1. Ngu kuya ngu dibhuku da Ekleziyaste 7:20, ngu tihi ati Mkoma Solomoni a nga womba i ku ditshuri?

 MKOMA Solomoni a wombile tiya: “Ngu ditshuri kha ku na m’thu wo lulama txitimwi ka mafu, wo maha ta tinene, asi dhukiko e onha.” (Ekl. 7:20) Ngu ditshuri hotshethu ha onha. (1 Joh. 1:8) Ngu toneto hotshethu ha ti lava ku divalelwa ngu Txizimu ni ngu vamwani va hi gohelako.

2. U ti pfisile ku txani mbimo yi mngana wako a nga kudivalela?

² Ti nga maha u txi khumbula mbimo yi u nga gohela mngana wako. Awe u lavile kululamisa timhaka ngu txikuluveta u wuseta wungana wanu se u kombete divalelo ti txi huma mbiluni. U ti pfisile kutxani mbimo yi mngana wako a nga kudivalela? Ngu ditshuri u mahile ku hefu u tshumela u tsaka!

3. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

³ Athu hi lava ti to Jehovha e va mngana wathu wa hombe kambe mbimo yimwani hi nga thuka hi maha mwendo kuwomba to kari ati ti nga mu henyisako. Se hi nga tsanisekisa kutxani ti to Jehovha a ti emisete ku hi divalela? Ngu kutxani nzila yi Jehovha a divalelako ngu yona yi txi hambana ni yi athu vathu hi divalelanako ngu yona? Ngu magwito hi na wona ti to i mani a wu a nga divalelwako ngu Jehovha?

4. Ngu kutxani hi nga tsanisekako ti to Jehovha a ti emisete ku hi divalela?

⁴ Dipswi da Txizimu da hi tsanisa ti to Jehovha a ti emisete ku hi divalela. Mbimo yi Jehovha a nga ti wonekisa ka Mosi mmangoni ka Sinayi ene a wombile tiya ngu thumisa ngelozi:  “Awe MKOMA Txizimu, Txizimu txa wumbilu ni kupfela, wo swela kuhenya kambe wo tala ngu wuha ni ku thembeka! Wo tala ngu lirando la hombe, kala ka magumi a mazana a tiveleko, wo divalela wubihi, kueyisa ni sionho.” (Eks. 34:6, 7) Jehovha a ni wunene ni ku a tate ngu mpfela-wusiwana ni ku mbimo yotshe a ti emisete kudivalela ava va ti solako.—Neh. 9:17; Mas. 86:15.

5. Ngu kuya ngu Masalmo 103:13, 14, wuzivi wu Jehovha a ku nawo ngu vathu wu mu susumetela to e maha txani?

⁵ Kota mvangi wathu Jehovha wa ziva totshe ngu ngathu. Ene wa ziva totshe ngu votshe vathu ha mafuni. (Mas. 139:15-17) Se ene wa si kota kuwona kwa mbi hetiseka kwathu a ku hi nga kumana ngu kona ha ka Adhamu ni Evha. I singa eto dwe ene a ni wusikoti wo ziva totshe a ti hinga manana nato ka wutomi ati ti hi mahako hi va ti hi ku ngu tona. Se wuzivi wonewo a ku nawo wu mu susumetela to e maha txani? Wona wu mu susumetela ku e hi pfela wusiwana.—Mas. 78:39; lera Masalmo 103:13, 14.

6. I ngu nzila muni Jehovha a nga ti kombisa ti to ene a ti emisete ku hi divalela?

⁶ Jehovha a ti vekile ha ku basani ti to ene a tiemisete ku hi divalela. Ene wa ti pfisisa ti to ngu kona ha ka tiya Adhamu ni Evha va nga maha hotshethu hi tshapetwe ngu txionho ni lifo. (Var. 5:12) Se ku si ngani nzila ya ti to yo athu hi ti khulula hipune mwendo ku hi khulula vamwani. (Mas. 49:7-9) Hambi keto Txizimu txathu txa lirando ngu kona ha ka ku hi pfela wuxinji txi mahile malulamiselo ya ti to hi khululwa. Ngu tihi ti a nga ti maha? Dibhuku da Johani 3:16 di tiveka hakubasani ti to Jehovha a rumete Mwanana wakwe wa mmweyo kasi ku ta hi fela. (Mat. 20:28; Var. 5:19) Jesu a ti ningete apune ngu mhaka yathu e xaniswa ni kufa kasi ku khulula votshe vale va kombisako likholo kwakwe. (Vaheb. 2:9) Ti mu pandile ngutu kuwona mwanana wakwe a wu a mu dhundako ngutu a txi dawa ngu nzila ya tshofu. I di ti to Jehovha a sa ti emisela ku hi divalela a sa ningela mwanana wakwe ti to e hi fela.

7. Ngu sihi sikombiso sa vathu va mu ka Bhiblia a va Jehovha a nga va divalela ti txi huma mbiluni?

⁷ Bhiblia yi tate ngu sikombiso sa vathu ava Jehovha a nga va divalela. (Vaef. 4:32) I mani u mu pimisako? Ti nga maha u txi pimisa ngu Mkoma Manasi. Ene a mahile sionho sa  hombe ngutu masoni ka Jehovha. A mahile ti to vathu vo tala ve khozela sizimu sa walo. Ene a date vanana vakwe e va ningela kota magandelo ka sizimu sa walo. Ene a mahile to thisa ngutu ha ko za e maha txithombe txa wukhozeli wa makuhu e ya txi beta dithepeleni ka Jehovha. Bhiblia yi womba ti to ene atxiya “masoni ngu kumaha ta walo masoni ka MKOMA, kasi ku mu wusela kuhenya.” (2 Mak. 33:2-7) Hambi keto Manasi a kombisile kutisola ka ditshuri ngu toneto Jehovha a mu divalete. Jehovha a tshumete e mu tshumetela txikhalo txakwe txa wukoma. (2 Mak. 33:12, 13) Ti nga maha u tshumela kambe u pimisa ngu Mkoma Dhavhidha a wu a nga maha sionho sa hombe asi si nga txi pata wugango ni ku daya. Hambi keto Dhavhidha a ti sote ngu ditshuri e tumela txionho txakwe se Jehovha a mu divalete nene. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Ngu ditshuri hi nga tsaniseka ti to Jehovha a tiemisete ku hi divalela. Nga ha hi no tiwona ngu kona nzila yi Jehovha a hi divalelako ngu yona ya hambana ni nzila yi athu hi divalelanako ngu yona.

8. Ngu wuhi wusikoti a wu Jehovha a ku nawo awu wu mahako ti to e hambana ni vathu ko divalela?

⁸ Jehovha ngene “Mlamuli wa ditiko dotshe.” (Gen. 18:25) Mlamuli wa mnene a fanete e pfisisa kwati mlayo. Se Jehovha kha gwiteli ko va Mlamuli wa mnene dwe ene a tshumela e va mningi wa mlayo. (Isaya 33:22) Kha ngaho wu a pindako Jehovha ngu pfisisa kwati ti ta tinene ni to biha. Ngu tihi timwani ti mlamuli wa mnene a fanelako ku va nato? Ene a fanete kuxolisisa totshe timhaka na a si se wila mahungu. Se Jehovha ngene dwe a ku ni wusikoti wo pelela ko lamula.

9. Ngu wuhi wusikoti awu wu mmahako Jehovha ti to e divalela m’thu?

⁹ Ku hambana ni valamuli va mafu Jehovha wa tiziva totshe mayelano ni mhaka yimwani ni yimwani ayi yi yiswako masoni kwakwe. (Gen. 18:20, 21; Mas. 90:8) Ene kha gwiteli ka ti vathu va ti wonako mwendo ku tipfa. Jehovha wa ziva ti to nga ku m’thu a txi maha to kari ti nga maha a to ko tekelela vaveleki vakwe mwendo nzila yi a nga kula ngu yona amu a zumbako kona mwendo matipfelo yakwe ni nzila yi a pimisako ngu yona. Jehovha wa sikota kulera ta mbiluni ene wa tiziva to ngu kutxani m’thu a txi maha to kari, wa ziva mixuvo yakwe, ni txikongomelo txakwe. Kha ti ngaho a ti ti nga barama masoni ka Jehovha. (Vaheb. 4:13) Ngu toneto ngako Jehovha a txi divalela ngu kona ha a ti zivako totshe mayelano ni mhaka yoneyo.

10. Ngu kutxani hi nga wombako to nzila yi Jehovha a lamulako ngu yona mbimo yotshe nja yinene ya kona? (Dhewuteronome 32:4)

¹⁰ Mbimo yotshe Jehovha a lamula ngu nzila ya yinene. Ene kha nga ni txisawu-sawu. Kudivalela kwakwe kha ku yi ngu ti to m’thu eneyo a zumbisile kutxani ti to a ganyile a ni nduma mwendo ani wusikoti wo kari. (1 Sam. 16:7; Jak. 2:1-4) Kha ngaho wu a nga sinzisako mwendo kuxavelala Jehovha. (2 Mak. 19:7) Ene kha sawuli kudivalela mwendo kwambi divalela ngu kona ha ko va a di henyile mwendo ku m’thu e ti dilisa kasi ku e mana ku divalelwa. (Eks. 34:7) Hahanze keto ti hakubasani ti to wusikoti wu Jehovha a ku nawo wo ziva totshe wu mu maha eva Mlamuli a wu a fanelekako.—Lera Dhewuteronome 32:4.

11. Ngu kutxani nzila yi Jehovha a divalelako ngu yona yi txi hambana ni nathu vathu?

¹¹ Vabhali va mibhalo ya Txihebheru va ti ti ziva ti to nzila yi Jehovha a divalelako ngu yona ya hambana ni yi yathu. Makhalo mamwani  va txi thumisa dipswi da Txihebheru a di dibhuku dimwani di wombako ti to “di thumiswa dwe di txi kombetela ka nzila yi Jehovha a divalelako ngu yona sionhi. I singa ka nzila yi athu vathu hi divalelanako ngu yona.” I Jehovha dwe a ku ni wusikoti wo divalela txionhi txi nga tisola ngu kupelela. Ngu yihi wuyelo yi kuho ngako Jehovha a txi hi divalela?

12-13. a) Ngu yihi wuyelo a yi m’thu a yi manako nga ku a txi divalelwa ngu Jehovha? b) Divalelo ya Jehovha nja kala mbimo muni?

¹² Ngako hi txi kholwa to Jehovha a hi divalete ngu ditshuri hi na mana “mbimo ya ku humula,” a ti ti patako ku dikha ni kupepa moyani ni kuva ni livhalo lo basa. Kudivalelwa koneko ku ta ngu ka “Mkoma Txizimu” dwe, i si nga ngu ka vathu. (Mith. 3:19, 20) Ngako Jehovha a txi hi divalela ene a wuseta wuxaka wathu ni nene ngu nzila yo pelela. Msana ko wuseta wuxaka wonewo ene a ti teka nga kha hi khali ku mu onhela.

¹³ Ngako Jehovha a txi hi divalela ene kha tshumeli e hi tsayisa ngu kona ha ka txionho txonetxo. (Isaya 43:25; Jer. 31:34) Jehovha “a tsulisa kule sihambunyeto sathu, nga ti wutxani ku ku kule ni mswa-ditambo.” * (Mas. 103:12) Ngako hi txi pfisisa kwati nzila yi Jehovha a hi divalelako ngu yona ti na hi susumetela ti to hi kombisa kubonga ni ku xamala. (Mas. 130:4) Kambe i mani a wu a nga divalelwako ngu Jehovha?

14. Ngu tihi hi a ti nga tiwona konkuwa mayelano ni ti ti mahako Jehovha e teka txisungo txo divalela?

¹⁴ Nga ha hi nga tiwona ngu kona txisungo txa Jehovha txo divalela kha txi yi ngu ti to txionho txi nga mahwa txidotho mwendo nja hombe. Hi tshumete hi wona ti to Jehovha a thumisa wuzivi wakwe kota Mvangi, Mningi wa mlayo ni Mlamuli ti to e maha txisungo txo wa divalela mwendo nem. Kambe ngu tihi a ti ngutu-ngutu Jehovha a ti xolisisako?

15. Ngu kuya ngu dibhuku da Luka 12:47, 48, ngu tihi timwani a ti Jehovha a ti xolisisako ngutu?

¹⁵ Ka timwani a ti Jehovha a ti xolisisako ngutu a lava kuziva ti to m’thu wu a nga maha  txionho a to ti maha khakwenye mwendo a to phazama. Jesu a vekile hakubasani mhaka yiya ka ti ti nga bhalwa ka Luka 12:47, 48. (Lera.) Ngako m’thu a txi maha txionho khakwenye a txi ziva ti to ati a ti mahako ti bihile ka Jehovha eyo a maha txionho txa hombe. Ngu toneto ti nga maha a si divalelwi. (Marku 3:29; Joh. 9:41) Kambe ka ha fanela kudivala ti to makhambi o tala ha tiziva to a ti hi ti mahako ti bihile. Hambi keto ina Jehovha a nga hi divalela? Ina! Konkuwa he wone timwani a ti Jehovha a ti xolisisako ngutu.

16. Nji txani ku ti sola, ni ku ngu kutxani hi di fanete ku ti sola nga ku hi txa lava ku divalelwa ngu Jehovha?

¹⁶ Timwani a ti Jehovha a ti xolisisako ngutu ngu ti to m’thu eneyo a ti sote ngu ditshuri kani. Ti womba txani ku ti sola? Kutisola kuwomba “ku txitxa mapimiselo, matipfelo ni txikongomelo.” A tiya ti pata ku m’thu e ti laya ni kutshumela e ti sotela ngu ha ka to biha ati a nga timaha mwendo ku e ti sotela ngu kuva a sa maha tatinene a ti a nga ti fanete ku timaha. M’thu wu a kombisako ku tisola ka ditshuri kha gwiteli ko tisola ngu txionho txi a nga maha dwe kambe a tshumela e ti sola ka kuva a di lekile wuxaka wakwe wu hola ha koza e maha timhaka to biha. Khumbula ti to Mkoma Manasi kumweko ni Mkoma Dhavhidha votshe va ti mahile sionho sa hombe hambi keto Jehovha a va divalete ngu ku va nga tisola ta ditshuri. (1 Vafu. 14:8) Ina, Jehovha a ti woni ti to vona va ti ti sote ngu ditshuri ha koza e va divalela. Kambe kha ta fanela ku hi womba ngu txisofu basi to hi ti sote ngu ti hi nga timaha to biha hi fanete kumaha to kari. * Atiya ti hi yisa ka timwani ati Jehovha a ti xolisisako ngutu.

17. Nji txani kuhunduluka, ni ku ngu ku txani ti di ni lisima ku maha toneto ti to hi si tshumeli hi maha tiphazamo ti ti fanako? (Isaya 55:7)

¹⁷ Tximwani a txi Jehovha a xolisisako ngutu ngu hunduluka ti wombako ti to m’thu a fanete kutxitxa mahanyelo akwe ngu leka nzila yi a nga txi hanya ngu yona yo biha e londisa nzila ya Jehovha. (Lera Isaya 55:7.) M’thu eneyo a fanete kutxitxa mapimiselo akwe kasi  ku e kongomiswa ngu mapimiselo a Jehovha. (Var. 12:2; Vaef. 4:23) Ni ku a fanete ku ti emisela kuleka mahanyelo akwe. (Vakl. 3:7-10) Ditshuri ti to Jehovha a hi divalela ni ku hi basisa ka sionho sathu ngu kona hawa ka likholo ka digandelo da Jesu Kristu. Hambiketo Jehovha a no thumisa malulamiselo onewo a digandelo a txi wona ti to ha maha totshe hi ti kotako kasi kutxitxa mahanyelo athu o biha.—1 Joh. 1:7.

18. Ngu tihi hi nga tiwona mayelano ni Jehovha ti txi ta ka mhaka yo divalela?

¹⁸ Konkuwa he wusete timhaka ta lisima ati hi nga ti gonda. Hi woni ti to Jehovha ngene Nyamne wa kudivalela hamafuni kotshe. Ngu kutxani hi nga wombako toneto? Txivangelo txo khata ngu ti to ene a ti emisete ku hi divalela. Txa wumbidi ngu ti to ene wa hi ziva ku khukha ni ku ema. Ene wa ti ziva a ti hi nga zumbisa tona ni ku ngene dwe a ku ni wusikoti wo tiwona to ina hi ti sote ngu ditshuri mwendo ahim-him. Txa wuraru ngu ti to nga ku Jehovha a txi hi divalela ene o hi basisa hi txi jaaa! A tiya ti maha ti to hi va ni livhalo lo basa ni ku hi simama hiva ni wuxaka nayo.

19. Hambiku hi no simama hi maha tiphazamo ngu kona ha kwa mbi hetiseka ngu txani hi nga simamako hi mana litsako?

¹⁹ Ditshuri ti to aku hi nga mba hetiseka hi nga thuka hi maha sionho. Hambi keto hi nga thavelelwa ngu mapswi ya maku ka dibhuku da Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 1, pajina 210, a ya ma ku khene: “A ku Jehovha a pfisisako kutandeka ka nyama ka malanda akwe ona kha ma fanela kuzumbela ku ti sotela ngu tiphazamo a ti ti tiswako ngu kona ha ka kwa mbi hetiseka. (Mas. 103:8-14; 130:3) Ngu toneto nga ku ma txi simama me tsimbila ka tinzila ta Jehovha ona mana litsako. (Vaf. 4:4-6; 1 Joh. 3:19-22).” A tiya ta hi tsanisa ngu ditshuri!

20. Hi nata bhula ngu txani ka gondo ayi yi londiselako?

²⁰ Ha bonga ngutu tatinene a ku Jehovha a ti emiselako ku hi divalela ngako hi txi tisola ngu ditshuri ka sionho a si hi nga simaha. Se hi nga mu etetelisa kutxani Jehovha? I ngu nzila muni kudivalela ka Jehovha ku nga fanako ni ku divalela ka vathu? Ni ku, kutshumela kuhambana ngu nzila muni? Ngu kutxani kupfisisa tiya i di ta lisima? Hi na ta bhula ngu tixamulo ta siwotiso soneso ka gondo ayi yi londiselako.