Ditina da Txizimu i Jehovha di di wombako ku “Txona txi Maha ti to ti Koteka.” Jehovha i Txizimu txo guleka, ni ku a vangile simaha sotshe. Ene a ni mtamo wo maha ati a sungako ku timaha.

Ngu Txihebheru ditina da Txizimu di ti bhatwe ngu maletere a mune. Ngu txitxopi, maletere onewo ma kombiswa ngu JHVH. Amu ka mibhalo yo khata ya Txihebheru ditina da Txizimu di humelela kona mu ka 7.000 wa sikhati. Vathu votshe ha mafuni va thumisa tinzila to hambana ti txi ta ka ditina da Jehovha, va txi dhana ngu nzila yi yi nga toloveleka ngu lidimi lawe.

▸ Ndi. 1, ndim. 15

M’bhali wa Bhiblia i Txizimu, kambe a thumisile vavamna ti to ve di bhala. Atiya hi nga ti fanisa ni mwamabhindu wu a gelako mabhalane wakwe ti to e m’bhalela dipapilo adi di ku ni mialakanyo yakwe. Txizimu txi thumisile moya wa txona wo sawuleka ku na kongomisa vabhali va Bhiblia ti to ve bhala mialakanyo ya txona. Moya wa Txizimu wu va kongomisile ngu tinzila to hambana hambana, mbimo yimwane va txi wona miwoniso mwendo miloro ayi vona va nga ti fanete ku yi bhala.

▸ Ndi. 2, ndim. 5

Matshina a milayo i tigondo ati ti ku mu ka Bhiblia ti txhamuselako ditshuri da makhato. Ngu txikombiso ditshina da mlayo di di ku “Vangana vo biha va wonhetela mikhuwo ya yinene” di hi gondisa ti to vangana va nga hi kuzetela ta tinene mwendo to biha. (1 Vakorinto 15:33) Ditshina da mlayo di di ku “M’thu ni m’thu a na elula asi a phayako” di hi gondisa  ti to kha hi na ku sikota kuvayilela wuyelo ya simaho sathu.—Vagalatiya 6:7.

▸ Ndi. 2, ndim. 12

Mahungu awa ma ta ngu ka Txizimu. Ma hi txhamusela ati txizimu txi ti tsakelako, gondo ya mahanyelo, wuthangeli, mwendo kulamula. Ku ni madungula ma mwane mayelana ni ti ti no humelela mbimo yi yi yitako. Ku ni wuprofeti wa wungi mndani ka Bhiblia awu wu nga hetiseka.

▸ Ndi. 2, ndim. 13

Jesu i mmweyo wa va va nga hetisisa wuprofeti wa wungi mayelana ni Mesiya. Wona dibhokiso di di ku “ Wuprofeti mayelana ni Mesiya”.

▸ Ndi. 2, ndim. 17

Jehovha a vangile mafu meva m’ti wa paradhise wa vathu ava va m’dhunda. Txikongomelo txakwe kha txa txitxa. I singa kale Txizimu txi na thavisa wubihi txi ninga vathu wutomi wo mbi guma.

▸ Ndi. 3, ndim. 1

Sathane i ngelozi yi ku khatani yi nga tshuralela Txizimu. Ene a dhanwa ku i Sathane, ti wombako ku “mukaneti” nguko ene a kanetile Jehovha. Ene a dhanwa ku i Dhiabhulosi, ti wombako ku “mulumbeti”. A diya ditina adi a nga ningwa nguko ene a wombile makuhu mayelana ni Txizimu ni ku pengisa vathu.

▸ Ndi. 3, ndim. 4

Jehovha a vangile tingelozi kale asi se vanga mafu. Tona a ti vangile ti to ti hanya nzumani. Kona ku ni digume da mazana da tingelozi. (Dhanieli 7:10) Tona ti ni matina ni ku ta hambana ngu wuthu wa tona, ni ku tingelozi to thembeka ngu ku tiveka hahatshi ti lambile ku khozelwa ngu vathu. Tona ta hambana ngu mazumbelo ni ku mithumo ya tona ya hambana hambana. Yimwane ya mithumo ya kona yi pata kuthumela ka txiluvelo txa Jehovha, mahungu akwe aku hulukisa, ku vhikela ni kukongomisa malanda akwe a ha mafuni, ku pfalisa wulamuli wakwe, ni ku seketela mthumo wo txhumayela. (Masalmu 34:7; Mtuletelo 14:6; 22:8, 9) Ka mbimo yi yi tako, tona ti na na ta lwa yimbi kumweko ni Jesu ka yimbi ya Harmagedhoni.—Mtuletelo 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Ndi. 3, ndim. 5; Ndi. 10, ndim. 1

Totshe ati hi ti navelako, hi tialakanyako mwendo hi ti mahako na ti txi lwisana ni Jehovha mwendo kudhunda kwakwe njiwonho. Aku txiwonho txi wonhako wuxaka wathu ni Txizimu, txona txi hi ningile milayo ni matshina a milayo aya ma hi vhunako kuvayilela txiwonho txa mafu otshe. Makhatoni, Jehovha a vangile silo so hetiseka, kambe mbimo Adhamu ni Evha va nga sawula kwa mbi engisa Jehovha, vona va wonhile ni ku kha va nga ya masoni va di hetisekile. Vona va to kumba ni ku fa, ngako hi nga tshapelwa ngu txiwonho txa Adhamu, nathu ha kumba ni ku fa.

▸ Ndi. 3, ndim. 7; Ndi. 5, ndim. 3

Ayiya i yimbi ya Txizimu yo lovisa mafu a Sathane ni wubihi wotshe.

▸ Ndi. 3, ndim. 13; Ndi. 8, ndim. 18

Mfumo wa Txizimu mbukoma awu Jehovha a nga wu simeka nzumani. Jesu Kristu a fuma kota Mkoma. Ka mbimo yi yi tako, Jehovha a na thumisa Mfumo ti to wu gumisa wotshe wubihi. Mfumo wa Txizimu ha mafuni kotshe.

▸ Ndi. 3, ndim. 14

Txizimu txi vangile Jesu na txi si se vanga simaha sothse. Jehovha a rumete Jesu ha mafuni ti to e ta fela vathu votshe. Msana ka ku va Jesu a di datwe, Jehovha a mu wusile. Jesu wa se wa fuma kota Mkoma wa Mfumo wa Txizimu.

▸ Ndi. 4, ndim. 2

Bhiblia yi profetile mwendo ku, yi khatile yi womba mbimo yi Mesiya a ndino humelela ngu yona. Eto ku ndina va magwito ka mbimo yi yi dhanwako ti to mavhiki a 69, yi yi nga khata ngu 455 A.E.C. se me guma ngu dilembe da 29 E.C.

Hi ti zivisa ku txani ti to mbimoyo yi gumile ngu 29 E.C.? Mavhiki a 69 ma khatile ngu 455 A.E.C. mbimo yi Nehemiya a nga hoka Jerusalema se e khata kuaketa didhoropa. (Dhanieli 9:25; Nehemiya 2:1, 5-8) Aku dipswi “dozen” di hi mahako hi pimisa nomboro ya 12, se “divhiki” di hi kombako nomboro 7. Ka wuprofeti wuwa mavhiki hi nga ya a 7 wa masiku kambe i 7 wa malembe, ngu ku ya ngu wuprofeti ati wu nga ti kongomisilwe “ditshiku di dingana dilembe”. (Mitengo 14:34; Ezekieli 4:6) Atiya ti kombisa ti to divhiki di dingana mbimo ya mtxhanu wa malembe ni mambidi se mavhiki a 69 ma tshanganisa 483 wa malembe i ku xamulo ya (69 x 7). Ngako hi txi bala 483 wa malembe kukhukhela ka 455 A.E.C., ma guma ngu dilembe da 29 E.C. Adiya ngu dona dilembe adi Jesu a nga bhabhatiswa ngu dona se eva Mesiya!—Luka 3:1, 2, 21, 22.

 Wuprofeti wonewo wu tshumete wu womba divhiki dimwane, i ku malembe mamwanea 7. Hagari ka mbimo yoneyo, ngu dilembe da 33 E.C., Mesiya a ndina dawa, se kukhukhela ngu dilembe da 36 E.C., mahungu a manene a Mfumo wa Txizimu ma ndina txhumayelwa ka matiko otshe i singa ka Majudha dwe.—Dhanieli 9:24-27.

▸ Ndi. 4, ndim. 7

Bhiblia yi gondisa ti to Jehovha ngene Mvangi ni ku ene a vangile Jesu na a si se vanga silo sotshe. (Vakolosa 1:15, 16) Jesu hi nga Txizimu Nyatxitimwi. Ene kha nga za e womba ti to wa fana ni Txizimu. Ene a ti khene: “Tate mbwa hombe kupinda ani.” (Johane 14:28; 1 Vakorinto 15:28) Kambe wukhongeli wumwane wu gondisa ta vathu vararu ka m’thu wammweyo, i ku ti to Txizimu i vathu vararu ka wammweyo: I ku Tate, Mwanana, ni moya wo sawuleka. Mapswi ya ma ko “vathu vararu ka m’thu wammweyo” ma walo mu ka Bhiblia. I gondo ya makuhu.

Moya wo sawuleka i mtamo wu wu thumako wa Txizimu, i mtamo awu wu si wonekiko awu txi wu thumisako ti to txi maha kuranda ka txona. Hi nga m’thu. Ngu txikombiso, Makristu o khata “ma tate ngu moya wo sawuleka”, se Jehovha a wombile ti to: “Ni na thela txitimwi ka votshe vathu moya wangu.”—Mithumo 2:1-4, 17.

▸ Ndi. 4, ndim. 12; Ndi. 15, ndim. 17

Mbimo yi Makristu a ditshuri ma khozelako Txizimu, kha ma thumisi txihambano. Ngu ku txani?

1.  Txihambano txi txi thumiswa mbimo yo lapha ka wukhongeli wa makuhu. Mndani ka mbimo yoneyo txi txi thumiswa ka wukhozeli ni ka mikhuwo ya wuhedheni. Ku khukhela ku khatani ka 300 wa malembe Jesu adi fite, makristu ma si txi thumisi txihambano ka wukhozeli wawe. Ngu msana ka mbimo yo lapha, muhombe wa Roma Constantino a mahile txihambano kasi kuva txikombiso txa Wukristu. Txikombiso etxo va txi txi thumisa kuduketa kumaha Wukristu wu va wu wu nga toloveleka. Kambe txihambano txi si beli wukhalo ka timhaka ta Jesu. Nova Enciclopédia Católica yi txhamusela tiya: “Txihambano txi manwa ka mindawuko ya kale na ku si se ta Kristu ni ka nguva ya Wukristu.”

2.     Jesu kha fela txihambanoni. Dipswi da txigriki di nga hunduluxelwa va txi “txihambano” ngu txitalo di womba “phande,” mwendo, “mndonga”. Bíblia Companheira yi txhamusela: “Txiwalo ka Txigriki amu ka [Testamento ya Yiphya] txi txi kombisako tindonga timbidi.” Jesu a fite ka phande yo twhim.

3.  Jehovha kha ti lavi ti to hi thumisa sifaniso mwendo siwumbwa ka wukhozeli wathu.—Eksodha 20:4, 5; 1 Vakorinto 10:14.

▸ Ndi. 5, ndim. 12

Jesu a leletile vagondiswa vakwe ti to ve maha Txialakanyiso txa lifo lakwe. Se vona va maha dilembe ni dilembe ngu 14 Nisan, i ku ngu ditshiku donedo Vaisraeli va nga maha ngu dona Paskwa. Dipawa ni vhinya, si emelako ‘mmidi ni mnoha wa Jesu, sa pindiswa ka mmwane ni mmwane ka Txialakanyiso. Ava va no ya fuma ni Jesu nzumani va dya dipawu ni kusela vhinya. Ava va ku ni themba yo ta hanya ngu ha ku singa ni magwito ngu txithavo va xalela Txialakanyiso kambe kha va dyi dipawu ni kusela vhinya.

▸ Ndi. 5, ndim. 21

Ka Tradução do Novo Mundo ya Txingiza, dipswi di di ku “m’hefemulo” di thumiswa ku txi txhamuselwa 1) m’thu, 2) txihari, 3) wutomi wa m’thu mwendo wa txihari. Hi ni sikombiso so kari:

• M’thu. “Ka masiku a Nowa . . . vathu vadotho, i ku mtxhanu wa mihefemulo ni yi raru yi nga hanyiswa txitimwi ka mati.” (1 Pedro 3:20, NM) A hawa dipswi di di ku “m’hefemulo” di txhamusela m’thu—Nowa ni msikati wakwe, ni vanana vawe vavararu, ni vasikati vawe.

• Txihari. “Txizimu txi khene: ‘Matini ku na ake sivangwa so hanya [“m’hefemulo,” txhamuselo ya hahatshi], txitimwi  ka mafu ku na purume sinyana ha mpfhukani ka nzuma.’ Txizimu txi to engeta txi txi: ‘Mafu ma na humise sivangwa so hanya, [“m’hefemulo,” txhamuselo ya hahatshi] ngu tixaka ta sona, sihari so fuywa, ni si si tsimbilako ngu dibindi, ni sihari sa txi-tinga ngu tixaka ta sona.’ Se toneto ti to maheka.”—Genesisi 1:20, 24, NM.

• Wutomi wa m’thu mwendo wa txihari. Jehovha a gete Mosi atxi: “Va fite votshe avale va nga txi xota ku ku daya [“ku xota m’hefemulo,” txhamuselo ya hahatshi].” (Eksodha 4:19, NM) Mbimo yi Jesu a nga ti ha mafuni , ene ati khene: “Ani nga ni mudyisi wa mnene, Mudyisi wa mnene ngu wu a ningelako wutomi wakwe [“m’hefemulo,” txhamuselo ya hahatshi] ngu kota ya tinvuta takwe.”—Johane 10:11.

  Ngu ku engetela, mbimo yi m’thu a mahako to maha ngu “wotshe m’hefemulo,” eto ti womba ti to ene a maha ngu ku tidhundela ni ku ani wusikoti wakwe. (Matewu 22:37; Dheuteronome 6:5) Dipswi di di ku “m’hefemulo” di nga thumiswa ku txhamusela ku navela mwendo ku xuva ka txivangwa txo hanya. M’thu wu a nga fa mwendo txirumbi va nga txhamuselwa ku i m’hefemulo wo fa.—Mitengo 6:6; Mavingwa 23:2; Isaya 56:11; Hagayi 2:13.

▸ Ndi. 6, ndim. 5; Ndi. 15, ndim. 17

Mapswi a Txihebheru ni a Txigriki ya ma nga hunduluxelwa va txi “moya” ni ka Tradução do Novo Mundo ya txingiza ma nga txhamusela timhaka to hambana. Ngu txitalo ma kombetela ka simaha asi si si wonekiko ka vathu, so nga moya wo zinginisela mindonga ni wu wu hefemulwako ngu vathu ni sihari. Mapswi awa ku tilava ma kombetela ka moya wa vathu ni ka moya wo sawuleka, i ku mtamo wu wu thumako wa Txizimu. Bhiblia kha yi gondisi ti to ku ni wukhalo wa didhawa a hawa m’thu a yako aya hanya kona mbimo yi ene a fako.—Eksodha 35:21; Masalmu 104:29; Matewu 12:43; Luka 11:13.

▸ Ndi. 6, ndim. 5; Ndi. 15, ndim. 17

Gehena i ditina da msele awu wu nga ti hafuhi ni Jerusalema a ha nzambwa yi nga txi hiswa ni ku gumiswa. Kha ku na wufakazi wa ti to ka mbimo ya Jesu sihari mwendo vathu va ti xaniswa ni ku hiswa va txi hanya ka msele wonewo. Kambe Gehena kha yi emeli wukhalo wu wu si wonekiko a ha vathu va va nga fa va xaniswako ni ku hiswa ngu ha ku singako ni magwito. Mbimo yi Jesu a nga wombawomba ngu va va no ya rinzwa Gehena, a txi wombawomba mayelana ni ku loviswa ka magwito.—Matewu 5:22; 10:28.

▸ Ndi. 7, ndim. 20

Awu i mkombelo wu Jesu a nga wu ningela mbimo yi a nga gondisa vagondiswa vakwe nzila yo maha mkombelo. Wona wu tshumela wu dhanwa ti to mkombelo wa Tate Wathu mwendo mkombelo wa txikombiso. Ngu txikombiso, Jesu ahi gondisile kukhongelisa tiya:

• “Ditina dako di na sawulwe”

  Hi kombelela ti to ditina da Jehovha di basiswa, mwendo wuthu wakwe ka makuhu otshe. Ngu ti to votshe nzumani ni ha mafuni va na dhumisa ni kuxonipha ditina da Txizimu.

• “Wu na te kwathu Mfumo wako”

  Hi kombelela ti to Mfumo wa Txizimu wu ta lovisa mafu awa o biha a Sathane, wu ta fuma otshe mafu ni ku ta maha mafu otshe me va paradhise.

• “Ku na mahwe kuranda kwako amuwa mafuni”

  Hi kombelela ti to txikongomelo txa Txizimu ngu mafu txo me tatwa ngu vathu va va engisako ni kuhetiseka ve hanya ngu ha ku singako ni magwito ka Paradhise, nga ti Jehovha a nga ti lavisile tona mbimo yi va nga vangwa.

▸ Ndi. 8, ndim. 2

Jehovha a humisile mterulo kasi kuhulukisa vathu ka txiwonho ni lifo. Mterulo i ve mtengo wu wu lavekako ti to ku tshumelwa ku xawa wutomi wo hetiseka awu m’thu wo khata, Adhamu a nga wu luza ni ku lungiseta wuxaka wa vathu ni Jehovha wu wu nga wonhetelwa. Txizimu txi rumete Jesu ha mafuni ti to a ta fela votshe vawonhi. Ngukona ha ka lifo la Jesu, votshe vathu va manile lungelo yo hanya ngu ha ku si gumiko ni ku va vo hetiseka.

▸ Ndi. 8, ndim. 21; Ndi. 9, ndim. 13

Wuprofeti wa Dhanieli ndima 4 wu hi gondisa ti to Txizimu txi ndina simeka Mfumo wa txona ngu 1914.

Wuprofeti: Jehovha a ningile Mkoma Nabhukodhonozori mloro wa wuprofeti mayelana ni mndonga wa hombe awu wu nga gangwa wu wa hahatshi. Ka mloro wonewo, txigodho txa mndonga wonewo txi ti sungilwe ngu txhini ya simbi ni msuko ti to txi si thungi kudingana mbimo ya “mtxhanu wa sikhati ni simbidi”. Msana keto mndonga wu ndina thungeta.—Dhanieli 4:1, 10-16.

Wu womba txani wuprofeti wuwa kwathu: Mndonga wu emela wukoma wa Txizimu. Ngu malembe a mangi, Jehovha a thumisile vakoma ani Jerusalema ti to ve fuma ditiko da Israeli. (1 Matimu 29:23) Kambe vakoma vonevo kha va nga thembeka ni ku, wukoma wawe kha wa heta mbimo yo lapha. Jerusalema a lovisilwe ngu dilembe da 607 A.E.C. Toneto i ve ku khata ka ‘sikhati sa mtxhanu ni simbidi’. (2 Vafumeli 25:1, 8-10; Ezekieli 21:25-27) Mbimo yi Jesu a nga khene, “Jerusalema a ndina kandetelwa ngu vamatiko, kala kuza mbimo ya vamatiko yi va yi di tatisekile,” ene a  txi wombawomba ngu ‘sikhati sa mtxhanu ni simbidi’. (Luka 21:24) Kambe ‘sikhati sa mtxhanu ni simbidi’ kha sa guma mbimo yi Jesu a nga ti ha mafuni. Jehovha a thembisile kusimeka Mkoma ngu magwito ka ‘sikhati sa mtxhanu ni simbidi’. Mfumeli wa mfumo wuwa wa wuphya, Jesu, a ndina tisa makatekwa ka vathu va Txizimu ha mafuni kotshe ngu ha ku si gumiko.—Luka 1:30-33.

Kulapha ka ‘sikhati sa mtxhanu ni simbidi’: ‘Sikhati sa mtxhanu ni simbidi’ ngu guma ka 2.520 wa malembe. Ngako hi txi balela 2.520 wa malembe ku khukhela ngu 607 A.E.C., ma gumela ka 1914. I ngu mbimo yoneyo Jehovha a nga teka Jesu, Mesiya, e maha Mkoma wa Mfumo wa Txizimu nzumani.

Hi ma manisa ku txani malembe a 2.520? Bhiblia yi womba ti to sikhati siraru ni hafu si dingana malembe a 1.260 wa masiku. (Mtuletelo 12:6, 14) Se ‘sikhati sa mtxhanu ni simbidi’ ngu bala ka kumbidi 1.260 mwendo 2.520 wa masiku. Masiku a 2.520 mafana ni 2.520 wa malembe mhaka ya mlayo wa wuprofeti wo “dilembe dimwedo di dingana ditshiku”.—Mitengo 14:34; Ezekieli 4:6.

▸ Ndi. 8, ndim. 23

Dipswi “ngelozi ya hombe” di womba ku “ngelozi ya himbe”. Bhiblia yi wombawomba basi ngu ngelozi yimweyo ya hombe, se ditina da yona i Migeli.—Dhanieli 12:1; Judha 9.

Migeli i Mthangeli wa dibuthu da Txizimu da tingelozito thembeka. Mtuletelo 12:7 yi khene: ‘Migeli ni tingelozi takwe va lwite ni Dragona . . . ni tingelozi ta yona.’ Dibhuku da Mtuletelo di womba ti to Mthangeli wa dibuthu da Txizimu da tingelozito i Jesu, se Migeli nditina dimwane da Jesu.—Mtuletelo 19:14-16.

▸ Ndi. 9, ndim. 4

Mapswi awa ma kombetela ka mbimo yi simahakalo sa hombe asi si ndino humelela ha mafuni na Mfumo wa Txizimu wu si se lovisa mafu a Sathane. Mapswi o fana ni awa, o nga “maguito a matsimbitiselo awa a sa mafu” ni “kuhumelela ka Mwanana wa m’thu” ma thumisilwe ka wuprofeti wa Bhiblia ti to yi komba txikhati txi txi fanako. (Matewu 24:3, 27, 37) “Masiku a magwito” ma khatile mbimo yi Mfumo wa Txizimu wu nga khata kufuma ngu 1914 ni ku ma na guma mbimo yi Mafu a Sathane ma no loviswa ka Harmagedhoni.—2 Timoti 3:1; 2 Pedro 3:3.

▸ Ndi. 9, ndim. 5

Ngako Txizimu txi txi wuyisela wutomi wa m’thu wu a nga fa, eto ti wombwa ku, ngu wuswa ka vakufa. Ka Bhiblia ku kombisilwe sikhati sa 9 sa kuwuswa ka vakufa. Elixa, Elizeu, Jesu, Pedro ni Paulo, votshelelevo va wusile vakufa. Sidewukiso soneso si mahekile ngu konaha ka mtamo wa Txizimu. Jehovha a thembisa kuwusa vathu “vo lulama ni vo mbi lulama” ka wutomi wa ha mafuni. (Mithumo 24:15) Bhiblia yi wombawomba ngu va va no wuswa ve ya nzumani. Eto ti maheka mbimo yi ava va nga sawulwa mwendo ku totwa, ngu Txizimu va txi wuselwa ku ya hanya nzumani kumweko ni Jesu.—Johane 5:28, 29; 11:25; Vafilipiya 3:11; Mtuletelo 20:5, 6.

▸ Ndi. 9, ndim. 13

Wudhimoni mwendo wuñanga njimaho txo biha txo duketa kuwombawomba ni mimoya, ngu ku kongoma mwendo ngu ku thumisa m’thu mmwane, wo nga ñanga. Vathu va maha tximaho txa wuñanga ngu mhaka ya ti to va kholwa ka gondo ya ti to mimoya ya vathu va nga pona lifo ni ti to va nga tshumela ve va sigono sa mtamo. Madhimoni ma zama kukuzetela vathu ti to ve tshuralela Txizimu. Wuñanga,  kuhuta, wuloyi, kukholwa ka makuhu, sotshe eso simaha txienge txa wudhimoni. Mabhuku a mangi, marevhista, tixolo, mafilmu, mapaflete, ni tindando si maha wudhimoni, wuñanga, ni wukholwa wa makuhu txo fana ni txi txi singako niphango mwendo txo tsakisa. Matshotshelo a mangi a sihena, o fana ni ku phaxa vakufa, kuthela mafu ni mati, kulayitha mavhela, kukhumbuka vakufa, sihena sa tinoni, ni simwane, sotshe eso si pata ni ku wombawomba ni madhimoni. Vathu va thumisa mirende mbimo yi a duketako kuthumisa mtamo wa madhimoni.—Vagalatiya 5:20; Mtuletelo 21:8.

▸ Ndi. 10, ndim. 10; Ndi. 16, ndim. 4

Jehovha i Txizimu txa mtamo wotshe, ngene a nga maha wuako wotshe. (Mtuletelo 15:3) Ngu toneto ene i ku nyamne wa sotshe silo ni ku a gulekile, mwendo wukoma wotshe, wo fuma mtumbuluko wakwe. (Masalmu 24:1; Isaya 40:21-23; Mtuletelo 4:11) Ene a vekile milayo ya silo si ene a nga sivanga. Jehovha a ni fanelo yo veka vamwane ti to ve va vakoma. Athu hi seketela wukoma wa Txizimu mbimo yi hi mu dhundako ni ku mu engisa.—1 Matimu 29:11.

▸ Ndi. 11, ndim. 10

Kudola txirumbu ngu daya mwanana wu asi se velekwa. Atiya hi nga phango nem kha ti ti mahekeli ka m’thu. Kukhukhela ka ditshiku di wamsikati a manako txirumbu ngu dona, mwanana i mmwane m’thu.

▸ Ndi. 13, ndim. 5

Atxiya njimaho txa ta wudhaho txo teka mnoha mwendo txienge tximwetxo ka sa mune sa mnoha si thelwa amu ka  mmidi wa mmwane m’thu mwendo ka mnoha wu wu nga xayiswa. Siyenge sa mune sa mnoha i plasma, maselula o bhilivila a mnoha, maselula o basa a mnoha ni tiplaseta.

▸ Ndi. 13, ndim. 13

Ka Bhiblia, dipswi “kukawuka” kha di fani ni di di ku khawulisa. Mbimo yi hi kawukwako, ho gondiswa ni ku laywa. Jehovha kha va xanisi mwendo ku va dyiseta ava a va kawukako. (Mavingwa 4:1, 2) Jehovha a vekete vaveleki txikombiso txa txinene. Kukawuka kwakwe ngo tsakisa a ha ko m’thu a nga titsakela kukawukwa. (Mavingwa 12:1) Jehovha wa dhunda vathu vakwe, ni ku wa va gondisa. Ene a ningela tigondo ati ti layako mialakanyo yo biha ni va vhuna kugonda kualakanya ni kumaha to maha ngu nzila yi yi mu tsakisako. Ka vaveleki, kukawuka ti pata kuvhuna vanana kupfisisa txivangelo txo engisa. Ti tshumela ti womba ku va gondisa kuranda Jehovha ni Dipswi dakwe, i ku Bhiblia, ni kupfisisa matshina a yona a milayo.

▸ Ndi. 14, ndim. 13

Ku ni sivangwa so biha sa moya sa mtamo wa hombe ngutu asi si si wonekiko. Madhimoni ndingelozi to biha. Ona ma mahile o biha mbimo yi ma nga timaha valala va Txizimu ma pune ngu kwa mbi engisa. (Genesisi 6:2; Judha 6) Ona ma seketete wubihi wa Sathane wo lwa ni Jehovha.—Dheuteronome 32:17; Luka 8:30; Mithumo 16:16; Jakobe 2:19.

▸ Ndi. 16, ndim. 4