1. Nji txani txi txi nga hi mahako hi thava?

 HOTSHETHU mbimo yimwani ha thuka hi thava. Ditshuri ti to gondo yathu ya Bhiblia yi hi khulute ko thava lifo, kuthava madhimoni mwendo kuthava ati ti no maheka mbimo yi yi tako. Kambe athu, hi hanya ka mbimo yi hi wonako “sidiwukiso so thisa,” so fana ni tiyimbi, wugevenga ni malwati. (Luka 21:11) Ti nga maha hi thava vathu. Ngu txikombiso, wukoma, siro sa mwaya asi si wukelako wukhozeli wathu ka Jehovha. Vamwani va karateka ngutu, ve pimisa to kha va na mbi sikota kuwonisana ni txikarato atxi va wonisanako natxo konku mwendo atxi va nga wonisanako natxo mbimo yi yi tako.

2. Nji txani atxi txi nga humelela Dhavhidha mbimo yi a nga ti Gati?

² Dhavhidha nene a txi thava. Ngu txikombiso, mbimo yi Mkoma Sawule a nga txi hinga Dhavhidha a txi lava ku m’daya, Dhavhidha a tutumile eya ka didhoropa da Vafilista akhe Gati. Mkoma wa Gati Akisi a tumbute ti to Dhavhidha i ti m’lwi wa hombe wa tiyimbi awu vathu va nga ti m’embelelela va txi “digumi da magumi a mazana” a Vafilista. Mbimo yi Dhavhidha a nga ziva toneto, “a to thava ngutu.” (1 Sam. 21:10-12) Se Dhavhidha a to karateka ngutu, e pimisa ngu ti Akisi a ndi no mmaha. Se Dhavhidha a mahile txani kasiku e xula kuthava koneko?

3. Ngu kuya ngu Masalmo 56:1-3, 11, nji txani txi Dhavhidha a nga txi maha kasi kuxula kuthava kwakwe?

³ Ka Masalmo 56 Dhavhidha a txhamusela ati a nga ti ti pfisa tona mbimo yi a nga ti Gati. Ka Masalmo onewo Dhavhidha a txhamusete ti to nji txani txi nga ti mmaha e thava ni ku nji txani txi nga m’vhuna ku e xula kuthava koneko. Mbimo yi a nga txi thava, Dhavhidha a thembile Jehovha. (Lera Masalmo 56:1-3, 11.) Dhavhidha a ti ni sivangelo sa singi so themba Jehovha. Ngu kukatekiswa ngu Jehovha, Dhavhidha a mani ati a ndi no ti maha ngu txikuluveta: A khatile ku timaha nga o xanga. Se hahanze ko la kudaya  Dhavhidha, Akisi a ti ko lava to Dhavhidha e khukha ngu txikuluveta masoni kwakwe. Koneho Dhavhidha a koti kuhuluka.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Hi nga tsanisa ngu nzila muni themba yathu ka Jehovha? Ningela txikombiso.

⁴ A nathu hi nga xula kuthava kwathu ngako hi txi themba Jehovha. Kambe nji txani atxi hi fanelako ku txi maha kasiku hi tsanisa kuthemba kwathu Jehovha, ngutu-ngutu ngako hi txi dhukiswa mwendo kuthava? Pimisa ngu txikombiso txiya. Hi nga alakanya u txi tumbula to u ni malwati, eto ti nga kumaha u thava. Kambe u nga hungula kuthava ngako u txi bhulisana ni dhokodhela awu u mthembako. Ti nga maha ene a txi khala kuthuma vathu ava va ku ni malwati o fana ni yako. Ene a na kuengisela kwati, ni ku awe u na ti wona to wa tipfisisa ati u ti pfisako tona. Ti nga maha e kugela ngu mrende wumwani awu wu nga nga vhuna vamwani ka malwati onewo. Ngu ha kufanako, hi nga tsanisa themba yathu ka Jehovha ngako hi txi ema hi alakanyisisa ngu totshe ati a nga ti maha, ati a ti mahako konku ni ti a no hi mahela. Eto ngu ti Dhavhidha a nga ti maha. Mbimo yi hi lerako mapswi a Dhavhidha ka Masalmo 56, pimisa ngu nzila yi u nga thembako ngu yona Jehovha ni nzila ayi u nga xulako ngu yona kuthava kwako.

NGU TIHI ATI JEHOVHA A NGA TI MAHA?

5. Kasi kuxula kuthava, Dhavhidha a txi alakanyisisa ngu txani? (Masalmo 56:12, 13)

⁵ Hambiku Dhavhidha a nga ti wonisana ni txikarato, ene a ti veka mapimo ka ti Jehovha a nga ti ti mahile ka timbimo ati ti nga pinda. (Lera Masalmo 56:12, 13.) Dhavhidha ka wutomi wakwe wotshe a ti tolovela kupimisa ngu ti Jehovha a nga ti ti mahile. Ngu txikombiso, mbimo yimwani Dhavhidha a txi alakanyisisa ngu si Jehovha a nga si vanga, eto ti txi m’vhuna kukhumbula ti to Jehovha Txizimu txa mtamo wotshe ni ku txona txa varanda ngutu vathu. (Mas. 65:6-9) A txi tshumela e alakanyisisa ngu ti Jehovha a nga ti mahete vathu vamwani. (Mas. 31:19; 37:25, 26) Ni ku Dhavhidha ngutu-ngutu a txi alakanyisisa ngu ti Jehovha a nga ti mmahete. Jehovha a vhikete ni kuvhuna Dhavhidha i di ngadi jovhem. (Mas. 22:9, 10) Kha ti kanakanisi ti to kualakanyisisa ngu totshe tiya ti tsanisile themba ya Dhavhidha ka Jehovha!

6. Ngako u txi ti pfa u txi thava, ngu tihi ti ti nga kuvhunako ku u themba Jehovha?

 ⁶ Ngako u txi tipfa u txi thava ti wotisi tiya: ‘Ngu tihi ati Jehovha a nga timaha?’ U nda tsem u alakanyisisa ngu mtumbuluko, ‘u wonisisa’ nzila yi Jehovha a khatalelako ngu yona sinyana ni mafilori hambiku sona si nga mbi mahwa ngu txifananiso txa Txizimu ni ku nem kha si na ku txi khozela, se athu hi nga themba ngu ditshuri ti to a na hi khatalela. Kupimisa ngu nzila eyo ti na engetela kuthemba kwako Jehovha. (Mat. 6:25-32) U nga tshumela u pimisa ngu ti Jehovha a nga mahela malanda akwe. U nga gonda mayelano ni m’thu wo kari wa mu ka Bhiblia a nga ti ni likholo lo tsana, mwendo kugonda matimu a Tifakazi ta Jehovha ta masiku athu. a Hahanze keto, tshumela u alakanyisisa ngu ti Jehovha a ku khatalelisako tona. Nji txani txi a nga txi maha kasiku u gonda ditshuri? (Joh. 6:44) A xamute ngu nzila muni mikombelo yako? (1 Joh. 5:14) Ngu tihi tatinene ti mahekako ka wutomi wako, ti kotekako ngu kona ha kova Jehovha a di hi ningile mterulo?—Vaef. 1:7; Vaheb. 4:14-16.

7. Didungula da Dhaniyeli di m’vhunisile kutxani Vanessa ku e xula kuthava ku a nga ti nako?

⁷ Mwanathu wa txisikati a dhanwako ku i Vanessa, b wa khe Haiti, a wonisanile ni txikarato txa hombe. Wamwamna wo kari wa wukhalo wu a nga txi zumba ka wona, a txi zumbela ku m’fonela ni ku m’posela mamesaji otshe masiku. Wamwamna eneyo a txi zumbela ku kuzetela Vanessa ti to a na randani nayo. Kambe Vanessa a ti vekile hakubasani ti to a si na kumaha toneto. Wamwamna wule a henyile ngutu ni ku a txi zumbela kudhukisela Vanessa. Vanessa a womba ti to ti m’dhukisile ngutu. A ti kotisile kutxani kuxula kuthava koneko? Vanessa a mahile ti a nga ti kota kasiku e ti vhikela. Didhota do kari di m’vhuni kuwomba-womba ni wukoma. Ni ku hahanze keto, Vanessa a vekile mapimo ka ti Jehovha a nga ti vhikelelisile tona malanda akwe ka mbimo yi yi nga pinda. Vanessa a womba tiya: “M’thu wo khata wu ni nga m’pimisa i Dhaniyeli. Ene a si nga ni mnando, kambe a pindile ngu ka txikarato txa hombe. Ene a betilwe ka diphala di ku nga ti ni tingonyamo, hambiketo, Jehovha a m’khatalete. Ani ni kombete ti to Jehovha e lulamisa txikarato txi ni nga ti wonisana natxo. Msana ko maha mkombelo, ani ni si tipfi ni txi thava.”—Dhan. 6:12-22.

NGU TIHI TI JEHOVHA A TI MAHAKO KONKU?

8. Ngu tihi ti Dhavhidha a nga txi tsaniseka ka tona? (Masalmo 56:8)

⁸ Hambiku wutomi wa Dhavhidha wu nga ti phangoni khe Gati, ene kha veka mapimo ka timhaka ti ti nga ti mmaha e thava. Hahanze keto, ene a sawute kuema e alakanyisisa ka ti Jehovha a nga ti mmahela ka yona mbimo yile. Dhavhidha a ndi na pfa mkongomiso ni kuvhikelwa ngu Jehovha, ni ku a txi ti ziva ti to Jehovha a ti ma pfisisa matipfelo akwe. (Lera Masalmo 56:8.) Dhavhidha a ti ni txivhuno txa vangana vakwe, Jonathani ni mphaxeli wa hombe Ayimeleki ava va nga mninga txivhuno atxi txi nga txi laveka. (1 Sam. 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Hambiku a nga txi lava kudawa ngu Mkoma Sawule, Dhavhidha a sikoti kuhuluka. Dhavhidha a txi tsaniseka ti to Jehovha wa ti ziva ti to ene a txi wonisana ni txikarato txa hombe ni ku toneto ti txi m’gwesisa kutxani ngu didhawa da matipfelo.

9. Ngu tihi ti Jehovha a ti zivako ngu mmweyo ni mmweyo wathu?

⁹ Ngako u txi wonisana ni txikarato txi ku mahako u ti pfa u txi thava, khumbula ti to Jehovha wa txi wona txikarato txako ni ku wa ti ziva ngu ditshuri ati u ti pfisako tona. Ngu txikombiso, mbimo yi va Israyeli va nga ti Egipta, Jehovha a txi wona txiemo txo karata atxi va nga txi wonisana natxo, e tshumela e womba ti to a txi “kuziva kupandiseka kwawe.” (Eks. 3:7) Ka ndando yo  kari, Dhavhidha a wombile ti to Jehovha a txi kuwona “kuxaniseka” kwakwe, niku a txi kuziva “kupandiseka” kwakwe. (Mas. 31:7) Niku mbimo yi vathu va Txizimu va nga ti xaniseka ngu kona ha ka sisungo so biha asi va nga ti simaha mbimo yimwani, Jehovha nene a to “xaniseka.” (Isaya 63:9) Ziva ti to mbimo yi u thavako, Jehovha wa ti pfisisa ati u ti pfisako tona ni ku ene wa ti lava ngutu ku kuvhuna ku u xula kuthava koneko.

10. Ngu kutxani u nga tsanisekako ti to Jehovha wa ti ziva ti u wonisanako nato ni ku a na kuvhuna kuwonisana ni txikarato txihi ni txihi?

¹⁰ Ina wa thuka u ti wotisa ti to Jehovha a kuvhunisa kutxani ku u wonisana ni txikarato? Ti ngo txani u maha mkombelo kasi ku e kuvhuna ku u wona nzila yi a kuvhunako ngu yona? (2 Vafu. 6:15-17) Alakanyisisa ngu tiya: Ina dhixkursu mwendo xamulo ya mwanathu wo kari dibanzani yi ti nga kutsanisa? Ina dibhuku, vhidhiyo mwendo wutxenje wo kari si ti nga kumaha u tsaka? Ina mwanathu wo kari a ti nga ku komba m’bhalo wa mu ka Bhiblia awu wu nga kutsanisa? Mbimo yimwani hi nga divala txivhuno txi hi txi manako ngu lirando la vanathu ni ngu txitsanisekiso txi hi txi manako mu ka Bhiblia. Kambe eto tiningo to xamatisa ti tako ngu ka Jehovha. (Isaya 65:13; Marku 10:29, 30) Tiningo toneto, sikombiso sa ti to Jehovha wa khatala ngutu ngu ngathu. (Isaya 49:14-16) Ni ku txikombiso kambe txa ti to Jehovha wa fanelwa ngu ku hi mthemba.

11. Nji txani atxi txi nga vhuna Aida ku e xula kuthava kwakwe?

¹¹ Mwanathu wa txisikati wa Senegal a dhanwako ku i Aida, a sikoti kuwona nzila yi Jehovha a nga ti m’vhuna ngu yona mbimo yi a nga ti wonisana ni sikarato. Aku ene i nga ti mwanana wa matiwula, vaveleki vakwe va ti emela ti to e mana male ya yingi kasiku e ti khatalela kumweko ni ku e va khatalela. Kambe msana kova a di hehukisile wutomi wakwe kasi kubela ka mthumo wa wu nyaphandule, Aida a khatile ku va ni male ya yidotho. Vamwayani kwakwe va henyile ve khata ku m’wukela. Ene a womba tiya: “Ni khatile kuthava kwa mbi sikota kuvhuna vaveleki vangu, ni ku vathu votshe va ndi na ni wona ngu nzila yo biha. Ni tshumete ni ninga mnando Jehovha ngu timhaka to biha ti ti nga ti ni humelela.” Kambe Aida a engisete dhixkursu yo kari mitshanganoni. Ene a womba tiya: “M’veki wa dhixkursu a hi khumbutisile ti to Jehovha wa ti ziva ati ti mahako ku mmweyo ni mmweyo wathu e vilela mwendo kuthava. Kudotho-kudotho, ngu kona ha ka  txivhuno txa madhota ni txa vanathu, ni khatetile kambe kupfa lirando la Jehovha. Mbimo yi ni nga maha mkombelo ka Jehovha ni khatile kuthemba ngutu ti to a na ni vhuna, ni ku mbimo yi ni nga ti wona ti to Jehovha wa xamula mikombelo yangu, ani ni txi pfa kurula.” Ngu kutsimbila ka mbimo, Aida a mane mthumo kasi kusimama e va nyaphandule ni kutshumela e vhuna vaveleki vakwe ni vathu vamwani. Ngu magwito a wombile tiya: “Ni gondile kuthemba Jehovha ngu mbilu yangu yotshe. Ni ku konkuwa ngako ni txi maha mkombelo, kuthava kwangu ka guma ngu txikuluveta.”

NGU TIHI TIMWANI TI JEHOVHA A NO TI MAHA?

12. Ngu kuya ngu Masalmo 56:9, Dhavhidha a txi tsaniseka ka txani?

¹² Lera Masalmo 56:9. Vhersikulo yiya yi kombisa timwani ati ti nga vhuna Dhavhidha mbimo yi a nga txi thava. Hambi mbimo yi wutomi wakwe wu nga ti phangoni, Dhavhidha a txi alakanyisisa ngu ti Jehovha a ndi no maha ngu ngene. Dhavhidha a txi ti ziva ti to Jehovha a ndi na m’hulukisa ngu mbimo ya kona. Nguko Jehovha a ti wombile ti to Dhavhidha a ndi nava mkoma wu a londiselako wa Israyeli. (1 Sam. 16:1, 13) Ka Dhavhidha, totshe ti Jehovha a ndi no ti thembisa, ti txi fana ni ku va ti di mahekile.

13. Hi nga tsaniseka ka ti to txani ngu Jehovha?

¹³ Ngu tihi ti Jehovha a nga thembisa ku kumahela? Kha hi emeli ti to Jehovha e hi vhikela ka sotshe sikarato. c Hambiketo, hi nga tsaniseka ti to txikarato tximwani ni tximwani txi hi nga wonisanako natxo ka mafu yawa, Jehovha a na txi thavisa ka mafu a maphya. (Isaya 25:7-9) Ti hakubasani ti to M’vangi wathu a ni mtamo wo wusa ava va nga fa, kudhaha malwati ni kuthavisa votshe valala vathu.—1 Joh. 4:4.

14. Hi nga alakanyisisa ngu txani?

¹⁴ Ngako u txi thava, alakanyisisa ngu ti Jehovha a no ti maha mbimo yi yi tako. Alakanyisisa ngu ti u no ti pfisa tona mbimo yi Sathani a no loviswa, mbimo yi vathu vo biha va no va walo ku di ni vathu vavanene dwe, ni mbimo yi kudotho-kudotho, hi no va vo pelela. Mkombiso wo kari ka mtshangano wa m’ganga wa 2014 wu kombisile nzila yi hi nga alakanyisisako ngu yona ka themba yathu. Mwaya wo kari wu txi alakanyisisa ngu nzila yi wutomi wu no tava ngu yona ka Paradhise. Ni ku alakanyisisa ngu mapswi a maphya ma di ka 2 Timoti 3:1-5 ma txi kombetela Paradhise: “Kambe ziva tiya, ka mafu a maphya ku nava ni timbimo to tsakisa ati ti si khaliko ku nga vaho. Nguko vathu va na randana, va na randa tithomba ta moya, va nava vo dinganisela, vo ti veka hahatshi, vakhozeli va Txizimu, vaengisi va vaveleki, vo ziva kubonga, vo thembeka, ava va randako ngutu mwaya wawe, ava va ku ni kutsetselela, ava mbimo yotshe va no womba-womba kwati ngu vamwani, vo ziva ku ti ñola, vo lulama, vo dhunda wunene, vo dhunda Txizimu hahanze ko dhunda tithomba, vo dhunda wukhongeli ni kutumela mtamo wa wona; avava zumba hafuhi navo.” Ina awe wa bhula ni mwaya wako mwendo ni vanathu mayelano ni wutomi wu hi no ya va nawo ka mafu a maphya?

15. Nji txani txi nga vhuna Tanja ku e xula kuthava kwakwe?

¹⁵ Mwanathu wa txisikati wa wuphemba ka Macedônia a dhanwako ku i Tanja, a xute kuthava ngu kualakanyisisa ngu makatekwa ya hi ma emelako a mbimo yi yi tako. Vaveleki vakwe va si ti lavi ti to e gonda Bhiblia ni ku ngu toneto va m’wukete ngutu. Ene a womba tiya: “Timwani ka timhaka ti ni nga txi ti thava ngutu ti mahekile. Msana ka mtshangano wumwani ni wumwani, mame wangu a txi ni peka. Vaveleki vangu va ni thembisile ku ni daya ngako ni txo va Fakazi ya Jehovha.” Ngu magwito, Tanja a hingilwe mtini. A angute ngu nzila muni? Ene a simama e womba tiya: “Ni vekile mapimo ka litsako li ni ndi no simama ni lipfa ngako ni txi sawula ku va wo thembeka. Ni tshumete ni veka mapimo ka nzila yi Jehovha a no ta ni hakela ngu yona ka mafu a  maphya ngu tximwani ni tximwani atxi ni nga txi luzako konku, ni ngu nzila yi totshe to biha ti no mbi wuya ka mialakanyo.” Tanja a simamile a di thembekile niku ngu kuvhunwa ngu Jehovha a mane wukhalo wo zumba ka wona. Nyamsi Tanja a txhadhile ni mwanathu wo thembeka, ni ku ngu wumbidi wawe va tsakile va txi thuma ka mthumo wa mbimo yotshe.

TSANISA THEMBA YAKO KA JEHOVHA KONKU

16. Nji txani txi no hi vhuna ku va ni txibindi mbimo yi hi no wona mapswi a Luka 21:26-28 ma txi hetiseka?

¹⁶ Ka mbimo ya xanisa ya hombe, vathu va na ta “tsivala ngu kuthava.” Kambe vathu va Txizimu va na ta simama va di tsani ni ku va ni txibindi. (Lera Luka 21:26-28.) Ngu kutxani hi no mbi ta thava? Nguko athu hi nava hi di gondile kuthemba Jehovha. Tanja wu hi nga bhula ngu ngene ka paragrafu yi yi nga pinda, a womba ti to siemo si a nga wonisana naso si m’vhuni kuwonisana ni simwani siemo so nemela ngutu. Ene a womba tiya: “Ni gondile ti to kha txi ngaho txiemo ni txa tximwetxo a txi Jehovha a si ti kotiko ku hi vhuna mwendo ku hi katekisa. Mbimo yimwani ti nga woneka nga vathu va sikota ku ti khatalela kambe ngu ditshuri Jehovha a ni mtamo ku va pinda. Ni ku hambi ti txi woneka nga txikarato txa nemela ngutu txi na guma.”

17. M’bhalo wathu wa dilembe da 2024 wu na hi vhunisa kutxani? (Wona mfota wa kapa.)

¹⁷ Nyamsi ku ni timhaka ta tingi ti nga hi mahako hi thava. Kambe kufana ni Dhavhidha, kha hi lavi ti to kuthava ku hi fuma. M’bhalo wathu wa dilembe da 2024, mkombelo wu Dhavhidha a nga maha: “Ka ditshiku di ni no thava, ani ni na themba kwako.” (Mas. 56:3) Direferensiya dimwani da Bhiblia di wombile tiya mayelano ni vhersikulo yiya: “Dhavhidha a si zumbeli kualakanyisisa ngu ti ti nga ti mmaha e thava ni ngu sikarato sakwe, hahanze keto, a ti themba ka wu a ndi no m’hulukisa.” Pimisa ngu m’bhalo wathu wa dilembe ka mitxima yi yi londiselako, ngutu-ngutu ngako u txi pinda ngu ka txikarato atxi txi no kumaha u thava. Ti ninge mbimo yo alakanyisisa ngu ti Jehovha a nga ti maha ka mbimo yi yi nga pinda, ati a ti mahako konku ni ti a no ti maha mbimo yi yi tako. Ni ku kufana ni Dhavhidha, nawe u na womba tiya: “Ni themba Txizimu, se kha ni na mbi thava txilo.”—Mas. 56:4.