Ni velekilwe ngu 1948 ka txidhoropana txa txidotho, wulambwe ka Nigéria. Ngu mbimo yoneyo, tio wa mina Moustapha, mnanda wa tate wangu ni Wahabi, va bhabhatisilwe kota Tifakazi ta Jehovha. Tate wangu a fite ni ti ni 9 wa malembe. Ni pandisekile ngutu. Mkoma wa mina Wahabi, a ni gete to hi na tshumela hi m’wona tate wathu ka kuwuswa ka vakufa. Toneto ti ni thavelete, niku ti ni mahile ni gonda Bhiblia. Ani ni vakoma vango va vambidi, ni mnanda wangu hi bhabhatisilwe ngu 1963.

Ngu 1965 ni tsute niya zumba ni mkomwangu Wilson khe Lagos, ni ku ni ti dite ngu wumwewo ni vanyaphandule va mbimo yotshe ka dibanza da Igbobi. Litsako lawe ni kuhiseka, ti ni kuzetile ku ngu Janeiro wa 1968 nani ni belela ka mthumo wa wu nyaphandule.

Albert Olugbebi, mwanathu wo thuma Bhetele a mahile mtshangano wo sawuleka ni majovhem kasi ku hi gela ngu txilaveko atxi txi nga ti tiho txa vanyaphandule vo sawuleka wuphemba ka Nigéria. Ni nga txi yi khumbula nzila yo hiseka ayi mwanathu Olugbebi a nga txi womba-womba ngu yona, atxi khene: “Anu mi majovhem, mi nga thumisa mbimo yanu ni mtamo wanu kasi kuthumela Jehovha. Ku ni mthumo wa wungi kasi ku mi wu  maha.” Kasi ku etetela txikombiso txa mprofeti Isaya, ni tatisete petisawu kasi kuthuma kota nyaphandule wo sawuleka.—Isaya 6:8.

Ngu Maio wa 1968 ni avetwe kuya thuma kota nyaphandule wo sawuleka ka didhoropa da Kano wuphemba ka Nigéria. Eto ti mahekile ngu mbimo ya yimbi ya Biafra ngu 1967-1970, ayi yi nga vanga kuxaniseka ka hombe ni kudawa vathu wuphemba ka Nigéria, i ve ngu msana yi ya hokela wulambwe ka Nigéria. Mwanathu mmwani a zamile ku ni kuzetela ku ni si tsuli wuphemba ka Nigéria nguko a si lavi ku ni manana ni phango. Kambe ani ni mgete tiya: “Na bonga ku ni alakanyela, hambi keto, ngako Jehovha a txi lava ku ni simama ni thuma ka txiavelo txiya, kha ni kanakani ti to a nava ni nani.”

Yimbi yi ti gohetete ngutu ka didhoropa da Kano, ti txi pandisa ngutu kuwona ti yi nga ti mahetete. Mbimo yi hi nga ti ka mthumo wa thembwe mbimo yimwani hi txi wona sirumbi sa va va nga ti datwe ngu mbimo ya yimbi. Hambi ku ku nga di ni mabanza a mangi khe Kano, vanathu va vangi va ti thavile. Ava va nga ti sate va si hoki 15, va txi thava ni ku va di gumile mtamo. Vanathu vonevo va tsakile ngutu mbimo yi hi nga hoka hi di 6 wa vanyaphandule vo sawuleka. Mkuzeto wathu wu va tsanisile. Hi va vhuni ku ve wuseta txiemiso txawe txa moya, ve rumela mthumo wawe wa thembwe ni kukombela mabhuku Bhetele.

Athu hi nga ti vanyaphandule vo sawuleka hi khatile kugonda lidimi la Txihausa. Se mbimo yi va nga txi engisa didungula ngu lidimi lawe, vo tala va txi tsakela. Hambi keto, wukhongeli wu wu nga ti ñote ditiko da Kano, wu si tsakiswe ngu mthumo wathu wo txhumayela, ngu toneto ti txi lava ku hi ti wonela. Dikhambi dimwani, ani ni wu ni nga ti nayo hi hingilwe ngu wamwamna wu a nga ti ñote mmesa. Txo tsakisa, hi pekile livilo la hombe, hi msiya, se hi huluka. Hambi ku hi nga txi wonisana ni sikarato, Jehovha a txi hi vhuna “kuhanya ngu kuxayiseka” niku mtengo wa vahuweleli wu khatile kuengeteleka. (Mas. 4:8) Nyamsi ku ni kupinda 500 wa vahuweleli, ka 11 wa mabanza khe Kano.

Ngu Agosto wa 1968, ni di ni mitxima yo kari khe Kano, Nígeria, ni rumetwe kuya ka didhoropa  da Niamey, kapitali ya ditiko da Níger kumweko ni vanyaphandule vambidi vo sawuleka. Hi tumbute to ditiko da Níger khe Afrika Ocidental dimwedo da matiko o hisa ngutu hamafuni kotshe. Hahanze ko wonisana ni kuhisa ti lavile hi gonda lidimi la Txifransa. Hambi ku ti nga txi karata, hi vekile themba yathu ka Jehovha ni ku hi khatile kutxhumayela mzinda ka didhoropa ni vahuweleli ava va nga txi hanya kona khe. Ngu mbimo ya yidotho, vavangi khe Niamey va nga txi tikota kulera, va amukete dibhuku di di ku A Verdade Que Conduz à Vida Eterna. Vathu va txi hi lavetela kasi ku hi va ninga dibhuku.

Ngu txikuluveta hi tumbute ti to wukoma wu si ti tsakeli Tifakazi ta Jehovha. Ngu Julho wa 1969 hi mahile mtshangano wathu wo khata wa txigava ku nga di ni 20 wa vathu. Hi ti ti emete ngu maso o bhilivila kuwona vahuweleli vambidi ava va ndi no bhabhatiswa. Hambi keto, ka ditshiku do khata Diphoyisa di hokile i ve di emisa mtshangano. Va tekile vanyaphandule vo sawuleka kumweko ni muwoneleli wa txigava ve va yiya maphoyisani. Msana kova va di hi thethisile, va hi tshumetile ti to hi wuya mangwanani ka kona. Mbimo yi hi nga wona to timhaka ti bihile, hi lulamisete dhixkursu ya bhabhatiso ka mti wo kari, msana keto ava va nga txiya kubhabhatiswani va ti ya bhabhatiswa kusisalani ka mnambo wo kari.

Msana ka mavhiki nyana, wukoma wu ni hingile ani kumweko ni 5 wa vanyaphandule vo sawuleka. Va hi ningile 48 wa maora kasi ku hi huma ditikoni, niku ti lavile ku hi ti hakelela. Hi khukhile hi txi kongoma Bhetele ka Nigéria a ha hi nga amukela siavelo sa siphya.

Ni avetwe ku ni tsula ka wukhalo wu wu dhanwako ku Orisunbari, kona khe Nigeria, aha ni nga ti dila ngu mthumo wo txhumayela kumweko ni mtxawa wa wudotho wa vahuweleli, awu wu nga ti kheya. Kambe msana ka 6 va mitxima, Bhetele yi ni rambile ku ni tshumela ni ya Níger nokha. Makhatoni ni ti karatekile, kambe ni txi ti vilela ngutu kutshumela ni ya wonana ni vanathu khe Níger.

Ni tshumete niya Niamey. Mbimo yi ni nga hoka ka ditshiku di di londiselako, mmweyo wa empresário wa mu Nigeriano a tumbute ti to ni Fakazi ya Jehovha se a khatile ku ni mahela siwotiso mayelano ni Bhiblia. Ni khatile kugonda nayo, niku msana ko a di emile kudhaha ni ku sela, a bhabhatisilwe. Msana keto, ni ve ni lungelo yo txhumayela ka makhalo a mangi o hambana-hambana khe Níger. Ni kuwona vathu va txi amukela ditshuri ngu kutsimbila ka malembe. Mbimo yi ni nga hoka ku ti ko va ni 31 wa Tifakazi ta Jehovha, kambe mbimo yi ni nga khukha se i ti 69.

Ngu Dezembro wa 1977, ni tshumete ni ya Nigéria kasi ku ni ya mana trenamento. Msana ko mana trenamento ya mavhiki mararu, mtshanganisi wa komisawu ya Bhetele, mwanathu Malcolm  Vigo, a ni ningile dipasi di nga txita ngu ka Bhetele ya Serra Leoa. Vanathu va txi lavetela mwanathu wu i nga ti nyaphandule a nga ti ni dihanyo da dinene, awu a nga sa txhadha ni ku a txi womba-womba kwati lidimi la Txingiza ni Txifransa kasi ku e ya thuma kota muwoneleli wa txigava khe Guiné. Mwanathu Vigo a ni gete to trenamento yi ni nga yi mana yi txi thuma ka txiavelo txonetxo. Ene a ni gete tiya: “Pimisa kwati u sise ku txi amukela.” Ka mbimo yoneyo ni xamute ni txi: “Aku i ku Jehovha a ni rumako, na tsula.”

Ni tsute Serra Leoa ni ya manana ni vanathu va komisawu ya Bhetele. Mmweyo wa komisawu ya Bhetele a ni gete tiya: “Kha hi ti zivi ti to wu tsimbilisa kutxani mthumo wo txhumayela khe Guiné.” Hambi ku Bhetele yi nga ti ni wutixamuleli wo khatelela mthumo wo txhumayela khe Guiné, ti si koteti ku hi womba-womba ni vanathu va ditiko dile, nguko txiemo txa politika txi ti karata. Bhetele yi zamile makhambi a mangi kurumela mu emeli wa Bhetele khe Guiné, Kambe ti si koteki. Ngu toneto, va ni kombete ti to ni endela kapitali ya Guiné Conacrí ni ya zama kukombela mtumelelo wa wukoma kasi ku ni zumba kona khe.

Mbimo yi ni nga hoka Conacrí, ni tsute ka embaixador wa Nigéria, i ku muwoneleli wa ditiko da Nigéria. Ani ni m’gete ti to ni txi la kutxhumayela khe Guiné, kambe ene a ni gete ti to ni nga tsule nguko txiemo txi ti karata. Ku ndi na maheka ti to ni ñolwa mwendo timwani to pinda toneto. Ani gete tiya: “Tshumela u ya Nigéria u ya txhumayela kona.” Kambe ani ni xamute tiya: “Ani ni ti emisete kuzumba kona hawa.” Se ene a bhalete dipasi wukoma wa khe Guiné kasi ku wu ni vhuna. Ngu msana wukoma wu ni amukete wu tshumela wu ni ñola ngu nzila ya yinene.

Ngu msana nyana ni tshumete ni ya Bhetele ya Serra Leoa ni ya gela vanathu ti to wukoma wu ni ningile mtumelelo wo ni zumba Guiné. Vanathu va tsakile ngutu ngu kuwona nzila yi Jehovha a nga txi ni katekisa ngu yona.

Kona mu ka 1978 kuya ka 1989, ni thumile Guiné khe Serra Leoa kota Muwoneleli wa Txigava, ni kutshumela ni va m’vhaleti wa muwoneleli wa txigava khe Libéria. Makhatoni ni txi zumbela kulwala. Eto makhambi a mangi ti txi maheka ni di kule ni sibhejela. Kambe yotshe mbimo vanathu va txi maha mizamo yo ni teka ve ni yisa sibhejela.

Dikhambi dimwani ni lwate ngutu ngu malária kumweko ni mndani. Mbimo si ni nga kalamuka, ni zivile to vanathu va txi bhula ngu ti to va na ni kelela hayi. Hambi ku makhambi o tala wutomi wangu wu nga ti phangoni, ni si khali kupimisa ngu kuleka siavelo sangu. Kala konkuwa, ni tsaniseka ka ti to o wa Jehovha dwe awu a nga hi vhikelelako nguko hambi hi txifa ene a na hi wusa.

Ngu 1988 ni zivile Dorcas, i ku nyaphandule wo ti veka hahatshi ni wo vitwa ngu didhawa da moya. Se hi txhadhile hi khata kuthuma kumweko ka txigava. Dorcas a thumile ngutu ka txiavelo txathu, ni ku a ti ti emisete kumaha ti a nga ti kotako ka Jehovha. Ka maendo athu hi txi endela mabanza, hi txi tsimbila mnava wa kona mu ka 25 wa ma kilometru hi di rwate tithundu tathu. Mbimo yi hi nga txi endela mabanza a kule, hi txi thumisa malulamiselo yahi ni yahi a so tsimbila ngu sona, aya ma nga txi maneka, eto ti txi pata  kutsimbila ka sitarato si si nga ti tate ngu madhaka hambi ni maphala.

Dorcas m’thu wa txibindi. Ngu txikombiso, mbimo yimwani ti txi lava hi pinda ngu makhalo ya ma nga ti tate ngu tingwenya. Mndani ka diendo dathu da 5 wa masiku, hi tumbute ti to dibhulaho di nga ti mahilwe ngu mapulango ka mnambo wo kari, di wilekile, se ti lavile hi tshawunyeta ngu kuthumisa ngalava. Kambe mbimo yi Dorcas a nga o huma mu ka ngalava, ene a wite ka mati ya ma nga ti etile. Kuve ene ni nani hi si tikoti kusambela, ni ku ka mnambo wonewo ku ti ni tingwenya. Txo tsakisa majovhem o kari ma to bela matini me sambela me mu hulukisa. Ngu msana hi vite ni kuthava ngutu ka ti ti nga hi humelela, kambe hi simamile ka txiavelo txathu.

Makhatoni ka 1992, hi dhukile ngutu ngu kutumbula to Dorcas a ti ni txirumbo. Se hi ti ti wotisa to ina hi nga ema kuthuma kota vanyaphandule vo sawuleka? Kambe msana keto hi pimisile tiya, “ayiya i ningo yi yi tako ngu ka Jehovha.” Ngu toneto hi rayile ditina mwanana wathu to i Jahgift, (ningo ya Jehovha.) Msana ka 4 wa malembe Jahgift a di velekilwe, ku tshumete ku humelela ndiyakwe Eric. Votshe vanana vathu va vambidi, tiningo ta Jehovha. Kudingana mbimo yo kari, Jahgift a thumile ka txikritori txo hunduluxela khe Conacri, se Eric dilanda da wuthumeli.

Ngu magwito, Dorcas ti txi lava e ema kuthuma kota nyaphandule wo sawuleka, kambe ene a yite masoni atxi thuma kota nyaphandule wa mbimo yotshe, hambi ku a nga ti ni mthumo wo wunja vanana vathu. Ngu kuvhunwa ngu Jehovha ni simamile ka mthumo wa mbimo yotshe wo sawuleka. Msana ko vanana vathu va di kute, Dorcas a si koti kutshumela e thuma kota nyaphandule wo sawuleka. Konkuwa, hotshethu va vambidi hi thuma kota varumiwa khe Conacrí.

Yotshe mbimo ani ni yite mu Jehovha a nga ni ruma kona. Makhambi o tala, ani ni msikati wangu hi pfite kuvhikelwa ni makatekwa. Kuthemba Jehovha, ti hi vhikete ko ti karatela kulava simaha si si wonekako. Ani ni Dorcas hi gondile ngu ka txiperiyensiya txathu ti to Jehovha “Txizimu txa kuhanyisa kwathu” ni ti to txa hi vhikela. (1 Mak. 16:35) Ani ngu ditshuri na tsaniseka ti to ava va thembako Jehovha, kwakwe ‘va nava wutomi wawe wu di sungilwe ka nyanda ya vale va hanyako ka MKOMA.’—1 Sam. 25:29.