1, 2. a) Ina kuziva ditina da m’thu wo kari wa nduma ti womba ti to wa m’ziva khakwati? Txhamusela. b) Ngu tihi ti vathu va ti kholwako ngu Jesu?

HA MAFUNI ku ni vathu va nduma. Ti nga maha u txi ziva vathu vamwane va nduma. Kambe kuziva ditina dakwe basi, kha ti wombi ti to wa m’ziva khakwati. Kha ti wombi ti to u ziva kwati timhaka ta wutomi wakwe ni mazumbelo akwe.

² Ti nga maha u txi khala ku nga pfa ngu ta Jesu Kristu, hambiku se ku pindako kona mu ka 2.000 wa malembe a di fite. Kambe vathu vo tala kha va ti zivi ti to Jesu i ti m’thu wo zumbisa ku txani. Vamwane va i ti m’thu wamnene, vamwane va khona i ti mprofeti, kasi vamwane va i Txizimu. Awe ko, u khawe i mani?—Wona Titxhamuselo to gwitisa 12.

3. Ngu ku txani ti di ni lisima ti to awe u ziva Jehovha Txizimu ni Jesu Kristu?

³ Ti ni lisima ti to u ziva ditshuri mayelana ni Jesu. Ngu ku txani? Bhiblia yi hi gela tiya: “Se wutomi wo mbi guma ngu kuva va txi kuziva, awe, u ku Txizimu txa tximwetxo txa ditshuri, ni Jesu Kristu, awu u nga mu ruma.” (Johane 17:3) Inna, ngako u txi ziva ditshuri mayelana ni Txizimu ni Jesu ti nga kuvhuna ti to u hanya ngu ha ku singako ni magwito ka mafu a paradhise. (Johane 14:6) Futshi kambe, kuziva ngu ta Jesu ti na kuvhuna nguko ene njikombiso txa txinene txa nzila yo hanyisana kwati ni vamwane. (Johane 13:34, 35) Ka ndima 1, hi gondile ditshuri mayelana ni  Txizimu. Se konkuwa hi na gonda ati Bhiblia yi ti gondisako mayelana ni Jesu.

4. Mapswi aya ma ku “Mesiya” ni “Kristu” ma womba txani?

⁴ Malembe o tala na Jesu asi se velekwa, Jehovha a thembisile amu ka Bhiblia ti to a ndina rumela Mesiya, mwendo Kristu. Dipswi “Mesiya” di ta ngu ka Txihebheru, se adi di ku “Kristu” di ta ngu ka Txigriki. Sithopo soneso sa simbidi si womba ti to msawuleki mwendo m’thu wu a nga sawulwa ngu Txizimu ti to txi eva ka txikhunja txo sawuleka. Mesiya a na maha ti to sotshe sithembiso sa Txizimu si hetiseka. Hambi konkuwa Jesu a nga kuvhuna. Kambe mbimo yi Jesu a nga ti si se velekwa, va vangi va ti karateka ngu ti to ‘I mani a no va Mesiya’?

5. Ina vagondiswa va Jesu va khotwe ti to Jesu i ti ene Mesiya?

⁵ Vagondiswa va Jesu va si kanakani ti to ene i Mesiya awu a nga thembiswa. (Johane 1:41) Ngu txikombiso, Simoni Pedro ati khene ka Jesu: “Awe u Mesiya.” (Matewu 16:16) Hi nga tsanisekisa ku txani ti to Jesu ngene Mesiya?

6. Jehovha a va vhunisile ku txani vathu va timbilu ta tinene ti to ve ziva ti to i mani Mesiya?

⁶ Kaleko, na Jesu a si se velekwa, vaprofeti va Txizimu va bhate to tala ati ti nga ndino vhuna vathu kuziva Mesiya. Ti ndina va vhunisa ku txani? Alakanya ngako u txi kombelwa ti to u tsula txititxhini u ya teka m’thu wo khu m’zivi. Ti nga ku hehukela ku mmana i di ti to wa gelwa mazumbelo akwe. Ngu nzila yi yi fanako, Jehovha a thumisile vaprofeti ti to ve womba ati Mesiya a nga ndino ti maha ni ti ti nga ndino mu humelela. Ku hetiseka ka wuprofeti wonewo ti vhuni  vathu va timbilu ta tinene ti to ve ziva ti to Jesu ngene Mesiya.

7. Ngu wuhi wuprofeti wumbidi awu wu kombisako ti to Jesu i Mesiya?

⁷ Ndiwo wuprofeti wumbidi. Wo khata, ka 700 wa malembe Jesu a si se velekwa, Mika a profetile ti to Jesu a ndina velekelwa ka txidhoropana txa Bhetlehema. (Mika 5:2) Se ngu koneho Jesu a nga velekelwa kona! (Matewu 2:1, 3-9) Wa wumbidi, Dhanieli a profetile ti to Mesiya a ndina humelela ka dilembe da 29 E.C. (Dhanieli 9:25) Awuwa ko va wuprofeti wumbidi basi ka wo tala awu wu kombisako ti to Jesu i Mesiya awu a nga thembiswa.—Wona Titxhamuselo to gwitisa 13.

8, 9. Ngu tihi ti ti nga humelela ka bhabhatiso wa Jesu ati ti nga kombisa ti to Jesu ngene Mesiya?

⁸ Jehovha a ti vekile ha kubasani ti to Jesu ngene Mesiya. Txizimu txi thembisile kuninga Johane M’bhabhatisi txikombiso txa ti to ene e ziva ti to Mesiya i mani. Mbimo yi Jesu a nga tsula ka Johane ti to eya bhabhatiswa ka mnambo wa Jordhani ngu dilembe da 29 E.C., Johane a txi woni txikombiso. Bhiblia yi hi gela ti ti nga humelela: “Jesu msana ka ku va adi bhabhatisilwe a to huma ngu matini. Konako, nzuma yi to tuleka, se Jesu e wona Moya wa Txizimu, wu nga ti relela nga dituva txitimwi kwakwe. Senikoko, ku pfala dipswi da ku ta ngu nzumani, di txi: ‘Awuwa i Mwanana wango wo randeka, awu ni tsakiswako ngu ngene.’” (Matewu 3:16, 17) Mbimo yi Johane a nga wona ni kupfa txikombiso txiya, ene a ti zivile ti to Jesu i ti Mesiya.  (Johane 1:32-34) Ka ditshiku diya, mbimo yi Jehovha a nga kutula moya wakwe kwakwe, se Jesu a ve Mesiya. Ene a ve awu Txizimu txi nga ti m’sawute ti to e va Mthangeli ni Mkoma.—Isaya 55:4.

⁹ Jehovha ngu kuthumisa wuprofeti wa Bhiblia, mapswi akwe, ni txikombiso txi Ene a nga txi ningela ka bhabhatiso ya Jesu a tsanisekisile ti to Jesu i Mesiya. Kambe a ti huma hani Jesu, ni ku i ti m’thu wo zumbisa ku txani? He woni ati Bhiblia yi wombako tona.

10. Ngu tihi ti Bhiblia yi ti gondisako mayelana ni wutomi wa Jesu a si nze kuta ha mafuni?

¹⁰ Bhiblia yi gondisa ti to Jesu a hanyile nzumani ku dingana malembe o tala a si nze kuta ha mafuni. Mika a wombile ti to Mesiya a “dhawukile ka sikhati sa kale”. (Mika 5:1) Jesu apune a wombile makhati o tala ti to a hanyile nzumani a si nze ku velekwa kota m’thu. (Lera Johane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Jesu a ti ni wuxaka wo sawuleka ni Jehovha, hambi ni ka mbimo yi a nga ti si se ta ha mafuni.

11. Ngu ku txani Jehovha atxi teka Jesu i di wa lisima?

¹¹ Jehovha a teka Jesu i di wa lisima. Ngu ku txani? Nguko ngene wo khata ku vangwa ngu Txizimu ku si se va ni txilo. Ngu toneto Jesu a dhanwa ku “matiwula a sotshe sivangwa”. * (Vakolosa 1:15) Jehovha a teka Jesu i di wa lisima nguko ene ngene ekha wu a nga vangwa ngu ku kongoma ngu Jehovha. Ngu toneto a nga dhanwa ku i “Mwanana wa txona wa mmweyo ekha”. Jesu ngene ekha a nga thumiswa ngu Jehovha ku vanga simaha si simwane. (Vakolosa 1:16) Ni ku Jesu a ti dhanwa ku i “Dipswi” nguko Jehovha a m’thumisile ku ningela sileletelo ka tingelozi ni ka vathu.—Johane 1:14.

12. Hi ti zivisa ku txani ti to Jesu ni Txizimu hi nga m’thu mmweyo?

¹² Vamwane va kholwa ti to Jesu ni Txizimu m’thu mmweyo. Kambe eto hi nga tona ati Bhiblia yi ti gondisako. Bhiblia yi womba ti to Jesu a to vangwa, eto ti womba ti to a ve ni makhato. Kambe Jehovha awu a nga vanga silo sotshe, kha nga va ni makhato. (Masalmu  90:2) Kota mwanana wa Txizimu, Jesu kha nga alakanya kuduketa ku ti fananisa ni Txizimu. Bhiblia yi gondisa khakwati ti to Tate mbwa hombe ka mwanana. (Lera Johane 14:28; 1 Vakorinto 11:3) I Jehovha basi “Txizimu Nyane wa mtamo wotshe”. (Genesisi 17:1) Ene mbwa hombe ngutu ni ku m’thu wa mtamo wa hombe ngutu ka wuako wotshe.—Wona Titxhamuselo to gwitisa 14.

13. Ngu ku txani Bhiblia yi txi womba ti to Jesu “i txifaniso txa Txizimu txi txi si wonwiko”?

¹³ Jehovha ni Mwanana wakwe, Jesu, va thumile votshe malembe a timiliyoni na mafu ni nzuma si se vangwa. Ti komba ti to va ti dhundana ngutu! (Johane 3:35; 14:31) Jesu a tekelete tifanelo ta Tate wakwe nga ha Bhiblia yi m’dhanako ti to “i txifaniso txa Txizimu txi txi si wonwiko”.—Vakolosa 1:15.

14. Ti mahisile ku txani ti to Mwanana wa Jehovha wo randeka e ta velekwa ha mafuni kota m’thu?

¹⁴ Mwanana wa Jehovha wo randeka a tsakete kusiya wukhalo wakwe nzumani se e ta velekwa ha mafuni kota m’thu. Ti mahisile ku txani toneto? Jehovha a mahile mixolo yo teka wutomi wa mwanana wakwe wu khukha nzumani wu ya ka mrumbu wa mbiri yi yi dhanwako ti to i Maria. Ngu toneto, Jesu kha nga va ni tate wa nyama. Maria a velekile mwanana wo hetiseka, se e m’raya ku i Jesu.—Luka 1:30-35.

15. U nga ti kotisa ku txani kuziva Jehovha khakwati?

¹⁵ Ka mabhuku a Bhiblia a Matewu, Marku ni Johane u nga gonda to tala mayelana ni wutomi wa Jesu ni tifanelo takwe. Mabhuku onewo ma dhanwa ku Tievhangeli. Ngako Jesu a fanako ni Tate wakwe, ati u ti lerako ti nga kuvhuna ti to u m’ziva kwati Jehovha. Ngu  toneto Jesu a nga za e womba ti to “Awule a ni wonako, a woni Tate”.—Johane 14:9.

16. Nji txani atxi Jesu a nga ti txi gondisa? Tigondo ta Jesu ti ti huma hani?

¹⁶ Vathu va vangi va dhani Jesu ku i “Mgondisi”. (Johane 1:38; 13:13) Tximwetxo txa lisima ngutu atxi ene a nga txi gondisa “mahungu a manene a Mfumo”. Ngu wuhi Mfumo wuwa? Wona mbukoma wa Txizimu awu wu no fuma dotshe ditiko wu txi khukhela nzumani se wu tisa makatekwa ka vathu va va engisako Txizimu. (Matewu 4:23) Totshe ati Jesu a nga ti gondisa ti ta ngu ka Jehovha. Jesu a ti khene: “Gondo yangu, hi nga yangu, aniko nja wule a nga ni ruma.” (Johane 7:16) Jesu a ti ti ziva ti to Jehovha a lava ti to vathu votshe ve pfa mahungu a manene a ti to Mfumo wa Txizimu wu na fuma ha mafuni kotshe.

17. Ngu hani ha Jesu a nga txi gondisa kona? Ngu ku txani a nga txi tikaratela ku gondisa vamwane?

¹⁷ Jesu a gondisile hani? Kotshe ha a nga txi mana vathu. Ene a gondisile madhoropani, mikhokholani, mabhazara, ka makhalo a wukhozeli, ni ngu m’ti ni m’ti. Ene a si rambi vathu ti to ve m’tela. Kambe ene a txo va yela. (Marku 6:56; Luka 19:5, 6) Jesu a thumile ngutu ni ku heta mbimo yo tala a txi gondisa vathu. Ngu txani? Nguko a txi ti ziva ti to Txizimu txi mu rumelete toneto ni ti to mbimo yotshe atxi engisa Tate wakwe. (Johane 8:28, 29) Jesu a txi txhumayela nguko a txi pfela wusiwana vathu. (Lera Matewu 9:35, 36.) Ene a txi womba ti to vathangeli va wukhongeli va si gondisi ditshuri mayelana ni Txizimu ni Mfumo wa txona. A txi lava kuvhuna va va nga txi lava kupfa mahungu a manene.

18. Ngu tihi tifanelo ta Jesu ati u ti dhundako?

¹⁸ Jesu i m’thu wu a nga txi dhunda ni ku khatala  ngu vathu. I ti wa mnene ni wo hehuka kuwombawomba nayo. Hambi ni vanana ti txi va hehukela ku bhula nayo. (Marku 10:13-16) Mbimo yotshe Jesu i ti wa mnene. Ene a txi vengela wukanganyisi ni wubihi. (Matewu 21:12, 13) Ene a hanyile ka mbimo yi vavasikati va nga ti singa ni dipswi nem va si ñolwi ngu txixonipho. Kambe Jesu a ñote vavasikati ngu txixonipho ni txithavo. (Johane 4:9, 27) Ngu ditshuri Jesu a ti ti veka hahatshi. Ngu txikombiso, minova yimwane a sambisile minenge ya vapostoli vakwe, eto i ku mthumo wu ngu mtolovelo wu mahwako ngu txithumi.—Johane 13:2-5, 12-17.

19. Nji txani atxi txi kombisako ti to Jesu a ti ti ziva ati vathu va nga txi ti lava ni ti to ene a ti lava ku va vhuna?

¹⁹ Jesu a ti zivile ati ngu ditshuri vathu va nga ti ti lava, se ene a tsakete ku va vhuna. Eto ti wonekile mbimo yi a nga thumisa mtamo wa Txizimu ti to e maha mixolo yo hanyisa vathu. (Matewu 14:14) Ngu txikombiso, dijaha dimwane di nga ti ni tshekela di tile ka Jesu di ta kha dona: “Ngako u txi ti lava, u nga ni basisa.” Jesu a ti susumetwa ngu mpando ni kuxaniseka ka dijaha dile. Ene a di pfete wusiwana se a lavile ku di vhuna. Se Jesu a to nawuluta diwoko dakwe, e gwesa wule wa dijaha se a txi khene: “Na ti lava! Basiswa.” Se dijaha dile di to hanyiswa! (Marku 1:40-42) Ina wa ti wona ti to dijaha dile di ti pfisile ku txani?

20, 21. Jesu njikombiso txa txinene ka mhaka yo engisa Txizimu ngu nzila yihi?

²⁰ Jesu njikombiso txa txinene ka mhaka yo engisa Txizimu. Ku singa ni mhaka ni ti to kuhumelela txani mwendo valala vakwe va mu maha txani, ene a thembekile ka Tate wakwe. Ngu txikombiso, Jesu kha  maha txiwonho mbimo yi Sathane a nga mu duka. (Matewu 4:1-11) Maxaka mamwane a Jesu ma si tumeli ti to ngene Mesiya se va txi kha vona “a hambanekile msungo”, kambe Jesu a yite masoni e maha mthumo wa Txizimu. (Marku 3:21) Mbimo yi valala vakwe va nga m’xanisa, Jesu a simamile e thembeka ka Txizimu, se kha thuka e duketa ku va lwisa.—1 Pedro 2:21-23.

²¹ Hambi mbimo yi a nga dawa ngu nzila ya tshofu, ene a zumbile a di thembekile. (Lera Vafilipiya 2:8.) Alakanya nzila yi ti nga ti lava e timisela ngu yona ka ditshiku di a nga fa ngu dona. Ene a ñotwe, tifakazi ta makuhu ti m’lumbetile ti to m’ruketeli, valamuli va wukanganyisi va mningile mnando, mabutho ma m’sekile se masotshwa ma mxanisile ni ku m’gogotela  ka phandi. Mbimo yi a nga ti fa a dite a txi khene: “Ti hetisekile.” (Johane 19:30) Ka masiku mararu msana ka lifo lakwe, Jehovha a mu wusile se e mninga mmidi wa moya. (1 Pedro 3:18) Msana ka mavhikinyana a madotho, Jesu a tshumete e tsula nzumani, e “khalahatsha txineneni ka Txizimu”, se e rinzela ti to Txizimu txi mmaha Mkoma.—Vahebheru 10:12, 13.

22. Ngu wuhi mkhanjo awu athu hi ku nawo konkuwa nguko Jesu a nga thembeka ka Tate wakwe?

²² Ngu mhaka ya ku a nga zumba a di thembekile ka Tate wakwe, athu hi ni lungelo yo ta hanya ka mafu a paradhise, nga ha Jehovha nga thembisa ngu kona. Ka ndima yi yi londiselako hi na ta bhula ngu ku ti kotekisa ku txani ti to lifo la Jesu li maha ti koteka ti to hi hanya ngu ha ku singako ni magwito.