-a öich halāmtö ngam innôlöre öi in höö. Urēhěkūö chu vë-ekūö ò ngaich vë-ekūötēv chu-ö öich ngö ṙô in re, ‘ötkô chin öich tāiny pòrô öp tö yòh ṙô ò nö in chu, hòṅ aṙēlen ò pöri chu-ö.’ Akahakūö chu-ö töre öich ötkô öich kētö chööngö öich in ò, pöich hòṅ vī ngam lanāmö nö el hôi ai tö kūönre. Asuh ngaich öp ṙòng e? Ngö ṙö an nö hēk ngam prötör: “Pōyen ṙanamölōn chu-ö töngamuh pò ngam innôlö chu nö vai nö in ngam mikūönö chu.

18-19. Yē hī öi miṙivngölōn holre, ngaich hòṅ sitih inlahen ayē-ö hēk kūö yòh?

¹⁸ Yē hī öi akahngen re öi haṙivlōn tī tö yip prötör sistör, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö? Hòṅ halāmtöre ayī-ö öi hang ngam inlēnö kahëtö Yēsū. Ngaich hòṅ vë-ekūö Yāvē ayī-ö öi havëkö ngam töhet kumlēḵ ò. Yē hī min öi ngatī inlahen ngaich ṙamlōn min ayī-ö.—Mët. 5:9.

¹⁹ Pōyen ṙô in öi ha-öinyö Yāvē tö ò nö kāten Yēsū nö ‘kui ngam māṅ,’ nö tö vāyö tī nö kētö inlēnö. (Efi. 5:23) Ta-a töi sā inlahen hē Pītör, Yāköp hēk Yôhan nö hang ṙô Yēsū cha-a. (Mët. 17:5) Lökten ayī-ö öi vī lanāmö öi in yip prötör sistör, yip tö haṙivlōn tö tī hī, ngaich iṙūöhö röön lök in ngam tö cheūktikūö talöökö, ngam chamuh in ngam nômö. Yē hī min öi ngatī inlahen, ngaich rö-ö nöng töngamuh öp ṙanamlōn hī pön öeheūheu ngam ṙanamlōn hī min ip yamih ṙētak.