TXIWOTISO 6
Ni nga lambisa ku txani ngako va txi ni sinzisa kumaha to biha?
U NGA MAHA TXANI?
Alakanya ngu mhaka yiya: Bruno a wona vagondi kulowe va txi mu yela ni masigari, se e khata kupfa masembe ma txi titila ngu kuthava. Ka divhiki diya ditshiku da wuraru va txi mu yela ni masigari.
Mmweyo wawe a khene:
“U nga txi bhayiza? Ni la ku kuninga txo maha txi no ku tula maso.”
Mbimo yi awu mmwane a bhabhatako dikata da Bruno, mmwane a humisa disigari mu ka diphaketi e mu ninga.
Mbimo yi Bruno a nga wona disigari di txi layithwa, a to khata kudhudhumela.
Ene a ti khene: “Ni divaleleni, kha ni beli keto.”
Se mmweyo wawe a khene: “He mo, hi nga leka ku timaha mpweka!”
Se Bruno e hefemuteka. Kambe a txi khene: “Kha ni nga mpweka ani!”
Mmweyo wawe a to mtshuketela e mu lengela atxi: “He mo, sipfi, sa tshamba.”
Mbimo yi awu mmwane a tshuketisako disigari ha txisofu ka Bruno, mmwane a khene: “He mo u nga thavi, hi mbi gela m’thu. Ndathu hoka.”
I ti ku wo va Bruno, u di mahile txani?
ALAKANYISISA NGU TIYA!
Ina vagondi kulowe va Bruno va khatile ngu kupimsa va si se khata kudhaha masigari? Ahim-him. Va to tumela ku kuzetelwa ngu vangana. Aku va nga ti maha mbongola yo sungwa matomu, va tumete kumaha to biha.
U txo thuka u va ka txiemo txo fana ni txiya, u nga maha txani ti to u lamba kumaha to biha?
-
TI LULAMISELE I DI NGADI MBIMO
Bhiblia yi khene: “M’thu wo txhariha wa wona phango yi di ngadi kule, a txi yi thava, aniko vathu va i ku sipumbu va pinda va ya masoni ve manwa ngu nguzi.”—Mavingwa 22:3.
Makhambi o tala ta hehuka kuwona phango yi di ngadi kule. Ngu txikombiso, a hi nge wo hoka txikolwani, se u wona vamwane va txi dhaha, ti to u si beli ka mtxawa wonewo, tekela ku wu vayilela.
-
ALAKANYISISA NGU WUYELO
Bhiblia yi khene: “Mi fanete kumaha tiya ngu mbilu ya kululama.”—1 Pedro 3:16.
Ti wotise: ‘Ina ni na tsaka ngako ni txi tumeletela totshe ti ni gelwako ngu vangana vangu?’ Ti nga maha makhatoni ve ku tsakela. Kambe u na zumba u txi thava nguku u nga maha to biha. Ina u na leka mahanyelo aku a manene ngu kulava kutsakelwa ngu vangana?—Eksodha 23:2.
-
MAHA TXISUNGO TXA TXINENE
Bhiblia yi khene: “M’thu wo ziva wa thava wubihi.”—Mavingwa 14:16.
Hambi ti txo swela, hotshethu hi na mana wuyelo ya sisungo asi hi no si maha. Bhiblia yi womba ti to Josefa, Jobe ni Jesu va mahile sisungo sa sinene. Kasi Kayimi, Esawu, ni Judhasi va mahile so biha. Se awe ko, u na maha txani?
Bhiblia yi khene: “Hanya ngu kuthembeka.” (Masalmu 37:3) Ngu toneto, u txi alakanyisisa ngu wuyelo ya kona ni kumaha txisungo i di ngadi mbimo, ti na ku hehukela kuwomba ati u ti pimisako, ni ku u na tipfa u di tsakile.
U nga dhudhumele: Kha ti lavi u tatela mapswi. Mbimo yimwane u txa nga womba u di tsani to NHADA ti enete. Mwendo kuwomba timwane ati ti no komba ti to khu na mbi txitxa txisungo txako. Mwendo ku khawe:
-
“Ni kule nato eto.”
-
“Kha ni ti beleli eto.”
-
“Wa tiziva ti to kha ni mahi eto.”
Kambe txa lisima, kuluveta u xamula na u di tsani. I di ti to wa maha eto ti nga maha ve kuthava.
U NGA MAHA TXANI NGAKO VAGONDI KULONI VA TXI KU KARATA?
Kambe u txo tumeletela totshe ti vangana vako va kugelako tona, u na fana ni mbongola yo sungwa matomu
U nga maha txani ngako vagondi kuloni va txi ku karata? Vamwane va nga thuka va txi khona: “Nji txani? Wo thava?” U nga engiseli a ti va ti wombako, nguko vo kudhukisela. Se u na txani?
-
Bela ka dibhulo. (Ngu txikombiso, womba tiya: “Ma tiziva ti to ni thava txani?” Se gwita u txhamusela txivangelo txi txi ku mahako u si mahi ati va ti lavako.)
-
Jikisa dibhulo. Womba ti to ngu ku txani u txi lamba. U nga m’gixeka. Ngu txikombiso u nga khawe: “Phela ni si tizivi ti to nawe wa dhaha fola!”
Ngako va txi simama ve kupoyila, hambana navo! Khumbula ti to u txo lamba u zumba va na kuxanisa ngutu. U txi khukha va na ti wona ti to khu nga mbongola yo sungwa matomu.
Ditshuri ti to ta karata kuvayilela txikarato txa vaphya kuloni. Sawula ati u lavako ku ti maha, u tiemisela ka tona. Kambe, u fanete ku ti mahela txisungo upune!—Joxuwa 24:15.
