1. Ngu kutxani ti nga hi karatelako kuengisa?

 INA mbimo yimwani wa thuka u tipfa ti txi ku karatela kuengisa? Ti mahekile ka Mkoma Dhavhidha, se a kombela ka Txizimu a txi: “Wuseta ku tiemisela ka mina ko kuengisa.” (Mas. 51:12) Dhavhidha a txi mranda Jehovha. Hambiketo mbimo yimwani ti si mu hehukeli kuengisa, se ta maheka ni kwathu. Ngu kutxani? Txo khata, hi tshapetilwe moya wa kwa mba engisa. Txa wumbidi, Sathani yotshe mbimo a zama ku hi betela wumoya wo wukela Jehovha nga ha ene a mahako ngu kona. (2 Vak. 11:3) Txa wuraru, hi randetwe ngu wumoya wo wukela ka mafu yawa, “I ku moya wu ni konku wu thumako hagari ka sindaka milayo.” (Vaef. 2:2) Kha ha fanela kulwa ni ku wekelela kwathu ka txionho dwe, kambe ni kona ti lava hi tserama ka mkuzetelo wu Sathani ni ditiko dakwe va wu mahako txitimwi kwathu kasi ku hi si engise. Ti lava hi ti karatela kuengisa Jehovha ni va a nga va veka kasi ku ve hi thangela.

2. Ti womba txani kutiemisela “kuengisa”? (Jakobe 3:17)

² Lera Jakobe 3:17. Jakobe, m’bhali wu a nga huhutelwa a wombile ti to vathu va wutxhari va ti emisete “kuengisa.” Pimisa ngu ti to ti lava ku womba txani toneto. Ti lava hi va ni mixuvo ni ku tiemisela kuengisa avale Jehovha a nga va ninga mpimo wo kari wa wuthangeli. Ti ha kubasani ti to Jehovha kha lavi hi engisa awule a hi kombelako ku hi ndaka milayo yakwe.—Mith. 4:18-20.

3. Ngu kutxani i di ta lisima ka Jehovha ku hi engisa avale va ku ni wulawuli txitimwi kwathu?

³ Ku tilava ti nga hi hehukela nguto kuengisa Jehovha kupinda kuengisa m’thu wa nyama. Nguku milayo ya Jehovha yotshe mbimo njo hetiseka. (Mas. 19:7) Kambe vathu va nyama  a va i ku vathangeli kha va hetiseka. Hambi keto Tate wathu wa nzumani a ningile wulawule wo kari vaveleki, vakoma ni madhota. (Mav. 6:20; 1 Vat. 5:12; 1 Pedro 2:13, 14) Mbimo yi hi va engisako hi va hi txi engisa Jehovha. A hi woneni nzila yi hi nga engisako ngu yona vathu va Jehovha a nga va ninga wulawuli, hambiku mbimu yimwani hi nga wonako ti txi hi karatela kuengisa mkongomiso wawe ni ku wu londisa.

4. Ngu kutxani vanana vavangi va si engisiko vaveleki vawe?

⁴ Majovhem ma randetwe ngu va kolega a va ‘va yeyisako vaveleki.’ (2 Tim. 3:1, 2) Ngu kutxani wungi wawe va si engisi? Vamwani va alakanya ti to vaveleki vawe kha va vhuni txilo. Vamwani vaveleki va maha to hambana ni ti va gelako vanana vawe ku maha. Ngu toneto vanana va pimisa ti to vo va nemetisela. Vamwani va alakanya ti to, milayo ya va tate vawe yi pindetwe, yi nga ngati yi vhuna txilo, mwendo ku ya nemela nguto. Ngaku u di jovhem, ina u ta nga ti pfisa tiya? Vavangi va tipfa ti txi nemela kuengisa mkongomiso wa Jehovha awu wu ku: “Engisani vaveleki vanu nguku eto ti lulamile masoni ka mkoma.” (Vaef. 6:1) Nji txani txi nga kuvhunako kumaha toneto?

5. Ngu kutxani Jesu i di txikombiso txa txinene txa dijovhem adi di nga txi engisa vaveleki?

⁵ U nga gonda kuengisa ngu txikombiso txa txinene txa—Jesu. (1 Pedro 2:21-24) Ene i ti wamwamna wo pelela kambe vaveleki vakwe va sa pelela. Kambe Jesu a txi xonipha vaveleki vakwe hambi mbimo yi va nga txi maha tiphazamo mwendo ku mba m’pfisisa. (Eks. 20:12) Wona ti ti nga humelela ati ni 12 wa malembe. (Lera Luka 2:46-52.) Mbimo yi va nga txi wuya ngu Jerusalema, vaveleki vakwe va tumbute ti to Jesu a ti sate. I ti wutixamuleli wa Josefa ni Mariya kutsaniseka ti to votshe vanana va ti tiho ka mtxawa wu wu nga ti tshumela wu txiya mtini. Ngu magwito, mbimo yi Josefa ni Mariya va nga mana Jesu, Mariya a mningile mnando ngu kuva a di sate Jerusalema. Jesu a ti ni txivangelo txo ninga mnando vaveleki vakwe. Hahanze keto, ene a va xamute ku nzila yo hehuka ni ya txixonipho. Hambiketo Josefa ni Mariya “kha va ma manisisa kwati mapswi ya a nga va gela.” Ti si nga ni mhaka ni toneto, Jesu a simamile “a txi tiveka hahatshi kwawe.”

6-7. Nji txani txi nga vhunako majovhem ku me engisa vaveleki?

⁶ Majovhem mi ti nga tipfa ti txi mi karatela kuengisa vaveleki vanu, mbimo yi va mahako tiphazamo, mwendo mbimo yi va si mi pfisisiko? Njitxani txi nga mi vhunako? Txo khata, pimisani ngu nzila yi Jehovha a ti pfisako tona. Bhiblia yi womba ti to mbimo yi awe u engisako vaveleki vako, toneto “ta tsakisa ka Mkoma.” (Vakl. 3: 20) Jehovha wa tiwona mbimo yi vaveleki vako va si ku pfisisiko kwati, mwendo mbimo yi va ku ningako milayo yo nemela. Kambe ngaku u txi sawula ku va engisa hambi ti si hehuki, u kutsakisa Jehovha.

⁷ Txa wumbidi, alakanya ngu nzila yi vaveleki vako va ti pfisako tona. Ngaku u txi engisa vaveleki vako tin a va maha ve tsaka ni ku kuthemba. (Mav. 23:22-25) Ti nga maha nawe u va mngana wawe. Mwanathu wa Bélgica awu a dhanwako ku i Alexandre, a womba tiya: “Mbimo yi ni nga khata ku tolovela kuengisa ti vaveleki vango va nga txi ni gela tona, wuxaka wathu wu txitxile, u vite wa hafuhi ni wo tsakisa.” b Txa wuraru, pimisa ngu ti to,  kuengisa kwako nyamsi ti na kuvhuna ka mbimo yi yi tako. Paulo wu a zumbako Brazil a womba tiya: “Kutolovela kuengisa vaveleki vango ti ni vhuni kuengisa Jehovha ni vamwani a va va ku ni wulawuli.” Dipswi da Txizimu da ku ninga sivangelo sa lisima so engisa vaveleki vako. Dona di womba tiya: “U na kateka, u txi hanya mbimo yo lapha hamafuni.”—Vaef. 6:2, 3.

8. Ngu kutxani majovhem a mangi ma txi ti emisela kuengisa vaveleki?

⁸ Majovhem a mangi, ma woni ti to timhaka ta tsimbila kwati ngaku va txi engisa. Luiza, nene wa Brazil, a vi te ni txikarato makhatoni nguku a si ti pfisisi ti to ngu kutxani ti sa fanela a va ni telefone ta mbimo nyana. Nguku ene a txi wona vathu va tanga yakwe va di ni telefone. Kambe ene a gwitile a tumbula to vaveleki vakwe va txo mvhikela. Konku a womba tiya: “Ni woni to kuengisa vaveleki vango hi nga jele, kambe ngu tona ti ti lavekako kasiku ponisa wutomi wangu.” Mwanathu wa jovhem, a dhanwako ku i Elizabeth, wa Estados Unidos mbimo yimwani ti nga txi mkaratela kuengisa vaveleki. Ene a womba tiya: “Mbimo yi ni si ti pfisisiko to ngu kutxani vaveleki vango va txi veka mthetho wo kari, ni alakanya ngu mbimo yi mithetho yawe yi nga ni vhikela.” Monica, wa Arménia, a womba ti to, timhaka ti txi mu tsimbilela kwati mbimo yi a nga txi engisa vaveleki vakwe kupinda mbimo yi a nga txi va yeyisa.

9. Vathu va vangi va ti pfisa kutxani ti txita ko engisa mlayo?

⁹ Vathu va vangi va tumela ti to ta laveka kuva ni vakoma ni ku milayo yimwani ayi yi vekwako “ngu wukoma” ya laveka ku yi engisa.” (Var. 13:1) Kambe vathu vonevo va nga kanakana kuengisa mlayo awu va wu wonako i si nga wa wunene mwendo wu txi karata. Wona ngu txikombiso mhaka yo hakela resa. Ka ditiko dimwani da Europa, vathu va vangi va womba tiya: “Nda tinene ku mba hakela resa ngaku u txi yi wona i si nga ya yinene.” Kha ti xamatisi ku ka matiko oneyo, vathu va vangi va si hakeliko yotshe resa yi yi lawako ngu wukoma.

10. Ngu kutxani hi txi engisa hambi milayo yi yi si hi tsakisiko?

¹⁰ Bhiblia ya tumela ti to vakoma va mafu va vanga kuxaniseka, va thangelwa ngu Sathani ni ku, i si nga kale va na loviswa. (Mas. 110:5, 6; Ekl. 8:9; Luka 4:5, 6) Bhiblia yi tshumela yi hi gela to: “Ava va engisako wukoma, va engisa mlayo wu wu nga vekwa ngu Txizimu.” Konku Jehovha a tumelela ti to vakoma ve fuma kasiku, kuva ni mthetho, ngu toneto Jehovha a lava hi va engisa. Ngu toneto hi fanela ‘kuninga votshe asi si va fanelako’ eto ti pata resa, txixonipho ni kuengisa. (Var. 13:1-7) Hi nga wona mlayo wo kari nga kha wu faneli  ni ku ta karata ku wu londisa. Kambe athu hi engisa Jehovha se ene a hi gela ku hi engisa vakoma vonevo ngaku va si hi kombeli kundaka milayo yakwe.—Mith. 5:29.

11-12. Ngu tihi ti Josefa ni Mariya va nga maha kasi kuengisa mlayo, niku i ve yihi wuyelo? (Luka 2:1-6) (Wona mfota.)

¹¹ Hi nga gonda ka txikombiso txa Josefa ni Mariya, ava va ngati tiemisete kuengisa wukoma hambi ku ti nga si va hehukeli. (Lera Luka 2:1-6.) Mbimo yi Mariya a ngati ni txirumbu txa 9 wa mitxima, ene ni Josefa va wonisani ni txirumo txa wukoma txo karata nguto. Augustu, wu i ngati mkoma wa Roma, a vekile mlayo wo ve ya ti bhalisa. Ti lavile Josefa ni Mariya va enda veya Bhetlehema mnava wa 150 km ka wukhalo wa mimango. Dipfumba donedo di ndina va karatela ngutu-ngutu Mariya. Vona va nga va va di karatekile ngu ku alakanyela dihanyo da Mariya ni da mwanana wu a ngati ngadi mndani. Se ngaku a to ko khata kulumwa va di ngadi hanzila? Mwanana wu a ngati mndani kwakwe a ndina va Mesiya. Ina eto ti ndina va tsivela kuengisa wukoma?

¹² Sikarato sotshe siya kha sa maha ku Josefa ni Mariya va si engisi wukoma. Jehovha a katekisile kuengisa kwawe. Mariya a hokile Bhetlehema a di xayisekile, e hefemula mwanana wa dihanyo dinene e tshumela e vhuneta kuhetiseka ka wuprofeti wa mu ka Bhiblia!—Mika 5:2.

13. Kuengisa kwathu ku nga va vhunisa kutxani vanathu?

¹³ Hi txi engisa wukoma hi na wuyelwa athu ni vamwani. Ngu nzila muni? Nguku hi vayilela wuyelo yo biha hi nga yi manako ngu kwa mbi engisa milayo. (Var. 13:4) Hi txi engisa wukoma, vona va na wona to Tifakazi ta Jehovha vathu va vanene. Ngu txikombiso malembe msana khe Nigeria, masotxhwa ma bete Nyumbani ka Mfumo vanathu va di ka mitshangano va txi lavetela avale va mahako txitereka txo mbi diha resa. Kambe mthangeli wa masotxhwa a ma rumile ku me huma ma  si gwesi m’thu. Ene a wombile tiya: “Tifakazi ta Jehovha yotshe mbimo ta diha resa.” Tiwombako to yotshe mbimo u engisako mlayo u ninga nduma ya yinene Tifakazi ta Jehovha, —nduma ya yinene ayi ditshiku dimwani yi nga vhunako kuvhikela Makristu kulowe.—Mat. 5:16.

14. Nji txani txi nga vhuna mwanathu Joanna “kuengisa” wukoma?

¹⁴ Hambiketo, hi nga mbimo yotshe ti hi hehukelako kuengisa wukoma. Mwanathu Joanna wa Estados Unidos a womba tiya: “Ti ni karatete nguto kuengisa nguku vamwani ka mwaya wa mina va ti ñotwe ngu nzila yo biha ngu mfumo.” Kambe Joanna a mahile mizamo yo a txitxa mawonelo oneyo. Txo khata ene a emile kugonda madungula aya ma nga txi womba-womba kubiha mayelano ni wukoma. (Mav. 20:3) Txa wumbidi, ene a kombete Jehovha ku e vhuna kuthembela kwakwe hahanze ko themba ti vafumeli va ti thembisako. (Mas. 9:9, 10) Txa wuraru, ene a gondile mabhuku athu aya ma womba-wombako ngu ku mba ti pata ka timhaka ta politika. (Joh. 17:16) Joanna a womba ti to kuengisa wukoma ni ku wu xonipha ti mvhuni ku eva ni litsako ni kurula.

15. Ngu kutxani mbimo yimwani ti nga hi karatelako kuengisa mkongomiso wu tako ngu ka sengeletano ya Jehovha?

¹⁵ Jehovha a hi gete to “engisani vathangeli vano” dibanzani. (Vaheb. 13:17) Hambiku Mkoma wathu Jesu Kristu i ku wo pelela, avale a va thumisako ku e thangela hamafuni kha va pelela. Ti nga maha ti txi hi karatela ku va engisa ngutu-ngutu va txi hi kombela kumaha ti ti si tsakisiko. Mpostoli Pedro a ningilwe sileletelo asi si nga mbi mtsakisa makhatoni. Mbimo yi a nga leletelwa ngu ngelozi kudya sihari si ka mlayo wa Mosi si nga sa basa, Pedro a lambile kuraru! (Mith. 10:9-16) Ngu kutxani? Nguku mkongomiso wuwa wa wuphya a txi wu wona wu si pfali. Ti di hambanile ngutu ni ti a ngadi tolovete ku ti maha. Pedro ti mu karatete kuengisa mkongomiso wota ngu ka ngelozi yo pelela. Nathu mbimo yimwani ti nga hi karatela kuengisa mkongomiso wota ngu ka vanathu vo mbi pelela!

16. Ngu kutxani Paulo a nga engisa mkongomiso hambi ku ti nga si sungi? (Mithumo 21:23, 24, 26)

¹⁶ Mpostoli Paulo ati tiemisete “kuengisa” hambi mbimo si a nga txi amukela mikongomiso yi a nga txi yi wona yi si pfisiseki. Makristu ya i ngati Majudha, ma pfite mabhowato mayelano ni Paulo, mabhowato oneyo ma txi womba to Paulo a gondisa ti to “va na leke ku londisela mlayo wa Mosi.” (Mith. 21:21) Vavamna va Judha ava va ngati kuti ngu tanga va gete Paulo ku e teka muni wa vavamna e tsula navo dithepelani ve ya basiswa kasiku kombisa to a txi wu xonipha mlayo wa Mosi. Kambe Paulo a txi ti ziva to Makristu ma si ngadi hahatshi ka mlayo wa Mosi. Ni ku ene a sa maha to biha. Hambiketo Paulo a mahile ti va nga mkombela: ‘Di di txite, Paulo a do teka vavamna vale e tsula, se e ya ti basisa navo.’ (Lera Mithumo 21:23, 24, 26.) Kuengisa ka Paulo ku tisile wumwewo hagari ka Makristu.—Var. 14:19, 21.

17. U nga gonda txani ka txiperiyensiya txa Stephanie?

¹⁷ Mwanathu wu a dhanwako ku i Stephanie, a ti pfite ti txi mkaratela kuengisa txisungo txi txi nga mahwa ngu vanathu va va thangelako ka ditiko dakwe. Ene ni mwamna wakwe va txi thuma ka grupu ya lidimi la hahanze va di tsakile. Se Bhetele yi emisile grupu, ve rumelwa ku tshumela dibanzani ka lidimi lawe. Stephanie a womba tiya: “Kha ta ni tsakisa, ni txi  wona dibanza di va nga hi rumela ka dona di si na txilaveko.” Hambiketo ene a sungile kuseketela mkongomiso wule wa wuphya. Ene a womba tiya: “Ngu msana ni woni to txisungo txi vanathu va nga txi maha i di txa wutxhari . hi ve vaveleki va moya ka vanathu dibanzani ka va va si na vaveleki i ku Tifakazi ta Jehovha. Konku ni gonda ni mwanathu wa txisikati awu a ngati hote ni ku ni ni mbimo ya yingi yo maha gondo ya mina ni pune. Konku ni ni livhalo lo basa ngu kuziva to ni mahile ti ni nga tikota kasi kuengisa.”

18. Hi wuyelwa ngu nzila muni ngako hi txi engisa?

¹⁸ Hi nga gondela kuengisa. Jesu “a gondile nzila ya kuengisa ka sixaniso sakwe.” (Vaheb. 5:8) Kufana ni Jesu, hi gonda kuengisa ka siemo so karata. Ngu txikombiso, mbimo si yi nga khata COVID-19, mbimo yi hi nga kombelwa kuema kuya mitshanganoni ni kutxhumayelani, ina ti ku karatete kuengisa? Ngu toneto kuengisa kwako ku ku vhikete ni ku kuvhuna ku kuva ni wumwewo dibanzani ni ku tsakisa Jehovha. Hotshethu konku hi lungekile kuengisa txileletelo txihi ni txihi hi no txi mana ka xanisa ya hombe. Kuengisa mikongomiso yoneyo ti na hulukisa wutomi wathu!—Jobe 36:11.

19. Ngu kutxani i di tinene kwako kuengisa?

¹⁹ Hi gondile to kuengisa ta tisa makatekwa o tala. Kambe hi sawula kuengisa Jehovha ku khata nguku ha mranda ni ku hi lava ku mtsakisa. (1 Joh. 5:3) Kha hi na ku sikota ku tshumetela Jehovha totshe ti a nga hi mahela. (Mas. 116:12) Kambe hi engisa Jehovha ni va va thangelako hagari kwathu. Hi txi engisa, hi kombisa ti to hi ni wutxhari. Jehovha wa tsaka mbiluni kwakwe ngaku hi di ni wutxhari.—Mav. 27:11.