1. I ti txihi txikongomelo txa Txizimu ngu vathu?

TXIZIMU txi wumbile vathu ngu txi txikongomelo txo xamalisa. Txona txi wumbile wamwamna wo khata ni wamsikati wo khata, Adhamu ni Evha, ti to ve hanya ka Jaradhi yo tshura. Txikongomelo txa Txizimu i ti txi txo vathu ve va ni vanana, ve maha mafu otshe me va paradhise ni ku khatalela sihari.—Genesisi 1:28; 2:8, 9, 15; wona Titxhamuselo to gwitisa 6.

2. a) Hi ti zivisa ku txani ti to Txizimu txi na maha kudhunda ka txona? b) Bhiblia yi khene txani mayelana ni kuhanya ngu ha ku si gumiko?

² Ina awe u alakanya ti to ditshiku dimwane hi na hanya ka mafu a paradhise? Jehovha a khene: “Ni ti wombile kambe ni na timaha”. (Isaya 46:9-11; 55:11) Txikongomelo txa Txizimu kha txa txitxa, kambe txi walo atxi txi no txi tsivela kumaha kudunda ka txona. Txizimu txi ti khene txi mahile mafu ngu txikongomelo txo kari. Txona “txi ma vangile kasiku ma si zumbi i di txiwula.” (Isaya 45:18) Txona txi vangile mafu ti to vathu ve hanya ka ona. I vathu vo zumbisa ku txani ava Txizimu txi nga txi lava ti to ve hanya ha mafuni, ni ku kudingana mbimo muni? Bhiblia yi khene: “Ava vo lulama [mwendo ava va engisako] va na dya thomba ya mafu, va na xayiseka ka ona yotshe mbimo.”—Masalmu 37:29; Mtuletelo 21:3, 4.

3. Ngako u txi wona malwati ni lifo ngu tihi ati u nga tiwotisako tona?

³ Kambe nyamsi vathu va lwala ni kufa. Ka makhalo o tala vathu valwa ni ku va dayana. Ta pfala ti to eko i singa kona kudhunda ka Txizimu. Kambe u nga tiwotisa, nji  txani atxi txi nga maheka, ni ku ngu ku txani? Bhiblia ngu yona dwe yi nga hi txhamuselako.

4, 5. a) Ka Jaradhi ya Edheni, i mani wu a nga wombawomba ni Evha ngu kuthumisa mnyoka? b) Ti mahisa ku txani ku m’thu wa mnene e maha dikhokhokho?

⁴ Bhiblia yi hi gela ti to “Sathane Dhiyabhulosi” i mlala wa Txizimu. Sathane a thumisile mnyoka ti to wu ya wombawomba ni Evha ka Jaradhi ya Edheni. (Mtuletelo 12:9; Genesisi 3:1) A mahile ti woneka nga mnyoka wu nga ti wombawomba.—Wona Titxhamuselo to gwitisa 7.

⁵ Ina eto ti womba ti to Txizimu ngu txona txi nga vanga Sathane Dhiyabhulosi? Ahim-him! I ngelozi yi yi nga ti nzumani mbimo yi Txizimu txi nga lulamisela mafu kasiku na veka Adhamu ni Evha yi nga hunduka yi va Dhiyabhulosi. (Jobe 38:4, 7) Ti mahekisile ku txani toneto? Alakanya ngu tiya: Ina ta koteka ku m’thu wa mnene e hunduka e maha dikhokhokho? A walo awu a velekwako i di dikhokhokho. Kambe ene wa navela atxi txi ku si mulumbi. Se e zumbela ku alakanya ngu txona, kunavela koneko ko biha kuya ku mana mtamo. Koneho, a txo tulekelwa ngu mkhanju a nga gwitisela ku txi pa. Koneho a hunduka e maha dikhokhokho.—Lera Jakobe 1:13-15; wona Titxhamuselo to gwitisa 8.

6. Ti mahisile ku txani ti to ngelozi yi maha mlala wa Txizimu?

⁶ Eto ngu tona ti ti nga maheka ngu ngelozi yile. Jehovha a vangile Adhamu ni Evha ni ku va gela ti to ve va ni vanana ni “ku tata mafu”. (Genesisi 1:27, 28) Kutilava ngelozi yile yi pimisile tiya: phela ‘vathu votshe va nga ni khozela i singa kukhozela Jehovha!’ Yona a ti zumbela kupimisa ngu toneto se minavelo yo lava kumana si i nga ti sa Jehovha yi to kula. Ngelozi yile yi txi lava ti to vathu ve engisa yona. Ngu ndava yeto yona yi hembete Evha ni ku mkanganyisa. (Lera Genesisi 3:1-5.) Ngu kumaha  toneto ngelozi yile yi ti mahile Sathane, Dhiyabhulosi, mlala wa Txizimu.

7. a) Ngu ku txani Adhamu ni Evha va di fite? b) Ngu ku txani hi txi kumba ni kufa?

⁷ Adhamu ni Evha kha va engisa Txizimu ni ku va dyite m’hando. (Genesisi 2:17; 3:6) Vona va fite nguko va nga wonhela Jehovha, nga ha Jehovha a nga ti wombile ngu kona ti to ti ndina mahekisa toneto. (Genesisi 3:17-19) Vanana va Adhamu ni Evha ni vona i ti vawonhi, ngu ndava yoneyo va fite. (Lera Varoma 5:12.) Ku na kupfisisa ti to ngu ku txani vanana va Adhamu ni Evha ni vona va di fite, he alakanyi ngu txikombiso txiya. Alakanya ngu mtxhini wo maha sitini awu wu nga mahwa wu di wekete. Sotshe sitini si si humako ka wona si na huma si di wekete. Mbimo yi Adhamu a nga mbi engisa Txizimu, ene a ti mahile mwonhi, ti fana ni kuva a di wekete. Aku hotshethu kwathu hi tako ngu ka Adhamu, ngu ndava yoneyo hi velekilwe hi di vawonhi. Ha kumba ni kufa nguko hi vawonhi.—Varoma 3:23; wona Titxhamuselo to gwitisa 9.

8, 9. a) Sathane a txi lava ti to Adhamu ni Evha ve kholwa ka txani? b) Ngu ku txani Jehovha a nga mbi tekela kudaya sindaka milayo ka mbimo yile?

⁸ Sathane a khatile kuwukela Jehovha mbimo yi a nga kuzetela Adhamu ni Evha ti to va si engisi Txizimu. Ene a txi lava ti to Adhamu ni Evha ve kholwa ti to Txizimu txi ni makuhu, i mfumi wo biha nem txi si va naveleli ta tinene. Sathane a txi womba ti to vathu va sa fanela ku fumwa ngu Txizimu ni ku Adhamu ni Evha va tina si kota kusawula vapune ka to biha ni ta tinene. Nji txani atxi Jehovha a nga txi maha? Ene a ti nava ati gumisile kwa mbi engisa kule, ngu kudaya sindaka milayo. Kambe ina toneto ti ndi na kombisa ti to Sathane a txo hemba? Ni kudotho.

 ⁹ Ti to e tsanisa ditshuri, Jehovha kha nga daya sindaka milayo ka mbimo yoneyo. Ene a sawute kuninga mbimo vathu ti to ve ti fuma. Eto ngu tona ti nga tina kombisa ti to Sathane a ni makuhu ni ku Jehovha wa ti ziva ti i ku ta tinene ka vathu. Hi na gonda to tala ngu mhaka yiya ka ndima 11. Kambe u pimisa txani ngu ti ti nga mahwa  ngu Adhamu ni Evha? Ina ti di lulamile ku va va ti engisile Sathane ve tshuralela Txizimu? Jehovha a ti ningile Adhamu ni Evha sotshe si va nga ti si lava. Va ti ni wutomi wo hetiseka, wukhalo wo tshura wo zumba ka wona ni mthumo wu va nga ti wu dhunda. Kambe txi walo txa txinene txi va nga mahelwa ngu Sathane. I di ti to awe u di ka wukhalo wawe u di mahile txani?

10. Nji txani txa lisima atxi hotshethu hi fanelako ku txi sawula?

¹⁰ Kufana ni Adhamu ni Evha, wutomi wa wathu hotshethu wu seketetwe ka ti hi ti sawulako. Hi fanete hi sawula kuengisa Jehovha ni ku tumela ti to e hi fuma, kasi ku na kombisa ti to Sathane i m’hembi. I singa kusawula Sathane kota mfumeli wathu. (Masalmu 73:28; lera Mavingwa 27:11.) Mbadotho ngutu ava va engisako Txizimu ha mafuni hawa. Ngu ditshuri Txizimu hi nga txona txi fumako Mafu awa. I di ti to hi nga Txizimu, i mani?

11, 12. a) Mbimo yi hi lerako ngu si Sathane a nga ninga Jesu, hi pfisisa txani? b) Ngu tihi tindimana ti ti kombisako ti to Sathane ngene a fumako mafu awa?

¹¹ Jesu a txi ti ziva ti to i mani wu a fumako mafu. Ku ni mbimo yi Sathane “a nga mkomba yotshe mifumo ya ditiko ni tithomba ta yona”. Kambe Sathane a thembisile tiya Jesu: “Ni na ku ninga sotshe siya ngako u txi khizama u txi ni khozela.” (Matewu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Ti wotise: ‘Ina Sathane a tina thembisa ku ningela yotshe mifumo yile na i si ngene mfumi wa mafu?’ Ahim-him. Ti ha kubasani ti to mifumo yotshe nja Sathane.

¹² Kutilava u nga alakanya tiya: ‘Ngu ku txani Sathane i di ene a fumako mafu? Kasi Jehovha hi nga ene i ku Txizimu txa Mtamo Wotshe ni mvangi wa mafu otshe?’ (Mtuletelo 4:11) Ditshuri ti to ngene, kambe Jesu a ti khene Sathane ngene i “ku mfumi wa mafu awa.” (Johane 12:31; 14:30; 16:11) Mpostoli Paulo a dhani Sathane  Dhiyabhulosi ku i “txizimu txa mafu awa”. (2 Vakorinto 4:3, 4) Mpostoli Johane a ti khene: “ditiko dotshe di mtamoni ka M’bihi”.—1 Johane 5:19.

13. Ngu ku txani hi txi lava Mafu a maphya?

¹³ Mafu awa maya ma txi biha ngutu. Hi lava ditiko da diphya ngukohi wona tiyimbi, wukanganyisi, kuxengetela ni mazunga ka makhalo otshe. Vathu kha va sikoti ku gumisa sikarato soneso hambi va txi zama. Kambe Txizimu txi na gumisa mafu awa o biha ngu yimbi ya Harmagedhoni.—Mtuletelo 16:14-16; wona Titxhamuselo to gwitisa 10.

14. I mani wu Jehovha a nga msawula kota Mkoma wa mfumo wakwe? Nji txani atxi Bhiblia yi nga txi womba ngu Jesu?

¹⁴ Jehovha a sawute Jesu ti to eva mkoma wa Mfumo wonewo wa nzumani. Ka mbimo yi yi nga pinda, Bhiblia yi ti khene Jesu a ti na fuma kota “Mkoma wa ku Rula” ni ku mfumo wakwe wu si na kuva ni magwito. (Isaya 9:6, 7) Jesu a gondisile vapizani vakwe ti to ve kombela mfumo wonewo ngu mkombelo va txi khona: “Wu na te kwathu Mfumo wako. Ku na mahwe kuranda kwako amuwa mafuni nga nzumani.” (Matewu 6:10) Ka ndima 8, hi na wona nzila yi Mfumo wa Txizimu wu no gumisa ngu yona mifumo ya mafu, se ku fuma wona. (Lera Dhanieli 2:44.) Msana ko maha toneto, Mfumo wa Txizimu wu na hindula mafu me va paradhise.—Wona Titxhamuselo to gwitisa 11.

15. Nji txani “ditiko da diphya”?

¹⁵ Bhiblia yi thembisa tiya: “hi rinzela tinzuma ta tiphya ni ditiko da diphya” ni “ahawa kululama ku nga aka kona”. (2 Pedro 3:13; Isaya 65:17) Mbimo yimwane Bhiblia yi txi wombawomba ngu “ditiko” yi wombawomba  ngu vathu va va hanyako ha mafuni. (Genesisi 11:1) Kambe “ditiko da diphya” di fanekisela vathu va va engisako ni va va nga katekiswa ngu Txizimu.

16. Ngu yihi ningo yo xamalisa ayi Txizimu txi no yi ninga ava va no hanya ka ditiko da diphya ni ku, nji txani atxi hi fanelako ku txi maha ti to hi kota ku yi mana ningo yiya?

¹⁶ Jesu a thembisile ti to Txizimu txi na va ninga “wutomi wo mbi guma” ava va no hanya ka ditiko da diphya. (Marku 10:30) Nji txani txi hi nga txi mahako kasi ku mana ningo yiya? Hi kombela u lera Johane 3:16 ni 17:3 ti to u mana xamulo. He wone ati Bhiblia yi ti wombako mayelana ni nzila yi wutomi wu no tsakisa ngu yona ka mafu a Paradhise.

17, 18. Hi ti zivisa ku txani ti to ku na va ni kurula ni ku vhikeleka ha mafuni kotshe?

¹⁷ Kha ku na mbi va ni wubihi, yimbi, wugevenga ni mazunga. Kha ku na mbi va ni m’thu wu a no maha to biha ha mafuni. (Masalmu 37:10, 11) Txizimu txi na “fuvisa tiyimbi ha mafuni kotshe”. (Masalmu 46:10; Isaya 2:4) Ditiko di na tala ngu vathu vo engisa ava va dhundako Txizimu. Ku nava ni kurula ngu ha ku si gumiko.—Masalmu 72:8.

¹⁸ Vathu va Jehovha va na mbi swa ve thava. Ka mbimo yi yi nga pinda, mbimo yi Vakaisraeli va nga ti engisa Txizimu, Txizimu txi txi va vhikela ni ku vona va ti vhikelekile. (Levhi 25:18, 19) Ka mafu a maphya, hi na mbi swa kambe hi thava txilo. Hi na va hi di vhikelekile mbimo yotshe!—Lera Isaya 32:18; Mika 4:4.

19. Hi nga tsanisekisa ku txani ti to ku na va ni sakudya so tala ka mafu a maphya ya Txizimu?

¹⁹ Ku na va ni sakudya so tala. ‘Ditiko di na talelwa ngu kupfuna ka fulaho, ayi yi zinginikelako ka situnga.’ (Masalmu 72:16) Jehovha “Txizimu txathu txa hi katekisa” ni ku “mafu ma na humisa mihando ya ona”.—Masalmu 67:7.

20. Hi ti zivisa ku txani ti to mafu ma na va ma di paradhise?

 ²⁰ Mafu otshe ma na va paradhise. Vathu va nava ni tinyumba to tshura ni jaradhi. (Lera Isaya 65:21-24; Mtuletelo 11:18.) Mafu otshe ma na tshura nga ti yi nga ti zumbisile tona jaradhi ya Edheni. Mbimo yotshe Jehovha a na hi ninga si hi no si lava. Bhiblia yi womba tiya ngu ngene: “Awe wa tula manza ako u txi dyisa sotshe sivangwa so hanya si khura.”—Masalmu 145:16.

21. Hi ti zivisa ku txani ti to ku na va ni kurula hagari ka vathu ni sihari?

²¹ Ku na va ni kurula ka vathu ni sihari. Sihari si nambi swa si dhukisela kambe vathu. Hambi vanana kha va nambi swa ve thava, hambi hafuhi ni sihari so karata ngutu nyamsi mwendo si si ku ni dikhombo.—Lera Isaya 11:6-9; 65:25.

22. Nji txani atxi Jesu a no txi maha ngu vathu vo lwala?

²² Malwati ma na gumiswa. Mbimo yi Jesu a nga ti ha mafuni, a hanyisile vathu vo tala. (Matewu 9:35; Marku 1:40-42; Johane 5:5-9) Kota mfumi wa Mfumo wa Txizimu, Jesu a na hanyisa vathu votshe. A walo a no womba tiya “Na lwala”.—Isaya 33:24; 35:5, 6.

23. Txizimu txi na maha txani ngu va va nga fa?

²³ Vafi va na tshumela ve hanya. Txizimu txi thembisile ti to txi na wusa timiliyoni ta vathu ava va nga. “Vo lulama ni va kuambi lulama va na wuka ka vakufa.”—Lera Johane 5:28, 29; Mithumo 24:15.

24. Ina khu ti tsakeli kuhanya ka Paradhise?

²⁴ Hotshethu hi nga tisawulela. Hi nga sawula kugonda mayelana ni Jehovha ni ku mthumela mwendo kusawula kumaha ti hi ti lavako. Hi txo sawula ku thumela Jehovha, hi nava ni wumangwana wo xamalisa. Dizambi dimwane di si se na nga fa, di kombete Jesu ti to e di khumbula ka Mfumo wakwe, Jesu a di thembisile tiya: “U nava kumweko ni nani Paradhiseni.” (Luka 23:43) Hi na gonda to tala ngu Jesu ni nzila yi a no hetisisa ngu yona sithembiso sa Txizimu.