1, 2. Ngu ku txani ti txi lava hi bhula ngu nzila yo thavelelako va va dilako? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

MWANATHU mmwane a dhanwako ku i Susi a khene: “Ka dilembe di hi nga felwa ngu mwanana, hi pfite kupanda ka hombe.” Mwanathu mmwane awu ngu txitshuketi a nga felwa ngu msikati a ti khene: “Ni pandisekile ngutu ta tinene.” Vathu vo tala va xaniseka ngutu ngu xanisa yo fana ni yiya. Vanathu vo tala va ti alakanya ti to mafu a maphya ma na kuluveta me hoka vona ni timwaya tawe va si se fa. Kambe ti nga maha m’thu wu u mdhundako a di fite, mwendo u txi ziva m’thu wu a nga felwa. Ti di ngeto, u nga tiwotisa ti to: ‘M’thu wu a nga felwa a nga thavelelwa ngu nzila yihi?’

² Vathu vo tala va tolovela kuwomba ti to ngako u txi divala ti ti nga humelela, ti mhaka se ti lungile. Kambe, ina toneto ditshuri? Noni yimwane yi wombile tiya: “Ani se ni ti woni ti to ku va ku di pindile mbimo yo lapha, hi nga tona  dwe ti lungisaku timhaka, kambe ti ya ngu ti u ti mahako ngu mbimo yoneyo.” Eto ta pfala! Ti fana ni txilonda txo va u di tidayisile, txi hola ngu kuva ku di pindile mbimo yo kari kambe u txi txi khatalela. Kambe, nji txani atxi txi nga thavelelako m’thu wu a nga felwa ngu wu a mu dhundako? Nji txani txi nga thavelelako m’thu wu a nga funyeka mbilu?

3, 4. Hi nga tsaniseka ngu nzila yihi ti to Jehovha wa kuziva kupanda ku hi kupfaku hi txi felwa ngu m’thu wu hi mu dhundako?

³ Jehovha Tate wathu wa wuxinji ngene a kotaku ku hi thavelela kha kwati. (Lera 2 Vakorinto 1:3, 4.) Ngene a ku ni wumbilu kupinda vathu votshe, se a thembisa malanda akwe a txi khene: “Ani ngani ni mi thavelelako.”—Isaya 51:12; Masalmu 119:50, 52, 76.

⁴ Tate wathu Jehovha nene wa kuziva kupanda ka kufelwa ngu va ava dhundako, vo fana ni Abrahamu, Isake, Jakobe, Mosi ni Mkoma Dhavhidha. (Mitengo 12:6-8; Matewu 22:31, 32; Mithumo 13:22) Bhiblia yi womba ti to Jehovha a di rinzete ditshiku a di ene a no wusa vavamna vonevo vo thembeka. (Jobe 14:14, 15) Ngu mbimo yoneyo vona va na va va di tsakile va txi tidila ngu kuhanya va si na mipando. Jehovha a tshumete e pfa kupanda ngu lifo la mwanana wakwe Jesu. Bhiblia yi womba ti to Jesu i ti wu a nga ti “tsakelwa ngutu” ngu Txizimu. (Mavingwa 8:22, 30, Tradução do Novo Mundo,) Kha hi na kusikota kualakanya nzila yi Jehovha a nga pfa kupanda ngu yona a txi wona mwanana wakwe a txi dawa ngu nzila ya tshofu!—Johane 5:20; 10:17.

5, 6. Jehovha a hi tsanisa ku nzila yihi?

⁵ Kha hi kanakani, Jehovha a na hi vhuna. Ngu toneto, kha ha fanela hi thava kukhongela kwakwe hi mu txhamuseka kupanda ku hi kupfaku ni txidilo txathu. Ta thavelela kuziva ti to Jehovha wa kuziva kupanda aku hi kupfako, ni ku ene a na hi thavelela! Kambe a hi thavelela ngu nzila yihi?

⁶ Ku ni tinzila to tala, kambe yimweyo ya tona i moya wo sawuleka. (Mithumo 9:31) Jesu a ti khene Tate wathu a na ningela moya wakwe wo sawuleka ka vale va mu kombelako. (Luka 11:13) Susi wu a nga wombwa makhatoni, a khene: “Ni nge baleli makhambi ya hi nga maha ngu kukhizama ngu mazolo hi kombela kuvhunwa ngu Jehovha. Makhambi otshe hi ti pfa ti to kurula ka Txizimu ku timbiluni kwathu ni ka mialakanyo yathu.”—Lera Vafilipiya 4:6, 7.

7, 8. Ngu ku txani hi txi tsaniseka ti to Jesu a na hi thavelela?

⁷ Mbimo yi Jesu a nga ti ha mafuni, ene  a ti etetela tifanelo ta Tate wakwe ngu kuhetiseka ngu mapswi ni simaho. (Johane 5:19) Jehovha a rumete mwanana wakwe ha mafuni ti to e ta thavelela “timbilu ta va va xuphekako” ni “va vo khotelwa”. (Isaya 61:1, 2; Luka 4:17-21) Mbimo yi Jesu a nga ti ha mafuni, vathu va ti ti ziva ti to wa kuziva kupanda aku va kupfako ni ti to a ti ti lava ku va vhuna.—Vahebheru 2:17.

⁸ Mbimo yi Jesu i nga ti ngadi mfana, nene a fetwe ngu maxaka aya a madhundako. Ngu txikombiso, ti woneka nga tate wakwe wo mu wunja, a fite ene i di ngadi mfana. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Alakanya nzila yi ti karatako ngu yona kufelwa ngu tate u di ngadi mwanana, i ku ti ti nga humelela Jesu. I singeto dwe, a ti fanete e wona mame wakwe ni vananda vakwe ni tindiyakwe va txi dila nguku va nga felwa.

9. Mbimo yi Lazaru a nga fa, Jesu a kombisile wumbilu ngu nzila yihi?

⁹ Mbimo yi a nga ti txhumayela ha mafuni, Jesu a kombisile ti to wa kuziva kupanda ku vathu va nga ti kupfa ni ku a ti va pfela wusiwana. Ngu txikombiso, mbimo yi mngana wakwe Lazaru a nga fa nene a kupfite kupanda aku Mariya ni Marta va nga ti kupfa. Aku a nga ti ni wumbilu, a zile e dila hambiku a nga ti ti ziva ti to a na mu wusa.—Johane 11:33-36.

10. Hi nga tsaniseka ngu nzila yihi ti to Jesu wa kupfa kupanda aku hi kupfako nyamsi wa ditshiku?

¹⁰ Mapswi aya Jesu a nga ma womba ngu mbimo yoneyo, ma nga hi thavelela ni nathu nyamsi. Ngu nzila yihi? Bhiblia yi hi gela tiya: “Jesu Kristu ngeneyo wammweyo, nyamnova, nyamsi ni yotshe mbimo.” (Vahebheru 13:8) Ene i “mningi wa wutomi” nguko wa sikota ku maha ti to hi hanya kala kupinduka. Jesu wa kupfa kudila ka mmwane ni mmwane, ni ku “wa si kota kuvhuna ava va dukwako”. (Mithumo 3:15; Vahebheru 2:10, 18) Ngu toneto, hi nga mbi kanakana ti to ni kunkuwa Jesu wa kupfa kupanda aku vamwane va kupfako va txi xaniseka. Ene a nga sikota ku va thavelela”—Lera Vahebheru 4:15, 16.

11. Ngu wuhi m’bhalo wu u nga tsakelako kulera loko u di pandisekile?

¹¹ Mhaka yi yi wombawombako ngu kupanda aku Jesu a nga kupfa mbimo yi ku nga fa Lazaru, yi nga hi thavelela. Eto kha ti xamalisi nguku “totshe ti ti nga bhalwa kale, ti bhaletwe ku ti txi hi gondisa; kasiku hi mana txithembo ngu kuhonisela ni thavelelo yi hi yi manako a mu ka Mibhalo yo basa.” (Varoma 15:4) Se ngako u di fetwe ngu m’thu wu u m’dhundako, ndiye mibhalo ayi yi nga kuvhunako:

• “MKOMA a hafuhi ka vale va ku kupandisekani ka mbilu; Ene wa hanyisa a vale va si swiko va di ni kuthemba.”—Masalmu 34:18, 19.

•   “Hagari ka sikarato si si nga ni talela mapimoni kwangu, awe [Jehovha] u ni khongotete, ni txi mana kutsaka.”—Masalmu 94:19.

• “Mkoma wathu Jesu Kristu, ngu wutumbu wakwe, ni Txizimu Tate wathu, txi nga hi randa, txi txi hi ninga, ngu kateko ya txona, thavelelo yo mbina magwito, ni txithembo txa txinene vona va na mi tsakise timbilu tanu.”—2 Vatesalonika 2:16, 17. *—Wona txhamuselo ya hahatshi.

12. Hi nga va thavelela ngu nzila yihi ava va dilako?

¹² Dibanza da Wukristu di nga thavelela ava va dilako. (Lera 1 Vatesalonika 5:11.) Awe u nga va tsanisa ni ku thavelela ava va ku ni “moya wo xaniseka” ngu nzila yihi? (Mavingwa 17:22) U nga divale ti to ku ni “txikhati txo malala ni txikhati txo wombawomba”. (Eklesiaste 3:7) Dalene, wu i ku noni a khene ava va dilako va lava mbimo yo tiphofula ta mbiluni. Se awe u nga va vhunisa ku txani? Ngu ku va engisela u si va beli mkanani. Junia, awu ndiyakwe a nga tisunga, a khene: “Hambi i di ti to khu ti pfisisi kwati ati wu a dilaku a ti pimisako, txa lisima ngu ti to wa ti lava kupfusisa kupanda aku ene a kupfako.”

13. Hi fanete hi khumbula txani ngu va va ku ka sikarato?

¹³ Khumbula ti to matipfelo kha ma fanani. Ati mmwane a dilisako tona ta hambana ni ta mmwane. Ta karata kuwomba ati hi kupfisako tona kupanda. Bhiblia yi khene: “Mbilu ya ziva sikarato sa yona, ni m’thu wa walo kha ti wuletisi ka litsako la yona.” (Mavingwa 14:10) Yimwane mbimo hambi awu a ku ka sikarato a txi zama kutxhamusela ati a ti pfako, ta tshuka ti karata kupfa ati a zamaku ku ti womba.

14. Hi nga va gela txani ava va dilako?

¹⁴ Ani kuwomba to kari ka wu a dilako ko, ina ta hehuka? Yimwane mbimo ta karata. Bhiblia yi womba ti to “lidimi la mzivi la holisa txilonda”. (Mavingwa 12:18) Vamwane va mana mapswi o thavelela amu ka dibroxura di di ku Quando Morre Alguém Que Amamos. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Kambe txa hombe ngutu atxi awe u nga txi mahako ngu “dila ni va va dilako”. (Varoma 12:15) Gaby, wu a nga felwa ngu mwamna a khene takwe ti guma ngu kudila. A tshumete a txi khene: “Ngu toneto na thaveleka ngako vangana va txi dila ni nani. Ngu mbimo yoneyo kha ni tipfi ni di nokha ka txidilo txangu.”

15. Hi nga mahisa ku txani hi txi wona ti to ta karata kuthavelela m’thu wo kari? (Wona dibhokiso di di ku “ Mapswi o thavelela.”)

 ¹⁵ U nga maha txani ngako ti txi ku karatela kuwomba to kari kasi u tsanisa m’thu? U nga mu rumelela madungula ngu telefone mwendo ngu dipapilo. U nga bhala ndimana yimweyo yi yi thavelelako, u nga womba fanelo yo sawuleka ayi u yi khumbulako ngu m’thu wu a nga luza. Junia a khene: “Ni txi amukhela madungula o ni tsanisa mwendo kurambwa ngu vanathu ti to hi ya bhula, ta ni vhuna ngutu. Ni tipfa ni txi dhundwa ni kukhatalelwa.”

16. Ngu yihi nzila ya yinene ngutu yo vhuna vamwane?

¹⁶ Mikombelo yathu yi nga vhuna vanathu ava va dilako. Hi nga va pata ka mikombelo yathu mwendo kukhongela hi di navo. Hambi i di ti to u wona ti txi karata ngu ku va u txi pfa ti to nawe u nga thuka u dila, u nga divali ti to ngako wu txi ta ngu mbiluni wu nga va ni mtamo ngutu. Danele a khene: “Mbimo yimwane ni txi pfuxelwa ngu vanathu, na thuka ni va kombela ti to ve maha mkombelo. Va txi khata kuwombawomba, wumwane mkama dipswi da lamba kuhuma, kambe va txi simama, va maha mkombelo wo ta ngu mbiluni. Likholo lawe lo tsana, lirando lawe ni kukhatala kwawe ka ni tsanisa ngutu.”

17-19. Ngu ku txani hi sa fanela kuleka kuthavelela vamwane?

¹⁷ Kha ti koteki kuziva ti to i mbimo muni ayi m’thu a no yi heta a txi dila.  Ngako hi txi felwa, vangana ni maxaka a hafuhi ma nga hi thavelela. Kambe msana ka masikunyana, va txi tshumela ve ya ti thumela tawe, ava va nga felwa va ngadi va txi ti lava kuthavelelwa. U nga leke ku va vhuna. “Awule i ku mndoni wa m’thu wa m’randa yotshe mbimo; a maneka i di mwanawe ka mbimo ya dikhombo.” (Mavingwa 17:17) Ti lava hi ti emisela ku va vhuna ngu mbimo yi va hi lavako ngu yona.—Lera 1 Vatesalonika 3:7.

¹⁸ Khumbula ti to ti nga maheka m’thu e karateka mbimo yo lapha ngutu. Ngu txikombiso, ti nga thuka ti vangwa ngu loko ku txi hoka masiku ya va nga txhadha ngu ona, kuwona mifota, kuva ka wukhalo wo kari ni wutxenje wo kari ti nga thuka ti maha ti to m’thu e khumbula awu a nga luza. Ngako m’thu a di fetwe ngu mngana wakwe wa wukati, ti nga thuka ti panda ngutu kuxalela mtshangano wa txigava mwendo txialakanyiso a di ekha. Mwanathu mmwane a khene: “Ni ti ti ziva ti to ti na karata ngutu ku txi hoka ditshiku adi hi nga txhadha ngu dona. Ti si hehuki. Kambe vanathu va lulamisete sokarinyana a ha ni nga tipfa ni singa nokha.”

¹⁹ U nga divali ti to ava va dilako va lava kutsaniswa i singa ngu mbimo yo sawuleka dwe. Junia a khene: “Hambi ku singa ni m’busu, ndinene kutsaniswa ngu vanathu.” Kambe ta tsakisa ngutu ngako hi txi va ka simahakalo soneso. Ditshuri ti to kha hi na ku si kota kuthavisa kupanda ni txiwunda atxi va txi pfako, kambe hi nga maha to kari hi di navo. (1 Johane 3:18) Gaby a khene: “Ngu ditshuri na bonga ngutu Jehovha ngu madhota aya ma ku ni lirando aya ma ku ni nani ka txikarato txihi ni txihi. Ti maha ti to ni tipfa ni di manzani ka Jehovha.”

20. Ngu ku txani txithembiso txa Jehovha i di txisima txa kuthavelela?

²⁰ Kuziva ti to Jehovha, Txizimu txa kotshe kuthavelela, a na thavisa sotshe sikarato ngu mbimo yo wusa vakufa, ta hi thavelela ngutu. (Johane 5:28, 29) Txithembiso txa Jehovha ngu txiya: “A na fuvisa lifo ngu nyalehe, Mkoma a na bahulela mirongo ya tikohe ta votshe vathu.” (Isaya 25:8) Ngu mbimo yoneyo, hahanze ko “dila ni va va dilako” votshe vathu ha mafuni, va na “tsaka ni va va tsakako”.—Varoma 12:15.