NDIMA 2
Bhiblia—dibhuku adi di tako ngu ka Txizimu
1, 2. Ngu ku txani Bhiblia i di ningo yo tsakisa yi yi tako ngu ka Txizimu?
U TI pfisa ku txani ngako mngana wako a txi ku ninga txo maha na u sa ti emela? Khu na kuswela ku txi tula, ni ku wa tsaka a ku mngana wako a nga kuninga txo kari. Se wa m’bonga.
2 Bhiblia i ningo yo ta ngu ka Txizimu. Yona yi hi ninga madungula aya ku singako ni wukhalo wumwane hi nga ma manako ka wona. Ngu txikombiso, yi hi gela ti to Txizimu txi vangile nzuma, mafu ni wamwamna wo khata ni wamsikati. Yi hi ninga matshina a milayo aya ma nga hi vhunako mbimo yi hi ku ni sikarato. Ka Bhiblia hi gonda ti to Txizimu txi na txi hetisisa ngu nzila yihi txikongomelo txa txona txo maha mafu me va wukhalo wa wunene ngutu. Bhiblia i ningo yo tsakisa.
3. Aku u gondako Bhiblia u na gonda txani?
3 Aku u gondako Bhiblia, u na tumbula ti to Txizimu txi lava u va mngana wa txona. U txiya masoni u gonda ngu txona, u ya u tsanisa wuxaka wako natxo.
4. Ngu yahi madungula mayelana ni Bhiblia aya ma ku tsakisako?
4 Bhiblia se yi hunduluxetwe ngu tidimi ta kona mu ka 2.600, ni ku se ku ganjilwe timiliyoni ta tikopiya. Ha mafuni kotshe hagari ka 100 wa vathu se 90 wa vona va nayo Bhiblia ngu lidimi lawe. Ni ku divhiki ni divhiki, maBhiblia aya ma pindako miliyoni ma hokelela vathu vo tala! Ku walo dibhuku di di nga dinganiswako ni Bhiblia.
5. Ngu ku txani hi txi khathu Bhiblia yi “pimisilwe ngu Txizimu”?
5 Bhiblia yi “pimisilwe ngu Txizimu.” (Lera 2 Timoti 3:16.) Vamwane va nga alakanya tiya: ‘Ti mahisa ku txani ti to Bhiblia yita ngu ka Txizimu kambe yi di bhatwe ngu vathu?’ Bhiblia ya xamula: I “vathu vo sawuleka (va Txizimu) ava va nga susumetwa [mwendo ku kongomiswa] ngu Moya wo sawuleka ngu vona va nga wombawomba ngu ditina da Txizimu.” (2 Pedro 1:21) Ti fana ni ku nga ti kokwani wako a txi ku kombela kubhala dipapilo di ene a no wombetela ti ati lavako. U nga khawe i mani nyamne wa dona? Dona nda kokwane hi nga dako. Ngu ku fanana, M’bhali wa Bhiblia i Txizimu, hi nga vathu. Txizimu txi va kongomisile ti to ve bhala mialakanyo ya txona. Ngu ditshuri Bhiblia “dipswi da Txizimu.”—1 Vatesalonika 2:13; wona Titxhamuselo to gwitisa 2.
Se Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada da maneka ngu tidimi to tala
BHIBLIA YA TUMELEANA
6, 7. Ngu ku txani hi nga wombako ti to Bhiblia ya tumelelana?
6 Ku hetilwe kona mu ka 1.600 wa malembe ku txi bhalwa Bhiblia. Vabhali va yona va hanyile ka timbimo to hambana. Vamwane va ti gondile ngutu kasi vamwane va sa gonda. Ngu txikombiso, mmwane i ti dhokodhele. Vamwane i ti vadimi, vadoti, vadyisi va sihari, vaprofeti, valamuli ni vakoma. Hambiku vabhali va nga hambanelana, sienge sotshe sa yona sa tumelelana. Yona kha yi wombi to kari se ka wumwane wukhalo yi ya kaneta. *
7 Dibhuku do khata da Bhiblia di txhamusela ti to sikarato sa mafu si khatisile ku txani, kasi dibhuku do gwitisa di kombisa ti to Txizimu txi na si hetisa ku txani sikarato sa mafu ngu ku wuyisa paradhesi. Se ku ni malembe a makhulu a matimu a vathu Bhiblia yi txi kombisa ti to txikongomelo txa Txizimu mbimo yotshe txa hetiseka.
8. Womba sikombiso si si kombako ti to Bhiblia yi womba ditshuri yi txi wombawomba ngu siyensia.
8 Bhiblia hi nga dibhuku da siyensia mwendo da txikolwani, kambe ati ti yi ti wombako mayelana ni siyensia ditshuri. Atiya ngu tona ati hi ndino ti emela ka dibhuku dota ngu ka Txizimu. Ngu txikombiso, ka dibhuku da Levhi ku ni milayo ya Txizimu yi yi kombisako ati va Israeli va nga ti fanete ku ti maha ti to va si hangalasi malwati. Mhaka yoneyo yi bhatwe ku si se ziwa ti to malwati ma vangwa ngu mabhakiteria ni sipungwana so vanga malwati. Bhiblia yi womba ti to mafu kha ma nga txitimwi ka txilo. (Jobe 26:7) Ka mbimo yi vathu va nga ti ni mawonelo o tala ngu mazumbelo a mafu, Bhiblia yi wombile ti to didangarita.—Isaya 40:22, Tradução do Novo Mundo.
9. Ku thembeka ka vabhali va Bhiblia ku hi gondisa txani?
9 Ngako Bhiblia yi txi wombawomba ngu matimu, mbimo yotshe yi womba ditshuri. Kambe mabhuku a vathu kha ma nga ni ditshuri do tsana nguko vabhali va kona kha va thembeki. Ngu txikombiso, vona kha va wombi ngako ditikoni kwawe va txi xulwa yimbini. Ku hambana nito, vabhali va Bhiblia va thembekile hambi mbimo yi ditiko da Israeli di nga xulwa. Vona va tshumete ve bhala ni tiphazamu tawe. Ngu txikombiso, ka dibhuku da Mitengo, Mosi a hi gela ti to a mahile txiwonho txa hombe, ni ti to Jehovha a m’tsayisile ngu mhaka ya toneto. (Mitengo 20:2-12) Kuthembeka ka vabhali va Bhiblia ku kombisa ti to Bhiblia yi ta ngu ka Txizimu. Atiya ti kombisa ti to hi nga yi themba.
DIBHUKU DO TALA NGU MILAYO YA YINENE
10. Ngu ku txani txialakanyiso txa Bhiblia txi txi hi vhuna nyamsi?
10 Bhiblia yi “pimisilwe ngu Txizimu, ya vhuna kugondisa, kulaya, ni kukawuka ni kutolovetisa tinzila to lulama.” (2 Timoti 3:16) Inna, sialakanyiso sa Bhiblia sa hi vhuna ni nyamsi. Jehovha wa tiziva ti to hi mahisilwe ku txani, se ene wa tiziva ati hi ti pimisako ni ti to hi tipfisa ku txani. Ene wa hi ziva kwati kupinda ati athu vanyamne hi tizivisako tona. Ene wa ti ziva ti i ku tatinene ni ti i ku ta walo.
11, 12. a) Ngu txihi txialakanyiso txa txinene atxi Jesu a nga txi ningela ka Matewu tindima 5 kuya ka 7? b) Ngu tihi timwane ati hi nga ti gondako ka Bhiblia?
11 Ka Matewu tindima 5 kuya ka 7, hi mana txialakanyiso atxi Jesu a nga hi ninga ka nzila yo mana litsako, kululamisa timhaka ni vamwane, nzila yo maha mkombelo ni nzila yo va ni mapimo a manene ngu male. Hambiku si nga ningelwa kona mu ka 2.000 wa malembe ya ma nga pinda, sialakanyiso soneso si ngadi si txi vhuna ni nyamsi.
12 Ka Bhiblia Jehovha a tshumela e hi gondisa matshina a milayo aya ma hi vhunako ku va ni wutomi wa wunene ngutu wa mwaya, ku va mthumi wa mnene ni ku hanya ni vamwane ngu kurula. Matshina a milayo ya Bhiblia ma hi vhuna kambe ku singa ni mhaka ni ti to ngathu vamani, hi zumba hayi mwendo ngu sihi sikarato si hi ku naso.—Lera Isaya 48:17; wona Titxhamuselo to gwitisa 3.
AWE U NGA THEMBA WUPROFETI WA BHIBLIA
Isaya m’bhali wa Bhiblia a wombile ti to Bhabhilona a ndina xulwa
13. Isaya a wombile txani mayelana ni ti ti ndino humelela ka didhorapa da Bhabhilona?
13 Wuprofeti wa wungi wa Bhiblia wu ni ditshuri. Ngu txikombiso, Isaya a profetile ti to ditiko da Bhabhilona di ndina loviswa. (Isaya 13:19) Ene a wombile khakwati ti to didhoropa di ndina xuliswa ku txani. Didhoropa di ti ranganyetilwe ngu libhiyo lo lapha ni mnambo. Kambe Isaya a wombile ti to mnambo wu ndina phwa ni ti to matimba a libhiyo ma ndina lekwa ma di tulekile. Masotxhwa ma ndina bela ma sa nga lwa. Isaya a tshumete e womba kambe ti to awu a no xula Bhabhilona ku nava Kirusi.—Lera Isaya 44:27–45:2; wona Titxhamuselo to gwitisa 4.
14, 15. Ti mahisile ku txani ti to wuprofeti wa Isaya wu va ditshuri?
14 Msana ka malembe a mazana mambidi wuprofeti wuwa wu di bhatwe, ku ni dibutho di di nga hoka se di di lungile ti to di xasela Bhabhilona. I mani awu i nga ti mthangeli wa dibuthu? Ngako wuprofeti wu nga ti wombile, ngene Kirusi, mkoma wa Persiya. Totshe ti mahisile ngati ti nga wombiswa tona.
15 Ka wona wusiko wule, ku ti ni m’busu Bhabhilona. Vona va ti tipfa va di vhikelelekile nguko va ti vhaletwe ngu libhiyo lo tsana ni mnambo. Hahanze kheya Kirusi ni masotxhwa akwe va ti phwisa mati a mnambo. Mati ma relete ha ko za masotxhwa a Vapersiya me kota kutsimbila. Kambe masotxhwa ma ndina pindisa ku txani ka libhiyo? Ngati wuprofeti wu nga ti wombisile tona, matimba a diphango ma ti lekilwe ma sa nga vhalwa.
16. a) Nji txani txi nga wombwa mayelana ni wumangwana wa Bhabhilona? b) Hi ti zivisa ku txani ti to wuprofeti wa Isaya wu humelete?
16 Isaya a profetile ti to ngu ditshuri ni wammweyo a ndino zumba Bhabhilona. A bhate tiya: “Kha ku nambi swa ku txi zumba vathu kona, kha ku nambi swa ku txi akwa ngu vathu kala magwito ka timbimo”. (Isaya 13:20) Ina toneto ti mahekile? Inna, ka wukhalo wu i nga ti Bhabhilona, kona mu ka 80 wa makilometro wulambwe ka Bagdad, Iraque, eho ko va ni marumbi basi. Nyamsi a walo wu a hanyako ka wukhalo wonewo. Jehovha a hiyete Bhabhilona “ngu diphiyelo do wonha [mwendo, do lovisa].”—Isaya 14:22, 23. *
Marumbi a Bhabhilona
17. Ngu ku txani ti di ni lisima kuthemba sithembiso sa Txizimu?
17 Ngu toneto he thembeni wuprofeti wa Bhiblia nguko wo tala wa wona mu ka Bhiblia, wa hetiseka mayelana ni mbimo yi yitako. Hi nga tsaniseka ti to Jehovha a na hetisisa txithembiso txakwe txo maha mafu me va paradhise. (Lera Mitengo 23:19.) Ditshuri, athu hi ni themba ya “wutomi wo mbi guma, wu nga thembiswa ku si nzi ku hoka timbimo to mbi guma ngu Txizimu atxi txi si wombiko makuhu.”—Titosi 1:2. *
BHIBLIA YI NGA TXITXA WUTOMI WAKO
18. Paulo a wombile txani mayelana ni “dipswi da Txizimu”?
18 Hi gondile ti to ku walo dibhuku do fana ni Bhiblia. Yona ya tumelelana, ni ku yi txi wombawomba mayelana ni siyensia mwendo matimu kha yi hembi, mbimo yotshe yi peka msungo wa mhaka. Yona yi ni sialakanyiso sa sinene ni ku yi ni wuprofeti wo tala wu se wu nga hetiseka. Kambe yona yi maha to pinda eto. Mpostoli Paulo a bhate ti to Dipswi da “Txizimu da hanya, di ni mtamo.” Ti womba txani toneto?—Lera Vahebheru 4:12.
19, 20. a) Bhiblia yi nga kuvhuna ngu nzila yihi ti to u ti ziva awe u pune? b) U nga kombisa ngu nzila yihi ti to wa yi bonga ningo yiya ya Bhiblia?
19 Bhiblia yi nga txitxa wutomi wako. Yona yi nga kuvhuna ku u ti xolisisa awe u pune. Yona yi nga kuvhuna kupfisisa ngutu mapimo ni minavelo yako. Ngu txikombiso, ti nga maha hi alakanya ti to hi dhunda Txizimu. Ngu toneto ti lava hi yi dhunda, ni ku thumisa ti yi hi gondisako.
20 Ngu ditshuri Bhiblia i dibhuku adi di tako ngu ka Txizimu. Txona txi lava ti to hi yi lera, hi yi gonda ni ku yi dhunda. Kombisa ti to u yi teka i di ya lisima ngu ku yi gonda. Toneto ti na kumaha u pfisisa txikongomelo txa Txizimu ngu vathu. Ka ndima yi yi londiselako, hi na gonda to tala mayelana ngu txikongomelo txonetxo.
^ par. 6 Vathu vamwane va womba ti to Bhiblia kha yi tumelelani, kambe oneyo makuhu. Wona ndima 7 ya dibhuku di di ku A Bíblia—Palavra de Deus ou de Homem?, di nga humiswa ngu Tifakazi ta Jehovha.
^ par. 16 U txi tsakela ku gonda ta tingi mayelana ni wuprofeti wa Bhiblia tula maphepha 27-29 a di dibroxura di di ku Um Livro para Todas as Pessoas, di di nga humiswa ngu Tifakazi ta Jehovha.
^ par. 17 Ku loviswa ka Bhabhilona kova wumwewo wa wuprofeti wa Bhiblia wu wu nga hetiseka. U nga mana to tala ta wuprofeti mayelana ni Jesu Kristu ka Titxhamuselo to gwitisa 5.
